Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΡΕΥΝΑ/ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΕΡΕΥΝΑ/ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Οι άνθρωποι γεννιούνται με ορισμένα χαρακτηριστικά ή τα αποκτούν κατά τη διάρκεια της ζωής τους ?

Αποτελεί μία από τις παλαιότερες και 
πιο αμφιλεγόμενες επιστημονικές συζητήσεις: 
οι άνθρωποι γεννιούνται με ορισμένα χαρακτηριστικά ή τα αποκτούν κατά τη διάρκεια της ζωής τους; 

Τα επιχειρήματα για το ρόλο της φύσης και της ανατροφής προκαλούν μεγάλες αντιπαραθέσεις εδώ και αιώνες, αλλά σήμερα η επιστήμη έχει αρχίσει να αποκαλύπτει τη συναρπαστική πραγματικότητα.
Η ανακάλυψη της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα γονίδια και στις πολιτικές προτιμήσεις κέντρισε το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης.


«Οι αριστεροί γεννιούνται, δεν γίνονται», έγραφαν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, προβάλλοντας αναφορές ότι επιστήμονες στις ΗΠΑ είχαν "αποκαλύψει” πως οι άνθρωποι που διαθέτουν ένα συγκεκριμένο γονίδιο ήταν πιθανότερο να διαθέτουν αριστερές πολιτικές απόψεις. Εκ πρώτης όψεως, αυτό το εύρημα ήταν η πιο πρόσφατη συνεισφορά στη συζήτηση περί φύσης και ανατροφής – το ερώτημα του κατά πόσον είμαστε γεννημένοι με χαρακτηριστικά που προϋπάρχουν στα γονίδιά μας ή τα αποκτάμε στη μετέπειτα ζωή μας.

Πληθώρα παρόμοιων ειδησεογραφικών αναφορών έχουν δημοσιευτεί στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων τα τελευταία χρόνια, συνήθως προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι τα γονίδια κρατούν το κλειδί για την εξήγηση διάφορων μορφών συμπεριφοράς, από την τάση του ανθρώπου να εκτίθεται σε κίνδυνο έως τη συζυγική απιστία, ακόμα και την παραφροσύνη. 
Πίσω από τη στάση των μέσων ενημέρωσης βρίσκεται μια ερεθιστική θεωρητική υπόθεση: ακριβώς όπως δεν έχουμε τη δυνατότητα επιλογής για το χρώμα των ματιών μας, το DNA μάς υπαγορεύει τον τύπο του ανθρώπου που θα γίνουμε στη διάρκεια της ζωής μας.

Ασαφές Μήνυμα

Όμως, η αλήθεια πίσω από τη δημοσιογραφική ιστορία του «αριστερού γονιδίου» είναι μάλλον διαφορετική. Βασίζεται σε μια εξελισσόμενη επιστημονική έρευνα, η οποία καταρρίπτει την υποτιθέμενη διχοστασία ανάμεσα στη φύση και την ανατροφή. Επισημαίνει μια νέα, κάπως διαφοροποιημένη άποψη ότι τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά είναι αποτέλεσμα και των δύο παραμέτρων.

Ο Τζέιμς Φάουλερ, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Σαν Ντιέγκο, επικεφαλής της ομάδας μελέτης, προσπάθησε να εξηγήσει αυτήν την άποψη, υποστηρίζοντας ότι το γονίδιο που βρίσκεται στο επίκεντρο της υπόθεσης – γνωστό ως DRD4 – στην πραγματικότητα αποκάλυπτε μια συσχέτιση με αριστερές απόψεις σε άτομα που είχαν ενεργή κοινωνική ζωή (θεωρώντας, δηλαδή, την κοινωνικότητα επιπλέον παράγοντα).

«Είναι η κρίσιμη αλληλεπίδραση των δύο παραγόντων – η γενετική προδιάθεση και το κοινωνικό περιβάλλον που προκύπτει από την ύπαρξη πολλών φίλων κατά τη διάρκεια της εφηβείας- που συνδέεται με την πιο αριστερή πολιτική τοποθέτηση», υποστήριξε ο Φάουλερ. 

Πολλά από τα μέσα ενημέρωσης έθεσαν το επιχείρημα ξεκάθαρα κάτω από την κατηγορία της «φύσης» και προχώρησαν υιοθετώντας τη γενετική προδιάθεση. Η ανθεκτικότητα της συζήτησης είναι εκπληκτική – και ταυτόχρονα ανησυχητική.


Η πίστη στην υπεροχή των γονιδίων, κατά τη διάρκεια του προηγούμενου 20ου αιώνα, τροφοδότησε απάνθρωπες πρακτικές, όπως 
η βίαιη στείρωση των «μικρόνοων» ανθρώπων στη δεκαετία του 1930 στις ΗΠΑ και οι επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης στα Βαλκάνια τη δεκαετία του 1990.


Tabula Rasa

Η αντίδραση ενάντια στον γενετικό ντετερμινισμό έχει με τη σειρά της προκαλέσει υπερβολές Η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι είναι tabula rasa, «άγραφοι πίνακες», το μέλλον των οποίων καθορίζεται εξ ολοκλήρου από το περιβάλλον τους, έχει οδηγήσει σε παράξενες θεωρίες ανατροφής των παιδιών και σε βασανιστική ενοχή των γονέων, οι οποίοι κατηγορούν τον εαυτό τους για τις αποτυχίες των απογόνων τους. Πάντως, οι πρωτοπόροι της συζήτησης περί φύσης – ανατροφής θεωρούσαν ότι είχαν τις καλύτερες προθέσεις και δρούσαν προς όφελος της κοινωνίας.

Όταν ο Άγγλος φιλόσοφος Τζον Λοκ διατύπωσε την άποψη περί «άγραφου πίνακα» σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά στο γνωστό έργο του Δοκίμιο για την ανθρώπινη, νόηση, 
το 1690, πίστευε ότι στρεφόταν ενάντια σε καταπιεστικές έννοιες όπως το προπατορικό αμάρτημα και η ελέω θεού βασιλεία. 
Αν όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι, υποστήριξε ο Λοκ, τότε ο καθένας θα μπορούσε -και θα έπρεπε- να έχει το ίδιο δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην επιδίωξη της ευτυχίας. Ήταν μια άποψη που εντυπωσίασε τον Τόμας Τζέφερσον, αρχιτέκτονα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.

Κατά τον ίδιο τρόπο, όταν οι βικτοριανοί διανοούμενοι Χέρμπερτ Σπένσερ και Φράνσις Γκάλτον συνέδεσαν τη θεωρία του Δαρβίνου για την εξέλιξη με τη μελέτη της ανθρώπινης κοινωνίας, πίστευαν ότι ενεργούν προς όφελος του γενικού καλού. 

Αλλά, παρόλο που ακόμη δεν είχαν ανακαλυφθεί τα γονίδια, ο Δαρβίνος είχε μια πιο εξελιγμένη άποψη για την κληρονομικότητα σε σύγκριση με πολλούς από τους υποστηρικτές του. Πίστευε ότι η ανθρώπινη ομιλία ήταν ένα πιθανό παράδειγμα αυτού που αποκαλούσε «ένστικτο για την απόκτηση μιας τέχνης».

Ορισμένοι σύγχρονοι του Δαρβίνου διέκριναν τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην περίφημη άποψη του Σπένσερ για την εξέλιξη ως αποτέλεσμα της επιβίωσης του ισχυρότερου και την αντίληψη του Γκάλτον για την ευγονική – τη συστηματική «βελτίωση» της ανθρώπινης φυλής μέσω της επιλεκτικής αναπαραγωγής. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί διανοούμενοι διέγραψαν τέτοιου είδους ενδοιασμούς, πιστεύοντας ότι τα γεγονότα μιλούσαν από μόνα τους. Ήδη από το 1865 ο Γκάλτον είχε δημοσιεύσει μια μελέτη για την υπεροχή των παιδιών από επιφανείς οικογένειες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το ποσοστό επιτυχίας τους ήταν 240 φορές μεγαλύτερο από αυτό των απογόνων όλων των κοινωνικών στρωμάτων.

Μία δεκαετία αργότερα, ο Γκάλτον επανήλθε με μία προσέγγιση η οποία έμελλε να αποτελέσει τη βάση της συζήτησης περί φύσης και ανατροφής: τη σύγκριση πανομοιότυπων διδύμων. Η εύρεση τόσο πολλών ομοιοτήτων μεταξύ αυτών των διδύμων κατά τη διάρκεια της ζωής τους ώθησε τον Γκάλτον να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η φύση σαφώς επικρατούσε της ανατροφής, και έτσι η επιλεκτική αναπαραγωγή ήταν για την κοινωνία η μοναδική επιλογή για πρόοδο. 

Αυτήν την άποψη συμμερίζονταν πολλοί μεταξύ εκείνων που παρακολούθησαν το Α Διεθνές Συνέδριο για την Ευγονική στο Λονδίνο το 1912 – συμπεριλαμβανομένου του Λεονάρδου Δαρβίνου, γιου του Κάρολου. 
Ως πρόεδρος της εταιρείας Ευγονικής, ο Λεονάρδος Δαρβίνος προειδοποίησε για τον κίνδυνο που διέτρεχαν οι μελλοντικές γενιές αν επέτρεπαν στους «ακατάλληλους άντρες» να αναπαραχθούν. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτό το συνέδριο υπήρξαν διαφορετικές απόψεις. 

Στην ομιλία του στο συνέδριο, ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Άρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ εξέφρασε την ανησυχία ότι το όλο ζήτημα περί κληρονομικότητας ήταν πολύ πιο περίπλοκο απ’ ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες και προειδοποίησε για τον κίνδυνο οι ζηλωτές της ευγονικής να διασπείρουν αυτές τις απόψεις στην κοινωνία.

Οι ναζί προώθησαν την ιδέα της άριας κυρίαρχης φυλής, μέσω χου καλά σχεδιασμένου προγράμματος της χιτλερικής νεολαίας.

Επιλεκτική αναπαραγωγή

Οι απόψεις του Μπάλφουρ αποδείχθηκαν προφητικές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ιδέα της ευγονικής εξαπλώθηκε με μεγάλη ταχύτητα. 
Έναν χρόνο μετά την ομιλία του Λεονάρδου Δαρβίνου, πολλές πολιτείες είχαν θεσπίσει νόμους για την υποχρεωτική στείρωση των «διανοητικά καθυστερημένων». Η εξέλιξη δεν πέρασε απαρατήρητη από τους Γερμανούς υποστηρικτές της ευγονικής, με αποτέλεσμα αυτά τα παρεμβατικά μέτρα να πάρουν τη μορφή νόμων σε λίγους μήνες από τη στιγμή που οι ναζί ήρθαν στην εξουσία, το 1933. Ξεκίνησαν με τη στείρωση χιλιάδων ανθρώπων με χαρακτηριστικά όπως η σχιζοφρένεια και ολοκλήρωσαν με τη σφαγή εκατομμυρίων στα στρατόπεδα θανάτου, όπως στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Η ήττα των ναζί το 1945 και η επακόλουθη | αποστροφή στις πρακτικές τους επανέφεραν τη συζήτηση περί φύσης και ανατροφής στην άποψη περί «άγραφου πίνακα». Για άλλη μία φορά, οι υποστηρικτές ήταν σε θέση να επικαλεστούν φαινομενικά αδιάσειστα στοιχεία επιστημονικής έρευνας για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους. Και για άλλη μία φορά, τα συμπεράσματά τους αποδείχτηκαν εξαιρετικά αδύναμα να ερμηνεύσουν ένα τόσο περίπλοκο θέμα.


Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, ο Αμερικανός ψυχολόγος Τζον Γουότσον υποστήριξε ότι οι συζητήσεις για τα χαρακτηριστικά και τα ένστικτα δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν και, κατά συνέπεια, δεν έχουν νόημα. 
Αντ’ αυτού, διατύπωσε την άποψη ότι θα έπρεπε να δοθεί έμφαση στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται, αντιδρώντας στον κόσμο γύρω τους. Αυτό, υποστήριξε, θα μπορούσε να καταδείξει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να επιτύχουν οτιδήποτε βάλουν στο μυαλό τους. Ο Γουότσον και οι στενοί συνεργάτες του συγκέντρωσαν πλήθος τεκμηρίων για να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς τους – ορισμένα από αυτά θα τα χαρακτήριζε κανείς εκκεντρικά.

Ακόμη πιο παράξενη ήταν η άρνηση των συμπεριφοριστών να αποδεχθούν ότι, ενώ η έρευνά τους ήταν σύμφωνη με τη σημασία της ανατροφής, δεν κατάφερνε να αποκλείσει το ρόλο και άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της γενετικής. Η σπουδαιότητα αυτών των άλλων παραγόντων έμελλε να αποδειχθεί από τα αμφιλεγόμενα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1950 στο Πανεπιστήμιο του Γουινσκόνσιν-Μάντισον.

το πείραμα

Ο ψυχολόγος Χάρι Χάρλοου χώρισε μωρά πιθήκους από τη μητέρα τους και τα έκλεισε σε κλουβιά με δύο ομοιώματα «μαμάδων». 
Η μία ήταν απλώς κούκλα από σύρμα, στην οποία είχε τοποθετηθεί ένα μπουκάλι γάλα, ενώ η άλλη ήταν πιο φυσική στην όψη και στην αφή όταν τη χάιδευαν οι μικροί πίθηκοι, αλλά δεν είχε γάλα. 
Σύμφωνα με τους συμπεριφοριστές, οι πίθηκοι θα έπρεπε σύντομα να μάθουν να αγνοούν την ψυχρότητα της συρμάτινης μητέρας και να επικεντρώνονται στην καίριας σημασίας λήψη του γάλακτος. 
Ωστόσο, ο Χάρλοου διαπίστωσε ότι οι πίθηκοι περνούσαν περισσότερο χρόνο με την πιο φυσική – στην όψη – και καλύτερη για χάδια -αλλά χωρίς γάλα – μητέρα, κάνοντας μόνο σύντομες εξορμήσεις στη συρμάτινη μητέρα όταν πεινούσαν. Ο Χάρλοου απέδειξε αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι -εκτός από τους συμπεριφοριστές- θα θεωρούσαν προφανές: η συμπεριφορά δεν διαμορφώνεται μόνο από το περιβάλλον, αλλά από περισσότερους παράγοντες. Οι πίθηκοι κουβαλούσαν το ένστικτο για το τι θα έπρεπε να περιμένουν από τη γονική -εν προκειμένω μητρική- φροντίδα και το αναζητούσαν.


Δοκιμές σε παιδιά – Τα παράξενα 
πειράματα των πρωτοπόρων συμπεριφοριστών

Η αναζήτηση ενδείξεων για το ρόλο του περιβάλλοντος στην ανθρώπινη συμπεριφορά οδήγησε τους πρώτους ερευνητές να πραγματοποιήσουν μερικά πολύ ασυνήθιστα πειράματα. 
To 1931, ο Αμερικανός ψυχολόγος Γουίνθρου Κέλογκ και η σύζυγος του αποφάσισαν να ερευνήσουν πώς οι γονεϊκές μέθοδοι ανατροφής επηρεάζουν την ανάπτυξη, επιχειρώντας να μεγαλώσουν τον 10 μηνών γιο τους, Ντόναλντ, μαζί με ένα θηλυκό μωρό χιμπατζή. 
Ο χιμπατζής αποδείχθηκε τουλάχιστον εξίσου ικανός με τον γιο τους σε διάφορα τεστ στα οποία τους υπέβαλαν -γεγονός που κατέδειξε την ισχύ των επιρροών του περιβάλλοντος-, αλλά δεν έδειξε δείγματα ότι αποκτά ικανότητα για ομιλία.





Το πείραμα του «Μικρού Άλμπερτ» του Αμερικανού ψυχολόγου Τζον Γουότσον

Όταν ο γιος τους άρχισε να αξιοποιεί τους θορύβους για να μπορέσει να επικοινωνήσει, όπως ο χιμπατζής, οι Κέλογκ εγκατέλειψαν το πείραμα. Ίσως το πιο αμφιλεγόμενο πείραμα διεξήχθη από τον Αμερικανό ψυχολόγο Τζον Γουότσον σε ένα μωρό οκτώ μηνών, το οποίο έγινε γνωστό ως το πείραμα του «Μικρού Άλμπερτ». Ο Γουότσον έδειξε ότι ήταν δυνατό να προκαλέσει κανείς παράλογους φόβους μέσω της σύνδεσής τους με δυνατούς και δυσάρεστους θορύβους. Σε μία περίοδο αρκετών μηνών, ο «Μικρός Άλμπερτ» ανέπτυξε φοβίες σε κουνέλια και σκύλους, μέσα από πειράματα που δεν θα επιτρέπονταν στις μέρες μας.


Μαλθακότητα

Τα αποδεικτικά στοιχεία του Χάρλοου για τα έμφυτα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς προέκυψαν σε μια χρονική στιγμή που και οι δύο ομάδες επιχειρημάτων στη συζήτηση φύσης- ανατροφής είχαν σοβαρές επιπτώσεις στους γονείς και στα παιδιά. Οι συμπεριφοριστές συνέγραψαν εγχειρίδια παιδικής ανατροφής, στα οποία υποστήριζαν ότι τα παιδιά θα γίνουν «μαλθακά» εάν οι γονείς τα φιλούν λέγοντάς τους καληνύχτα ή τα αγκαλιάζουν υπερβολικά.

Παράλληλα, στοιχεία για την επίδραση της γενετικής είχαν με τη σειρά τους επίδραση στο σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής. Μελέτες σε ομογυζωτικούς διδύμους έδειξαν ότι η νοημοσύνη είναι σε μεγάλο βαθμό κληρονομική, φέρνοντας στο προσκήνιο επιχειρήματα για τη διοχέτευση εκπαιδευτικών πόρων ειδικά σε παιδιά που έδειχναν ότι είχαν ιδιαίτερες προοπτικές. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό οδήγησε στην εισαγωγή του 11-plus, ενός αμφιλεγόμενου εθνικού συστήματος εξέτασης, που επέλεγε παιδιά για ακαδημαϊκή εκπαίδευση από τα 11 έτη. 

Χρόνια αργότερα, οι μελέτες διδύμων που επηρέασαν αυτήν την πρακτική αμφισβητήθηκαν, αλλά μέχρι τότε ο ισχυρισμός ότι τα γονίδια καθορίζουν το πεπρωμένο του ανθρώπου είχε χάσει μεγάλο μέρος της ισχύος του – τουλάχιστον πέραν της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οι γονείς είχαν από καιρό αντιληφθεί ότι, παρά τις προσπάθειές τους, οι απόγονοι τους συχνά κατέληγαν με εντελώς διαφορετική προσωπικότητα, γεγονός που δεν οδηγούσε σε κάποιο συμπέρασμα σχετικά με το βαθμό επηρεασμού τους είτε από τη φύση είτε από την ανατροφή.

Ωστόσο, στην ακαδημαϊκή κοινότητα η συζήτηση καλά κρατούσε. Το 1975, ο ειδικός στη μελέτη των μυρμηγκιών Έντουαρντ Γουίλσον από το Χάρβαρντ υποστήριξε στο βιβλίο του Κοινωνιο-βιολογία ότι τα γονίδια από μόνα τους μπορούν να παραγάγουν ιδιαίτερα σύνθετη συμπεριφορά. 
Όμως, στην προσπάθειά του να επεκτείνει τα επιχειρήματά του στην ανθρώπινη συμπεριφορά προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων – αν μη τι άλλο, επειδή θεωρήθηκε ότι προσπαθεί να αναβιώσει τον γενετικό ντετερμινισμό μαζί με την παράμετρο της ευγονικής. Εν τω μεταξύ, οι επιστήμονες συνέχισαν να αναζητούν αποδεικτικά στοιχεία για τη γενετική επίδραση σε όλους τους τομείς της ζωής, από τον σεξουαλικό προσανατολισμό έως την επιλογή σταδιοδρομίας.


Ασαφής απόδειξη

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο ακαδημαϊκός κόσμος φάνηκε, τελικά, να καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα με την κοινή λογική: ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ένα μείγμα της φύσης, της ανατροφής και των συγκυριών στη ζωή των ανθρώπων.

Το 1998, η Αμερικανίδα ψυχολόγος Τζούντιθ Ριτς Χάρις κυκλοφόρησε το βιβλίο της ''Η υπόθεση της ανατροφής'' (The Free Press), το οποίο έγινε μπεστ σέλερ και πρόσφερε επιστημονική τεκμηρίωση σε κάτι που οι γονείς είχαν υποπτευθεί: οι γονικές δεξιότητες ασκούν σχετικά μικρή επίδραση στην πορεία των παιδιών. Παράλληλα, γενετικές μελέτες ανακάλυψαν αυξανόμενες αποδείξεις για τους τρόπους με τους οποίους τα γονίδια και το περιβάλλον αλληλεπιδρούν, καταρρίπτοντας και διακωμωδώντας την κλασική μεταξύ τους αντιπαράθεση.

Όλο και περισσότερο οι μελέτες αποκαλύπτουν ότι δεν είναι απλώς η ύπαρξη ενός γονιδίου που έχει σημασία, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται – και το γεγονός ότι είναι εκτεθειμένο σε διάφορες επιρροές. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι η μονογαμική συμπεριφορά των αρουραίων των λιβαδιών συνδέεται με έναν γενετικό «διακόπτη» που κάνει τους εγκεφάλου τους ευαίσθητους στη βασοπρεσίνη, την ορμόνη που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια του σεξ.

Φαίνεται ότι παραμένουν με τους σεξουαλικούς συντρόφους τους, λόγω της έκφρασης ενός γονιδίου που τους κάνει να εθίζονται στην απελευθέρωση βασοπρεσίνης. Ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνει χώρα η γονιδιακή έκφραση μπορεί επίσης να επηρεαστεί από εξωτερικές επιρροές. 
Πειράματα με αρουραίους από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο McGill του Καναδά έδειξαν ότι τα επίπεδα των ορμονών στους νεαρούς αρουραίους που φροντίζονται ιδιαίτερα από τις μητέρες τους επηρεάζονται λιγότερο από το στρες απ’ ό,τι σε εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες τα παιδιά αρουραίοι έχουν παραμεληθεί. 
Με άλλα λόγια, η έκφραση των ίδιων γονιδίων έχει μεταβληθεί από τον τρόπο ανατροφής. Αλλάζοντας με βιοχημικές μεθόδους τον τρόπο με τον οποίο το γονίδιο εκφράζεται, η ομάδα κατάφερε εν συνεχεία να μετατρέψει λιγότερο «αγχωτικούς» αρουραίους σε νευρικούς και το αντίστροφο. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα ακύρωσης των επιπτώσεων της κακής ανατροφής των ανθρώπων κάποια στιγμή αργότερα στη ζωή τους.


Γλωσσική Προδιάθεση

Τέτοιου είδους γενετικές συσχετίσεις έχουν βρεθεί σε ανθρώπους με χαρακτηριστικά που κυμαίνονται από την κατάθλιψη και τη σχιζοφρένεια έως τις πολιτικές ακόμη και σεξουαλικές προτιμήσεις. Ίσως το πιο εντυπωσιακό από όλα είναι ότι οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει στοιχεία που στηρίζουν την πεποίθηση του Δαρβίνου σχετικά με το ρόλο τόσο της φύσης όσο και της ανατροφής στην ομιλία. 
Οι ερευνητές έχουν καταλήξει ότι ένα γονίδιο που ονομάζεται FOXP2 σχετίζεται με την ικανότητα του ανθρώπου να μαθαίνει μια γλώσσα. Η ύπαρξη του γονιδίου από μόνη της δεν είναι αρκετή – θα πρέπει να είναι η σωστή παραλλαγή και να εκφράζεται με τον σωστό τρόπο. Όσοι διαθέτουν τη συγκεκριμένη παραλλαγή, όμως, είναι πιο εύκολο να μαθαίνουν να μιλούν μια γλώσσα από άλλους ανθρώπους. Απαιτήθηκε πάνω από ένας αιώνας, αλλά η συζήτηση περί φύσης και ανατροφής μπορεί, τελικά, να αναγνωριστεί γι’ αυτό που πραγματικά φαίνεται να είναι: ψευδές δίλημμα.
Αν υπάρχει κάποιο όφελος από το όλο θέμα, αυτό μπορεί να είναι η ανάδειξη του κινδύνου να θεωρούμε ότι κάθε μία πλευρά σε μια επιστημονική συζήτηση κατέχει το μονοπώλιο στην αλήθεια.

Υπάρχει γονίδιο ομοφυλοφιλίας;


Το 1993, ο Ντιν Χάμερ του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου έγινε διάσημος από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων σε ολόκληρο τον κόσμο, με τη δημοσίευση στοιχείων για την ύπαρξη γονιδίων που συνδέονται με την ομοφυλοφιλία – στήριξε το επιχείρημά του σε μελέτες που έκανε σε ομοφυλόφιλα αδέλφια. 
Περίπου τα τρία τέταρτα των αδελφών είχαν ίδιες αλληλουχίες DNA σε μέρος του φυλετικού χρωμοσώματος Χ, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα «ομοφυλόφιλο γονίδιο» σε αυτήν την περιοχή του γονιδιώματός τους. Άλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στην περίπτωση πανομοιότυπων διδύμων υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να υπάρχουν δύο ομοφυλόφιλα αγόρια απ’ ό,τι στην περίπτωση ετεροζυγωτικών διδύμων – η προσέγγιση αυτή ενισχύει την ιδέα των ομοφυλόφιλων γονιδίων.

Το 1999, ωστόσο, η μεγαλύτερη γονιδιακή έρευνα σε διδύμους, από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Δυτικού Οντάριο στον Καναδά, απέτυχε να αναπαράγει τα αρχικά συμπεράσματα του Χάμερ, γεγονός που δημιούργησε αμφιβολίες σχετικά με τη θεωρία του. 
Σε κάθε περίπτωση, ο Χάμερ προσπάθησε να τονίσει ότι ακόμη και αν τα γονίδια υπάρχουν, δεν καθορίζουν τη σεξουαλικότητα, καθώς μελέτες διδύμων έχουν αποκαλύψει τη σημασία μη γενετικών παραγόντων.

* Από το περιοδικό της Καθημερινής 20 ΜΕΓΑΛΕΣ ΙΔΕΕΣ Ιανουάριος 2015


  Scholeio.com  

Κοσμογονία προκαλεί, η Ανακάλυψη Χειρογράφων του Ναγκ Χαμαντί



Η ανεύρεση των χειρογράφων μοιάζει μυθιστόρημα γραμμένο από ανθρώπινο χέρι.


Έγινε γνωστή με λεπτομέρειες 30 ολόκληρα χρόνια μετά τα συμβάντα, όταν ο πρωταγωνιστής της ανεύρεσης, διηγήθηκε την ιστορία του. 

Το Δεκέμβριο του 1945 ένα σύνολο πενήντα δύο θρησκευτικών και ημιφιλοσοφικών κειμένων, κρυμμένων και θαμμένων μέσα σε ένα αγγείο για 1600 χρόνια, ήρθε τυχαία στο φως. Όχι πολύ μακριά από το χωριό Nag Hammadi, το αρχαίο Χηνοβόσκιον, στην Άνω Αίγυπτο χωρικοί ανακάλυψαν μια συλλογή βιβλίων γραμμένων στην Κοπτική, τη γλώσσα των Xριστιανών της Αιγύπτου.
   Η ανακάλυψη αυτή δημιούργησε μια πραγματική κοσμογονία στη μελέτη των συνθηκών δημιουργίας του πρώιμου Χριστιανισμού και ιδιαίτερα εκείνου του θρησκευτικού φαινομένου που καλούμε με το όνομα Γνωστικισμός.

   Το σύνολο των χειρογράφων έχει έκταση 1200 σελίδων και φυλάσσεται στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου. Ανάμεσα στα έργα που περιλαμβάνει η συλλογή το σημαντικότερο όλων, αλλά και αυτό που προκάλεσε τις περισσότερες συζητήσεις και διαφωνίες, είναι αναμφισβήτητα το Κατά Θωμάν ευαγγέλιο, τα απόκρυφα λόγια του Ιησού που υποτίθεται ότι κατέγραψε ο Απόστολος Θωμάς. 


   Στο ευαγγέλιο αυτό, βλέπουμε έναν εκδικητικό Ιησού, ο οποίος παιδί ακόμα, εκμεταλλευόμενος τις «θεϊκές» του δυνάμεις, σκορπίζει τον θάνατο στο διάβα του ακόμη και για ασήμαντη αφορμή.
   Ο Ιησούς του Θωμά, διαφέρει αρκετά απ' αυτόν των Ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης, ενώ κάποιες από τις -υποτιθέμενες- ρήσεις του, επιφέρουν έναν επιπλέον πονοκέφαλο για την Εκκλησία π.χ. «Εάν νηστεύετε, θα φέρετε αμαρτίες πάνω σας, εάν προσεύχεστε, θα καταραστείτε και εάν δώσετε ελεημοσύνη, θα καταστρέψετε το πνεύμα σας...».
   Αξίζει να σημειωθεί, πως στο ευαγγέλιο τού Θωμά, τα «θαύματα» τού Ιησού που περιγράφονται στα «κανονικά» Ευαγγέλια, απουσιάζουν...

   Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, το χριστεπώνυμο πλήρωμα, είναι βέβαιο πως θα σκανδαλιστεί με το «Ευαγγέλιο της Μαρίας» και το «Ευαγγέλιο του Φιλίππου», καθώς σ' αυτά αφήνονται υπόνοιες, πως Ιησούς και Μαρία Μαγδαληνή, είχαν κάτι παραπάνω από μια σχέση δασκάλου και μαθήτριας.

   Φυσικά, η εκδοχή που αναφέρεται στα κείμενα αυτά, σύμφωνα με την οποία ο Ιησούς δεν πέθανε στον σταυρό (ακρογωνιαίος λίθος της χριστιανικής θρησκείας, μαζί βεβαίως με την «ανάσταση», πάνω στα οποία επικεντρώνονται τα «κανονικά» Ευαγγέλια), είναι επόμενο ότι επιφέρει επιπλέον τριγμούς στο χριστιανικό οικοδόμημα.

   Η Εκκλησία έχει απορρίψει αυτά τ' «απόκρυφα» κείμενα, ως «αποκυήματα φαντασίας», λες και η φαντασία και τα μυθολογήματα δεν είναι τα βασικά συστατικά και των «κανονικών» κειμένων...
  Πολιτικά προβλήματα και προσωπικές αντιζηλίες προκάλεσαν, δυστυχώς, πολυάριθμες καθυστερήσεις στην έκδοση των κειμένων. Τελικά, μετά από δεκαετίες μια συνολική μετάφραση στα Αγγλικά όλων των χειρογράφων και των κειμένων τους έγινε προσιτή στο παγκόσμιο κοινό χάρη στις προσπάθειες του James Robinson. 
Μια φωτογραφική αναπαραγωγή των φύλλων των παπύρων είναι επίσης διαθέσιμη. Από το 1975 άρχισε να εμφανίζεται σταδιακά μια ενδεκάτομη πλήρης κριτική έκδοση των κωδίκων με τον τίτλο The Coptic Gnostic Library.

   Εξήντα τόσα χρόνια μετά την πολύ σημαντική αυτή ανακάλυψη η συζήτηση για τα χειρόγραφα του Ναγκ Χαμαντί συνεχίζεται με αμείωτη ένταση τόσο σε καθαρά επιστημονικούς όσο και σε θρησκευτικούς κύκλους. Δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού για πρώτη φορά περιήλθαν στα χέρια μας θρησκευτικά κείμενα που ήταν πριν άγνωστα ή γνωστά με αποσπασματικό και έμμεσο τρόπο.

   H Aνεύρεση, Χρονικό

   Η ιστορία της ανεύρεσης των χειρογράφων αγγίζει τα όρια της μυθιστορηματικής διήγησης. Έγινε γνωστή με λεπτομέρειες 30 ολόκληρα χρόνια μετά τα συμβάντα, όταν ο Muhammad Ali Samman, ο άνθρωπος στον οποίο αποδίδεται κατά βάση η ανεύρεση, συμφώνησε να διηγηθεί τη δική του εκδοχή των γεγονότων. Η διήγηση καταγράφηκε από επιστήμονες, οι οποίοι γνώριζαν καλά πόσο σημαντικό ήταν να διαπιστωθούν οι ακριβείς συνθήκες κάτω από τις οποίες τα χειρόγραφα ήρθαν στο φως.

   [ Το Δεκέμβριο του 1945 ο Muhammad Ali Samman, μαζί με τα αδέρφια του Abu al-Majd και Khalifah Ali της φατρίας των al-Samman, είχαν βγει σε αναζήτηση κάποιου φυσικού λιπάσματος στα βουνά που βρίσκονται κοντά στο χωριό τους, όταν τυχαία ανέσκαψαν ένα κοκκινωπό πήλινο αγγείο. Το αγγείο με τα χειρόγραφα ανακάλυψε ο Abu al-Majd, αλλά το άνοιγμά του το ανέλαβε ο μεγαλύτερος στην ηλικία Muhammad. 

   Στην αρχή δίσταζε να το σπάσει, φοβούμενος ότι θα περιείχε κάποιο κακοποιό πνεύμα. Εντούτοις, η πιθανότητα του κέρδους και η περιέργειά του εν τέλει νίκησαν. Αντί, όμως, για το χρυσό που ανέμενε να περιέχει το αγγείο, αυτό έκρυβε μέσα του χειρόγραφα.



   Ο Muhammad πήρε τα χειρόγραφα και τα έφερε στο σπίτι του στο Al Quasr, μια περιοχή κοντά στο σημείο όπου τον 4ο αιώνα ο Άγιος Παχώμιος μεταστράφηκε στο Χριστιανισμό και ίδρυσε ένα μοναστήρι. Στην αρχή δεν αντιλήφθηκε τη σημασία της ανακάλυψής του και η μητέρα του Umm-Ahmad χρησιμοποίησε κομμάτια από τα βιβλία ως καύσιμη ύλη.

   Σύμφωνα με τον Muhammad η οικογένειά του είχε εμπλακεί σε κάποιου είδους βεντέτας, θύμα της οποίας είχε υπάρξει και ο πατέρας του. Προσπαθώντας να πάρει εκδίκηση για το θάνατό του σκότωσε, με τη συνεργασία ενός αδερφού του, κάποιον από αυτούς που θεωρούσε ότι ήταν αναμεμιγμένος στο φόνο. 
   Από το φόβο του μήπως πέσει στα χέρια της αστυνομίας εμπιστεύθηκε τα χειρόγραφα -στο μεταξύ προφανώς είχε αρχίσει να κατανοεί την αξία τους- στα χέρια του Κόπτη ιερέα Al-Qummus Basiliyus Abd el Masih. Ο τελευταίος, εντυπωσιασμένος από αυτά, έστειλε δείγμα τους στον Αιγύπτιο ιστορικό Raghib, ο οποίος με τη σειρά του τo έστειλε στο Κάιρο.

   Τα βιβλία πουλήθηκαν σύντομα στη μαύρη αγορά και τράβηξαν την προσοχή της αιγυπτιακής κυβέρνησης, η οποία δέσμευσε όσα μπορούσε και απέτρεψε έτσι το διασκορπισμό και την εξαγωγή τους από τη χώρα. Μεταφέρθηκαν στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου και από τότε φυλάσσονται εκεί.

   Ωστόσο, ένας από τους χειρόγραφους κώδικες (Codex I), ο οποίος σήμερα φέρει το όνομα κώδικας Jung, μεταφέρθηκε κρυφά από κάποιον Βέλγο συλλέκτη αρχαιοτήτων εκτός Αιγύπτου. 

   Αυτός, όταν δεν κατόρθωσε να πουλήσει τον κώδικα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον έφερε για ασφάλεια στο Βέλγιο. Μετά το θάνατό του η γυναίκα του αποφάσισε να προσπαθήσει και πάλι να τον πουλήσει.
   Ένας σημαντικός Ολλανδός ιστορικός, ο Gilles Quispel, πληροφορήθηκε για την ύπαρξη του μυστηριώδους χειρογράφου και το αγόρασε μέσω του ιδρύματος Jung στη Ζυρίχη στα 1952. Αφού εξέτασε το μοναδικό κώδικα και διαπίστωσε ότι έλειπαν κάποια από τα φύλλα του, αποφάσισε να ταξιδέψει στην Αίγυπτο για να βρει τα χαμένα φύλλα. 

   Στο Κοπτικό Μουσείο δανείστηκε την άνοιξη του 1955 τις φωτογραφίες του κειμένου του χειρογράφου και, μετά από συμφωνία με την αιγυπτιακή κυβέρνηση, του επιτράπηκε να εκδώσει το σύνολο του κώδικα (έξι τόμοι ανάμεσα στα 1956-1975), με την προϋπόθεση  να επιστραφεί όλο το χειρόγραφο στην Αίγυπτο.]

O πρώτος επιστήμονας που μελέτησε τους κώδικες στο σύνολό τους ήταν ο Γάλλος Jean Doresse, ο οποίος είχε έρθει στην Αίγυπτο το 1947 για να μελετήσει τα κοπτικά μοναστήρια. Ο διευθυντής του Κοπτικού Μουσείου επέτρεψε στον Doresse να δει τα χειρόγραφα και αυτός ανακοίνωσε στον κόσμο την ύπαρξή τους τον Ιανουάριο του 1948. Ο Doresse προσπάθησε να συνδέσει το όνομα της συλλογής των χειρογράφων με το αρχαίο Χηνοβόσκιον, αλλά τελικά επικράτησε ο όρος «Χειρόγραφα του Ναγκ Χαμαντί», ίσως επειδή οι περισσότεροι από τους ερευνητές που έρχονταν για να μελετήσουν τον τόπο καταγωγής των κωδίκων χρησιμοποιούσαν το Ναγκ Χαμαντί ως βάση τους.

   Πολιτικές αναταράξεις στην Αίγυπτο ανέστειλαν την προσπάθεια μελέτης και έκδοσης των κωδίκων. Στα 1956 ο νέος διευθυντής του Κοπτικού Μουσείου, ο Pahor Labib, προγραμμάτισε μια φωτογραφική έκδοση των χειρογράφων, αλλά τελικά εκδόθηκε μόνο ένας τόμος. Επειδή ο Labib επέτρεπε σε ελάχιστους ειδικούς να εργάζονται με τους κώδικες, μόνο λίγα τμήματά τους εκδόθηκαν μέχρι το 1972. Στα 1961 υπό την αιγίδα της Unesco συμφωνήθηκε με την αιγυπτιακή κυβέρνηση μια φωτογραφική έκδοση όλων των χειρογράφων. Το σχέδιο αναβλήθηκε μέχρι το 1970, όταν μια διεθνής επιτροπή για τους κώδικες του Ναγκ Χαμαντί υπό την καθοδήγηση του Robinson ανέλαβε τα ηνία του προγράμματος. Ως τα 1977 το σύνολο των κειμένων ήταν πια στη διάθεση του κοινού.

   Κατάλογοι που καταγράφουν τους κώδικες της συλλογής κάνουν συνήθως λόγο για δεκατρία χειρόγραφα. Εντούτοις, τα οκτώ φύλλα του κώδικα ΧΙΙΙ ενσωματώθηκαν ήδη στην αρχαιότητα μέσα στο κάλυμμα του κώδικα VI. 
   Το μεγαλύτερο μέρος του κώδικα ΧΙΙ έχει χαθεί, επειδή πιθανώς καταστράφηκε μετά την ανακάλυψη της συλλογής. 

   Τα χειρόγραφα περιλαμβάνουν πενήντα δύο κείμενα, από τα οποία έξι είναι επαναλήψεις άλλων κειμένων της συλλογής. Από τα υπόλοιπα σαράντα έξι, τα έξι ήταν ήδη γνωστά από παλαιότερα. Συνεπώς, τα πρωτότυπα κείμενα που περιέχει η συλλογή είναι σαράντα. Για τρία από τα σαράντα αυτά έργα διαθέταμε ήδη αποσπάσματα από άλλες πηγές, αλλά αυτά τα αποσπάσματα ήταν τόσο μικρά, ώστε δεν ήταν δυνατόν να καταλάβουμε με βεβαιότητα από ποια έργα προέρχονται μέχρι την ανακάλυψη της συλλογής του Ναγκ Χαμαντί. 

   Δέκα από αυτές τις πραγματείες σώζονται σε κακή κατάσταση και συχνά είναι αδύνατο να εξάγουμε το ακριβές νόημα του κειμένου ή να παρακολουθήσουμε την ανάπτυξη της σκέψης του συγγραφέα. 
   Ο Robinson εκτιμά ότι το αρχικό σύνολο των σελίδων των κωδίκων ήταν 1239 φύλλα, από τα οποία σώζονται ολικώς ή μερικώς τα 1156. Έχουν διατηρηθεί τα καλύμματα των κωδίκων Ι-ΧΙ, τα οποία έχουν επενδυθεί εσωτερικά με χρησιμοποιημένους παπύρους, για να δίνουν την εντύπωση σκληρού εξωφύλλου. 
   Η μελέτη αυτών των χρησιμοποιημένων παπύρων έδειξε ότι αποτελούν επιστολές ή έγγραφα οικονομικού χαρακτήρα. Τα ονόματα, οι τοποθεσίες και οι χρονολογικές αναφορές που εμπεριέχονται σ’ αυτούς βοήθησαν στη χρονολόγηση της συλλογής στα μέσα του 4ου αιώνα. Βεβαίως τα δεκατρία χειρόγραφα της συλλογής είναι αντίγραφα παλαιότερων κειμένων, ορισμένα από τα οποία πιστεύουμε ότι συντέθηκαν το 2ο αιώνα. 

   H γλώσσα των κειμένων είναι η Κοπτική, ύστερη μορφή της Αιγυπτιακής. Χρησιμοποιούνται δύο διάλεκτοι αυτής της γλώσσας: η Σαχιδική για το μεγαλύτερο μέρος των κωδίκων και η Υπακμιμική για τους κώδικες Ι, Χ, ΧΙ. Μολονότι όλη η συλλογή είναι γραμμένη στην Κοπτική, το μεγαλύτερο μέρος των ειδικών θεωρούν ότι τα πρωτότυπα των έργων ήταν συνθεμένα στην Ελληνική. 
   Δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτούς που έκαναν την πρώτη μετάφραση στην Κοπτική, γι’ αυτούς που έγραψαν τα συγκεκριμένα αντίτυπα ή γι’ αυτούς που τα έθαψαν. Τα χειρόγραφα βρέθηκαν πολύ κοντά στη μονή του Αγίου Παχωμίου και σύμφωνα με τον Robinson τα έκρυψαν εκεί στα τέλη του 4ου αιώνα κάποιοι μοναχοί με γνωστικές τάσεις, ύστερα από τη διαταγή του Κυρίλλου Αλεξανδρείας για τη συγκέντρωση και καταστροφή όλων των αιρετικών κειμένων.

   Η συλλογή περιέχει πλήθος λογοτεχνικών ειδών. Κάποια είναι τυπικά γνωστικά, ενώ άλλα μιμούνται τη χριστιανική και μη χριστιανική γραμματεία. Ορισμένες από τις πραγματείες δεν μπορούν εύκολα να καταταχθούν σε ένα συγκεκριμένο είδος. Γενικά έχουμε τα παρακάτω είδη κειμένων:

   Ευαγγέλια: από τα 4 κείμενα που φέρουν τον τίτλο «ευαγγέλιο» (Ευαγγέλιο της Αλήθειας, Κατά Θωμάν ευαγγέλιο, Κατά Φίλιππον, Ευαγγέλιο των Αιγυπτίων) κανένα δεν αντιστοιχεί με το είδος κειμένων που γνωρίζουμε ως ευαγγέλιο από την Καινή Διαθήκη. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το Κατά Θωμάν.

   Αποκαλύψεις: Αποκάλυψη Παύλου, Αποκάλυψη Πέτρου, Αποκάλυψη Αδάμ, Α΄ και Β΄ Αποκάλυψη Ιακώβου. Εδώ μπορεί να ενταχθεί και ο Ασκληπιός 21-29, η Υπόσταση των Αρχόντων, η Παράφραση του Σημ. Το πιο σημαντικό από αυτά τα κείμενα είναι η Αποκάλυψη Αδάμ, στην οποία η μελλοντική ιστορία της Γνώσης αποκαλύπτεται στον Αδάμ και μεταβιβάζεται από αυτόν στο γιο του Σηθ. Αυτό το έργο θεωρείται από αρκετούς ότι εμπεριέχει έναν μη χριστιανικό Γνωστικισμό.

   Πράξεις: Πράξεις Πέτρου και των Δώδεκα Αποστόλων. Ακόμη ένα κείμενο που έχει τον τίτλο Επιστολή Πέτρου προς Φίλιππον μοιάζει με τις γνωστές Πράξεις της Καινής Διαθήκης.

   Επιστολές: ορισμένα από τα έργα της συλλογής, όπως η Πραγματεία για την Ανάσταση και ο Εύγνωστος, αναφέρονται μερικές φορές ως επιστολές, γιατί απευθύνονται προς μαθητές από κάποιον διδάσκαλο. Εντούτοις, έχουν μεγαλύτερες ομοιότητες με τις καθαυτό πραγματείες της συλλογής. Κανένα έργο της συλλογής δε μιμείται τις επιστολές του Παύλου.

   Διάλογοι: μια από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές γνωστικών κειμένων είναι οι διάλογοι μεταξύ του Ιησού και των μαθητών, στους οποίους υποτίθεται ότι αποκαλύπτονται μυστικές διδασκαλίες. Εδώ ανήκουν η Σοφία του Ιησού Χριστού και ο Διάλογος του Σωτήρος.

   Απόκρυφα: η λέξη «απόκρυφον» χρησιμοποιείται στον τίτλο δύο έργων της συλλογής, το Απόκρυφο του Ιακώβου και το Απόκρυφο του Ιωάννη. Στην πραγματικότητα τα δύο έργα μπορούν να ενταχθούν στις αποκαλύψεις.

Θεωρητικές πραγματείες: η σημαντικότερη από αυτές είναι το Περί της του κόσμου αρχής. Εδώ μπορεί να ενταχθεί και ένα άλλο σημαντικό έργο, ο Εύγνωστος.

   Σοφιολογικές πραγματείες: Οι διδαχές του Σιλουανού, Οι ρήσεις του Σέξτου. Το δεύτερο έργο είναι κοπτική μετάφραση ενός γνωστού κειμένου που σώζεται και στα Ελληνικά, τα Λατινικά και ορισμένες άλλες γλώσσες.

Αποκαλυπτικές πραγματείες: σ’ αυτές συνήθως κάποιος αποκαλύπτει μυστικά σε α΄ πρόσωπο. Μερικές φορές αυτό το άτομο είναι γυναίκα (Κεραυνός, Τέλειος Νους, Τριμορφική Πρωτέννοια).

Προσευχές: υπάρχουν δείγματα και χριστιανικών και μη χριστιανικών προσευχών. Εδώ ανήκουν λ.χ. η Προσευχή του αποστόλου Παύλου, η Προσευχή της Ευχαριστίας και Οι τρεις στήλες του Σηθ.

   Τα χειρόγραφα του Ναγκ Χαμαντί, πέρα από την προφανή αξία τους για τον ιστορικό της κοπτικής παλαιογραφίας και γλωσσολογίας, αποτελούν και μια από τις σημαντικότερες διαθέσιμες πηγές για την ιστορία της φιλοσοφίας και θεολογίας του πρώιμου Χριστιανισμού και του Γνωστικισμού. 
   Εντούτοις, η ανάλυσή τους και η κατάταξή τους είναι δύσκολη, επειδή πρόκειται για κείμενα που διαφέρουν πολύ μεταξύ τους στη μορφή, το περιεχόμενο και τη θεολογία, ενώ δε μας είναι γνωστοί με απόλυτη βεβαιότητα ούτε οι συγγραφείς τους, ούτε οι περιστάσεις ή οι συνθήκες δημιουργίας των πρωτοτύπων, αλλά ούτε και ο τόπος και χρόνος μετάφρασής τους στην Κοπτική και η συλλογή τους σε ένα σώμα κειμένων. 

   Από την άλλη μπορούν να θεωρηθούν ως η πιο καθοριστική υπάρχουσα πηγή για τη μελέτη της απαρχής του Γνωστικισμού καθώς και για την προσπάθεια καθορισμού της καταγωγής του και της σχέσης του με τον κυρίως Χριστιανισμό. 

   Η μελέτη αυτών των κειμένων κατέδειξε πόσο δύσκολο είναι να δώσουμε έναν ακριβή ορισμό του Γνωστικισμού, ενώ δημιούργησε αμφιβολίες στην πρόσφατη έρευνα για το κατά πόσον ο Γνωστικισμός μπορεί να θεωρηθεί ως ενιαίο πνευματικό κίνημα, ακόμη και για το αν ο Γνωστικισμός αποτέλεσε ποτέ μια πραγματικότητα ή αν είναι μια κατασκευασμένη έννοια που οι σύγχρονοι θεολόγοι επινόησαν με βάση τους Πατέρες της Εκκλησίας. 

   Ο πρώτος μελετητής της συλλογής, ο Doresse, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κείμενα ανήκουν κυρίως στη μορφή του Γνωστικισμού που είναι γνωστός ως Σηθιανικός Γνωστικισμός. 

   Νεότερες έρευνες του Wisse έδειξαν ότι στην πραγματικότητα κανένα από τα κείμενα δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στις περιγραφές του Σηθιανικού Γνωστικισμού που δίνουν οι Πατέρες. Εντούτοις, η αδυναμία μας να αντιστοιχήσουμε κάθε λεπτομέρεια του Γνωστικισμού των κειμένων της συλλογής με τη μαρτυρία των Πατέρων δεν είναι παράξενη, γιατί υπήρχε μεγάλη ποικιλία γνωστικών συστημάτων. 

   Επιπλέον, μολονότι είναι αληθές ότι ένα μέρος των πραγματειών της συλλογής δεν μπορεί να ενταχθεί ακριβώς σε κάποιο από τα γνωστικά συστήματα του 2ου και 3ου αιώνα, εντούτοις ένας αριθμός από αυτά δείχνουν ξεκάθαρες αντιστοιχίες. 

   Ο κώδικας Ι, το Κατά Φίλιππον ευαγγέλιο και η Αποκάλυψη Ιακώβου φαίνονται να ανήκουν στο Βαλεντινιανό Γνωστικισμό. 
   Το Απόκρυφο του Ιωάννη συνδέεται με το Σηθιανικό Γνωστικισμό. 
   Άλλα κείμενα έχουν ταυτιστεί με άλλες γνωστικές ομάδες, αλλά η έρευνα δε φαίνεται να έχει καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα σ’ αυτό το πεδίο. Οι δυσκολίες επιτείνονται από το γεγονός ότι πολλά από αυτά τα έργα φαίνεται να αποτελούν συμπιλήματα από προγενέστερα ανεξάρτητα μεταξύ τους κείμενα, γεγονός που εξηγεί ως ένα βαθμό τη δυσκολία κατάταξής τους στις γνωστές από τα πατερικά αντιαιρετικά έργα σχολές. 

   Κάποια από τα κείμενα φαίνεται να έχουν υποστεί ένα είδος «εκχριστιανισμού» (Σοφία του Ιησού Χριστού, Εύγνωστος, Τριμορφική Πρωτέννοια), ενώ άλλα στέκονται κοντά σε μεσοπλατωνικές παραδόσεις.

   Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις της συλλογής ήταν η ύπαρξη ανάμεσα στα γνωστικά έργα και μη γνωστικών κειμένων, όπως ένα χωρίο από την Πολιτεία του Πλάτωνα και Οι ρήσεις του Σέξτου, μια σειρά ηθικών ρήσεων που αποδίδονταν στο φιλόσοφο Σέξτο.
   Ο κώδικας VI περιλαμβάνει μια άτιτλη πραγματεία γνωστή ως Πραγματεία για την Ογδοάδα και την Εννεάδα, την Προσευχή της Ευχαριστίας και ένα μακρύ απόσπασμα από κάποιο έργο με τον τίτλο Τέλειος Λόγος. 
   Τα δύο τελευταία κείμενα περιλαμβάνονται εν μέρει και στην περίφημη ερμητική συλλογή Ασκληπιός, ενώ το πρώτο αποτελεί μια πρωτότυπη ερμητική πραγματεία. 

   Πώς, όμως, τέτοια κείμενα έφτασαν να συμπεριληφθούν σε μια κατά βάση γνωστική συλλογή πραγματειών; 

   Η απάντηση φαίνεται ότι σχετίζεται με τη γνωστική μέθοδο ερμηνείας. Σύμφωνα με αυτήν η αλήθεια υπάρχει σε δύο επίπεδα. 
   Στο κυριολεκτικό επίπεδο η αλήθεια είναι προσιτή σε όλους, αλλά στο βαθύτερο επίπεδο, το αλληγορικό, υπάρχουν αλήθειες που μόνο ο Γνωστικός μπορεί να εννοήσει. Έτσι, κείμενα που ανήκουν σε διαφορετικές παραδόσεις (Πλατωνισμός, Ερμητισμός, Σέξτος, Σιλουανός) επιδέχονται μια βαθύτερη, γνωστική, ερμηνεία.

   Στα κείμενα του Ναγκ Χαμαντί ανακαλύπτει κανείς ένα εξαιρετικά σύνθετο μυθολογικό σύστημα. Παρέχει το χάρτη ενός λαβυρίνθου μέσω του οποίου μπορεί δυνητικά ο αναγνώστης να κατανοήσει τις μυστικές αλήθειες της σωτηρίας που μεταβιβάζονταν μεταξύ των πρώτων Γνωστικών. 
   Πράγματι η μυθική ουσία, που παραμένει κρυμμένη από όσους βρίσκονται έξω από τον χριστιανικό Γνωστικισμό, είναι ταυτόχρονα και μία από τις συναρπαστικότερες πτυχές του Γνωστικισμού, συνολικά θεωρούμενου. Ως θρησκευτικό σύστημα δεν παραχωρεί τον εαυτό του στα κατασκευάσματα της συστηματικής θεολογίας. 
   Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι μάλλον ο Γνωστικισμός γίνεται κατανοητός μέσω της ατραπού του μύθου. Οι διαδικασίες σχηματισμού στο μυθολογικό κόσμο του Γνωστικισμού ξεκλείδωσαν τα κλειστά συστήματα επικοινωνίας τους και παρείχαν μια νέα κατανόηση του εαυτού και της σωτηρίας του. Εξαιτίας των σύνθετων διαστρωματώσεων του μύθου, η ερμηνεία της γνωστικής μυθολογίας απαιτεί συχνά την επιλογή και ερμηνεία μιας ιδιαίτερης πτυχής του συστήματος μάλλον, παρά μια γενικευμένη θεώρηση του μύθου στο σύνολό του, στρεφόμενος σε κεντρικά αρχέτυπα του μύθου, όπως είναι η Δημιουργία και η Εύα, ή μάλλον το ρόλο της Εύας στη Δημιουργία του κόσμου των Γνωστικών.

   Έχει εκφραστεί ενίοτε η άποψη πως «η αφθονία των γνωστικών μύθων ξεκινά από μια και μοναδική πηγή, το εδάφιο της Γένεσης 1-3». Οι ιστορίες του Αδάμ και της Εύας γοήτευσαν τους γνωστικούς Χριστιανούς, πιθανώς εξαιτίας του γεγονότος ότι τούτος ο κεντρικός μύθος επιδέχεται πολλαπλών αλληγορικών ερμηνειών. Οι μύθοι που ασχολούνται με την προέλευση του ανθρώπου ή του συνόλου της δημιουργίας ερμηνεύουν πληρέστερα για τους Γνωστικούς, γιατί οδηγήθηκε ο άνθρωπος στην κατάσταση της Πτώσης.

   «Είναι περισσότερο θέμα κατανόησης και ανάπλασης του αρχικού δράματος, της αρχικής κατάστασης που προκάλεσε την άνοδο, την καθιέρωση και τον θρίαμβο του κακού, ενός κακού που έχει αποκτήσει πλέον οντολογική ανθεκτικότητα και ουσία [...] 

   Με αυτόν τον τρόπο ο μύθος προσαρτά τη λειτουργία της σωτηρίας. Περιγράφει το δρόμο της σωτηρίας υπενθυμίζοντας στον Γνωστικό την αληθινή του προέλευση και δείχνοντάς του πώς να ξεφύγει από τον κόσμο. Αλλά προ πάντων, όπως όλοι οι μύθοι άλλωστε, ο μύθος των Γνωστικών είναι ουσιαστικά μια ιστορία για την προέλευση του κόσμου. Εκεί βρίσκεται το κλειδί όλων όσων νομίζει κανείς ότι κατέχει».


Κατάλογος

   Οι 13 κώδικες που βρέθηκαν στο Nag-Hammadi της Αιγύπτου, κοντά στο αρχαίο Χηνοβόσκιο, αποτελούνται από 1.130 σελίδες και τουλάχιστον 53 έργα συνολικά, για κάποια από τα οποία βρέθηκαν αντίγραφα σε έναν ή περισσότερους κώδικες.

Οι κώδικες του Nag-Hammadi, περιλαμβάνουν αναλυτικά τα παρακάτω έργα:

Κώδικας Ι:

1. Απόκρυφη Επιστολή Ιακώβου,  2. Ευαγγέλιο της αληθείας,  3. Λόγος περί αναστάσεως, 
4. Τριμερής πραγματεία,  5. Προσευχή Παύλου του αποστόλου.

Κώδικας II:

1. Απόκρυφο του Ιωάννου,  2. Ευαγγέλιο του Θωμά,
  3. Ευαγγέλιο του Φιλίππου,  4. Υπόστασις των Αρχόντων,  5. Περί της αρχής του κόσμου (άτιτλο),  6. Εξήγησις περί της ψυχής,  7. Βιβλίο Θωμά του αθλητού. 

Κώδικας III

1. Απόκρυφο του Ιωάννου,  2. Ευαγγέλιο κατ' Αιγυπτίους,  3. Επιστολή Ευγνώστου,  4. Σοφία Ιησού Χριστού,  5. Διάλογος του Σωτήρος. 

Κώδικας IV

1. Απόκρυφο του Ιωάννου,  2. Ευαγγέλιο κατ' Αιγυπτίους 

Κώδικας V

1. Επιστολή Ευγνώστου,  2. Αποκάλυψη Παύλου,  3. Αποκάλυψη Ιακώβου (1η),  4. Αποκάλυψη Ιακώβου (2η),  5. Αποκάλυψη Αδάμ. 

Κώδικας VI

1. Πράξεις Πέτρου και των 12 Αποστόλων,  2. Βροντή-Νους τέλειος,  3.΄Αυθεντικός λόγος, 
4. Αίσθησις της διανοίας: Το νόημα της Μεγάλης δυνάμεως,  5. Εργο άτιτλο με απόδοση των στίχων 588Β - 589Β της Πολιτείας του Πλάτωνα,  6. Έργο άτιτλο, ερμητικό περί Ογδοάδος και Εννεάδος,  7. Η προσευχή Ευχαριστίας,  8. Ασκληπιός (αποκάλυψη). 

Κώδικας VII

1. H παράφραση του Σηέμ, 2. Δεύτερος λόγος του μεγάλου Σηθ, 3. Aποκάλυψη Πέτρου, 4. Διδασκαλία του Σιλουανού, 5. Οι τρεις στήλες του Σηθ. 

Κώδικας VIII

1. Λόγοι αληθείας Ζωστριανού - Θεός αληθείας - Λόγοι Ζωροάστρη,  2. Επιστολή Πέτρου προς Φίλλιπο.

Κώδικας IX

1. Μελχισεδέκ (αποκάλυψη),  2. Σκέψις Νωρέας (άτιτλο), 3. Μαρτυρία αληθείας (άτιτλο). 

Κώδικας Χ

1. Ο κάτοχος των τριών δυνάμεων ή Μορσάνης,  2. [...] (κακή κατάσταση του κώδικα-δυσδιάκριτοι τίτλοι) 

Κώδικας XI

1. Ερμηνεία της γνώσεως,  2. Ιησούς ο δημιουργός (άτιτλο),  3. Πέντε αποσπάσματα—παραρτήματα (τρία περί Βαπτίσματος και δύο περί Ευχαριστίας),  4. Αλλογενής, 5.Υψιφρόνη. 

Κώδικας XII (αποσπάσματα)

1. Γνώμαι Σέξτου,  2. Ευαγγέλιο της αληθείας,  3. Άτιτλο έργο. 

Κώδικας XIII

1. Πρωτέννοια τρίμορφος,  2. Περί της αρχής του κόσμου (άτιτλο)

_______________
Βιβλιογραφία:

Filoramo Giovanni, A History of Gnosticism, Blackwell, (October 1, 1990),
Robinson James, (ed.), The Nag Hammadi Library, Harper, (San Francisco, 1988)

   
Η συλλογή περιλαμβάνει 13ης κώδικες, με 53 έργα συνολικά, που αποτελούνται από 1.130 σελίδες και είναι γραμμένες στα  Κοπτικά, ανάμεσα στον 3ο και 5ο αιώνα, αλλά αποτελούν μεταφράσεις απο τα Ελληνικά που χρονολογούνται απο τον 1ο και 2ο αιώνα. Αυτή η ανεκτίμητη ανακάλυψη παρέχει μια εντελώς διαφορετική και γόνιμη ματιά στον Χριστιανικό Γνωστικισμό, ιδιαίτερα στο σύνθετο μυθολογικό του σύστημα, απαλλαγμένο απο την οπτική γωνία και τον πόλεμο των δογματικών εχθρών του.
 
  Στα κείμενα του Ναγκ Χαμαντί βρίσκεται ένα εξαιρετικά σύνθετο και πλούσιο θρησκευτικό σύστημα, όπου μέσα απο αυτή τη Γνώση ο αναγνώστης μπορεί δυνητικά να κατανοήσει τις μυστικές αλήθειες της σωτηρίας που μεταβιβάζονταν μεταξύ των πρώτων Γνωστικών.
_________________________________________________
Ιστότοποι:

Gnosticweb H Βιβλιοθήκη Ναγκ Χαμαντί και Χριστιανικά Γνωστικά Κείμενα.
Εισαγωγή και κάποια κείμενα από τις γραφές Ναγκ Χαμαντί
Η βιβλιοθήκη Ναγκ Χαμαντί
_______________________

Scholeio.com

Αν προσπαθείς να βρεις το Άπειρο μέσω των Αισθήσεων είναι σαν...

Από την έκθεση Σκηνογραφίας της Σχολής Βακαλό


...να θες να Πας στο Φεγγάρι 
με μια Βοϊδάμαξα.


Μόνο συνειδητά όντα μπορούν  να είναι παρατηρητές. 

Έτσι είμαστε στενά συνδεδεμένοι με την ύπαρξη της πραγματικότητας καθ' εαυτής.
   
   Πως να εξηγήσεις κάτι που είναι πέρα από την αντίληψη σου ;
   Αν προσπαθείς να βρεις το Άπειρο μέσω των Αισθήσεων, είναι σαν να θες να πας στο Φεγγάρι με μια βοϊδάμαξα.

Τι αποκαλούμε πραγματικότητα ;

Οι μόνες πραγματικότητες που γνωρίζουμε είναι αυτές που κατασκευάζουν οι εγκέφαλοί μας. Ένας εγκέφαλος λαμβάνει δισεκατομμύρια σήματα κάθε λεπτό και τα οργανώνουμε σε ολογράμματα τα οποία προβάλουμε έξω από τους εαυτούς μας και τα αποκαλούμε πραγματικότητα.

Το τελευταίο σκαλοπάτι της γνώσης ;
   
   Ίσως. Και ίσως να μην πρέπει να την γνωρίσουμε, να την κατανοήσουμε... 
   Στο βίντεο επιστήμονες  μιλάνε για την πραγματικότητα της ύπαρξης. Όλα όσα λένε είναι πραγματικότητα... και υπάρχει περίπτωση να έρθετε σε πολύ δύσκολη θέση ψυχολογικά να χωνέψετε αυτή την αλήθεια. 
   Την πληροφορία αυτή, ως άνθρωποι, μάλλον, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να την ξεσκαλίσουμε και να την γνωρίσουμε... είναι το τελευταίο σκαλοπάτι της γνώσης... διότι έχοντας αυτή τη γνώση στο μυαλό σου, "χάνονται" πολλές αξίες της ζωής σου... όσον αφορά την αντίληψή σου για την ζωή. 






Ειπώθηκαν από τους αρχαίους Ελληνες πριν από 2400 χρόνια 
και ακόμα είναι μπροστά από τον καιρό μας 
και τις ανακαλύψεις της Κβαντικής Φυσικής.


- Αυτά που βλέπεις στο ξύπνιο σου είναι θάνατος και αυτά που βλέπεις στον ύπνο σου ζωή.____ Ηράκλειτος.

What you see while you are awake is death, and what you see while you are sleeping is life.____ Heraclitus

- Ότι υπάρχει εδώ και αντιλαμβανόμαστε σε αυτόν τον κόσμο είναι σκιές και είδωλα από τα αντίστοιχά τους στον κόσμο των ιδεών.____ Πλάτων

Everything you see and perceive in this world iw shadows and reflections of their correspondences from the world of ideas.____ Plato

- Ο κόσμος των Αισθήσεων είναι μια ψευδαίσθηση.____ Παρμενίδης

The world of our senses is an illusion.____  Parmenides





  Scholeio.com    

Μηχανισμός Αντικυθήρων, Άριστο Παράδειγμα Νανοτεχνολογίας


Στον Μηχανισμό Υπάρχει η Υπογραφή του Πυθαγόρα

«Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο αρχαιότερος υπολογιστής που γνωρίζουμε και το αρχαιότερο προηγμένης τεχνολογίας αστρονομικό όργανο. Το αρχαιότερο tablet...»  μας λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Φυσικής Ξενοφών Δ. Μουσάς.

«Είναι δηλαδή ένας υβριδικός υπολογιστής, ψηφιακός και αναλογικός. Μοιάζει με παλιό ρολόι με δείκτες και κυκλικές αλλά και ελικοειδείς κλίμακες και στις δύο όψεις του. Είναι το αρχαιότερο επιστημονικό όργανο που έχει κλίμακες.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων αποτελεί την επιτομή της ελληνικής φιλοσοφίας, διότι για να φτιάξεις ένα μηχανικό Σύμπαν, όπως ο Μηχανισμός, χρειάζεται να έχεις αφομοιώσει την ελληνική φιλοσοφία, την φιλοσοφία των Ιώνων και να την έχεις κάνει πράξη», ισχυρίζεται ο καθηγητής Φυσικής. 

Μετά λόγου γνώσεως υποστηρίζει ότι στον Μηχανισμό υπάρχει η υπογραφή του Πυθαγόρα. Μάλιστα «...σε ένα από τα γρανάζια του είναι χαραγμένο το πεντάγωνο των Πυθαγορείων...», το οποίο διέκριναν στο σκουριασμένο εσωτερικό του Μηχανισμού μετά την επιφανειακή τρισδιάστατη φωτογράφηση (έχουν γίνει χιλιάδες φωτογραφήσεις) και τομογραφία με ακτίνες Χ που ανέπτυξε για την περίσταση η Χ-tek (ο Roger Hadland και οι συνεργάτες του).

          Πως λειτουργεί ο Μηχανισμός

«Λειτουργεί με προσεκτικά σχεδιασμένα και κατασκευασμένα γρανάζια με τριγωνικά δοντάκια. Τα γρανάζια εκτελούν συγκεκριμένες μαθηματικές πράξεις, καθώς κινούνται γύρω από άξονες. Η κίνηση των γραναζιών κινεί δείκτες που δίνουν τη θέση διαφόρων ουρανίων σωμάτων, του Ηλιου, της Σελήνης και πιθανώς των πλανητών. 

Δηλαδή ήταν το πρώτο μηχανικό Σύμπαν, το πρώτο Πλανητάριο. Είναι ένας πολύπλοκος ακριβής αναλογικός και ψηφιακός υπολογιστής, τα bit είναι τα δόντια των γραναζιών και τα byte είναι αυτά καθαυτά τα γρανάζια, δηλαδή έχουμε μεταβλητά byte. Είναι ένας υβριδικός υπολογιστής, ψηφιακός και αναλογικός. Είναι το αρχαιότερο επιστημονικό όργανο, το οποίο έχει κλίμακες και ένα εκπληκτικό μηχάνημα, που αποτελεί άριστο παράδειγμα νανοτεχνολογίας».

Στη μία όψη του τηρούνται πέντε πολύπλοκα πολιετή ημερολόγια, τα οποία μεταξύ άλλων προσδιορίζουν τις κινητές εορτές των Ελλήνων, προσδιορίζουν πότε θα γίνουν Ολυμπιακοί Αγώνες και προβλέπουν τις εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης, την ημερομηνία και τη θέση που θα είναι ορατές πάνω στη Γη. Έχει δηλαδή την ιδιότητα να προβλέπει εκλείψεις με βάση την περιοδικότητά τους, την περίοδο του Σάρου, διάρκειας 223 μηνών ή 6585,3213 ημερών ή 18 ετών 11 ημερών και 8 ωρών. Υπάρχει δείκτης που κινείται σε ελικοειδή κλίμακα και δείχνει τις εκλείψεις με απόλυτη ακρίβεια. Όταν για παράδειγμα στη διάρκεια ενός σεληνιακού μηνός αναμένεται έκλειψη Ηλίου ή Σελήνης αναφέρεται η ώρα που θα συμβεί.


          Σύγχρονη ανακατασκευή του Μηχανισμού

Στο εγχειρίδιο του Μηχανισμού, το οποίο υπάρχει εντός αυτού, όπως επίσης επιγραφές και άλλα αρχαία κείμενα, διάβασαν τον όρο σφαιρίον, π.χ. Χρυσούν σφαιρίον, προφανώς για το δείκτη του Ηλίου.  Άρα υπήρχε κάποιος δείκτης που κατέληγε σε χρυσή σφαίρα και δεν αποκλείεται να υπήρχαν κι άλλες σφαίρες για τους πλανήτες. 

Ο κ. Μουσάς επισημαίνει πως μερικές σφαίρες από ημιπολύτιμους λίθους που βρέθηκαν στο ναυάγιο και θεωρούνται από τους αρχαιολόγους πιόνια παιχνιδιού, ταιριάζουν με τις περιγραφές αρχαίων μηχανισμών που βρίσκουν στη βιβλιογραφία. Στην αρχαιότητα ανάλογα μηχανήματα ονομάζονταν πάντως Σφαίρες και αργότερα Πίνακες ή Πινακίδια.

Στο ερώτημα ποιος μπορεί να έφτιαξε ένα τόσο πολύπλοκο όργανο και σε ποια ακριβώς εποχή, ο κ. Μουσάς υποστηρίζει πως «ο μέγας μαθηματικός και μηχανικός Αρχιμήδης και ο σημαντικότατος αστρονόμος Ίππαρχος είναι πιθανότατα οι πατέρες αυτού μηχανήματος». 

Καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα γιατί υπάρχουν περιγραφές του ρολογιού του Αρχιμήδη που έχει ομοιότητες με τον Μηχανισμό. 

«Ξέρουμε επίσης από τα βιβλία ότι ο Αρχιμήδης είχε φτιάξει δύο αστρονομικά μηχανήματα, το ένα από αυτά ονομαζόταν πλανητάριο και έδινε τις θέσεις 
των ουρανίων σωμάτων στον ουρανό».

Ωστόσο, πιστεύει ότι πιθανότατα φτιάχτηκε μερικά χρόνια μετά το θάνατο του Αρχιμήδη (212 π.Χ.).

Κατασκευαστής του πρέπει να είναι κορυφαίος μαθηματικός, αστρονόμος και μηχανικός, ίσως ο Ιππαρχος, ο οποίος πρέπει να συνεργάσθηκε με τεχνίτες, μεταλλουργούς και μηχανουργούς, ίσως και με καλλιτέχνες, γιατί τα γράμματα που είναι χαραγμένα στο εσωτερικό του είναι σχεδόν του Τύπου, πολύ μικρά και καλλιτεχνικά γραμμένα.

Οι αρχαιολόγοι με βάση και τα άλλα ευρήματα του ναυαγίου στα Αντικύθηρα, ιδίως τα νομίσματα, προσδιορίζουν τη βύθιση του πλοίου ανάμεσα στο 80-60 π.Χ., αλλά επί τη βάσει των γραμμάτων του ίδιου του Μηχανισμού ο τ. διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου Χαράλαμπος Κριτζάς τον χρονολογεί ανάμεσα στο 150-100 π.Χ.




Ο κ. Μουσάς παραδέχεται πως ο Μηχανισμός που βγήκε από τη θάλασσα το 1901-02, δηλαδή ύστερα από 21 αιώνες, οδήγησε πολλούς να γίνουν επιστήμονες και να ασχοληθούν με τα διαστημικά για να κατανοήσουν τη λειτουργία του.

Ενας από αυτούς υπήρξε και ο ίδιος καθώς από παιδί επειδή το σπίτι του ήταν κοντά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πήγαινε συχνά να θαυμάσει μαζί με τους άλλους θησαυρούς του μουσείου, τον περίφημο Αστρολάβο, όπως ονομαζόταν τότε. 

«Απορούσα αστρολάβος τι σήμαινε, πώς λαμβάνεις άραγε τα άστρα με αυτόν; Αργότερα έμαθα ότι αστρολάβος είναι όργανο που λαμβάνεις τις θέσεις των άστρων στον ουρανό. Ηθελα λοιπόν να μάθω περισσότερα για το μηχανισμό, να μάθω πώς λειτουργεί, πώς είναι φτιαγμένος, πώς ο άνθρωπος συνέλαβε την ιδέα να προβλέψει φυσικά φαινόμενα που εθεωρείτο ότι τα ρύθμιζαν οι θεοί, πώς σκέφτηκε να φτιάξει ένα μηχανικό Σύμπαν, πώς το σχεδίασε, πώς το κατασκεύασε. Αυτό το σύνθετο ερώτημα το απάντησα τελικά βαθμιαία με τις μελέτες μας, τις αξονικές τομογραφίες των γραναζιών και των επιγραφών, του εγχειριδίου χρήσης του Μηχανισμού και των αρχαίων κειμένων που εμπεριέχονται σε αυτόν».

  

*  Την ομάδα μελέτης του Μηχανισμού αποτελούν ο καθηγητής του ΑΠΘ Γιάννης Σειραδάκης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ουαλίας στο Κάρντιφ Mike Edmunds και ο κ. Μουσάς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
*  Η υποβρύχια έρευνα στα Αντικύθηρα συνεχίζεται κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες και με κόντρα τον άνεμο από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και τον Αμερικανό ερευνητή δρα Μπρένταν Φόλεϊ για τον εντοπισμό και άλλων ευρημάτων του αρχαίου ναυαγίου και καθώς ετοιμάζεται η πόλη της Βασιλείας στην Ελβετία να υποδεχθεί (την άνοιξη του 2015) την έκθεση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
πηγή

Scholeio.com

Εναλλακτικές Πρακτικές Εκπαίδευσης




Υπάρχει πάντα ο φόβος ότι η ελευθερία και η έλλειψη μιας αίσθησης εξουσίας και όχι η ίδια η εξουσία θα δημιουργήσουν απειθαρχία ή διαταραχή.



Πειθαρχία δεν είναι να σε κάνω να φέρεσαι όπως θέλω εγώ, αλλά να μάθεις να φέρεσαι. 
Να μάθεις να διαχειρίζεσαι τη συμπεριφορά σου.

Λαϊκή Επιμόρφωση, το Σύστημα Μοντεσσόρι, η Προοδευτική Εκπαίδευση, η Εκπαίδευση Βάλντορφ, η Κατ Οίκον Διδασκαλία. 

Μπορούμε να σκεφτούμε τρία είδη πειθαρχίας.
Την αυταρχική, συνήθως αποτελείται από κανόνες που έχουν θεσπισθεί από την ελέγχουσα αρχή.

Τη λειτουργική πειθαρχία  στην οποία οι κανόνες προέρχονται από πραγματικές εμπειρίες, τροποποιούνται και συστήνονται από την ίδια την ομάδα. Αυτό το είδος πειθαρχίας φυσικά καθιερώνεται από την κοινότητα καθώς είναι το αποτέλεσμα της απόφασης κάθε μέλους.
Και τέλος έχουμε την αυτοπειθαρχία όπου ο καθένας διαμορφώνει συνειδητά τη δική του συμπεριφορά. Σταδιακά μαθαίνουν οι συμμετέχοντες (τα παιδιά) τον σεβασμό.

Αν όλοι κάθονται και απλά κάνουν ότι τους λέει ένας ενήλικος να κάνουν, δεν μπορεί να θα υπάρξει ποτέ μάθηση σχετικά με τα όρια ή το σεβασμό για τους άλλους. Είναι μια στείρα υπακοή.

Η Απαγορευμένη Εκπαίδευση (La Educacion Prohibida) είναι ένα ανεξάρτητο ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε το 2012.  Περιγράφει ποικίλες εναλλακτικές πρακτικές εκπαίδευσης και αντισυμβατικά σχολεία στη Λατινική Αμερική και την Ισπανία, και περιλαμβάνει εκπαιδευτικές προσεγγίσεις όπως η λαϊκή επιμόρφωση, το σύστημα Μοντεσσόρι, η προοδευτική εκπαίδευση, η εκπαίδευση Βάλντορφ, η κατ οίκον διδασκαλία. 






Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε 10 θεματικά επεισόδια, που το καθένα παρουσιάζει μια διαφορετική πτυχή της εκπαίδευσης στο πλαίσιο του σχολείου και έξω από αυτό.

Τα θέματα περιλαμβάνουν την ιστορία του σχολικού συστήματος, την εξουσία και δύναμη στα σχολεία, την αξιολόγηση και το διαχωρισμό των μαθητών, την κοινωνική λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και το ρόλο των εκπαιδευτικών και των οικογενειών. 

Η ταινία περιέχει σχεδόν 30 λεπτά κινουμένων σχεδίων και μια φανταστική δραματοποιημένη ιστορία που συνδέει τα επεισόδια. Είναι η πρώτη Ισπανική ταινία που χρηματοδοτήθηκε μέσω της μεθόδου πληθοχρηματοδότησης και προβλήθηκε ταυτόχρονα σε 130 πόλεις, σε 13 χώρες, με συνολικό αριθμό 18.000 θεατών μέσα σε μια μέρα. 

[μετάφραση by Phaedra]
Ευχαριστώ τον χρήστη Ιορδάνη Ιορδανίδη


Scholeio.com