H Σουηδία στο δρόμο να γίνει η πρώτη αχρήματη κοινωνία
Προσέξτε παρακάτω την σύνδεση: κατάργηση χρημάτων = πρωτοπορία, ασφάλεια, διαφάνεια, απλοποίηση. Μετρητά = δυσκολίες, παραοικονομία, ύποπτες συναλλαγές, ‘βρώμικο χρήμα’,τρομοκρατία (βλ. κι εδώ). Μέχρι στιγμής δύο χώρες φαίνονται να ανταγωνίζονται ποια θα τερματίσει πρώτη στο πρωτάθλημα αυτής της «προόδου». Σουηδία και Ισραήλ. Αν και στην κούρσα είναι και η Μ. Βρετανία.
Την ώρα που οι ηλεκτρονικές πληρωμές μόλις που αρχίζουν να παίρνουν τα πάνω τους στην Ελλάδα, η πρωτοπόρος Σουηδία ετοιμάζεται για το επόμενο, ιστορικό βήμα: τη σχεδόν πλήρη κατάργηση των μετρητών.
Η έλλειψη μετρητών είναι πλέον εμφανής στους δρόμους της Σουηδίας.
Αυτές που είναι πανταχού παρούσες είναι οι ψηφιακές πληρωμέςσε μια χώρα που το να επιχειρήσει κάποιος μια συναλλαγή με χαρτονομίσματα σε μια σουηδική τράπεζα θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ύποπτο βλέμμα ή μια αναφορά στην αστυνομία. Όλα αυτά σύμφωνα με τον Niklas Arvidsson, καθηγητή στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας KTH της Στοκχόλμης.
Ο Arvidsson, ο οποίος ειδικεύεται σε βιομηχανικά οικονομικά και διαχείριση, βρήκε σε μια πρόσφατη μελέτη ότι η Σουηδία είναι στο δρόμο για να γίνει η πρώτη ελεύθερη από μετρητά κοινωνία στον κόσμο. Απέδωσε την εξαφάνιση των σουηδικών τραπεζογραμματίων στο ότι η χώρα αγκάλιασε τις νέες τεχνολογίες, στην ανάπτυξη των κινητών συστημάτων πληρωμών, και στην κυβερνητική καταστολή της διαφθοράς, η οποία βοηθά τους πολίτες να αισθάνονται ασφαλείς με το ηλεκτρονικό χρήμα.
«Η χρήση των μετρητών είναι μικρή, και αυτή εξαφανίζεται γρήγορα», λέει ο Arvidsson. Τα στοιχεία από την Riksbank, την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό του.
Η χώρα πράγματι, εδώ και χρόνια προετοιμάζεται για ένα σύστημα χωρίς μετρητά. Από τα εισιτήρια για το λεωφορείο, στα περιοδικά του δρόμου, οι ψηφιακές πληρωμές έγιναν δεκτές σχεδόν παντού. Η Σουηδική Ομοσπονδία Εμπορίου ισχυρίζεται επίσης ότι αυτό "οδηγεί τον κόσμο σε εμπορικές δραστηριότητες χωρίς μετρητά."
«Τα μετρητά παραμένουν σημαντικό μέσο πληρωμών στις αγορές πολλών χωρών, αυτό όμως δεν ισχύει πλέον στη Σουηδία. Η χρήση μετρητών πλέον, είναι περιορισμένη και μειώνεται ταχύτατα» λέει ο Νίκλας Άρβιντσον του Βασιλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας KTH.
Σε μια χώρα όπου οι χρεωστικές κάρτες χρησιμοποιούνται ακόμα και για τα μικρότερα ποσά, τα μετρητά που βρίσκονται σε κυκλοφορία περιορίζονται σήμερα στις 80 δισεκατομμύρια σουηδικές κορώνες (περίπου 8 δισ. ευρώ), μια σημαντική μείωση σε σχέση με μόλις πριν από έξι χρόνια, όταν κυκλοφορούσαν στην αγορά 106 δισ. κορώνες.
«Από το ποσό αυτό, μόνο το 40 με 60 τοις εκατό βρίσκονται πραγματικά σε κυκλοφορία» έδειξε η μελέτη του KTH. Τα υπόλοιπα μετρητά βρίσκονται καταχωνιασμένα σε σπίτια ή τραπεζικές θυρίδες ή κυκλοφορούν στην παραοικονομία.
Πέρα από τις κάρτες και τις υπηρεσίες e-banking, ένα σημαντικό εργαλείο που επιταχύνει τη μεταμόρφωση της χώρας είναι το Swish, ένα app που αναπτύχθηκε από μεγάλες σουηδικές και δανέζικες τράπεζες και επιτρέπει άμεσες πληρωμές μεταξύ ιδιωτών και επαγγελματιών σε πραγματικό χρόνο.
Το Swish έφερε επανάσταση στον τραπεζικό τομέα της Σουηδίας, ο οποίος εξάλλου πρωτοπορεί στην αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας, λέει ο Άρβιντσον. «Η επιτυχία εξαρτάται επίσης από τη σουηδική παράδοση της υιοθέτησης υπηρεσιών ηλεκτρονικών πληρωμών» προσθέτει.
Εκτός του ότι μειώνουν τα κόστη και απλοποιούν τις πληρωμές, οι ψηφιακές συναλλαγές προσφέρουν επίσης διαφάνεια. Ήδη, αρκετά υποκαταστήματα τραπεζών έχουν ψηφιοποιηθεί πλήρως και απλά δεν δέχονται μετρητά.
«Στα καταστήματα που δέχονται χαρτονομίσματα και κέρματα, ο πελάτης πρέπει να εξηγεί από πού προέρχονται τα μετρητά, σύμφωνα με τους κανονισμούς για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας» αναφέρει ο Άρβιντσον. Το προσωπικό των τραπεζών είναι εξάλλου υποχρεωμένο να ειδοποιεί την αστυνομία σε περίπτωση ύποπτων συναλλαγών.
Η μελέτη του KTH αναγνωρίζει πάντως ότι η μεταμόρφωση της Σουηδίας σε χώρα χωρίς μετρητά αποτελεί πρόκληση για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες -κυρίως ηλικιωμένους που ζουν στην επαρχία. Άλλες κοινωνικές ομάδες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα είναι οι άστεγοι και οι παράτυποι μετανάστες: σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά, θα βρίσκονται ακόμα περισσότερο στο έλεος της κυβέρνησης για την επιβίωσή τους.
Το μέλλον θα δείξει αν η ιδέα του Swish θα επεκταθεί πέρα από τη Σουηδία. Όπως το θέτει ο Άρβιντσον, «το Swish είναι καταπληκτική ιδέα, όμως η υιοθέτησή του σε διεθνές επίπεδο θα αποτελούσε πρόκληση, κυρίως επειδή απαιτείται χρόνος για να αλλάξουν από τη βάση τους τα τραπεζικά συστήματα άλλων χωρών».
«Δεν είναι όμως αδύνατο να συμβεί στο εξωτερικό μια τραπεζική επανάσταση βασισμένη στο Swish».
