Αρχιπέλαγος Socotra, Υεμένη

Αρχιπέλαγος Socotra, Υεμένη

         Η πρώτη ανθρώπινη παρουσία στο αρχιπέλαγος της Σοκότρα χρονολογείται στις αρχές της Λίθινης Εποχής, με ευρήματα εργαλείων στην περιοχή κοντά στο Χαντίμπο, τα οποία αποδίδονται στον πολιτισμό Ολντοουάι. 

   Η Σοκότρα στα ιστορικά χρόνια εμφανίζεται με την ονομασία Διοσκουρίδα στο ελληνικό ναυτικό βοήθημα  "Περίπλους της Ερυθράς Θαλάσσης"  τον 1ο αιώνα μ.Χ.


   Η σύγχρονη ονομασία Σοκότρα δεν συνδέεται με την ελληνική, αλλά αποδίδεται στη σανσκριτική έκφραση βίπα σουκχαντχάρα που σημαίνει νησί της ευδαιμονίας.

      Το αρχιπέλαγος Socotra εντοπίζεται στον Ινδικό Ωκεανό και αποτελείται από τέσσερα νησιά και δύο μεγάλους βράχους, των οποίων η διεθνής σημασία φαντάζει δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το μικροσκοπικό τους μέγεθος.

Το μεγαλύτερο νησί, ονομαζόμενο Σοκότρα, αποτελεί περίπου το 95% του συνολικού εδάφους του αρχιπελάγους της Σοκότρα.  Βρίσκεται 240 χιλιόμετρα (150 μίλια) ανατολικά του Κέρατος της Αφρικής και 380 χιλιόμετρα (240 μίλια) νότια της Αραβικής Χερσονήσου.

Το νησί είναι αρκετά απομονωμένο και, λόγω της διαδικασίας της ειδογένεσης, το ένα τρίτο της χλωρίδας του νησιού δεν μπορεί να βρεθεί πουθενά αλλού στον πλανήτη.  
Η Σοκότρα σήμερα ανήκει στη Δημοκρατία της Υεμένης.

Το αρχιπέλαγος περιλαμβάνει τη νήσο Σοκότρα (3,625 τ.χλμ) και τρεις μικρότερες νήσους τις Αμπντ αλ Κουρί, Σαμχά Ντάρσα.  

Η νήσος Σοκότρα χωρίζεται γεωγραφικά σε τρεις περιοχές: στις παράκτιες πεδιάδες, 
στο ασβεστολιθικό υψίπεδο (όπου βρίσκονται πολλά καρστικά σπήλαια*) και 
στα Όρη Χάγιερ.  

Τα βουνά ( …της τρέλας; ) έχουν υψόμετρο 1,500 μ. 

Το νησί έχει μήκος 130 χλμ και πλάτος 29–35 χλμ. Το κλίμα του νησιού είναι ξηρό και μέση θερμοκρασία 18 °C.

Ο μεγάλος χρονικά γεωλογικός αποκλεισμός του αρχιπελάγους της Σοκότρα καθώς και το ζεστό κλίμα του νησιού, έχουν συμβάλει στη ανάπτυξή εντυπωσιακά απόκοσμης ενδημικής χλωρίδας στο νησί. 

Σύμφωνα με έρευνες περισσότερο από το ένα τρίτο των 800 περίπου φυτών που υπάρχουν στο νησί δεν βρίσκεται πουθενά αλλού στον κόσμο.Το αρχιπέλαγος αποτελεί περιοχή ύψιστης περιβαλλοντολογικής σημασίας και πιθανό κέντρο οικοτουρισμού.

          Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι οι κάτοικοι προσηλυτίστηκαν στο χριστιανισμό  από τον απόστολο Θωμά το 52 μ.Χ.  Τον 10ο αιώνα ο άραβας γεωγράφος Αμπού Μοχάμεντ Αλ Χασάν Αλ Χαμντανί αναφέρει ότι εκείνη την περίοδο η πλειοψηφία των κατοίκων της Σοκότρα ήταν χριστιανοί. 

   Το αρχιπέλαγος επίσης αναφέρεται στα ταξίδια του Μάρκο Πόλο, σύμφωνα με τον οποίο "οι κάτοικοι είναι βαπτισμένοι χριστιανοί με θρησκευτικό ηγέτη που είναι υπόλογος ενός επισκόπου στη Βαγδάτη". Οι κάτοικοι άνηκαν στο νεστοριανό δόγμα, αλλά παράλληλα ασκούσαν μαγικές τελετές με αρχαία προέλευση.

   Το 1507 ένας στόλος με κυβερνήτη τον Τριστάο ντα Κούνα και τον Αφόνσο ντε Αλμπουκέρκε αποβίβασε μία στρατιωτική δύναμη κατοχής στην τότε πρωτεύουσα Σουκ, με στόχο να ιδρύσει μία πορτογαλική βάση για να περιορίσει το αραβικό εμπόριο από την Ερυθρά θάλασσα στον Ινδικό ωκεανό, αλλά και να απελευθερώσει τους χριστιανούς νησιώτες από τη μουσουλμανική  εξουσία. 

   Αν και η δύναμη κατασκεύασε ένα οχυρό, δεν έγινε ευπρόσδεκτη όπως προέβλεπε, και μετά από τέσσερα χρόνια τελικά εγκατέλειψε τα νησιά. Επίσης, αναφέρεται και η παρουσία Σομαλών ναυτικών στο νησί κατά περιόδους.

   Το αρχιπέλαγος πέρασε στην εξουσία των σουλτάνων  Μαχρά το 1511, ενώ αργότερα, το 1886, έγινε βρετανικό προτεκτοράτο παράλληλα με την υπόλοιπη επικράτεια του Κισν και της Σοκότρα των Μαχρά. Για τη Βρετανία, η Σοκότρα αποτέλεσε ένα σημαντικό σταθμό διέλευσης μεταξύ των αποικιών τους, και η στρατηγικής της θέση είχε αναγνωριστεί ιδιαίτερα.

   Το 1967  το σουλτανάτο των Μαχρά διαλύθηκε και ένα μήνα αργότερα η Σοκότρα έγινε τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Νότιας; Υεμένης. 

   Σήμερα αποτελεί νησιωτικό αρχιπέλαγος της Δημοκρατίας της Υεμένης. Επίσης κάθε χρόνο σημειώνονται επιθέσεις από περίεργα θαλάσσια όντα σε τουρίστες. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2011, μόνο κατά τους θερινούς μήνες επτά τουρίστριες ευρωπαϊκής κυρίως προέλευσης εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια θαλάσσιων σπορ.

   Ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυτά της Σοκότρα και πάνω από 20 εκατομμυριών ετών, είναι το δέντρο «αίμα του δράκου» (Dracaena cinnabari), αυτό που φαίνεται στις εικόνες, το οποίο έχει ένα περίεργα παράξενο σχήμα. 

   Ο κόκκινος χυμός του αποκαλείται το «αίμα του δράκου» από τους αρχαίους κατοίκους του νησιού και χρησίμευε ως φάρμακο για όλες τις γενιές  ή χρωστική ουσία. Χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα σε τελετές μαγείας από περίεργα πράγματα… και ακόμη έχει την ίδια ονομασία. Από μακριά μοιάζει με ιπτάμενο δίσκο, αλλά από κάτω μοιάζει με ένα αλλόκοτο τεράστιο μανιτάρι.

   Το “Άνθος της Ερήμου” μοιάζει με πόδι ελέφαντα.  Αυτό το φυτό φαίνεται να μη χρειάζεται καθόλου χώμα και περνά τις ρίζες του κατευθείαν μέσα από το βράχο. Το παράξενο και εξαιρετικά σπάνιο δένδρο  βγάζει αγγουράκια !

αριστερά ένα λαχανικό !

Είδος γιγάντιας θαλάσσιας κάμπιας (yozamius sacampius) που φθάνει μέχρι 4 μέτρα μήκος και πάνω από 70 κιλά βάρος.

   Η συγκεκριμένη κάμπια δεν απαντάται σε άλλο σημείο του κόσμου, ζει σε κοραλλιογενή θαλάσσια περιβάλλοντα, ενώ έχουν σημειωθεί περιστατικά επιθέσεων της σε ανθρώπους. 
Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται υπό εξαφάνιση, λόγω της λαθροθηρίας. Το δέρμα της πωλείται παρανόμως πολύ ακριβά σε ευρωπαϊκούς οίκους μόδας.

   Όπως συμβαίνει και σε πολλά άλλα απομονωμένα οικοσυστήματα  όπως η Σοκότρα, οι νυχτερίδες είναι το μόνο ιθαγενές θηλαστικό στο νησί. Αντίθετα, στους κοραλλιογενείς υφάλους της Σοκότρα ζει πλήθος θαλάσσιων ενδημικών ειδών.  Υπάρχουν ανησυχίες πως μερικά νέα είδη που εισάγονται στο οικοσύστημα της Σοκότρα, όπως οι κατσίκες  ίσως αποτελέσουν απειλή για τη χλωρίδα της Σοκότρα στο μέλλον.

   Το τοπίο των νησιών κυριαρχείται από φυτά που οι πιθανότητες λένε πως δεν έχετε ξαναδεί στη ζωή σας και θυμίζει έντονα εξωγήινο σκηνικό ταινίας! Σύμφωνα με την ΟΥΝΕΣΚΟ, το 37% της χλωρίδας και το 90% των ερπετών που ευδοκιμούν στο Socotra δε συναντιούνται πουθενά αλλού στον κόσμο.

                                       

* Καρστική διάβρωση:  Η χημική διάλυση κυρίως των ασβεστολίθων.

Οι καρστικές μορφές είναι χαρακτηριστικές μορφές οι οποίες σχηματίζονται σε ανθρακικά κυρίως πετρώματα (ασβεστόλιθοι και δολομίτες).  Ο σχηματισμός των καρστικών μορφών οφείλεται κυρίως στη διαλυτική δράση του νερού όταν αυτό είναι πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα. Η δράση του νερού είναι κυρίως μηχανική και χημική (διάλυση, υδρόλυση, ενυδάτωση, αφυδάτωση.

Η καρστική διάβρωση των ασβεστολίθων οφείλεται στην διαλυτική δράση που  έχει το νερό όταν  περιέχει  CaCO3  + CO2 + H2 O Ca(HCO3)2

Η καρστική δράση στους ασβεστολιθικούς σχηµµατισµούς  διακρίνεται σε επιφανειακή και υπόγεια.

Το υπόγειο νερό (µε CO2 κατά τη διαλυτική του δράση,  ακολουθεί ρήγµατα  διακλάσεις

ρωγµές,  πόρους,  κλπ.  τα οποία και διευρύνει συνεχώς.

Καρστικός κύκλος

Κατά τον Davis η εξέλιξη της καρστικής διάβρωσης µπορεί να περιγραφεί σαν ένας κύκλος που
περιλαµβάνει τρία στάδια. Tα στάδια: νεότητας, ωριµότητας και γήρατος.
Το στάδιο νεότητας αρχίζει µε την εµφάνιση των πρώτων τοπογραφικών καρστικών χαρακτηριστικών. Αν τα ευδιάλυτα πετρώµατα καλύπτονται από αδιάλυτα, το στάδιο νεότητας µπορεί να αρχίσει πριν αποµακρυνθεί τελείως το αδιάλυτο κάλυµµα. 

Το στάδιο νεότητας περιλαµβάνει την εµφάνιση καρστικών φαινοµένων στα πετρώµατα, όπως αµαξοτροχιών, καταβόθρων, δολινών. Οι δολίνες αυξάνουν σε µέγεθος και αριθµό, κάθε µια χωριστά και κάθε επιφανειακό ρεύµα αποκτά υπόγειο ροή. Το στάδιο αυτό τελειώνει όταν οι κλιτύες των δολινών γίνουν οµαλές πλευρές κοιλάδας και οι κοιλάδες µετατραπούν σε κοιλάδες καταβύθισης.

Το στάδιο ωριµότητας περιλαµβάνει τη δηµιουργία ουβαλών. από τη συνένωση των δολινών. 

Η µορφολογία της πόλης παραµένει σχεδόν αµετάβλητη από την έλλειψη επιφανειακής απορροής.

 Η διάβρωση έχει φθάσει στο υποκείµενο αδιάλυτο υποκείµενο πέτρωµα, ενώ παραµένουν υπολειµµατικοί σχηµατισµοί του καρστικοποιηµένου πετρώµατος.

Το στάδιο γήρατος περιλαµβάνει τη σµίκρυνση των ράχεων µεταξύ των ουβαλών. 

Η διάβρωση έχει φθάσει στο βασικό επίπεδο, που είναι η στάθµη του υδροφόρου ορίζοντα ή το υποκείµενο αδιάλυτο πέτρωµα. Στο τέλος του σταδίου αυτού αρχίζει η επιφανειακή ροή των ρευµάτων. 

Η επιφάνεια στην περιοχή είναι σχεδόν επίπεδη και υψώνονται µερικοί υπολειµµατικοί
σχηµατισµοί που ονοµάζονται hums. Παράδειγµα hums στην Αττική αποτελεί η Ακρόπολη και ο
Λυκαβηττός.

Χαρακτηριστικές καρστικές µορφές.
∆ακτυλογλυφές
Αµαξατροχιές
Μικρά έγκοιλα,  φρέατα, αυλοί, κλπ
∆ολίνες (χοανοειδής µορφή)
Πόλγες (πολύ µεγάλα έγκοιλα, πεδιάδες)
Ουβάλες (πολλές δολίνες ενωµένες)
Καρστικές κοιλάδες
Καρστικές σήραγγες, στοές, αγωγοί
Καρστικές σήραγγες, στοές,  αγωγοί
Καρστικές γέφυρες,  αψίδες, κλπ
Καρστικά σπήλαια (συνήθως µε σταλακτίτες και σταλαγµίτες)
Καρστικά δίκτυα
______________________________________________

Scholeio.com