 |
| Εικόνα αριθ. 18. Μάχαι του Πειραιώς. Χειρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι. |
"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....." Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...
Το ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη", μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες...
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...
εικόνα δέκατη όγδοη: Μάχαι του Πειραιώς
1. Ο Φαληρεύς.
2. Πειραιεύς, το σκάλωμα, το μοναστήρι και ο λιμήν με τα Ελληνικά πλοία και η "Ελλάς" φρεγάτα, ο ναύαρχος Μιαούλης και το βαπόρι οπού ήτον ο Άστιγξ μέσα, οι μύλοι και η Μουνιχία.
3. Πασσά λιμάνι με το βαπόρι και καράβια όπου εξεμπαρκαρίσθησαν οι Έλληνες και έπιασαν τον Φαληρέα, δυναμώσαντές τον με κανόνια, βόμπες και γρανέτες. Αρχηγός ο Γόρδων, το τακτικό σώμα, 400 άνθρωποι, κεφαλή των ο Ιγγλέζης, Γ. Νοταράς με 600, ο Μακρυγιάννης με 900 Αθηναίους και άλλους και οι Καλλέργηδες.
4. Ταμπούρια Ελληνικά πολεμούν με τους Τούρκους οπού βαστούσαν αυτάς τας θέσεις.
5. Ταμπούρια τούρκικα με τα κανόνια των. 6. Άλλη δύναμις των εχθρών ερχομένη κατά των Ελλήνων πολλά μεγάλη, και αφ' ού επολέμησαν αρκετάς ώρας εσκοτώθησαν υπέρ τους 600 Τούρκων και ελαβώθη και ο πασσάς, όστις απέθανεν εις την Εύριπον. (Καθημερινώς εγίνοντο επ' αυτών των θέσεων και ενικώντο οι Τούρκοι).
7. Θέσις των Μποστανίων πιασμένη από 200 Έλληνας. Κεφαλή αυτών Γ. Σκουρτανιώτης, Μπεκιάρης, Δοντάς Σπύρος.
8. Επήγαν Τούρκοι πεζοί και ιππείς με κανόνια να κερδίσουν την θέσιν αυτήν αρκετοί, και επιάσθη ο πόλεμος πρωί και διάρκεσεν έως το γεύμα. Εστείλαμεν και άλλον μιντατι τον Χελιώτην και
Π. Σωτηρόπουλον με 150 και εσκοτώθησαν Τούρκοι περίπου από χίλιοι και Έλληνες ο Μπεκιάρης και άλλος ένας.
9. Οι εις το φρούριον πολιορκημένοι μη ημπορούντες να μάθουν από τους έξω αν θα υπάγωσιν προς βοήθειαν των ή όχι, έβγαλαν έναν άνθρωπον με εν περιστέριον του κάστρου και το φόρτωσαν οι απέξω γράμματα και το έστειλαν.
10. Ήλθον και άλλα μιντάτια Ελληνικά εις τον Πειραιά Κρανιδιώται, ο Πέτας, Υδραίοι, Σπετζιώται, Κρήτες το όλον 1500.
11. Θέσις Κερατζίνι πιασθείσα από τον Καραϊσκάκην και λοιπούς οπλαρχηγούς Βάσσον, Γαρδικιώτην, Ρούκην, Χ΄΄. Πέτρον, Βάγιαν, Θ. Ντούσιαν, Χ΄΄. Μιχάλην με την καβαλλαρίαν, Γιαννούσην, Π. Νοταράν, Φαρμακαίοι και άλλοι αξιωματικοί.
12. Μετόχιον οπού εκλείσθησαν 200 άνθρωποι κατά διαταγήν του καραϊσκάκη, κεφαλή των ο Γαρδικιώτης, Ο Ρούκης, ο Ντούσιας, Φαρμακαίοι, Βάγιας.
13. Τούρκοι παζοί και ιππείς με κανόνια επήγαν και τους επολέμησαν, αντεπολέμησαν δε και οι κλεισμενοι ανδρείως). Επήγε δε και ο Καραϊσκάκης με τους αξιωματικούς και Έλληνας και τους χάλασαν τους Τούρκους. Σκοτώθηκαν από τους Τούρκους περίπου των 700 και πολλά ολίγοι Έλληνες.
14. Επήγεν εις την θέσιν Κερατζινίου ο Γενεράλ Τζιούρτζης, Κόχραν, Τζαβελαίοι, Μποτζαραίοι, Ζερβάτες, Δρακαίοι, Νικήτας, Γενναίος, Σισίνης, Πετιμεζαίοι και άλλοι πολλοί και έγιναν το όλον εις Κερατζίνι και Πειραιά έως 11 χιλιάδες.
15. Ταμπούρι Νοταρά.
16. Ταμπούρι του Μακρυγιάννη και τακτικών.
17. Άλλα δύο ταμπούρια του Μακρυγιάννη.
18. Του Βλαχόπουλου και Βεσσαρίου.
19. Του Βάσσου.
20. Ταμπούρι του Τζαβέλα και λοιπών.
21. Ταμπούρι διαφόρων Σουλιωτών.
22. Του Π. Νοταρά και άλλων.
23. Ταμπούρι διαφόρων Ελλήνων.
24. Ταμπούρι του Χ΄΄. Πέτρου και Βάγια και επιλοίπων.
25. Ταμπούρι του Γενναίου και επιλοίπων.
26. Σκηνή του Καραϊσκάκη.
27. Εξ ταμπούρια των Τούρκων
28. Εκεί οπού εσκοτώθη ο Καραϊσκάκης πολεμών.
29. Τούρκοι πεζοί και ιππείς.
30. Ο Κιουτάγιας ο αρχιστράτηγος του Σουλτάνου με διαφόρους πασιάδες και αξιωματικούς.
31. Οι φιλέλληνες και το τακτικόν.
* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού.
* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.
Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.
* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839
Κατηγορίες θεμάτων: 3
Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.
Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).
Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.
Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839
Κατηγορίες θεμάτων: 3
Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.
Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).
Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.
Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.
Scholeio.com
