Ελλάς, Βυζάντιο, Σταυροφορίες,

Περίοδος του ενωμένου βυζαντινού κράτους

324  18 Σεπτεμβρίου: Ο Κωνσταντίνος μετά την παραίτηση του Λικίνιου παραμένει πλέον μόνος αυτοκράτορας μέχρι το θάνατό του, στις 22 Μαΐου του 337.

8 Νοεμβρίου: Τελετή θεμελίωσης της Κωνσταντινούπολης.

325  Συνέρχεται στη Νίκαια της Βιθυνίας η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. Ασχολείται με το χριστολογικό θέμα και καταδικάζει τη διδασκαλία του Αρείου. Τέλος συντάσσει τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.

327  Η Αγία Ελένη ανακαλύπτει τον τάφο του Ιησού και τον Τίμιο Σταυρό στην Ιερουσαλήμ.

328  Ο Μέγας Αθανάσιος εκλέγεται πατριάρχης Αλεξάνδρειας.

Πεθαίνει η αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄.

329 Γεννιέται ο άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός.

330 11 Μαΐου: Εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης.

Πεθαίνει ο Ιάμβλιχος, νεοπλατωνικός φιλόσοφος με ιδιαίτερα μυστικιστικές αντιλήψεις.

Γεννιέται ο άγιος Βασίλειος Καισαρείας.

331 Γεννιέται ο Ιουλιανός, γιος του Ιουλίου Κωνστάντιου, αδερφού του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της Βασιλίνας.

332 Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α΄ χορηγεί δωρεάν σίτο στους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης.

333 Ο καίσαρας Κωνστάντιος εγκαθίσταται στην Αντιόχεια για να είναι δυνατή η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του περσικού κινδύνου.

335 Εγκαινιάζεται στην Ιερουσαλήμ ο Ναός της Αναστάσεως.

336 Πεθαίνει ο Άρειος.

337 22 Μαΐου: Πεθαίνει στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α΄. Λίγο πριν βαφτίζεται χριστιανός.

9 Σεπτεμβρίου: Ο Κωνστάντιος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, ενώ ο Κωνσταντίνος Β΄ του Δυτικού.

Παραμένει στο θρόνο μέχρι τις 3 Νοεμβρίου του 361, οπότε πεθαίνει έπειτα από σύντομη ασθένεια σε ηλικία μόλις σαράντα ετών.

340 Ο Κώνστας σε μάχη που γίνεται στην Ακυλήια της Ιταλίας νικά τον αδερφό του Κωνσταντίνο Β΄ και ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους.

Ιδρύεται η πρώτη γυναικεία μονή.

Ο Σαπώρ Β΄, βασιλιάς της Περσίας, διατάζει διωγμούς των χριστιανών του κράτους του.

341  Απαγορεύονται οι θυσίες.

344  Γεννιέται ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

347  Γεννιέται στη Γαλικία της Ισπανίας ο Θεοδόσιος (Α΄).

348  Γεννιέται ο άγιος Ιερώνυμος.

Αποτυχημένη προσπάθεια των Περσών, με αρχηγό τον Σαπώρ, να καταλάβουν τη Νισιβή.

Ο επίσκοπος Ουλφίλας μεταφράζει την Αγία Γραφή στα γοτθικά.

354  Γεννιέται ο άγιος Αυγουστίνος.

Ο ρήτορας Λιβάνιος αρχίζει να διδάσκει στην Αντιόχεια. Ο Λιβάνιος διδάσκει τον Ιουλιανό, τον Μέγα Βασίλειο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Γεννιέται στην Αντιόχεια ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γιος του Σεκούνδου και της Ανθούσας.

355 Ο Ιουλιανός επισκέπτεται την Αθήνα, όπου μυείται στα Ελευσίνια Μυστήρια.

Εισβολή των Σάλιων, των Αλαμανών και των Σαξώνων στη Γαλατία.

Ο Ιουλιανός ξανακυριεύει την Κολωνία.

Ο Κωνστάντιος διατάζει το κλείσιμο των ειδωλολατρικών ναών.

357  Ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος αποφασίζει οι συγκλητικοί των επαρχιών Αχαΐας, Μακεδονίας και Δακίας να μετέχουν στη σύγκλητο της Κωνσταντινούπολης και όχι πλέον της Ρώμης. Λίγο μετά επισκέπτεται τη Ρώμη, σε μια προσπάθεια να ανασυνδέσει το παρόν της αυτοκρατορίας με το ένδοξο παρελθόν της.

Σημαντική νίκη του Ιουλιανού στο Στρασβούργο εναντίον των Φράγκων και άλλων γερμανικών φύλων. Λίγο μετά αναγνωρίζει στους Σάλιους Φράγκους την κατοχή της Τοξανδρίας.

Δημιουργείται ο θεσμός του έπαρχου της πόλης.

360  Περίοδος ακμής του διάσημου στην εποχή του γιατρού Ορειβάσιου από την Κύπρο, που υπήρξε μαθητής του Ζήνωνα.

361  3  Νοεμβρίου: Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος. Ο Ιουλιανός ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 26 Ιουνίου του 363.

Ο Ιουλιανός με διάταγμά του ανοίγει και πάλι τους ειδωλολατρικούς ναούς.362  Ιούνιος: Με διάταγμα του Ιουλιανού αποτελεί πλέον κρατική αρμοδιότητα ο διορισμός των καθηγητών στις φιλοσοφικές σχολές, ενώ συγχρόνως απαγορεύεται η διδασκαλία στους χριστιανούς.

363  Ο Ιουλιανός απαγορεύει την τέλεση χριστιανικών κηδειών στη διάρκεια της ημέρας.

Μάρτιος αρχές: Ο Ιουλιανός, επικεφαλής πολυάριθμου στρατού, διαβαίνει τον ποταμό Ευφράτη και κατευθύνεται προς τη Βαβυλώνα.

Μάρτιος τέλη: Ο στρατός του Ιουλιανού συναντάται κοντά στο Καλλίνικον των ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας με το στόλο που είχε αναπλεύσει τον ποταμό Τίγρη.

Αντικειμενικός σκοπός είναι να καταληφθεί η Κτησιφών, πρωτεύουσα των Περσών.

Μάιος: Ο βυζαντινός στρατός στην Κτησιφώντα. Καθώς όμως αδυνατεί να την καταλάβει με την πρώτη έφοδο, ο Ιουλιανός αναγκάζεται να οπισθοχωρήσει.

26  Ιουνίου: Ο Ιουλιανός μετέχει σε συμπλοκή με Πέρσες ιππείς στη διάρκεια της οποίας τραυματίζεται θανάσιμα. Η πληροφορία που υπάρχει στις περσικές πηγές ότι τον χτύπησε χριστιανός στρατιώτης δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί.

27 Ιουνίου: Ο Ιοβιανός ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 16 Φεβρουαρίου του 364.

364  26 Φεβρουαρίου: Ο Βαλεντινιανός γίνεται αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους. Από τις 28 Μαρτίου είναι αυτοκράτορας μόνο του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους. 28 Μαρτίου: Ο Ουάλης ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους. Παραμένει στο θρόνο μέχρι τις 9 Αυγούστου του 378, οπότε σκοτώνεται στη διάρκεια της μάχης της Αδριανούπόλης εναντίον των Γότθων.

366  27 Μαΐου: Ο σφετεριστής του θρόνου Προκόπιος δολοφονείται και έτσι σταματά η στάση.

367-370  Ο αυτοκράτορας Ουάλης διευθύνει με επιτυχία τις επιχειρήσεις εναντίον των Γότθων στο σύνορο του Δούναβη.

370  Ο Μέγας Βασίλειος εκλέγεται επίσκοπος Καισαρείας.

373  Ο άγιος Αμβρόσιος γίνεται επίσκοπος Μεδιολάνων.

374  Ο μετέπειτα αυτοκράτορας Θεοδόσιος διακρίνεται σε στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Σαρματών.

375  Γεννιέται στην Κυρηναϊκή ο Συνέσιος, μετέπειτα επίσκοπος της κυρηναϊκής Πτολεμαΐδας, ο οποίος θα αναδειχθεί ως ο πλέον σπουδαίος νεοπλατωνικός φιλόσοφος της εποχής του.

Οι Ούννοι διαβαίνουν το Βόλγα και επιτίθενται στο οστρογοτθικό κράτος της Ουκρανίας.

376  Καθιερώνεται στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου.

378  9 Αυγούστου: Ήττα των υπό τον αυτοκράτορα Ουάλη βυζαντινών στρατευμάτων από τους Γότθους κοντά στην Αδριανούπολη. Ο αυτοκράτορας σκοτώνεται στη διάρκεια της μάχης.

Ο αυτοκράτορας του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους, Γρατιανός, διορίζει τον Θεοδόσιο magister equitum και λίγο αργότερα αυτοκράτορα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους.

379  19 Ιανουαρίου: Ο Θεοδόσιος Α΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους και στις 6 Σεπτεμβρίου του 394 όλου του κράτους. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 17 Ιανουαρίου του 395.

Πεθαίνει ο άγιος Βασίλειος επίσκοπος Καισαρείας σε ηλικία 49 ετών.

Πεθαίνει ο βασιλιάς της Περσίας Σαπώρ Β΄. Οι σχέσεις Βυζαντίου και Περσίας βελτιώνονται την περίοδο των διαδόχων του.

Καταστροφικές επιδρομές των Γότθων, των Αλανών και των Ούννων στη Βαλκανική.

380  27 Φεβρουαρίου: Με διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ ο χριστιανισμός γίνεται επίσημη θρησκεία του κράτους.

318  Συγκαλείται στην Κωνσταντινούπολη η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία καταδικάζει τον αρειανισμό. Η ίδια σύνοδος αποφασίζει την ύψωση της επισκοπής Κωνσταντινούπολης σε πατριαρχείο.

382  3 Οκτωβρίου: Ο Θεοδόσιος συνάπτει συνθήκη ειρήνης με το Γότθο ηγεμόνα Φριτιγέρνη, με την οποία αποδέχεται την εγκατάσταση των Γότθων στην περιοχή μεταξύ του Δούναβη και του όρους Αίμου.

383  Ο μεγαλύτερος γιος του Θεοδοσίου, Αρκάδιος, αναγορεύεται αύγουστος.

384  Ο άγιος Ιερώνυμος αρχίζει να μεταφράζει την Αγία Γραφή στα λατινικά (Vulgata).

386  Τα βυζαντινά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αμίδα (σημ. Ντιγιαρμπεκίρ) και τη Θεοδοσιούπολη (σημ. Ερζερούμ).

390  Πεθαίνει ο άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός.

Η στάση στον Ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης καταπνίγεται στο αίμα έπειτα από διαταγή του Θεοδοσίου Α΄. 

Ο επίσκοπος Μεδιολάνων Αμβρόσιος απαιτεί από τον αυτοκράτορα να ζητήσει δημόσια συγγνώμη.

Ο Θεοδόσιος απαγορεύει την ειδωλολατρία.Καταστρέφεται το Σεράπειο στην Αλεξάνδρεια.

Αναγνωρίζεται στους ναούς το δικαίωμα του ασύλου. Ο Στηλίχωνας συντρίβει τους Αλανούς, τους Βαστάρνους, τους Γότθους και τους Ούννους στο Δούναβη.

Ο μικρότερος γιος του Θεοδοσίου Α΄, Ονώριος, αναγορεύεται αύγουστος.

394 Καταργούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες.Δημοσιεύεται το ιστορικό έργο του Αμμιανού Μαρκελλίνου.

395 Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος.

17 Ιανουαρίου: Ο Αρκάδιος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι την 1η Μαΐου του 408.

Οι Ούννοι εισβάλλουν στη Μικρά Ασία και φτάνουν μέχρι την Αντιόχεια.

Νοέμβριος: Δολοφονείται ο Ρουφίνος από τους στρατιώτες του Γότθου Γαϊνά. Τον διαδέχεται ο ευνούχος Ευτρόπιος.

396  Επιθέσεις των Βησιγότθων του Αλάριχου στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο.

Καταργούνται τα Ελευσίνια Μυστήρια.

397  Ο βυζαντινός στρατός υπό τον Στηλίχωνα, αν και κυκλώνει τους Βησιγότθους του Αλάριχου στη Φολόη, τελικά δεν πετυχαίνει αποφασιστική νίκη. Οι Βησιγότθοι διαφεύγουν στην Ήπειρο. Ως αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας ο αυτοκράτορας Αρκάδιος αναγκάζεται να παραχωρήσει στον Αλάριχο εδάφη του Ιλλυρικού και στον ίδιο το Γότθο αρχηγό τον τίτλο του magister militum per Illyricum.

398  Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ανέρχεται στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.

399  Επανάσταση των Γότθων της Φρυγίας έπειτα από υποκίνηση του Γαϊνά. Ο Ευτρόπιος ανατρέπεται από τον Γαϊνά και εξορίζεται στην Κύπρο.

Ο πολιτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στη φιλογερμανική παράταξη του Καισάριου και στην αντιγερμανική του Αυρηλιανού και του Σατουρνίνου καταλήγει στην επικράτηση της πρώτης.

400  Οι Γότθοι οι οποίοι είχαν καταλύσει στην Κωνσταντινούπολη εγκλωβίζονται μέσα στην πόλη και κατασφάζονται από τον οργισμένο όχλο. Ο πιστός στην κυβέρνηση Γότθος Φραβίτας ματαιώνει επιχείρηση του Γαϊνά να περάσει τον Ελλήσποντο.

403  Εξορίζεται ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

404  Με ενέργειες του πατριάρχη Αλεξάνδρειας Θεόφιλου και της αυτοκράτειρας Ευδοξίας εξορίζεται για δεύτερη φορά ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην Κουκουσό της Καππαδοκίας.

Πεθαίνει η αυτοκράτειρα Ευδοξία.

405  Απαγορεύονται με αυτοκρατορικό διάταγμα οι μονομαχίες στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης.

407  14 Σεπτεμβρίου: Πεθαίνει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος στα Κόμανα του Πόντου.

Ο Αλάριχος συνεχίζει τις επιδρομές του στην Ήπειρο.

408 1 Μαΐου: Ο Θεοδόσιος Β΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους (Βυζάντιο). Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 28 Ιουλίου του 450.

Ο Ανθέμιος αρχίζει να οχυρώνει την Κωνσταντινούπολη με ισχυρό τείχος, πιο γνωστό ως θεοδοσιανό. Η ανέγερσή του ολοκληρώνεται έπειτα από πέντε περίπου χρόνια. Σημαντικά τμήματα του τείχους σώζονται σε καλή κατάσταση (2003).

410 Οι Βησιγότθοι υπό τον Αλάριχο καταλαμβάνουν και λεηλατούν τη Ρώμη.

412-426  Ο άγιος Αυγουστίνος συγγράφει το «De civitate Dei».

413  Αρχίζει η κατασκευή του θεοδοσιανού Τείχους στην Κωνσταντινούπολη. Το έργο ολοκληρώνεται το 447.

415  Σφαγιάζεται η φιλόσοφος Υπατία από φανατικούς για πολιτικούς λόγους στην Αλεξάνδρεια.

Πεθαίνει ο επίσκοπος Κυρήνης Συνέσιος.

420  Πεθαίνει ο άγιος Ιερώνυμος.

421  Η Αθηναΐδα, κόρη του Λεόντιου, παντρεύεται τον Θεοδόσιο Β΄ και παίρνει το όνομα Ευδοκία.

425  Ιδρύεται από τον Θεοδόσιο Β΄ πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη και οργανώνεται η ανώτατη εκπαίδευση.

428  Ο Νεστόριος γίνεται πατριάρχης Κωνσταντινούπολης και ύστερα από μικρό χρονικό διάστημα ο κύριος εισηγητής της αίρεσης του νεστοριανισμού.

430  Πεθαίνει ο άγιος Αυγουστίνος.

431  Συνέρχεται στην Έφεσο η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος και καταδικάζεται ο νεστοριανισμός.

Πεθαίνει ο Παλλάδιος από την Ελενόπολη, συγγραφέας του «Λαυσιακού». Το έργο αυτό αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή για τον πρώιμο μοναχισμό.

Αρχίζει στη Θεσσαλονίκη η ανέγερση της βασιλικής της Παρθένου της Αχειροποιήτου. Η εκκλησία ολοκληρώνεται το 450.

435  Συνθήκη ανάμεσα στους Ούννους και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία (συνθήκη του Μάργου), σύμφωνα με την οποία η αυτοκρατορία υποχρεώνεται σε ετήσια καταβολή 700 λίτρων χρυσού και σε απελευθέρωση των Ούννων αιχμαλώτων.

438  15 Φεβρουαρίου: Δημοσιεύεται ο Θεοδοσιανός Κώδικας.

Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος αρχίζει να διδάσκει στην Αθήνα. Ο Πρόκλος (410-485) συνδυάζει τη μεταφυσική με την Ευκλείδειο Γεωμετρία και ανάγει το νεοπλατωνισμό στην πληρέστερη μορφή του.

439  Ολοκληρώνεται η κατασκευή του Θεοδοσιανού Τείχους, το οποίο ενισχύεται με βαθιά τάφρο.

Οι Βάνδαλοι καταλαμβάνουν την Καρχηδόνα και ολοκληρώνουν την κατάληψη της βόρειας Αφρικής.

Ο Θεοδόσιος Β΄ με παρότρυνση του έπαρχου Κύρου αποφασίζει και επιτρέπει τη χρήση, παράλληλα με τη λατινική, της ελληνικής στη σύνταξη των διαθηκών. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τον εξελληνισμό της αυτοκρατορίας.

442  Η αυτοκράτειρα Ευδοκία αναγκάζεται, υπό το βάρος της κατηγορίας -που δεν αποδείχθηκε- ότι είχε δεσμό με το μάγιστρο Παυλίνο (θανατώνεται το 440), να καταφύγει στην Ιερουσαλήμ, όπου θα παραμείνει μέχρι το θάνατό της, το 460.

Το Βυζάντιο συνάπτει ειρήνη με την Περσική Αυτοκρατορία.

443  Ουννικές επιδρομές στην παρίστρια περιοχή έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών πόλεων (Μάργος, Ναϊσσός, Σερδική).

Το Βυζάντιο αναγκάζεται να συνάψει νέα συνθήκη με την οποία υποχρεώνεται να πληρώνει 2.100 λίτρες χρυσού ετησίως.

447  Ο Αττίλας εισβάλλει στην Ελλάδα και φτάνει σχεδόν μέχρι τις Θερμοπύλες.

448  Βυζαντινή αντιπροσωπεία υπό τον Μαξιμίνο φτάνει στην αυλή του Αττίλα. Την αποστολή συνοδεύει ο ιστορικός Πρίσκος, ο οποίος περιγράφει στο έργο του τους Ούννους.

449  Νέα συμφωνία ανάμεσα στο Βυζάντιο και τον Αττίλα. Ο Αττίλας συμφωνεί να αποσυρθεί από τα εδάφη νότια από το Δούναβη.

450  25 Αυγούστου: Ο Μαρκιανός ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου, θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 26 Ιανουαρίου του 457.

451  Συνέρχεται στη Χαλκηδόνα η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος. Αποφαίνεται ότι οι δύο φύσεις του Χριστού, η θεία και η ανθρώπινη, είναι τέλειες και αχώριστες, αλλά συγχρόνως διακρίνονται, και καταδικάζει τόσο τους μονοφυσίτες όσο και τους νεστοριανούς. Με τον 28ο κανόνα της η σύνοδος εξομοιώνει το πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης με την πρεσβυτέρα εκκλησία της Ρώμης.

Ο Αέτιος και οι Βησιγότθοι συντρίβουν τους Ούννους στα Καταλαυνικά Πεδία.

Την ίδια χρονιά πεθαίνει και ο Νεστόριος.

452  Ο Αττίλας πραγματοποιεί επιδρομές στην ίταλία.

453  Πεθαίνει ο Αττίλας. Έπειτα από λίγα χρόνια το κράτος του διαλύεται.

457  7 Φεβρουαρίου: Ο Λέων Α΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 18 Ιανουαρίου του 474.

459 Πεθαίνει ο όσιος Συμεών ο Στυλίτης, ιδρυτής μιας ιδιότυπης μορφής μοναχισμού, του στυλιτισμού.

463 Ο συγκλητικός Στούδιος ιδρύει τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, πιο γνωστή ως Μονή του Στουδίου.

468 Αποτυχημένη εκστρατεία των Βυζαντινών εναντίον του κράτους των Βανδάλων στη Βόρεια Αφρική. Ο επικεφαλής της εκστρατείας, ο Βασιλίσκος, αδερφός της αυγούστας Βερίνης, εγκαταλείπει τα στρατεύματα και καταφεύγει στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι οι Βάνδαλοι διατηρούν τις κτήσεις τους στη Μεσόγειο.

471 Η σύγκρουση ανάμεσα στον παντοδύναμο συγκλητικό Αλανό Άσπαρ και στους Γότθους από τη μια πλευρά και τους Ισαύρους της φρουράς της Κωνσταντινούπολης από την άλλη λήγει με τη δολοφονία του Άσπαρ και αρκετών Γότθων. Γι’ αυτό το λόγο ονομάζεται μακέλλης (=σφαγέας).

Αρχίζει μια περίοδος συγκρούσεων ανάμεσα στους Οστρογότθους και το Βυζάντιο.

474  18 Ιανουαρίου: Ο Λέων Β΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο για μερικούς μήνες, μέχρι το Νοέμβριο του 474.

Νοέμβριος τέλη: Ο Ζήνων ανακηρύσσεται αυτοκράτορας και παραμένει στο θρόνο μέχρι τις 9 Ιανουαρίου του 475.

475  9 Ιανουαρίου: Ο Βασιλίσκος ανατρέπει τον Ζήνωνα και καταλαμβάνει την εξουσία την οποία θα κρατήσει μέχρι τα τέλη Αυγούστου του 476.

Καταστρέφεται από φωτιά η Βιβλιοθήκη της Κωνσταντινούπολης, την οποία είχε δημιουργήσει ο αυτοκράτορας Ιουλιανός.476 Αύγουστος, τέλη: Ο Ζήνων επανέρχεται στο θρόνο, στον οποίο θα παραμείνει μέχρι τις 9 Απριλίου του 491. Ο Βασιλίσκος καταφεύγει με την οικογένειά του στην Αγία Σοφία, αλλά, όταν βγαίνει από το ναό, καθ’ οδόν προς τον τόπο εξορίας, εκτελείται.

482  Ο αυτοκράτορας Ζήνων σε συνεργασία με τον πατριάρχη Ακάκιο εκδίδει το αυτοκρατορικό διάταγμα που είναι περισσότερο γνωστό ως «Ενωτικόν». 

Σύμφωνα με αυτό, αναθεματίζονται ο Νεστόριος και ο Ευτυχής, γίνονται δεκτές οι δογματικές θέσεις, όπως διατυπώνονται από τον πατριάρχη Αλεξάνδρειας Κύριλλο. 

Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονται οι επίμαχες διατυπώσεις για μία ή δύο φύσεις. Πεθαίνει στο Ταυρήσιον, κοντά στα Σκόπια, ο Φλάβιος Ιουστινιανός, γιος του Σαββατίου.

484  Ο πάπας της Ρώμης Φήλιξ Γ΄ αντιδρά στο «Ενωτικόν» του Ζήνωνα και αναθεματίζει τον πατριάρχη Ακάκιο. Ο τελευταίος αντιδρώντας διαγράφει από τα δίπτυχα της εκκλησίας τον πάπα (Ακακιανό Σχίσμα, 484-519).

488  Ο Ζήνων παραχωρεί την Ιταλία στον Θεοδώριχο.

490  Πιθανή ημερομηνία γέννησης του ιστορικού Προκόπιου.

491  11 Απριλίου: Ο Αναστάσιος Α΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 10 Ιουλίου του 518.

Γεννιέται ο ιστορικός Ιωάννης Μαλάλας (πεθαίνει το 578).

Ανάμεσα στο 491 και το 505(;) ο αυτοκράτορας Αναστάσιος Α΄ ρυθμίζει την κυκλοφορία των χαλκών κερμάτων που είναι απόλυτα αναγκαία στις συναλλαγές. Συγκεκριμένα εισάγει τις φόλλεις και η αντιστοιχία με το χρυσό σόλιδο διαμορφώνεται ως εξής: 1 σόλιδο = 360 φόλλεις = 14.400 νουμμία. 

Παράλληλα ο Αναστάσιος προχωρά στην αναδιοργάνωση του συστήματος είσπραξης των φόρων.

493  Εμφανίζονται για πρώτη φορά στο χώρο της νότιας Βαλκανικής οι Πρωτοβούλγαροι (ως Κουτριγούροι Τούρκοι).

Επαναστατικές κινήσεις των Ισαύρων της αυτοκρατορικής φρουράς.

494-495  Ο ηγεμόνας των Φράγκων Χλωδοβίκος ασπάζεται το χριστιανισμό.

496  Απομακρύνεται από το θρόνο ο πατριάρχης Ευφήμιος γιατί θεωρείται ύποπτος συνεργασίας με τους Ισαύρους.

498  Βυζαντινά στρατεύματα καταλαμβάνουν το νησί Ιωτάβη, σημαντικό σταθμό του διαμετακομιστικού εμπορίου με τον Ινδικό, στην είσοδο του Κόλπου της Άκαμπα. Το νησί το κατείχαν σκηνίτες Άραβες.

502  Οι Πέρσες, υπό την καθοδήγηση του βασιλιά τους Καβάδη (488-531), εισβάλλουν στα εδάφη του Βυζαντίου, έπειτα από την άρνηση του Αναστασίου Α΄ να καταβάλει την ετήσια εισφορά που είχε συμφωνηθεί παλαιότερα.

503  Οι Πέρσες καταλαμβάνουν την Αμίδα (σημερινό Ντιγιαρμπερκίρ), την οποία μερικά χρόνια αργότερα αναγκάζονται να εγκαταλείψουν.

507  Οι Πέρσες συνάπτουν νέα συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο, το οποίο συμφωνεί στην ετήσια καταβολή φόρου.

508  Ο Αναστάσιος μετατρέπει το Δάρας, που βρίσκεται στα ανατολικά προς την Περσία σύνορα του κράτους του, σε σημαντικό πολιτικο-στρατιωτικό κέντρο. Η πόλη που χτίζεται παίρνει το όνομα του αυτοκράτορα (Αναστασιούπολις).

509  Δημοσιεύεται ο Σάλιος Νόμος, συλλογή νομοθετημάτων των Φράγκων βασιλέων (μια ρύθμιση αυτού του νόμου που αποκλείει τις γυναίκες από την κληρονομιά της γαιοκτησίας ερμηνεύεται από το 14ο αιώνα με τέτοιον τρόπο που να τις αποκλείει από την τάξη διαδοχής στο θρόνο της Γαλλίας).

510  Αρχίζουν οι εργασίες για την ανέγερση του Αναστασιανού ή Μακρού Τείχους σε απόσταση 52 χιλιομέτρων από την Κωνσταντινούπολη (το τείχος είχε μήκος 78 χλμ. από την Προποντίδα μέχρι τον Εύξεινο).

512  Στάση των δήμων της Κωνσταντινούπολης γιατί στο Τρισάγιο ο Σύρος συνεργάτης του Αναστάσιου, Μαρίνος, προσθέτει στοιχεία μονοφυσιτικού χαρακτήρα. Ο αυτοκράτορας αντιμετωπίζει με διπλωματικό τρόπο τη στάση.

513-515  Επανάσταση στη Θράκη του Βσαλιανού, ηγέτη των φοιδεράτων, με πρόσχημα την υπεράσπιση της ορθοδοξίας. 
Στην αρχή οι επαναστάτες υπερισχύουν των αυτοκρατορικών στρατευμάτων, πιάνουν μάλιστα αιχμάλωτο τον ανιψιό του αυτοκράτορα, Υπάτιο, και στο τέλος υποτάσσονται γιατί το ναυτικό τους καταστρέφεται, ενώ πολιορκεί την Κωνσταντινούπολη από το «θείον άπυρον» (υγρό πυρ;) των υπερασπιστών της πόλης.

518  10 Ιουλίου: Ο Ιουστίνος Α΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι την 1η Αυγούστου του 527.

519  Άρση του Ακακιανού Σχίσματος.

520 Σφαγές μελών του δήμου των Πρασίνων (φιλικά προσκείμενου στους μονοφυσίτες) στην Αντιόχεια από το δήμο των Βένετων. Ανάλογες σφαγές σημειώνονται και σε άλλες πόλεις της αυτοκρατορίας.

521  Ο Ιουστινιανός αναγορεύεται ύπατος.

523  Γάμος του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας.

527  1η Αυγούστου: Ο Ιουστινιανός Α΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο βυζαντινό θρόνο μέχρι τις 15 Νοεμβρίου του 565.

Αρχίζει ο Α΄ Περσικός Πόλεμος ο οποίος θα διαρκέσει μέχρι το 532.

529  Ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε χριστιανικό ναό.

Δημοσιεύεται για πρώτη φορά ο Ιουστινιάνειος Κώδικας.

Οι Σαμαρείτες αντιδρούν στην προσπάθεια του Ιουστινιανού να τους εκχριστιανίσει. Βίαιη καταστολή της επανάστασης. Ο Ιουστινιανός επιτρέπει στους Ιουδαίους την ελεύθερη άσκηση της λατρείας.

Αναστολή της λειτουργίας της Φιλοσοφικής Σχολής των Αθηνών. Η σχολή επαναλειτουργεί λίγα χρόνια αργότερα και κλείνει οριστικά στα τέλη του 6ου αιώνα.

530  Ο Βελισάριος νικά τους Πέρσες στο Δάρας (Αναστασιούπολη).

531  Ήττα του Βελισάριου από τους Πέρσες στο Καλλίνικο της Συρίας.

Πεθαίνει ο βασιλιάς των Περσών Καβάδης. Νέος βασιλιάς ανακηρύσσεται ο Χοσρόης Α΄.

532  15 Ιανουαρίου: Ο στρατηγός Βελισάριος με τη βοήθεια του συστρατηγού του Μούνδου και του κουβικουλάριου Ναρσή καταστέλλει με αιματηρό τρόπο τη Στάση του Νίκα. 
Η στάση, η οποία παραλίγο να οδηγήσει στην ανατροπή του Ιουστινιανού Α΄, είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης παραπάνω από τριάντα χιλιάδες άτομα.

23 Φεβρουαρίου: Αρχίζουν οι εργασίες ανέγερσης του Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Οι αρχιτέκτονες-μηχανικοί που σχεδιάζουν την εκκλησία είναι ο Ισίδωρος από τη Μίλητο και ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις της Μικράς Ασίας.

Σεπτέμβριος: Σύναψη απέραντης ειρήνης ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Πέρσες. Το Βυζάντιο διατηρεί τη Λαζική, εγκαταλείπει την Ιβηρία και αναγκάζεται να αποδεχτεί καταβολή ετήσιας εισφοράς στους Πέρσες.

533  Αρχίζει η εκστρατεία του Βελισάριου εναντίον των Βανδάλων της Βόρειας Αφρικής.

Νίκη του Βελισάριου στο Δέκιμο, κοντά στην Καρχηδόνα, εναντίον των Βανδάλων του Γελίμερου (Σεπτέμβριος).

Νέα νίκη του Βελισάριου εναντίον των Βανδάλων στο Τρικάμαρο της Καρχηδόνας.

Τίθενται σε ισχύ οι «Πανδέκται» (Digesta), ενώ κυκλοφορούν οι «Εισηγήσεις» (Instituta).

534  Συλλαμβάνεται ο ηγεμόνας των Βανδάλων Γελίμερος. Θρίαμβος του Βελισάριου στην Κωνσταντινούπολη. Κατάλυση του βανδαλικού κράτους.

16 Νοεμβρίου: Πρώτη δημοσίευση του αναθεωρημένου Ιουστινιάνειου Κώδικα.

Αρχίζουν να δημοσιεύονται οι «Νεαρές».535  Ο Θευδάτος δολοφονεί την Αμαλασούνθα, γεγονός που αποτελεί αιτία για την αποστολή βυζαντινών στρατευμάτων στην Ιταλία, για να εκδικηθεί ο Ιουστινιανός το θάνατο φίλης ηγεμονίδας. Ο στρατηγός Μούνδος καταλαμβάνει τη Δαλματία και ο στρατηγός Βελισάριος κυριεύει τη Σικελία.

535-538  Ο Θεοδόσιος, υποστηρικτής των μονοφυσιτών, καταλαμβάνει τον πατριαρχικό θρόνο της Αλεξάνδρειας.

536-546  Κατασκευάζεται ο ναός των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη.

536-564  Κωδικοποιούνται οι «Νεαρές».

536  Ο Βυζαντινός στρατός με στρατηγό τον Βελισάριο καταλαμβάνει τη Ρώμη.

537  27 Δεκεμβρίου: Εγκαινιάζεται ο Ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Η Ρώμη πολιορκείται από τους Γότθους.

540  Β΄ Περσικός Πόλεμος. Συνεχείς επιθέσεις του Χοσρόη στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας. Αποτυχημένες προσπάθειες του Βελισάριου να τον αντιμετωπίσει.

Ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης συγγράφει τη «Χριστιανική Τοπογραφία».

541  Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απομακρύνει τον Ιωάννη Καππαδόκη από τη θέση του ύπαρχου της Ανατολής, την οποία κατέχει από το 531. Ο Τωτίλας γίνεται βασιλιάς των Γότθων.

542  Ο Βελισάριος πέφτει σε δυσμένεια.

Ήττα των Βυζαντινών στη Φαγεντία και τη Φλωρεντία.

545  Ο Χοσρόης, μετά την αποτυχία του να καταλάβει την Έδεσσα, συνάπτει με το Βυζάντιο νέα συνθήκη, η οποία ανανεώνεται δύο φορές, το 551 και το 557, με τον όρο ο Ιουστινιανός να καταβάλει στην Περσία 2.000 λίτρες χρυσού.

547  Ολοκληρώνεται η κατασκευή του Αγίου Βιταλίου στη Ραβέννα. Διακοσμείται με ψηφιδωτές παραστάσεις του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας. Ο Ιουστινιανός επιτρέπει την εγκατάσταση Λογγοβάρδων στην Παννονία.

548  Πεθαίνει η αυγούστα Θεοδώρα.

549-557  Γ΄ Περσικός Πόλεμος. Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του πολέμου είναι ότι περιορίζεται κυρίως σε αψιμαχίες.

551  Ο Ναρσής αντικαθιστά τον Βελισάριο στις επιχειρήσεις της Ιταλίας με πολυάριθμο στρατό.

552  Οι Γότθοι συντρίβονται από τον Ναρσή στη θέση Busta Gallorum της Ουμβρίας. 
Ο Τωτίλας σκοτώνεται στο πεδίο της μάχης. Ο νέος αρχηγός τους Τείας νικιέται κοντά στο Βεζούβιο.

553  Συνέρχεται στην Κωνσταντινούπολη η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος στην οποία καταδικάζεται ο μονοφυσιτισμός. 

Η σύγκλησή της οφείλεται στις προσπάθειες του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ να υπάρχει ένα ενιαίο δόγμα σε ολόκληρη την αυτοκρατορία.

554  Ο Ναρσής νικά στην περιοχή της Καμπανίας τους Αλαμανούς και τους Φράγκους, από τις επιδρομές των οποίων ταλαιπωρήθηκαν οι κάτοικοι της Ιταλίας. Ο μακροχρόνιος πόλεμος στην Ιταλία ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Γότθους τελειώνει.

Ο Ιουστινιανός με σειρά διαταγμάτων προγραμματίζει την οικονομική και πολιτική ανασυγκρότηση της Ιταλίας.

Εισάγεται η αναπαραγωγή του μεταξοσκώληκα στην αυτοκρατορία.

562    Υπογράφεται νέα συνθήκη ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Πέρσες, με δυσμενείς οικονομικούς όρους για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

563  25 Δεκεμβρίου: Εγκαινιάζεται για δεύτερη φορά ο Ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, ο τρούλος του οποίου είχε υποστεί σημαντικές καταστροφές από σεισμό (557). Τις εργασίες συντονίζει ο Ισίδωρος ο νεότερος, ανιψιός του Ισίδωρου που είχε σχεδιάσει αρχικά την Αγία Σοφία.

565  Μάρτιος: Πεθαίνει ο στρατηγός Βελισάριος.

15 Νοεμβρίου: Μετά το θάνατο του Ιουστινιανού ανακηρύσσεται αυτοκράτορας ο Ιουστίνος Β΄ ο οποίος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 5 Οκτωβρίου του 578.

567  Το Βυζάντιο ανακτά το Σίρμιο.

568  Μέλη της τουρκικής πρεσβείας επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη. Αίτημά τους είναι η συμμαχία με το Βυζάντιο.

570  Γεννιέται ο Μωάμεθ.

572  Εξαιτίας της άρνησης του Βυζαντίου να πληρώσει την ετήσια εισφορά οι Πέρσες κηρύττουν τον πόλεμο στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

573  Οι Πέρσες καταλαμβάνουν το Δάρας.

574  Πεθαίνει ο στρατηγός Ναρσής.

575  Σπουδαία νίκη του στρατηγού Ιουστινιανού εναντίον των Περσών στην περιοχή της Μελιτηνής.

Ο ιστορικός Ε. Stein τη χαρακτηρίζει ως τη σπουδαιότερη νίκη της αυτοκρατορίας κατά του περσικού Βασιλείου.

577  Ο Ιουστινιανός αντικαθίσταται στην αρχιστρατηγία του πολέμου εναντίον των Περσών από τον Τιβέριο, εξαιτίας της αδυναμίας του να εκμεταλλευτεί τη μεγάλη του νίκη στη Μελιτηνή.

578  6 Οκτωβρίου: Αυτοκράτορας του Βυζαντίου ανακηρύσσεται ο Τιβέριος ο οποίος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 14 Αυγούστου του 582.

580  Τα βυζαντινά στρατεύματα με αρχηγό τον Μαυρίκιο διαβαίνουν τον ποταμό Ευφράτη και φτάνουν κοντά στην Κτησιφώντα.

582  14 Αυγούστου: Νίκη του Μαυρίκιου εναντίον των Περσών στην περιοχή της Κωνσταντίνης.

Ο Μαυρίκιος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Στο βυζαντινό θρόνο θα παραμείνει μέχρι τις 23 Νοεμβρίου του 602.

586  Νίκη των βυζαντινών στρατευμάτων υπό τον Φιλιππικό εναντίον των Περσών στη θέση Σολάχων της Αρμενίας.

589  Οι Πέρσες καταλαμβάνουν, έπειτα από προδοσία, την οχυρή πόλη Μαρτυρόπολη.

Επανάσταση στην Περσία έχει ως αποτέλεσμα το φόνο του βασιλιά Ορμίσδα.

590  Ο γιος του βασιλιά Ορμίσδα, Χοσρόης Β΄ καταφεύγει στην Κωνσταντινούπολη για να αποφύγει τη σύλληψή του από τους επαναστάτες. Ζητά τη συνδρομή του Βυζαντίου για να επανέλθει στο θρόνο.

591  Ο σφετεριστής του περσικού θρόνου, διοικητής της Μηδίας, Βαράμ, ηττάται στο Γκάντζακ της Περσαρμενίας. Ο Χοσρόης Β΄ αποκαθίσταται στο θρόνο.

Η Περσία έπειτα από υπογραφή συνθήκης επιστρέφει στο Βυζάντιο το Δάρας, τη Μαρτυρόπολη και μεγάλο τμήμα της Αρμενίας.

Οι Αβαροσλάβοι αρχίζουν συνεχείς επιδρομές στα βυζαντινά εδάφη.

592  Συνθήκη ανάμεσα στους Αβάρους και το Βυζάντιο.

593  Ισχυρά βυζαντινά στρατεύματα με αρχηγό τον Πρίσκο διαβαίνουν το Δούναβη στο ύψος της οχυρής θέσης Δορόστολον και καταδιώκουν τα «των Σκλαβηνών έθνη». Τις επιχειρήσεις συνεχίζει τον επόμενο χρόνο, χωρίς όμως επιτυχία, ο αδερφός του αυτοκράτορα, Πέτρος.

595  Ο Πρίσκος ανακαταλαμβάνει από τους Αβάρους τη Σιγγηδόνα.

597  Οι Αβαροσλάβοι πολιορκούν ανεπιτυχώς τη Θεσσαλονίκη.

598  Συνθήκη ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Αβάρους καθορίζει τον ποταμό Δούναβη ως το μεταξύ τους σύνορο.

600-601  Νέες επιχειρήσεις των Βυζαντινών εναντίον των Αβάρων.

602  Ο στρατός του Δούναβη επαναστατεί.

23 Νοεμβρίου: Ο Φωκάς αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 5 Οκτωβρίου του 610.

604-608  Οι Πέρσες κυριεύουν την Έδεσσα και στη συνέχεια και άλλες περιοχές στα ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου.

605-610  Αλλεπάλληλες εξεγέρσεις εξαιτίας της τυραννικής εξουσίας του Φωκά τελικά οδηγούν στην ανατροπή του, αφού πρώτα οι Πέρσες φτάνουν, το 609, μέχρι τη Χαλκηδόνα, απέναντι από την Κωνσταντινούπολη.

610  5 Οκτωβρίου: Ο Ηράκλειος, έξαρχος Αφρικής, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Παραμένει στο θρόνο μέχρι τις 11 Φεβρουαρίου του 641. 

Στις 22 Ιανουαρίου του 613 κάνει συναυτοκράτορα το γιο του Ηράκλειο τον Νέο Κωνσταντίνο Γ΄ και το 638 τον άλλο του γιο, τον Ηράκλειο Ηρακλέωνα.

Ο Μωάμεθ αρχίζει τη διδασκαλία του στη Μέκκα.611  Οι Πέρσες εισβάλλουν στις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντίου. Οι επιδρομές τους θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια.

613  Οι Πέρσες καταλαμβάνουν τη Δαμασκό.

614  Περσικά στρατεύματα με επικεφαλής το στρατηγό Σαρμπαράζ (Σαλβάρα) καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ. Ανάμεσα στους πολλούς αιχμαλώτους είναι και ο πατριάρχης Ζαχαρίας. Οι επιδρομείς παίρνουν μαζί τους και τον Τίμιο Σταυρό.

617  Ο Ηράκλειος διαφεύγει την τελευταία στιγμή τη σύλληψη σε ενέδρα που του είχε στήσει ο χαγάνος των Αβάρων στη θρακική Ηράκλεια. Η συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγεμόνες είχε προγραμματιστεί με σκοπό τη δημιουργία κοινού μετώπου εναντίον των Περσών.

619  Οι Πέρσες καταλαμβάνουν την Αίγυπτο, ενώ οι Αβαροσλάβοι πολιορκούν ανεπιτυχώς τη Θεσσαλονίκη. Οι Άβαροι και το Βυζάντιο συνάπτουν συνθήκη, σύμφωνα με την οποία ο Ηράκλειος αναγκάζεται να συμφωνήσει στην πληρωμή ετήσιας χορηγίας 20.000 χρυσών νομισμάτων για να εξασφαλίσει τα νώτα του εν όψει της εκστρατείας του εναντίον των Περσών.

622  Ο Μωάμεθ φεύγει από τη Μέκκα και πηγαίνει στη Μεδίνα (Εγείρα).

Απρίλιος: Ο Ηράκλειος ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη την εναντίον των Περσών εκστρατεία του.

Μάχη στην Κάμαχα. Σπουδαία νίκη του Ηρακλείου εναντίον των Περσών. Οι Πέρσες εγκαταλείπουν στρατηγικά σημεία της Μικράς Ασίας. Τελειώνει η πρώτη εκστρατεία του Ηρακλείου, ο οποίος επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη.

624  Το Μάρτιο ο Ηράκλειος ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη για τη δεύτερη εναντίον των Περσών εκστρατεία του.

Τα βυζαντινά στρατεύματα καταλαμβάνουν την ιερή πόλη των Περσών Γάνζακα, κέντρο της ζωροαστρικής θρησκείας, και την καταστρέφουν.

625  Χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα η εισβολή των βυζαντινών στρατευμάτων στο περσικό έδαφος.

626  Αποτυγχάνει η προσπάθεια δημιουργίας αντιπερισπασμού στην εκστρατεία του Ηρακλείου από τους Αβαροσλάβους και τους Πέρσες. Συγκεκριμένα οι πρώτοι δεν καταφέρνουν να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη, ενώ οι Πέρσες, που καιροφυλακτούν στη Χαλκηδόνα, αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Νίκη του βυζαντινού στρατού με επικεφαλής τον αδερφό του αυτοκράτορα. Θεόδωρο, εναντίον του Πέρση στρατηγού Σάιν στην περιοχή ανάμεσα στην Αρμενία και τον Πόντο.

627  Ο Ηράκλειος κυριεύει την Τιφλίδα, νικά τους Πέρσες κοντά στη Νινευί και καταλαμβάνει τη Δασταγέρδη, προσφιλή περιοχή του βασιλιά των Περσών Χοσρόη Β΄.

628  Τελειώνει ο πόλεμος με τους Πέρσες. Ο νέος βασιλιάς τους, Σιρόης, ζητά ειρήνη με το Βυζάντιο. Τον επόμενο χρόνο το Βυζάντιο συνάπτει με τους Πέρσες αιώνια ειρήνη. Έπειτα από λίγα χρόνια η αυτοκρατορία των Σασανιδών καταλύεται από τους Άραβες.

629  Πρώτη αψιμαχία ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Άραβες στην περιοχή αλ-Μοτέ (Μοθοί της Υπεριορδανίας).

630  Αναστήλωση του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ.

632  8 Ιουνίου: Πεθαίνει ο Μωάμεθ. Ο Αμπού Μπακρ (Αβουβάχαρος) αναγνωρίζεται αναπληρωτής (χαλίφης) του Προφήτη.

634  Ο Χάλεντ Μπιν Ουαλίντ καταλαμβάνει την Παλαιστίνη, εκτός από την Ιερουσαλήμ.

636  23 Αυγούστου: Ήττα των βυζαντινών στρατευμάτων στην περιοχή του παραπόταμου του Ιορδάνη, του Γιαρμούκ, από τους Άραβες. Λίγο μετά οι Άραβες καταλαμβάνουν τη Δαμασκό.

637  Ο Σαάντ Μπιν Ουακάς συντρίβει τους Πέρσες στη μάχη της Καντισίγια. Έτσι, οι Άραβες γίνονται κύριοι της Βαβυλωνίας και ιδρύουν τη Βασάρα και την Κούφα.

638  Οι Άραβες καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ.

Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος αποδέχεται την πρόταση του πατριάρχη Σέργιου όπως αυτή διατυπώνεται στην «Έκθεση», σύμφωνα με την οποία ο Χριστός έχει δύο φύσεις αλλά μία θέληση (μονοθελητισμός). Η «Έκθεση» τοποθετείται στο νάρθηκα της Αγίας Σοφίας.

639  Ο στρατηγός Αμρ καταλαμβάνει το Πηλούσιο της Κάτω Αιγύπτου και απειλεί την Αλεξάνδρεια.

641  11 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Ηράκλειος. Ο νέος αυτοκράτορας, Ηράκλειος Κωνσταντίνος Γ΄, θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 24 Μαΐου του 641. Θα τον διαδεχτεί ο αδερφός του Ηρακλέωνας, ο οποίος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Σεπτέμβρίος: Ο Κώνστας Β΄ διαδέχεται το θείο του Ηρακλέωνα στο θρόνο όπου θα παραμείνει μέχρι το Σεπτέμβριο του 668 (από το 663 ζει στις Συρακούσες).

642  Τα τελευταία βυζαντινά στρατεύματα εγκαταλείπουν την Αίγυπτο.

645  Ο Αρμένιος στρατηγός Μανουήλ καταλαμβάνει αιφνιδιαστικά την Αλεξάνδρεια, την οποία όμως ένα χρόνο αργότερα εγκαταλείπει, αφού νικιέται από τα προελαύνοντα αραβικά στρατεύματα του στρατηγού Αμρ.

648  Ο αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ εκδίδει τον «Τύπον», σύμφωνα με τον οποίο ανακαλείται η «Έκθεση» του 638.

649  Οι Άραβες επιτίθενται εναντίον της Κύπρου.

651  Πεθαίνει ο τελευταίος βασιλιάς της Περσίας Ιστιγέρδης Γ΄. Καταλύεται το περσικό κράτος.

654  Οι Άραβες καταλαμβάνουν τη Ρόδο. Καταστροφή του «Κολοσσού» και πώληση του χαλκού από τον οποίο ήταν φτιαγμένος.

655  Οι Άραβες συντρίβουν το βυζαντινό στόλο στη Λυκία.

658  Ο Κώνστας Β΄ εκστρατεύει εναντίον της Σκλαβηνίας, ενώ οι Βούλγαροι εγκαθίστανται στην περιοχή της Δοβρουτσάς.

660  Εμφανίζεται η αίρεση των Παυλικιανών.

662  Οι Άραβες καταλαμβάνουν την Καμπούλ του Αφγανιστάν και προελαύνουν προς την Ινδία.

663  Ο αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ φτάνει στην Ιταλία και αρχίζει τον πόλεμο εναντίον των Λογγοβάρδων. Εγκαθίσταται για τα επόμενα τέσσερα χρόνια στη Σικελία.

668  Σεπτέμβριος: Ο Κωνσταντίνος Δ΄ ο Πωγωνάτος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το Σεπτέμβριο του 685.

669  Οι Άραβες εμφανίζονται για πρώτη φορά μπροστά από την Κωνσταντινούπολη.

670  Οι Άραβες ιδρύουν κοντά στην Καρχηδόνα τη στρατιωτική βάση του Καϊρουάν.

Οι Βούλγαροι υπό τον Ασπαρούχ εγκαθίστανται κοντά στις εκβολές του Δούναβη, στον Όγλο.

673-678  Συνεχείς επιδρομές των Αράβων εναντίον της Κωνσταντινούπολης οδηγούν στην καταστροφή του στόλου τους και στη σύναψη ειρήνης με το Βυζάντιο.

675  Γεννιέται ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

680  Γενικεύεται ο θεσμός των θεμάτων σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία.

681  Συνέρχεται στην Κωνσταντινούπολη η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος. Καταδικάζει το μονοθελητισμό και αναγνωρίζει τις δύο φύσεις, τις θελήσεις και τις δύο ενέργειες του Ιησού Χριστού.

Ο Κωνσταντίνος Δ΄ συνάπτει ειρήνη με τους Βουλγάρους, με την υποχρέωση να καταβάλει ετήσιο φόρο.

685 Σεπτέμβριος: Ο Ιουστινιανός Β΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου, θα μείνει γνωστός στην ιστορία ως ο Ρινότμητος. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τα τέλη του 695.

688  Βυζαντινοί και Άραβες αποφασίζουν συγκυριαρχία στην Αρμενία και την Ιβηρία.

Ο Ιουστινιανός Β΄ αποδέχεται το αίτημα των Αράβων να απομακρύνει τους Μαρδαΐτες από την περιοχή του Λιβάνου. Η αποχώρησή τους θα διευκολύνει τις επιδρομές των Αράβων.

691  Συνέρχεται στην Κωνσταντινούπολη οικουμενική σύνοδος γνωστή ως η εν Τρούλλω Σύνοδος. 
Ονομάστηκε Πενθέκτη, γιατί οι αποφάσεις της συμπληρώνουν τις αποφάσεις της Ε΄ και της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου. 

Στα πρακτικά της αναφέρονται και καταδικάζονται διάφορα έθιμα ειδωλολατρικά ή αντίθετα με τις ηθικές αντιλήψεις της εποχής.

692  Ήττα του Ιουστινιανού Β΄ από τους Άραβες στη Σεβαστούπολη της Σεβάστειας.

695  Τέλη: Ο Λεόντιος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τα τέλη του 698. 0 Ιουστινιανός ρινοκοπείται και εξορίζεται στη Χερσώνα.

698  Τέλη: Ο Τιβέριος Γ΄ ο Αψίμαρος γίνεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τα μέσα του 705.

Οι Άραβες καταλαμβάνουν την Καρχηδόνα.

700  Οι Άραβες καταλαμβάνουν τη Θεοδοσιούπολη και τρία χρόνια αργότερα τη Μομψουεστία.

705  Μέσα: Ο Ιουστινιανός Β΄ επανέρχεται στο θρόνο του Βυζαντίου στον οποίο θα παραμείνει μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου του 711.

708  Νίκη των Βουλγάρων επί των Βυζαντινών στην Αγχίαλο.

709  Οι Άραβες καταλαμβάνουν το τελευταίο βυζαντινό φρούριο στη Βόρεια Αφρική, το Σεπτόν (σημερινή Θέουτα), αλλά και τη στρατηγικής σημασίας πόλη των Τυάνων στην περιοχή της Μικράς Ασίας.

711  11 Δεκεμβρίου: Ο Φιλιππικός Βαρδάνης αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 3 Ιουνίου του 713. Είναι αρμενικής καταγωγής και ένθερμος οπαδός του μονοθελητισμού. Με διάταγμά του απορρίπτει όλες τις αποφάσεις της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Με τις ενέργειές του προετοιμάζει κατά κάποιον τρόπο την εικονομαχική πολιτική των επόμενων αυτοκρατόρων.

712  Εισβολές αραβικών στρατευμάτων στα βυζαντινά εδάφη.

713  Οι Βούλγαροι με επικεφαλής τον ηγεμόνα Τέρβελ πραγματοποιούν επιδρομές μέχρι τα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης.

3 Ιουνίου: Τα στρατεύματα του θέματος του Οψικίου, που μεταφέρθηκαν από την Αία για να αντιμετωπίσουν τους Βουλγάρους, επαναστατούν και ανατρέπουν τον Φιλιππικό Βαρδάνη, τον οποίο και τυφλώνουν.

4 Ιουνίου: Ο Αναστάσιος Β΄ Αρτέμιος ανεβαίνει στο βυζαντινό θρόνο στον οποίο θα παραμείνει μέχρι το τέλος του Αυγούστου του 715.

Ο αυτοκράτορας καταργεί αμέσως τα υπέρ του μονοθελητισμού διατάγματα του προκατόχου του.

714  Σημαντικές προσπάθειες του Αναστάσιου Β΄ για την αναδιοργάνωση του βυζαντινού στρατού.

715  Ενώ ο αυτοκράτορας προετοιμάζει αποφασιστικό χτύπημα εναντίον του αραβικού στόλου, επαναστατεί και πάλι ο στρατός του θέματος του Οψικίου και με τη βοήθεια των Γοτθογραικών -εξελληνισμένων Οστρογότθων- προσπαθούν να ανεβάσουν στο θρόνο τον εφοριακό υπάλληλο της περιοχής τους, Θεοδόσιο. Ο Αναστάσιος τελικά περιβάλλεται το μοναχικό σχήμα και αποσύρεται στη Θεσσαλονίκη.

Τέλη: Ο Θεοδόσιος Γ΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 18 Απριλίου του 716.

716  Ο Θεοδόσιος Γ΄ συνάπτει συνθήκη ειρήνης με τους Βουλγάρους.

Αραβικές επιθέσεις στη Μικρά Ασία.

Ο σφετεριστής του θρόνου, στρατηγός του θέματος των Ανατολικών, Λέων, με τη βοήθεια του στρατηγού του θέματος των Αρμενιακών Αρτάβασδου, εξαναγκάζει τον Θεοδόσιο σε παραίτηση.

18 Απριλίου: Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Η στέψη του πραγματοποιείται στις 25 Μαρτίου του 717.

Ο Λέων Γ΄ είναι ο ιδρυτής της δυναστείας των Ισαύρων. Στις 31 Μαρτίου του 720 στέφει συναυτοκράτορα το γιο του Κωνσταντίνο Ε΄, ο οποίος θα μείνει στην ιστορία με το προσωνύμιο Κοπρώνυμος. Ο Λέων θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 18 Ιουνίου του 741.

717  25 Μαρτίου: Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος στέφεται αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία. Εντατικές προσπάθειες του νέου αυτοκράτορα να ενισχύσει την άμυνα της Κωνσταντινούπολης.

Αύγουστος: Εμφανίζεται μπροστά στην Κωνσταντινούπολη με στρατό και στόλο ο αδερφός του χαλίφη, Μασαλμάς. Από τις συνεχείς επιθέσεις των Βυζαντινών με υγρό πυρ καταστρέφεται μεγάλο μέρος του αραβικού στόλου.

718  Επειδή ο χειμώνας ήταν βαρύς τα αραβικά στρατεύματα αποδεκατίζονται, ενώ δέχονται και επιθέσεις από τους Βουλγάρους.

15 Αυγούστου: Οι Άραβες αναγκάζονται να λύσουν την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης.

Αποτυγχάνει η προσπάθεια του στρατηγού της Σικελίας Σέργιου να προωθήσει το συνεργάτη του Βασίλειο Ονομάγουλο στο βυζαντινό θρόνο χάρη στην έγκαιρη επέμβαση του χαρτουλάριου Παύλου, προσωπικού φίλου του Λέοντα.

719  Αποτυγχάνει προσπάθεια ανώτερων κρατικών αξιωματούχων να επαναφέρουν στο θρόνο τον Αναστάσιο Β΄ Αρτέμιο. Οι συνωμότες τελικά θανατώνονται, ανάμεσα σε αυτούς και ο Αναστάσιος.

25 Δεκεμβρίου: Σε μια ασυνήθιστη πολιτική πράξη ο Λέοντας Γ΄ καλεί ως αναδόχους του γιου του Κωνσταντίνου τους προύχοντες των θεμάτων και της Συγκλήτου.

720  31 Μαρτίου: Στέφεται συναυτοκράτορας ο γιος του Λέοντα, Κωνσταντίνος Ε΄.

726   Δημοσιεύεται η «Εκλογή» (των αυτοκρατόρων Λέοντα και Κωνσταντίνου), απανθισμάτων σπουδαιότερων διατάξεων του ιδιωτικού και ποινικού δικαίου της εποχής.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο οικογενειακό και το κληρονομικό δίκαιο, ενώ αντίθετα παραμελείται το εμπράγματο δίκαιο. Η «Εκλογή» παρουσιάζει αξιόλογες παρεκκλίσεις από το ιουστινιάνειο δίκαιο, οι οποίες οφείλονται στην επίδραση τόσο του κανονικού δικαίου όσο και του εθιμικού δικαίου της Ανατολής (π.χ., επιβάλλονται αυστηρές σωματικές ποινές, όπως κοπή χεριών, μύτης κ.λπ.).

Οι Άραβες αρχίζουν ετήσιες σχεδόν επιδρομές εναντίον των βυζαντινών εδαφών.

Καταλαμβάνουν την Καισάρεια και πολιορκούν τη Νίκαια.

Ήδη από αυτό το έτος ο αυτοκράτορας Λέοντας Γ΄ αρχίζει να εκφράζεται δημόσια εναντίον των εικόνων, ύστερα από παρότρυνση των εικονομάχων επισκόπων της Μικράς Ασίας, οι οποίοι έχουν μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη.

Η προσπάθεια να απομακρύνει από τη Χαλκή Πύλη των ανακτόρων την εικόνα του Χριστού καταλήγει σε σφαγή του απεσταλμένου του από το εξαγριωμένο πλήθος. Τελικά στη θέση της εικόνας χαράσσεται το σύμβολο του σταυρού.

727   Επαναστατεί ο τουρμάρχης των Ελλαδικών Αγαλλιανός, ο οποίος υποκινεί το στόλο των θεμάτων της Ελλάδας και των Κυκλάδων σε εκστρατεία εναντίον της Κωνσταντινούπολης εξαιτίας των μέτρων που έλαβε ο Λέων εναντίον των εικόνων. 

Οι επαναστάτες, οι οποίοι στο μεταξύ έχουν ανακηρύξει αυτοκράτορα τον Κοσμά, συντρίβονται μπροστά στην Κωνσταντινούπολη από το υγρό πυρ (18 Απριλίου του 727).

730  17 Ιανουαρίου: Ο αυτοκράτορας Λέοντας Γ΄ συγκαλεί σύναξη όλων των ανώτερων κοσμικών και εκκλησιαστικών αξιωματούχων, το λεγόμενο «σιλέντιον», και ζητά να προσυπογράψουν το διάταγμα που θα εκδώσει κατά των εικόνων. Ο πατριάρχης αρνείται και καθαιρείται.

22 Ιανουαρίου: Ο πρώην σύγκελλος του πατριάρχη Γερμανού, Αναστάσιος, γίνεται πατριάρχης και συνυπογράφει το διάταγμα εναντίον των εικόνων. Διατάσσονται η καταστροφή των εικόνων και η δίωξη των εικονόφιλων.

732  Ο Λέων Γ΄ υποχρεώνει τους κατοίκους της Καλαβρίας και της Σικελίας να πληρώνουν κεφαλικό φόρο, ενώ συγχρόνως μεταβιβάζει τα εισοδήματα των παπικών κτημάτων της νότιας Ιταλίας στο αυτοκρατορικό ταμείο. 

Στη δικαιοδοσία του πατριαρχείου μεταβιβάζει και την παλιά επαρχία του ανατολικού Ιλλυρικού. 

Έτσι ταυτίζονται τα πολιτικά σύνορα του κράτους με τα εκκλησιαστικά ανάμεσα στο πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και τον πάπα της Ρώμης.

Ο Κάρολος Μαρτέλος, βασιλιάς των Φράγκων, συντρίβει τα αραβικά στρατεύματα στο Πουατιέ της Γαλλίας και αποτρέπει την περαιτέρω προέλαση των Αράβων στη δυτική Ευρώπη.

733   Ο γιος του Λέοντα, Κωνσταντίνος, παντρεύεται την πριγκίπισσα των Χαζάρων. Με το γάμο αυτό εδραιώνονται η φιλία και η συμμαχία ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Χαζάρους.

740  Η μεγάλη νίκη των Βυζαντινών επί των Αράβων στο Ακροηνό, κοντά στο Αμόριο, από όπου διέρχεται η στρατηγικής σημασίας οδός Δορυλαίου-Αμορίου-Ικονίου, απομακρύνει τον αραβικό κίνδυνο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι Άραβες ποτέ πια δεν θα πλησιάσουν την Κωνσταντινούπολη.

741  19 Ιουνίου: Ο Κωνσταντίνος Ε΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Διαδέχεται στο θρόνο τον πατέρα του, Λέοντα. Συναυτοκράτορας από τις 17 Μαΐου του 751 γίνεται ο γιος του, Λέων Δ΄, ο οποίος είναι γνωστός ως Λέων ο Χάζαρος. Ο Κωνσταντίνος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου του 775.

742  27 Ιουνίου: Ο κόμης του Οψικίου Αρτάβασδος, γαμπρός του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε΄, εκμεταλλεύεται την απουσία του τελευταίου από την Κωνσταντινούπολη και καταλαμβάνει το θρόνο. Αρχίζει εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος οφείλεται σε πολιτικούς λόγους και προσωπικές φιλοδοξίες και όχι σε θρησκευτικές.

743  Μάιος: Στην περιοχή των Σάρδεων συγκρούονται τα στρατεύματα του Αρτάβασδου και του Κωνσταντίνου Ε΄. Άτακτη υποχώρηση του πρώτου.

Αύγουστος: Νέα ήττα των στασιαστών κοντά στη Μοδρηνή (βορειοδυτικά της Άγκυρας).

2 Νοεμβρίου: Ο Κωνσταντίνος Ε΄ αποκαθίσταται στο θρόνο και οι συνωμότες τυφλώνονται.

746  Μια επιδημία (λοιμός) στις ευρωπαϊκές επαρχίες της αυτοκρατορίας και στην Κωνσταντινούπολη έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων.

Ο Κωνσταντίνος εισβάλλει στη Συρία και καταλαμβάνει τη Γερμανικεία, τη γενέτειρα των προγόνων του. Στη συνέχεια μεταφέρει κατοίκους της Συρίας στη Θράκη.

747  Ο Κωνσταντίνος ανακτά την Κύπρο αφού προηγουμένως ο διοικητής του ναυτικού των Βυζαντινών και στρατηγός του θέματος των Κιβυρραιωτών συντρίβει τον αραβικό στόλο κοντά στο νησί.

751  Η Ραβέννα, πρωτεύουσα του φερώνυμου εξαρχάτου, πέφτει στα χέρια των Λογγοβάρδων.

Οι τελευταίες ελπίδες του πάπα για βοήθεια από το Βυζαντινό αυτοκράτορα εξανεμίζονται. Ο επίσκοπος της Ρώμης αρχίζει να στρέφει το βλέμμα του προς τη Δύση.

752  Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε΄ εκστρατεύει εναντίον των Αράβων στις περιοχές της Αρμενίας και της Μεσοποταμίας. Στη συνέχεια μεταφέρει στη Θράκη πληθυσμούς από τη Μελιτηνή και τη Θεοδοσιούπολη.

754  6 Ιανουαρίου: Ο πάπας Στέφανος Β΄, αφού περνά τις Άλπεις συναντιέται με το βασιλιά των Φράγκων Πιπίνο στην Πάβια. Με τη συνάντηση αυτή θεμελιώνονται η κοινή πορεία της Ρώμης με το κράτος των Φράγκων και η ίδρυση του ρωμαϊκού εκκλησιαστικού κράτους.

10 Φεβρουαρίου: Αρχίζει τις συνεδριάσεις της η εικονομαχικών προθέσεων Σύνοδος της Ιέρειας (ανάκτορο στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου). Σε αυτή συμμετέχουν 338 επίσκοποι, αλλά δεν εκπροσωπούνται τα πατριαρχεία Αλεξάνδρειας, Ιεροσολύμων, Αντιόχειας, καθώς και η εκκλησία της Ρώμης.

8 Αυγούστου: Η τελευταία συνεδρίαση της Συνόδου της Ιέρειας γίνεται στην Παναγία των Βλαχερνών, παρουσία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε΄, ο οποίος, κατά παράβαση της εκκλησιαστικής τάξης, τοποθετεί στον πατριαρχικό θρόνο που έχει χηρέψει (πατριάρχης Αναστάσιος, Ιανουάριος του 754+) τον Κωνσταντίνο (μοναχός). Η σύνοδος τάσσεται κατά του προσκυνήματος των εικόνων.

Πεθαίνει ο Όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

756  Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε΄ δημιουργεί οχυρωμένους οικισμούς στη Θράκη και εγκαθιστά σε αυτούς Σύρους και Αρμένιους, κυρίως μονοφυσίτες, για να ενισχύσει την άμυνα της αυτοκρατορίας εναντίον των Βουλγάρων.

762 Οι Αββασίδες μεταφέρουν την πρωτεύουσά τους από τη Δαμασκό στη Βαγδάτη.

763  30 Ιουνίου: Τα βυζαντινά στρατεύματα με επικεφαλής τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ε΄ συντρίβουν τους Βουλγάρους υπό τον ηγεμόνα Τελέτζη στην περιοχή της Αγχιάλου, στις ακτές του Εύξεινου Πόντου.

765  Θανάτωση, έπειτα από διαταγή του Κωνσταντίνου Ε΄, του σεβάσμιου ηγουμένου της Μονής Αυξεντίου, Στέφανου, ένθερμου υπερασπιστή των εικόνων.

Συνεχείς διώξεις, εξευτελισμοί και φόνοι εικονόφιλων. Τα επόμενα χρόνια πολλοί εικονόφιλοι καταφεύγουν στην Ιταλία.

773  Οκτώβριος: Σπουδαία νίκη των Βυζαντινών επί των Βουλγάρων στην περιοχή Λιθοσώρια.

774  Μάρτιος: Νέα εκστρατεία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε΄ εναντίον των Βουλγάρων.

Διαρκεί λίγο γιατί ο Βούλγαρος ηγεμόνας ζητά ειρήνη.

775   24 Σεπτεμβρίου: Ο Λέων Δ΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Λίγες μέρες πριν ο πατέρας του Κωνσταντίνος πεθαίνει στη διάρκεια μιας εκστρατείας εναντίον των Βουλγάρων (14 Σεπτεμβρίου). 

ΣΤΟ θρόνο θα παραμείνει μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου του 780.

776   24 Απριλίου: Ο αυτοκράτορας Λέων Δ΄ αναγορεύει το γιο του Κωνσταντίνο συναυτοκράτορα. Πριν από αυτό αναγκάζει τους συγκλητικούς, καθώς και τους εκπροσώπους του στρατού και των αστικών τάξεων να υπογράψουν, αφού πρώτα ορκιστούν, ότι αναγνωρίζουν το νέο αυτοκράτορα ως μόνο κληρονόμο του θρόνου.

777   Ο τσάρος των Βουλγάρων Τελερίγ Βαφτίζεται στην Κωνσταντινούπολη.

780   9 Σεπτεμβρίου: Πεθαίνει ο Λέων Δ΄. Ο Κωνσταντίνος ΣΤ΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου σε ηλικία μόλις δέκα ετών. Συναυτοκράτειρα είναι η μητέρα του Ειρήνη. Ο Κωνσταντίνος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 15 Αυγούστου του 797.

782  Οι Άραβες προελαύνουν μέχρι τη Χρυσούπολη.

783  Ο λογοθέτης του δρόμου Σταυράκιος εκστρατεύει εναντίον των Σκλαβινών (Σλάβων).

784  21 Αυγούστου: Ο πατριάρχης Παύλος -εικονομάχος- εξαναγκάζεται από την αυτοκράτειρα Ειρήνη σε παραίτηση. Στη θέση του εκλέγεται ο μετριοπαθής Ταράσιος (25 Δεκεμβρίου του 784). Ανοίγει ο δρόμος για την αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων.

786   31 Ιουλίου: Αρχίζει στο Ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη τις εργασίες της η οικουμενική σύνοδος, με κύριο έργο της την ακύρωση των αποφάσεων της συνόδου του 754. Διαλύεται βίαια από εικονομαχικά στρατεύματα.

Η αυτοκράτειρα Ειρήνη, με το πρόσχημα του αραβικού κινδύνου, στέλνει τα εικονομαχικά στρατεύματα στη νότια Μικρά Ασία και συγχρόνως φέρνει από τη Θράκη εικονόφιλα, στα οποία αναθέτει τη φύλαξη της Κωνσταντινούπολης.

787   24 Σεπτεμβρίου: Αρχίζει τις εργασίες της στη Νίκαια της Βιθυνίας η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος υπό την προεδρία του πατριάρχη Ταράσιου και παρουσία 350 επισκόπων. Είναι η τελευταία σύνοδος που αναγνωρίζει η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία. 
Οι εργασίες της διαρκούν μέχρι τις 13 Οκτωβρίου του ίδιου έτους και οδηγούν στην αναστήλωση των ιερών εικόνων. Στην τελευταία πανηγυρική συνεδρία, που γίνεται στο ανάκτορο της Μαγναύρας στις 23 Οκτωβρίου, επικυρώνονται οι αποφάσεις της συνόδου, τις οποίες υπογράφουν η αυτοκράτειρα και ο νεαρός αυτοκράτορας.

790   Άνοιξη: Η προσπάθεια του Μιχαήλ του Λαχανοδράκοντα, συνεργάτη του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, να απομακρύνει από την εξουσία την Ειρήνη και το συνεργάτη της, ευνούχο Σταυράκιο, αποτυγχάνει.

Οκτώβριος: Ο στρατός του θέματος των Αρμενιάκων εξαναγκάζει την Ειρήνη να εγκαταλείψει το παλάτι.

792  Ιανουάριος: Η Ειρήνη επανέρχεται στο παλάτι, στο πλευρό του γιου της.

Ιούλιος: Ταπεινωτική ήττα των Βυζαντινών από τους Βουλγάρους στο φρούριο Μαρκέλλαι, στη νότια άκρη του στενού των Βερεγάβων. Ταπεινωτική φυγή του αυτοκράτορα και αιχμαλωσία επιφανών Βυζαντινών στρατηγών.

Το γόητρο του αυτοκράτορα δέχεται ισχυρό πλήγμα.

793  Άνοιξη: Ο Κωνσταντίνος καταπνίγει με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο επανάσταση του στρατού του θέματος των Αρμενιάκων. Διατάσσεται η τύφλωση του στρατηγού του θέματος, Αλεξίου.

795  Ιανουάριος: Ο Κωνσταντίνος απομακρύνει τη νόμιμη σύζυγό του Μαρία από την Παφλαγονία και παντρεύεται με ένα γάμο ασυνήθιστης πολυτέλειας την ερωμένη του, Θεοδότη. Με αυτή του την ενέργεια διαρρηγνύει κάθε δεσμό με την ορθόδοξη παράταξη.

797  15 Αυγούστου: Με διαταγή της μητέρας του Ειρήνης ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΣΤ΄ τυφλώνεται μέσα στην πορφυρή αίθουσα στην οποία είχε γεννηθεί πριν από 27 χρόνια. 

Η Ειρήνη γίνεται μονοκράτειρα και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 31 Οκτωβρίου του 802.

800   Ο Καρλομάγνος στέφεται αυτοκράτορας των Φράγκων.

802  Η Ειρήνη συνεννοείται με τους απεσταλμένους του Καρλομάγνου για τη σύναψη γάμου.

31 Οκτωβρίου: Με επανάσταση που ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη εκδιώκεται από το θρόνο η Ειρήνη, η οποία εξορίζεται στην αρχή στα Πριγκιποννήσια και στη συνέχεια στη Λέσβο.

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου αναγορεύεται ο «λογοθέτης του γενικού» Νικηφόρος Α΄, ο οποίος θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 25 Νοεμβρίου του 811.

805  Στόλος των Αράβων λεηλατεί την Κύπρο.

806  Ο Νικηφόρος Α΄ συνάπτει ειρήνη με τους Αραβες και υποχρεώνεται να καταβάλει βαρύτατο ετήσιο φόρο.

808   Ο τσάρος των Βουλγάρων Κρούμος λεηλατεί τη Μακεδονία.

809   Ο Νικηφόρος Α΄ προχωρά σε μετακινήσεις πληθυσμών, επιδιώκοντας να εξουδετερώσει το σλαβικό στοιχείο από τη μια πλευρά και να ενισχύσει την άμυνα στη Θράκη από την άλλη.

810   Ο Νικηφόρος καταλαμβάνει την Πλίσκα.

811   26 Νοεμβρίου: Συντριβή του βυζαντινού στρατού από τα βουλγαρικά στρατεύματα με αρχηγό τον Κρούμο στις ορεινές διαβάσεις κοντά στην πρωτεύουσα των Βουλγάρων Πλίσκα, την οποία είχε ήδη καταστρέψει ο Νικηφόρος. Ο Νικηφόρος σκοτώνεται στη διάρκεια της μάχης και, σύμφωνα με πληροφορίες αξιόπιστων πηγών, το κρανίο του ο Κρούμος το έκανε κύπελλο για να πίνει το κρασί του. Στη ίδια μάχη τραυματίζεται σοβαρά ο γιος του και συναυτοκράτορας Σταυράκιος.

2 Οκτωβρίου: Ο τραυματισμένος Σταυράκιος ανατρέπεται έπειτα από επανάσταση και αναγορεύεται αυτοκράτορας ο Μιχαήλ Α΄ Ραγκαβές, ο οποίος θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 10 Ιουλίου του 813.

812  Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν τη Μεσημβρία.

Με τη συνθήκη του Ακυΐσγρανου (σημερινό Άαχεν) το Βυζάντιο αναγνωρίζει τον τίτλο του αυτοκράτορα -όχι των Ρωμαίων- στο βασιλιά των Φράγκων με αντάλλαγμα την επιστροφή της Βενετίας και περιοχών της Δαλματίας στο Βυζαντινό αυτοκράτορα.

813   Ήττα του βυζαντινού στρατού στη Βερζινικία της Αδριανούπολης, ύστερα από την υποχωρητική στάση του στρατηγού των Ανατολικών και μετέπειτα αυτοκράτορα, Λέοντα.

10 Ιουλίου: Ο Λέων Ε΄ Αρμένιος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου του 820, οπότε δολοφονείται μπροστά στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας.

Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν για μερικούς μήνες την Αδριανούπολη, αλλά αναγκάζονται να την εγκαταλείψουν.

815   Συνέρχεται στην Κωνσταντινούπολη σύνοδος, η οποία ακυρώνει τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου και απαγορεύει και πάλι τη λατρεία των εικόνων. Τα πρακτικά της δεν σώζονται.

Οι Βούλγαροι (Ομουρτάγ) υπογράφουν συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο.

820   25 Δεκεμβρίου: Ο Μιχαήλ Β΄ στέφεται αυτοκράτορας μετά τη δολοφονία του Λέοντα Ε΄ του Βυζαντίου (δυναστεία του Αμορίου ή Φρυγική δυναστεία). Στις 12 Μαΐου του 821 στέφει συναυτοκράτορα το γιο του Θεόφιλο.

Ο Μιχαήλ Β΄ θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τον Οκτώβριο του 829.

821-822   Ανταρσία του Θωμά του Σλάβου, ο οποίος αυτοανακηρύσσεται αυτοκράτορας.

Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους επαναστάτες και καταστροφή του στόλου τους με υγρό πυρ. Ήττα των στρατευμάτων του Θωμά στην περιοχή Διάβαση, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, και καταστολή της εξέγερσης.

824   Άραβες από την Ισπανία υπό την ηγεσία του Αμπού Χαφς ιδρύουν στην Κρήτη εμιράτο.

827   Ο τουρμάρχης Σικελίας Ευφήμιος παραδίδει τη Σικελία στους Άραβες.

829   Οκτώβριος: Ο Θεόφιλος παραμένει μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου μετά το θάνατο του Μιχαήλ Β΄. Ο Θεόφιλος θα μείνει στο θρόνο μέχρι τις 20 Ιανουαρίου του 842.

830   Στο έτος αυτό ανάγεται το επεισόδιο ανάμεσα στον αυτοκράτορα Θεόφιλο, ο οποίος αναζητούσε σύζυγο, και την ωραία και ευφυέστατη υποψήφια Εικασία ή Κασσιανή. Συγκεκριμένα, όταν ο Θεόφιλος, απευθυνόμενος σε αυτή, λέει ότι «εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα», δηλαδή από τη γυναίκα πηγάζουν τα χειρότερα, έχοντας προφανώς στο μυαλό του την Εύα, η περήφανη και ετοιμόλογη Εικασία του απαντά «αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττονα», δηλαδή και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, έχοντας στο μυαλό της την Παναγία. Τελικά ο Θεόφιλος προτιμά την πονηρή Θεοδώρα από την Παφλαγονία.

832   Οι Άραβες καταλαμβάνουν το φρούριο Λούλον στη Μικρά Ασία.

835  Διώκονται οι Παυλικιανοί και εκτελείται ο δάσκαλός τους Σέργιος.

837  Τα βυζαντινά στρατεύματα καταλαμβάνουν τα Σαμόσατα και τη Μελιτηνή.

Ο Ιωάννης ο Γραμματικός γίνεται πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης.

Ο Φώτιος συγγράφει τη «Μυριόβιβλο».

838   22 Ιουλίου: Ο αραβικός στρατός με επικεφαλής το χαλίφη Μουτάσιμ συντρίβει το βυζαντινό στρατό στην πόλη Δαζιμόνα, κοντά στην Άγκυρα, την οποία και καταλαμβάνει. Στη συνέχεια οι Άραβες καταλαμβάνουν το Αμόριο, γενέθλια πόλη της ομώνυμης δυναστείας (12 Αυγούστου του 838).

Αντιπροσωπεία των Βαράγγων -Βίκινγκς που είχαν διεισδύσει στη Ρωσία- επισκέπτεται την Κωνσταντινούπολη.

842   27 Ιανουαρίου: Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Θεόφιλος. Τον διαδέχονται ο γιος του Μιχαήλ

Γ΄ και η σύζυγος του Θεοδώρα. Με το θάνατο του Θεόφιλου καταρρέει ολοκληρωτικά και η Εικονομαχία.

Η Θεοδώρα θα παραμείνει στο θρόνο ως συναυτοκράτειρα του ανήλικου γιου της Μιχαήλ

μέχρι τις 15 Μαΐου του 856, ενώ ο Μιχαήλ Γ΄ θα μείνει γνωστός στην ιστορία με την προσωνυμία Μέθυσος, εξαιτίας της στάσης των ιστορικών της δυναστείας των Μακεδόνων που ήθελαν να συγκαλύψουν τη συμμετοχή του Βασίλειου Α΄ στη δολοφονία του. Θα κυβερνήσει μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου του 867.

843   Συνθήκη του Βερντέν. Μοιράζεται η αυτοκρατορία των Φράγκων.

Αποτυγχάνει προσπάθεια του λογοθέτη του δρόμου Θεόκτιστου να ανακαταλάβει την Κρήτη.

844   Ήττα των Βυζαντινών από τους Άραβες στο Μαυροπόταμο.

853   Επιδρομή του βυζαντινού στόλου στη Δαμιέτη της Αιγύπτου.

856   Ο δομέστικος των σχολών Πετρωνάς επιτίθεται στο σύνορο του Ευφράτη εναντίον Παυλικιανών και Αράβων στην προσπάθειά του να αποτρέψει τη μεταξύ τους σύμπραξη.

863   Ο Πετρωνάς συντρίβει τα στρατεύματα του εμίρη της Μελιτηνής Άμερ κοντά στον ποταμό Λαλακόαντα.

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος πηγαίνουν στη Μοραβία και την Παννονία για να διαδώσουν το χριστιανισμό στους Σλάβους αυτών των περιοχών.

Ανακαινίζεται το Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας, τη διεύθυνση του οποίου αναλαμβάνει ο Λέων ο Μαθηματικός.

864   Βυζαντινός επίσκοπος που στάλθηκε από την Κωνσταντινούπολη βαφτίζει τον τσάρο των Βουλγάρων Βόγορη, ο οποίος λαμβάνει το χριστιανικό όνομα Μιχαήλ.

865   Ο παρακοιμώμενος Βασίλειος δολοφονεί τον καίσαρα Βάρδα.

866   26 Μαΐου: Ο Βασίλειος Α΄ αναγορεύεται συμβασιλέας του Μιχαήλ Γ΄.

867   23 Σεπτεμβρίου: Ο Βασίλειος Α΄ αναγορεύεται -αφού πρώτα δολοφονεί τον Μιχαήλ- μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 29 Αυγούστου του 886.

Σχίσμα ανάμεσα στη Δυτική και την Ανατολική Εκκλησία.

23 Νοεμβρίου: Νέος πατριάρχης Κωνσταντινούπολης ο Ιγνάτιος.

868  Αρχές: Οι Σαρακηνοί λύουν την πολιορκία του Ραουσίου ή Ραγούζας (σημερινό Ντουμπρόβνικ) της Δαλματίας μόλις αντιλαμβάνονται την παρουσία ισχυρού βυζαντινού στόλου υπό τον Νικήτα Ωορύφα.

869   6 Ιανουαρίου: Ο Βασίλειος Α΄ αναγορεύει συμβασιλέα το γιο του Κωνσταντίνο.

Συγκαλείται σύνοδος των εκκλησιών στην Κωνσταντινούπολη (869/870), την οποία η Δυτική Εκκλησία θεωρεί ως την Η΄ Οικουμενική. Η σύνοδος αναθεματίζει τον Φώτιο και τους οπαδούς του και θέτει τη νεοϊδρυθείσα Βουλγαρική Εκκλησία υπό τη δικαιοδοσία του πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης.

870   6 Ιανουαρίου: Ο Βασίλειος Α΄ ανακηρύσσει συμβασιλέα το γιο του, Λέοντα ΣΤ΄ (από το γάμο του με την Ευδοκία Ιγγερίνα).

Με απόφαση του αυτοκράτορα Βασίλειου Α΄ η αρχοντία της Δαλματίας προάγεται σε θέμα.

871   Άνοιξη: Ο Βασίλειος Α΄ εκστρατεύει εναντίον των Παυλικιανών (μέλη χριστιανικής αίρεσης) και της πρωτεύουσάς τους Τεφρικής (ανατολική Μικρά Ασία) χωρίς σημαντικά αποτελέσματα.

Ο Νικήτας Ωορύφας απελευθερώνει το Μπάρι από τους Άραβες.

872   Οι Παυλικιανοί ηττώνται από τους Βυζαντινούς (στρατηγός ο δομέστικος των σχολών Χριστόφορος) στη μάχη του Βαθυρρύακα. Σε αυτή σκοτώνεται και ο αρχηγός της αίρεσης Χρυσόχειρ.

Ο Βασίλειος Α΄ εκδίδει τον «Πρόχειρο Νόμον» που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει την «Εκλογή» των Ισαύρων.

873   Ο Δούκας του Βενεβέντου δηλώνει υποταγή στην Κωνσταντινούπολη. Ο Βασίλειος Α΄ εισβάλλει στην περιοχή του Ευφράτη και καταλαμβάνει τη Σωζόπετρα και τα Σαμόσατα, αλλά αποτυγχάνει να καταλάβει το σημαντικό φρούριο της Μελιτηνής.

876   25 Δεκεμβρίου: Ο Βυζαντινός διοικητής του Υδρούντος (Otranto) αποσπά το Μπάρι από τους Φράγκους και το καθιστά προπύργιο της εξόρμησης των Βυζαντινών στη νότια Ιταλία.

877   26 Οκτωβρίου: Μετά το θάνατο του πατριάρχη Ιγνάτιου ο Βασίλειος Α΄ επαναφέρει στο πατριαρχικό αξίωμα τον Φώτιο.

878   21 Μαΐου: Οι Άραβες έπειτα από δίμηνη πολιορκία κυριεύουν τις Συρακούσες.

Την περίοδο αυτή οι Βυζαντινοί καταλαμβάνουν την Κύπρο, η οποία θα παραμείνει στην κατοχή τους για επτά περίπου χρόνια.

879   Ιανουάριος: Ο βυζαντινός στρατός υπό την ηγεσία του Νικηφόρου Φωκά του Παλαιού προελαύνει μέχρι τα Άδανα. Ο εμίρης της Ταρσού Εσμάν απαντά τον επόμενο χρόνο με επιδρομή στη Χαλκίδα της Εύβοιας.

Νοέμβριος (μέχρι αρχές 880): Εκκλησιαστική σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη αποκαθιστά τον Φώτιο.

879-886 (;)  Εκδίδεται η «Επαναγωγή του Νόμου», την οποία πιθανότητα έχει συντάξει ο Φώτιος.

881   Επιδρομή του εξωμότη ναυάρχου των Αράβων εναντίον της Πελοποννήσου. Αναγκάζεται να υποχωρήσει μετά την ήττα του από τον υπό τον Νικήτα Ωορύφα βυζαντινό στόλο.

882   Ο Λέων παντρεύεται τη Θεοφανώ, ενώ παράλληλα διατηρεί εξωσυζυγική σχέση με τη Ζωή Ζαούτζαινα. Ο θάνατος της Θεοφανώς (10 Νοεμβρίου του 893) επιτρέπει στον Λέοντα να νομιμοποιήσει τη σχέση του με τη Ζωή (899), η οποία και αυτή έπειτα από λίγο πεθαίνει.

Στη συνέχεια παντρεύεται την Ευδοκία που πεθαίνει στη διάρκεια του τοκετού (12 Απριλίου του 901). Τελικά παντρεύεται τη Ζωή Καρβονοψίνα (μάτια σαν μαύρα κάρβουνα).

886  29 Αυγούστου: Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Α΄ τραυματίζεται θανάσιμα μετά την πτώση του από άλογο την οποία προκάλεσε ένα μεγάλο ελάφι.

30 Αυγούστου: Ανεβαίνουν στο θρόνο του Βυζαντίου οι συμβασιλείς αδερφοί Λέων και Αλέξανδρος.

Σεπτέμβριος: Ο Φώτιος απομακρύνεται από την πατριαρχία από τον αυτοκράτορα Λέοντα. Εξορίζεται στην Αρμενία όπου και πεθαίνει.

887-898   Δημοσιεύεται η συλλογή νόμων κανονικού, αστικού και δημόσιου δικαίου, που είναι γνωστή ως «Βασιλικά».

893   17 Μαΐου: Πεθαίνει ο πατριάρχης Στέφανος.

895   Αντιβουλγαρική συμμαχία ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Ούγγρους.

896   Ήττα του βυζαντινού στρατού υπό τον στρατηγό Κατακαλών από τους Βουλγάρους στο Βουλγαρόφυγον κοντά στην Αδριανούπολη.

901   Ο Νικόλαος Μυστικός γίνεται πατριάρχης Κωνσταντινούπολης.

902    Σαρακηνοί πειρατές καταλαμβάνουν και καταστρέφουν τη Δημητριάδα της Μαγνησίας.

1 Αυγούστου: Οι Άραβες καταλαμβάνουν το Ταυρομένιο (σημερινή Ταορμίνα) της Σικελίας και ολοκληρώνεται έτσι η κατάληψη του νησιού.

904   29 Ιουλίου: Ισχυρός αραβικός -κυρίως πειρατικός- στόλος υπό το χριστιανό εξωμότη Λέοντα τον Τριπολίτη αγκυροβολεί έξω από τη Θεσσαλονίκη. Δύο μέρες αργότερα καταλαμβάνει την πόλη και 22.000 έως 30.000 κάτοικοι της πόλης αιχμαλωτίζονται και πωλούνται στη συνέχεια στα σκλαβοπάζαρα της Αφρικής.

907   Ο πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός απομακρύνεται από την πατριαρχία γιατί δεν συναινεί στην αναγνώριση του τέταρτου γάμου του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄. Αιφνιδιαστική εμφάνιση του Ρώσου ηγεμόνα Ολέγκ, επικεφαλής ισχυρού στόλου, μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης αναγκάζει τη βυζαντινή κυβέρνηση να κατοχυρώσει την παρουσία Ρώσων εμπόρων στην πόλη.

908   15 Μαΐου: Ο Κωνσταντίνος στέφεται από τον πατέρα του, Λέοντα, συναυτοκράτορας.

Οκτώβριος: Ο λογοθέτης του δρόμου Ιμέριος επιτυγχάνει σημαντική νίκη στο Αιγαίο Πέλαγος εναντίον των Αράβων.

910   Καλοκαίρι: Βυζαντινός στρατός καταλαμβάνει την Κύπρο. Έπειτα από λίγους μήνες η Κύπρος καταλαμβάνεται από τους Άραβες υπό τον αρνησίθρησκο Δαμιανό. Μετά από διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους Άραβες και τους Βυζαντινούς επανέρχεται το καθεστώς ουδετερότητας στο νησί.

911   Εκδίδεται από τον Λέοντα ΣΤ΄ το «Επαρχικόν Βιβλίον».

Ο Κωνσταντίνος αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του (μετά τις 9 Ιουνίου του 911).

912   11 Μαΐου: Πεθαίνει ο Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός.

15 Μαΐου: Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος και επίτροπος του ανήλικου Κωνσταντίνου Ζ΄ επαναφέρει στον πατριαρχικό θρόνο τον Νικόλαο Μυστικό.

913   6 Ιουνίου: Πεθαίνει ο Αλέξανδρος.

7 Ιουνίου: Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου με ένα συμβούλιο αντιβασιλείας με επικεφαλής τον πατριάρχη Νικόλαο Μυστικό.

Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου του 920.

Αύγουστος: Βουλγαρικά στρατεύματα υπό τον Συμεών φτάνουν μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης την οποία αρχίζουν να πολιορκούν. Οι Βυζαντινοί αναγκάζονται να αναγνωρίσουν στο Βούλγαρο ηγεμόνα τον τίτλο «βασιλεύς της Βουλγαρίας».

Οκτώβριος: Η βασιλομήτωρ Ζωή Καρβονοψίνα αναγορεύεται συμβασιλέας του ανήλικου γιου της Κωνσταντίνου.

914   Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν και λεηλατούν την Αδριανούπολη.

917   20 Αυγούστου: Οι Βούλγαροι υπό τον Συμεών καταστρέφουν βυζαντινή στρατιά υπό τον Ρωμανό Λεκαπηνό στην περιοχή της Αγχιάλου του Εύξεινου Πόντου.

919   25 Μαρτίου: Ο δρουγγάριος του πλωίμου Ρωμανός Λεκαπηνός με αστραπιαία κίνηση επιβάλλει πραξικοπηματικά την παρουσία του στο βυζαντινό παλάτι.

Μάιος: Ο νεαρός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ παντρεύεται την κόρη του Ρωμανού Λεκαπηνού.

24 Σεπτεμβρίου: Ο Ρωμανός Λεκαπηνός ανακηρύσσεται καίσαρας.

920   Ιούλιος: Εκκλησιαστική σύνοδος απαγορεύει τον τέταρτο γάμο και επιτρέπει τον τρίτο, υπό συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις.

20 Αυγούστου: Η βασιλομήτωρ Ζωή απομακρύνεται από το θρόνο.

17 Δεκεμβρίου: Συναυτοκρατορία Κωνσταντίνου Ζ΄ και Ρωμανού Α΄.

921   20 Μαΐου: Ο πρωτότοκος γιος του Ρωμανού, Χριστόφορος, στέφεται συναυτοκράτορας, τρίτος στη σειρά μετά τον πατέρα του και τον Κωνσταντίνο.

922   Ο ναύαρχος Ιμέριος καταστρέφει τον πειρατικό στόλο του Λέοντα του Τριπολίτη κοντά στη Λήμνο.

Δημοσιεύεται η «Περί Προτιμήσεως» νεαρά η οποία στρέφεται εναντίον της μεγάλης ιδιοκτησίας (σύμφωνα με άλλους ιστορικούς η δημοσίευση έγινε το 928).

924   Ο γιος του Ρωμανού, Στέφανος, αναγορεύεται συναυτοκράτορας λίγο μετά τις 25 Δεκεμβρίου. Το ίδιο θα συμβεί και με τον τρίτο στη σειρά γιο του Ρωμανού, Κωνσταντίνο.

Νέα επιδρομή του Συμεών στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ρωμανός κατορθώνει να συνάψει ειρήνη με τον ηγεμόνα των Βουλγάρων.

Ο βυζαντινός στόλος καταστρέφει το στόλο του εξωμότη Λέοντα του Τριπολίτη κοντά στη Λήμνο.

925   15 Μαΐου: Πεθαίνει ο πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός, ηγετική μορφή που χαρακτηρίζεται από πολιτική ευαισθησία, ευελιξία και ευθυκρισία, διπλωματικές ικανότητες, πίστη στην οικουμενικότητα και τα ιδεώδη της αυτοκρατορίας.

928   Οι Βυζαντινοί κυριεύουν τη Θεοδοσιούπολη.

933   2 Φεβρουαρίου: Ο Θεοφύλακτος, νεότερος γιος του Ρωμανού Α΄, αναδεικνύεται σε ηλικία μόλις 19 ετών πατριάρχης Κωνσταντινούπολης.

934   Οι Βυζαντινοί καταλαμβάνουν το στρατηγικής σημασίας φρούριο της Μελιτηνής.

938   Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος συγγράφει το «Περί της Βασιλείου Τάξεως».

941   Ο ηγεμόνας του Κιέβου Ιγκόρ φτάνει με απειλητικές διαθέσεις μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Ο ηγεμόνας του Κιέβου Ιγκόρ επιτίθεται εναντίον της, αλλά την επίθεσή του ο βυζαντινός στόλος την αντιμετωπίζει με υγρό πυρ στην είσοδο του Βοσπόρου.

Την ίδια περίοδο οι Βυζαντινοί εκστρατεύουν εναντίον των Αράβων και φτάνουν μέχρι το Χαλέπι.

944   Νέα προσπάθεια του Ιγκόρ εναντίον της Κωνσταντινούπολης αποτυγχάνει.

16 Δεκεμβρίου: Ο Ρωμανός Α΄ εκδιώκεται από το θρόνο από το γιο του Στέφανο Λεκαπηνό.

Θα πεθάνει στην εξορία στις 15 Ιουνίου του 948.

Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ συγγράφει το «Περί Θεμάτων».

945   27 Ιανουαρίου: Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ εκδιώκει από το θρόνο και εξορίζει τους συναυτοκράτορες Στέφανο (+965) και Κωνσταντίνο Λεκαπηνό (+947), έπειτα από παρακίνηση της αυγούστας Ελένης, αδερφής των δύο Λεκαπηνών.

6 Απριλίου: Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος προωθεί τον ιδιαίτερα ικανό νόθο γιο του Ρωμανού Λεκαπηνού Βασίλειο.

947   Εκδίδεται από τον Κωνσταντίνο Ζ΄ «Νεαρά» εναντίον της μεγάλης ιδιοκτησίας.

948   Ανοιξη: Ο Ρωμανός Β΄ αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του, Κωνσταντίνου Ζ΄.

950   Ανεγείρεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Μονή του Οσίου Λουκά, στη Βοιωτία.

951   Το Βυζάντιο αποτυγχάνει να απελευθερώσει την αραβοκρατούμενη Σικελία.

955   Ο Νικηφόρος Φωκάς αναλαμβάνει δομέστικος των σχολών.

958   Βυζαντινά στρατεύματα υπό τον Νικηφόρο Φωκά καταλαμβάνουν μια σειρά από οχυρές θέσεις στα ανατολικά σύνορα του κράτους.

959   10 Νοεμβρίου: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Ζ΄. Ο Ρωμανός Β΄ ανακηρύσσεται μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 15 Μαρτίου του 963.

960   22 Απριλίου: Ο Βασίλειος Β΄ αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του. Το επόμενο έτος συναυτοκράτορας ανακηρύσσεται και ο άλλος του γιος, ο Κωνσταντίνος Η΄.

Ο Νικηφόρος Φωκάς νικά τον Σέιφ αλ Ντάουλα.

961   7 Μαρτίου: Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει την Κρήτη από τους Άραβες.

Οι Ούγγροι εισβάλλουν στη Βουλγαρία και φτάνουν μέχρι τα βυζαντινά εδάφη. Ηττώνται από τον Μαριανό Αργυρό.

962   Ο Όθων ανακηρύσσεται αυτοκράτορας στη Ρώμη.

963   16 Μαρτίου: Ο Βασίλειος Β΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τον Αύγουστο του ίδιου έτους, με συναυτοκράτορα τον αδερφό του Κωνσταντίνο.

16 Αυγούστου: Ο Νικηφόρος Β΄ Φωκάς ανακηρύσσεται συναυτοκράτορας και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου του 969. Ο Βασίλειος Β΄ και ο Κωνσταντίνος Η΄ παραμένουν συναυτοκρότορες.

964   Ιδρύεται από τον Αθανάσιο τον Αθωνίτη η Μονή της Μεγίστης Λαύρας στον Άθω.

965   Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς καταλαμβάνει τη Μοψουεστία, την Ταρσό και τελικά επιβάλλει το βυζαντινό έλεγχο σε ολόκληρη την Κιλικία.

968   Ο βυζαντινός στρατός καταλαμβάνει τη Λαοδικεία και την Έμεσα. Ο επίσκοπος Κρεμώνας Λιουτπράνδος φτάνει στην Κωνσταντινούπολη επικεφαλής αντιπροσωπείας με σκοπό να συνάψει συνθήκη με το Βυζάντιο.

969   Οι Βυζαντινοί καταλαμβάνουν την Αντιόχεια.

11 Δεκεμβρίου: Ο Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής δολοφονεί τον Νικηφόρο Φωκά και αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου με συναυτοκράτορες τον Βασίλειο Β΄ και τον Κωνσταντίνο Η΄.

Ο Τζιμισκής θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 976.

970   Με ομώνυμη συνθήκη το εμιράτο του Χαλεπίου διαμελίζεται.

Ο Σβιατοσλάβος ηττάται από το στρατηγό Βάρδα Σκληρό στην Αρκαδιούπολη.

971   Ο Ιωάννης Τζιμισκής εκστρατεύει εναντίον των Ρως, κυριεύει την Πρεσθλάβα και πολιορκεί τον Σβιατοσλάβο στο Δορύστολο, τον οποίο πιάνει αιχμάλωτο. Οι Ρως αναγκάζονται να υποχωρήσουν.

972   14 Απριλίου: Στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης ο γιος του Γερμανού αυτοκράτορα, Όθων, μνηστεύεται τη Βυζαντινή πριγκίπισσα Θεοφανώ.

975   Δημιουργείται ο θεσμός του κατεπάνω της Ιταλίας.

Ο Τζιμισκής προελαύνει επικεφαλής βυζαντινού στρατεύματος μέχρι τη Βηρυττό.

976   11 Ιανουαρίου: Ο Βασίλειος Β΄ ο επονομαζόμενος και Βουλγαροκτόνος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου σε ηλικία 18 ετών, με συναυτοκράτορα τον αδερφό του Κωνσταντίνο Η΄. 

Ο Βασίλειος, με συναυτοκράτορα τον αδερφό του, θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου του 1025.

Λεξικό της «Σούδας».

977-986   Ο νέος ηγεμόνας των Βουλγάρων Σαμουήλ καταλαμβάνει και πάλι μεγάλο μέρος της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας.

979   Ήττα του αποστάτη Βάρδα Σκληρού από τα πιστά στον αυτοκράτορα στρατεύματα.

983   Επιδρομές του Σαμουήλ μέχρι τη νότια Ελλάδα.

986   Νίκη του Σαμουήλ επί του Βασίλειου Β΄ στην Πύλη του Τραϊανού.

987   Νέα στάση του Βάρδα Φωκά και του Βάρδα σκληρού αποτυγχάνει.

991   Εκστρατεία του Βασίλειου Β΄ εναντίον των Βουλγάρων στη Μακεδονία. Συνεννοήσεις του Βυζαντινού αυτοκράτορα με τους Σέρβους και τους Κροάτες με σκοπό τη δημιουργία αντιπερισπασμού.

995   Ήττα του Γρηγορίου Ταρωνίτη από τους Βουλγάρους κοντά στη Θεσσαλονίκη.

996   Αυστηροί νόμοι του Βασίλειου Β΄ εναντίον της μεγάλης γαιοκτησίας.

Ήττα του Σαμουήλ στο Σπερχειό από το στρατηγό Νικηφόρο Ουρανό.

Επιβολή του φόρου του αλληλλέγγυου στους πλούσιους, οι οποίοι τώρα υποχρεώνονται να πληρώνουν τους αναλογούντες φόρους των φτωχών γειτόνων τους.

1000   Το Βυζάντιο ανακαταλαμβάνει την παραδουνάβια Βουλγαρία και αρχίζει την εκστρατεία του για ανακατάληψη των βυζαντινών εδαφών που κατέχουν οι Βούλγαροι.

1004   Ήττα του Σαμουήλ κοντά στον Αξιό.

1007   Ο Βασίλειος Β΄ προσαρτά τη νότια Μακεδονία.

1014   Συντριπτική νίκη των Βυζαντινών εναντίον των Βουλγάρων στο Κλειδί.

1018   Ο Βασίλειος Β΄ ολοκληρώνει την κατάκτηση της Βουλγαρίας και στη συνέχεια επισκέπτεται την Αθήνα.

1025   16 Δεκεμβρίου: Ο Κωνσταντίνος Η΄ αναγορεύεται μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αμέσως μετά το θάνατο του Βασίλειου Β΄, και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 11 Νοεμβρίου του 1028.

1028   12 Νοεμβρίου: Ο Ρωμανός Γ΄ ο Αργυρός, πρώτος σύζυγος της κόρης του Κωνσταντίνου Η΄, Ζωής, ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

1028-1029   Ήττες των Βυζαντινών στην περιοχή της Συρίας.

Καταργείται από τον Ρωμανό Γ΄ η ειδική φορολογία των μεγαλογαιοκτημόνων, γνωστή ως αλληλέγγυον. Η κατάργηση θα οδηγήσει στη διάλυση της μικρής ιδιοκτησίας και μοιραία στην αποδυνάμωση του βυζαντινού στρατού, ο οποίος στηριζόταν κυρίως στους μικροϊδιοκτήτες γεωργούς.

1032   Ο στρατηγός Γεώργιος Μανιάκης αποκαθιστά τη βυζαντινή επικυριαρχία στην περιοχή της βόρειας Συρίας.

1034   12 Απριλίου: Δολοφονείται ο Ρωμανός Γ΄ μέσα στο λουτρό του από όργανα του ευνούχου Ιωάννη του Ορφανοτρόφου και με τη συγκατάθεση της συζύγου του Ζωής. Ο Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγόνας, δεύτερος σύζυγος της Ζωής της Πορφυρογέννητης, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το θάνατό του, στις 10 Δεκεμβρίου του 1041.

1040   Επαναστατικές κινήσεις εναντίον του Βυζαντίου στη Βουλγαρία και τη Σερβία καταπνίγονται.

Ο Γεώργιος Μανιακής ανακτά τις Συρακούσες.

1041   Ο ηγεμόνας της Ζέντα (Διόκλεια, σημ. Μαυροβούνιο) Στέφανος Βοϊσθλάβος κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της χώρας του από το Βυζάντιο.

16 Δεκεμβρίου: Ο Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αμέσως μετά το θάνατο του Μιχαήλ Δ΄. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 21 Απριλίου του 1042.

1042   20 Απριλίου: Η αδελφή της Ζωής, Θεοδώρα, ανακηρύσσεται συναυτοκράτειρα, ενώ ο Μιχαήλ, ο οποίος είχε εξορίσει τη θετή του μητέρα Ζωή, εκδιώκεται από το θρόνο έπειτα από λαϊκή εξέγερση και τυφλώνεται.

12 Ιουνίου: Ο Κωνσταντίνος Θ΄ ο Μονομάχος, νέος και τρίτος κατά σειρά σύζυγος της Ζωής, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το θάνατό του, στις 11 Ιανουαρίου του 1055.

1043   Ο Γεώργιος Μανιάκης καταλαμβάνει τη Σικελία, αλλά του αφαιρείται η στρατηγία από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄. Τότε ο Μανιάκης αυτοανακηρύσσεται αυτοκράτορας, αλλά πριν προλάβει να επιτεθεί εναντίον της Κωνσταντινούπολης σκοτώνεται σε μια αψιμαχία.

1047   Επανάσταση του Λέοντα Τορνίκιου στην περιοχή της Θράκης και της Μακεδονίας εναντίον της αυθαιρεσίας της κεντρικής εξουσίας. Αποτυγχάνει η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους επαναστάτες. Οι Πετσενέγκοι διαβαίνουν το σύνορα του Δούναβη, γεγονός που έχει βαρύτατες συνέπειες για την αυτοκρατορία.

1054   16 Ιουλίου: Ο καρδινάλιος Ουμβέρτος και οι υπόλοιποι απεσταλμένοι του πάπα εναποθέτουν πάνω στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας τον αφορισμό του πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριου και των ομοφρόνων του. Λίγες μέρες αργότερα ο πατριάρχης αφορίζει τον πάπα Λέοντα Θ΄ (Σχίσμα των Εκκλησιών).

Οι Σελτζούκοι εισβάλλουν στη Γεωργία και την Αρμενία.

1055   11 Ιανουαρίου: Η Θεοδώρα παραμένει μόνη αυτοκράτειρα μετά το θάνατο του Κωνσταντίνου Θ΄. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το θάνατό της, στις 21 Αυγούστου του 1056. Με το θάνατό της εκλείπει η ένδοξη Μακεδονική Δυναστεία.

1056  21 Αυγούστου: Ο Μιχαήλ ΣΤ΄ ο Στρατιωτικός αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 31 Αυγούστου του 1057.

1057  1 Σεπτεμβρίου: Ο Ισαάκιος Α΄ ο Κομνηνός ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου μετά την ανατροπή του Μιχαήλ ΣΤ΄. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου του 1059, οπότε, και ενώ είναι ασθενής και κάτω από την πίεση του Μιχαήλ Ψελλού, θα εξαναγκαστεί σε παραίτηση υπέρ του Κωνσταντίνου Ι΄ του Δούκα.

1058   Ενίσχυση του στρατού από τον αυτοκράτορα. Σημαντικές επιτυχίες εναντίον των Πετσενέγκων και των Ούγγρων.

Ο Ισαάκιος, προκειμένου να ενισχύσει τα οικονομικά του κράτους, προχωρεί σε δήμευση των περιουσιών όσων είχαν πλουτίσει παράνομα στη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών.

1059  Οι Σελτζούκοι φτάνουν στην περιοχή της Σεβάστειας.

Δεκέμβριος: Ο Ισαάκιος Κομνηνός εγκαταλείπει το θρόνο και αποσύρεται ως μοναχός στη Μονή του Στουδίου. Νέος αυτοκράτορας αναγορεύεται ο Κωνσταντίνος Ι΄ ο Δούκας.

1064   Επιδρομές του λαού των Ούζων στην Ελλάδα.

Αρμένιοι κάτω από την πίεση των Σελτζούκων μεταναστεύουν στην Κιλικία όπου ιδρύουν κράτος (η Μικρή Αρμενία της Κιλικίας).

1067   23 Μαΐου: Μετά το θάνατο του συζύγου της, Κωνσταντίνου Ι΄, η αυτοκράτειρα Ευδοκία η Μακρεμβολίτισσα αναλαμβάνει την εξουσία.

1068   1 Μαΐου: Ο δεύτερος σύζυγος της Ευδοκίας, Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης, αναγορεύεται αυτοκράτορας.

Πρώτη εκστρατεία του εναντίον των Σελτζούκων. Ένα χρόνο αργότερα θα πραγματοποιήσει τη δεύτερη εκστρατεία του εναντίον τους στην Καππαδοκία και τη Λυκαονία.

1071   26 Αυγούστου: Ήττα των βυζαντινών στρατευμάτων από τους Σελτζούκους Τούρκους του Αλπ Αρσλάν στο Μαντζικέρτ. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός συλλαμβάνεται αιχμάλωτος. 
Σύμφωνα με τις αραβικές πηγές, η μάχη έγινε στις 19 Αυγούστου -την ημερομηνία αυτή αποδέχεται και ο Οστρογκόρσκι. 
Λίγες μέρες αργότερα ο αυτοκράτορας απελευθερώνεται από τους Σελτζούκους, αφού πρώτα συμφωνεί να διατηρηθεί το εδαφικό καθεστώς που υπήρχε πριν από τη μάχη (status quo ante).

Η αυτοκράτειρα Ευδοκία Δούκαινα θα κρατήσει την εξουσία μέχρι τις 24 Οκτωβρίου, οπότε και θα εκδιωχθεί από το θρόνο.

24 Οκτωβρίου: Ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας ο Παραπινάκης, γιος του Κωνσταντίνου Ι΄ και της Ευδοκίας, αναγορεύεται μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

1072   Οι Νορμανδοί επεκτείνουν την κυριαρχία τους στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία.

1076   Οι Σελτζούκοι καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ.

1078   3 Απριλίου: Ο Νικηφόρος Γ΄ ο Βοτανειάτης μετά τη φυγή του Μιχαήλ Ζ΄ ανακηρύσσεται και επίσημα πλέον αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

1081   1 Απριλίου: Ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός ανατρέπει τον Νικηφόρο Γ΄ και αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Ιδρύει τη δυναστεία των Κομνηνών και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 15 Αυγούστου του 1118 έχοντας ως συμβασιλέα μετά το 1092 το γιο του, Ιωάννη Β΄ τον Κομνηνό.

1082-1083   Οι Νορμανδοί υπό τον Ροβέρτο Γυισκάρδο στην αρχή και στη συνέχεια υπό τον Βοημούνδο καταλαμβάνουν περιοχές της Ηπείρου και της Μακεδονίας.

1085   Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ διώχνει τους Νορμανδούς από τη Βαλκανική.

1088   Ήττα των Βυζαντινών από τους Πετσενέγκους στο Δορύστολο.

Ο μοναχός Χριστόδουλος ιδρύει στην Πάτμο τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.

1091   Νίκη του Αλεξίου Α΄ επί των Πετσενέγκων στο Λεβούνιο.

1097   Οι σταυροφόροι με τη βοήθεια του Αλεξίου διεκπεραιώνονται στη Μικρά Ασία.

1099   Οι σταυροφόροι καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ.

1100   Ενίσχυση του θεσμού της πρόνοιας, της υποχρέωσης δηλαδή παροχής στρατιωτικής υπηρεσίας από τους Δυνατούς (μεγαλογαιοκτήμονες) στους οποίους το κράτος έχει παραχωρήσει μεγάλες εκτάσεις.

1108   Ο Αλέξιος Α΄ υποχρεώνει τον Βοημούνδο να δηλώσει υποτέλεια.

1113   16 Αυγούστου: Ο Ιωάννης Β΄ ο Κομνηνός ανακηρύσσεται συμβασιλέας του πατέρα του, Αλεξίου Α΄. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 8 Απριλίου του 1143.

1116   Σημαντική νίκη του βυζαντινού στρατού στο Φιλομήλιο της Μικράς Ασίας επί των Σελτζούκων του Μαλέκ Σαχ, ο οποίος παραλίγο να πιαστεί αιχμάλωτος.

1118   Θάνατος του Αλεξίου Α΄. Μόνος αυτοκράτορας παραμένει ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός.

1122   Αποφασιστική νίκη του Ιωάννη Β΄ επί των Πετσενέγκων στη Βερόη. Εγκαθιστά πολλούς Πετσενέγκους στη Μακεδονία.

1128   Ο Ιωάννης Β΄ νικά τους Ούγγρους στο φρούριο του Χράμου στο Δούναβη και αποκαθιστά τα προς βορρά σύνορα της αυτοκρατορίας.

1130-1140   Ο Ιωάννης Β΄ με συνεχείς εκστρατείες στις περιοχές της Μικρός Ασίας και της Συρίας (Παφλαγονία, Κιλικία, Συρία κ.λπ.) επεκτείνει τα όρια της κυριαρχίας του Βυζαντίου σε βάρος των Σελτζούκων, των σταυροφόρων και των εμίρηδων της Συρίας.

1143   8 Απριλίου: Ο Μανουήλ Α΄ διαδέχεται τον πατέρα του Ιωάννη Β΄ στο θρόνο. Μετά το 1172 συναυτοκράτορας είναι ο γιος του Αλέξιος Β΄.

1147-1149   Αποτυχία της Β΄ Σταυροφορίας.

1148   Συμμαχία Μανουήλ και Κονράδου εναντίον των Νορμανδών. Οι Βυζαντινοί καταλαμβάνουν και πάλι την Κέρκυρα.

1152-1154   Επιτυχής εκστρατεία του Μανουήλ στην Ουγγαρία.

1155   Οι Βυζαντινοί καταλαμβάνουν το Μπάρι και παραχωρούν σημαντικά εμπορικά προνόμια στους Γενουάτες.

1158-1159   Ο Μανουήλ προσπαθεί να ανακτήσει τη Φρυγία και την Κιλικία.

Με διάταγμά του επιχειρεί να περιορίσει τη διεύρυνση της μεγάλης γαιοκτησίας.

1163   Ο Στέφανος Νεμάνια, μέγας Ζουπάνος της Σερβίας, αναγνωρίζει την επικυριαρχία του Μανουήλ.

1171   Ο Μανουήλ διατάζει τη δήμευση των περιουσιών όλων των Βενετών που κατοικούν στα όρια της αυτοκρατορίας. Η Βενετία αντιδρά με την αποστολή πειρατικού στόλου στο Αιγαίο.

1176   Ήττα των υπό τον Μανουήλ βυζαντινών στρατευμάτων στο Μυριοκέφαλο από τους Σελτζούκους Τούρκους (Κιλίτζ Ασθλάν). Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία χάνει οριστικά το μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας.

1180   24 Σεπτεμβρίου: Ο Αλέξιος Β΄ ανεβαίνει στο θρόνο του Βυζαντίου.

1183   Σεπτέμβριος: Ο Ανδρόνικος Α΄ ο Κομνηνός αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

Στο θρόνο θα παραμείνει μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου του 1185.

1185   Ο Γουλιέλμος Β΄ της Σικελίας καταλαμβάνει το Δυρράχιο και τη Θεσσαλονίκη.

12 Σεπτεμβρίου: Ο Ισαάκιος Β΄ ο Άγγελος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

Ο στρατηγός Αλέξιος Βρανάς Κομνηνός συντρίβει τους Νορμανδούς στο Δημητρίτζη κοντά στην Αμφίπολη.

1188   Ο Ισαάκιος Β΄ αναγνωρίζει το δικαίωμα στους Βουλγάρους να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος.

1190   Ο Ισαάκιος υποχρεώνει τον Νεμάνια να παραχωρήσει τα εδάφη που έχει κατακτήσει.

Με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης ο Ισαάκιος αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει τα γερμανικά στρατεύματα του Φρειδερίκου στη Μικρά Ασία και να φροντίζει για τον ανεφοδιασμό τους.

1194   Ήττα του Ισαάκιου στην Αρκαδιούπολη από τους Βουλγάρους.

1195   8 Απριλίου: Ο Αλέξιος Γ΄ ο Άγγελος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 18 Αυγούστου του 1203.

1203   Οι σταυροφόροι καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη και διώχνουν από το θρόνο τον Αλέξιο Γ΄.

18 Αυγούστου: Ο Ισαάκιος Β΄ ο Άγγελος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 28 Ιανουαρίου του 1204 έχοντας ως συναυτοκράτορα το γιο του Αλέξιο Δ΄.

1204   28 Ιανουαρίου: Ο Αλέξιος Ε΄ ο Μούρτζουφλος, δεύτερος σύζυγος της κόρης του Αλεξίου Γ΄ Ευδοκίας, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

13 Απριλίου: Την Κωνσταντινούπολη καταλαμβάνουν τα στρατεύματα που πήραν μέρος στη Δ΄ Σταυροφορία και για τρεις μέρες τη λεηλατούν, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού κατασφάζεται και εξανδραποδίζεται.

Άνοιξη: Ο Θεόδωρος Λάσκαρης καταφεύγει στη Νίκαια της Βιθυνίας όπου αρχίζει να δημιουργείται ένα νέο κράτος.

Περίοδος του διασπασμένου Βυζαντινού Ελληνισμού

1204  Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους δημιουργούνται τα ακόλουθα λατινικά κράτη:

Η Λατινική Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης, 

το Λατινικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης, 

το Δουκάτο των Αθηνών, η Ηγεμονία της Αχαΐας, 

το Δουκάτο του Αιγαίου και πολλές βαρωνίες στην κεντρική και τη νότια Ελλάδα.Τα πιο σημαντικά ελληνικά κράτη πού δημιουργούνται μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης είναι τα εξής:

Η Αυτοκρατορία της Νικαίας,

η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και

το Δεσποτάτο της Ηπείρου.1205  Οι Λατίνοι, μετά από τη νίκη τους στο Αδραμύττιο επί του Θεόδωρου Λάσκαρη, καταλαμβάνουν τη ΒΔ Μικρά Ασία.

Ο Βούλγαρος Ιωαννίτζης, εκμεταλλευόμενος τη δυσαρέσκεια του λαού εναντίον των Λατίνων, πολιορκεί τη Θεσσαλονίκη.

1208  Αρχές Απριλίου: Ο Θεόδωρος Λάσκαρης στέφεται από τον πατριάρχη Μιχαήλ Δ΄ αυτοκράτορας στη Νίκαια.

1210  Ο Θεόδωρος Λάσκαρης νικά το σουλτάνο του Ικονίου κοντά στην Αντιόχεια του Μαιάνδρου ποταμού. Με αυτή τη νίκη του εδραιώνει την κυριαρχία του κράτους της Νίκαιας στη βόρεια και τη δυτική Μικρά Ασία.

1215  Ο Θεόδωρος Άγγελος, ηγεμόνας (δεσπότης) της Ηπείρου, αποσπά το Δυρράχιο και την Κέρκυρα από τους Βενετούς.

1218  Ο Ιωάννης Β΄ Ασάν αναγορεύεται τσάρος των Βουλγάρων.

1222   Αρχές: Μετά το θάνατο του Θεόδωρου στο θρόνο ανεβαίνει ο σύζυγος της κόρης του Ειρήνης, Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης, ο οποίος θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 30 Οκτωβρίου του 1254.

1224   Ο Θεόδωρος Άγγελος, ηγεμόνας (δεσπότης) της Ηπείρου, καταλύει το Λατινικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης.

Ο Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης αποσπά την Αδριανούπολη από τον Θεόδωρο Άγγελο.

1225   Συνάπτεται συνθήκη ανάμεσα στον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη και τους Λατίνους. Σύμφωνα με αυτή το κράτος της Νίκαιας προσαρτά όλα τα μικρασιατικά εδάφη που έχουν καταλάβει οι Λατίνοι και τα νησιά Χίο, Λέσβο και Σάμο.

1228   Ο Βαλδουίνος Β΄ ανακηρύσσεται αυτοκράτορας (Λατίνος) της Κωνσταντινούπολης. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το 1261.

1230   Ήττα του Θεόδωρου Αγγέλου από τους Βουλγάρους στη μάχη της Κλοκότνιτσας.

1237   Ο Ιωάννης Ασάν διαλύει τη συμμαχία του με τον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη και συνάπτει νέα με τους Λατίνους της Κωνσταντινούπολης. Οι καινούργιοι σύμμαχοι επιτίθενται εναντίον των ευρωπαϊκών κτήσεων της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας.

1241   Ο γιος του Ιωάννη Γ΄ Θεόδωρος Λάσκαρης Βατάτζης αναγορεύεται συναυτοκράτορας.

1242   Ο δεσπότης της Ηπείρου αναγκάζεται να αποδεχτεί την επικυριαρχία του αυτοκράτορα της Νίκαιας.

Ο Στέφανος Ούρεσης γίνεται βασιλιάς των Σέρβων.

1245  Ο Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος αναγορεύεται ηγεμόνας της Αχαΐας.

1246  Ο Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης καταλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη.

1254   30 Οκτωβρίου: Ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης Βατάτζης ανακηρύσσεται αυτοκράτορας της Νίκαιας. Στο θρόνο θα παραμείνει μέχρι τον Αύγουστο του 1258.

1257   Ο δεσπότης της Ηπείρου γίνεται κύριος της δυτικής Μακεδονίας.

1258   Αύγουστος: Ο Ιωάννης Δ΄ Δούκας Βατάτζης αναγορεύεται αυτοκράτορας της Νίκαιας.

Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, οπότε θα τον διαδεχτεί ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, ο ιδρυτής της ομώνυμης δυναστείας.

1259   Νίκη του αυτοκράτορα της Νίκαιας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου εναντίον των συνασπισμένων στρατευμάτων του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄, του ηγεμόνα της Αχαΐας Γουλιέλμου Βιλεαρδουίνου και του Μανφρέδου της Σικελίας. Η μάχη γίνεται στην Πελαγονία κοντά στην Καστοριά.

1261   25 Ιουλίου: Ο στρατηγός Αλέξιος Στρατηγόπουλος που κάνει αναγνωριστική επιχείρηση προς τα βουλγαρικά σύνορα πληροφορείται ότι το μεγαλύτερο μέρος των φραγκικών δυνάμεων απουσιάζει από την Πόλη, καθώς είναι απασχολημένο με την κατάληψη του Δαφνουσίου, ενός νησιωτικού κάστρου στο νότιο Εύξεινο Πόντο. 

Καταλαμβάνει αιφνιδιαστικά την Κωνσταντινούπολη. Ο Φράγκος αυτοκράτορας Βαλδουίνος και οι Λατίνοι κάτοικοι της Πόλης την εγκαταλείπουν.

15 Αυγούστου: Ο Μιχαήλ Η΄ κάνει την επίσημη είσοδό του στη Βασιλεύουσα.

1262   Ο αιχμάλωτος των Βυζαντινών ηγεμόνας της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος παραδίδει στον Μιχαήλ Η΄ τα κάστρα της Μονεμβασιάς, του Γερακιού και του Μυστρά.

1265  Ο Μιχαήλ Η΄ αποσπά τα Ιωάννινα από το Δεσποτάτο της Ηπείρου.

1267   Ο Μιχαήλ Η΄ εγκαθιστά τους Γενουάτες στο Πέραν. Ο Κάρολος ντ’ Ανζού προετοιμάζει εκστρατεία για την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης.

1272   8 Νοεμβρίου: Ο γιος του Μιχαήλ Η΄, Ανδρόνικος Β΄, αναγορεύεται συναυτοκράτορας, ενώ τον Ιούνιο του 1281 συναυτοκράτορας ανακηρύσσεται και ο γιος του Ανδρόνικου Β΄, Μιχαήλ Θ΄.

1275-1276   Οι Βυζαντινοί εκστρατεύουν με σκοπό να ανακαταλάβουν την Εύβοια και τα νησιά του Αιγαίου.

1282   11 Δεκεμβρίου: Ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 24 Μαΐου του 1328.

1288  Ο Οθμάν ή Οσμάν γίνεται σουλτάνος των Τούρκων.

1290   Γεννιέται ο Βαρλαάμ του Καλαβρού, ο οποίος αργότερα ως μοναχός θα είναι ο κύριος αντίπαλος των ησυχαστών και του Γρηγορίου Παλαμά.

1295   21 Μαΐου: Ο Μιχαήλ Θ΄ αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του, Ανδρόνικου, και θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 12 Οκτωβρίου του 1320.

1296   Καταστρέφεται από τους Βενετούς η γενουάτικη παροικία στην Κωνσταντινούπολη.

1300-1368   Εκδηλώνεται το κίνημα των ησυχαστών.

1302   27 Ιουνίου: Ήττα του στρατηγού Μουζάλωνα από τις κατά πολύ υπέρτερες δυνάμεις του Οθωμανού Οσμάν στη μάχη του Βαφέα, κοντά στη Νικομήδεια. Η ήττα αυτή των Βυζαντινών έχει ως συνέπεια την κατάληψη της υπόλοιπης Μικράς Ασίας από τους Τούρκους.

1304-1321  Λογοθέτης του γενικού ο Θεόδωρος Μετοχίτης.

1307-1313   Οι Ανδεγαυοί της Νεάπολης αποκτούν τον έλεγχο του Μορέως.

1308   Οι Γενουάτες αποκτούν τον έλεγχο της Χίου.

Εκλείπει η δυναστεία των Σελτζουκιδών με το θάνατο του σουλτάνου Μασούντ Γ΄.

1310   Το τάγμα των Ιωαννιτών της Ιερουσαλήμ εγκαθίσταται στη Ρόδο.

1311   15 Μαρτίου: Μάχη στη λίμνη Κωπαΐδα. Οι Καταλανοί νικούν το στρατό του Γκοτιέ ντε Μπριέν και του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και γίνονται κύριοι του Δουκάτου των Αθηνών.

1320   Θάνατος του συμβασιλέα Μιχαήλ Θ΄. Ο πατέρας του Ανδρόνικος Β΄ παραμένει μόνος αυτοκράτορας.

1320-1346   Πιθανή χρονολόγηση του «χρονικού του Μορέως».

1321   Αρχίζει ο Α΄ εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στον Ανδρόνικο Β΄ και τον εγγονό του Ανδρόνικο Γ΄ (γιο του Μιχαήλ Θ΄), που είναι γνωστός ως «ο πόλεμος των δύο Ανδρόνικων».

1325   2 Φεβρουαρίου: Ο Ανδρόνικος Γ΄ αναγορεύεται συναυτοκράτορας του παππού του, Ανδρόνικου Β΄.

1326   Ο Ορχάν γίνεται σουλτάνος των Οθωμανών, αφού διαδέχεται στο θρόνο τον πατέρα του, Οσμάν.

6 Απριλίου: Οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν την Προύσα, την οποία κάνουν πρωτεύουσά τους.

Στην Προύσα είναι θαμμένος και ο πρώτος Οθωμανός σουλτάνος και πατέρας του Ορχάν, Οσμάν.

1328   24 Μαΐου: Ο Ανδρόνικος Γ΄ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αφού κατόρθωσε και επιβλήθηκε στον παππού του, Ανδρόνικο Β΄. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι τις 15 Ιουνίου του 1341.

1329   Ο σουλτάνος των Οθωμανών Ορχάν νικά με αρκετή δυσκολία τον Ανδρόνικο Γ΄ στη μάχη του Πελεκάνου και εδραιώνει την οθωμανική παρουσία στη Μικρά Ασία. Η εκστρατεία αυτή αποτελεί την τελευταία επιχείρηση Βυζαντινού αυτοκράτορα εναντίον των Οθωμανών.

Στη συνέχεια ο Ορχάν αρχίζει την πολιορκία της Νίκαιας.

1331   Ο Στέφανος Δουσάν, ο οποίος ανέτρεψε τον Ούρεση Γ΄, φτάνει στη Θεσσαλονίκη.

Ο σουλτάνος Ορχάν καταλαμβάνει τη Νίκαια της Βιθυνίας.

1333   Ο σουλτάνος των Οθωμανών Ορχάν πολιορκεί τη Νικομήδεια και υποχωρεί μόνο όταν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος Γ΄ αναγνωρίζει τις τουρκικές κτήσεις στη Μικρά Ασία.

1337 Ο Ορχάν καταλαμβάνει τη Νικομήδεια και ολοκληρώνει έτσι την κατάκτηση της Βιθυνίας.

1341   Καταδικάζεται από σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη ο Βαρλαάμ και αναγνωρίζονται οι θέσεις του Γρηγορίου Παλαμά για τον ησυχασμό.

Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ΄. Νέος αυτοκράτορας αναγορεύεται ο Ιωάννης Ε΄ Παλαιολόγος. Ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός επαναστατεί εναντίον του νόμιμου αυτοκράτορα.

Αρχίζει ο Β΄ εμφύλιος πόλεμος.

1342   Οι Ζηλωτές, με κοινωνικού χαρακτήρα αιτήματα, επαναστατούν στη Θεσσαλονίκη και επιβάλλουν ένα ιδιότυπο καθεστώς μέχρι το 1350.

1347   Ο Ιωάννης Καντακουζηνός επανέρχεται στην Κωνσταντινούπολη, πάντα ως συμβασιλέας του Ιωάννη Ε΄. Ο Ιωάννης Ε΄ αποσύρεται στην Τένεδο μέχρι το 1354, οπότε επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη και εκδιώκει τον Καντακουζηνό.

1349  Ο Μανουήλ Καντακουζηνός γίνεται δεσπότης του Μυστρά.

1353   Αντίθετος στο κίνημα των ζηλωτών που ξεσπά στη Θεσσαλονίκη, ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός συγκαλεί σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία το καταδικάζει, δικαιώνοντας τον Γρηγόριο Παλαμά και τους ησυχαστές. 

Ο Ιωάννης ΣΤ΄ παραιτείται το 1354 και γίνεται μοναχός.

Οι Οθωμανοί αποβιβάζονται στη Χερσόνησο της Καλλίπολης.

1360  Γεννιέται ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων.

1362  Πεθαίνει ο σουλτάνος Ορχάν. Νέος σουλτάνος ο Μουράτ Α΄.

1363  Οι Οθωμανοί Τούρκοι καταλαμβάνουν τη Φιλιππούπολη.

1365  Η Αδριανούπολη γίνεται προσωρινή πρωτεύουσα των Τούρκων.

1366  Ο Ιωάννης Ε΄ μεταβαίνει στην Ουγγαρία για να ζητήσει βοήθεια για τον επερχόμενο τουρκικό κίνδυνο.

1369   Ο Ιωάννης Ε΄ μεταβαίνει στη Ρώμη για να ζητήσει βοήθεια για τον επερχόμενο τουρκικό κίνδυνο. Εκεί αποδέχεται την ένωση των δύο Εκκλησιών, πάγιο αίτημα του πάπα ως αντάλλαγμα για οποιαδήποτε βοήθεια.

1373   Οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν τη δυτική Θράκη.

1376   Ο Ιωάννης Ε΄ φυλακίζεται από το γιο του Ανδρόνικο Δ΄ Παλαιολόγο, ο οποίος σφετερίζεται το θρόνο με τη βοήθεια των Γενουατών και των Οθωμανών Τούρκων. Επανέρχεται στο θρόνο το 1379.

1380   Ο σουλτάνος των Οθωμανών Μουράτ Α΄ καταλαμβάνει το Μοναστήρι και τη Νις.

1383   Οι Οθωμανοί Τούρκοι καταλαμβάνουν τις Σέρρες. Οι οικογένεια των Παλαιολόγων επιβάλλει την κυριαρχία της στο Δεσποτάτο του Μορέως με δεσπότη τον Θεόδωρο Α΄ Παλαιολόγο.

1385   Ο Μουράτ Α΄ καταλαμβάνει τη Σερδική (σημερινή Σόφια).

1387   Η Θεσσαλονίκη καταλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Οθωμανούς Τούρκους, οι οποίοι παραχωρούν προνόμια στους κατοίκους της.

1389   Νέος σουλτάνος ο Βαγιαζήτ Α΄.

1390  Ο Ιωάννης Ζ΄ Παλαιολόγος πολιορκεί την Κωνσταντινούπολη και αφού ανατρέπει τον Ιωάννη Ε΄ καταλαμβάνει για μερικούς μήνες το θρόνο.

1391  Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Ιωάννης Ε΄. Νέος αυτοκράτορας αναγορεύεται ο Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος.

Ο Βαγιαζήτ καταλαμβάνει τη Φιλαδέλφεια και την Αττάλεια.

1393   Ο Βαγιαζήτ καταλαμβάνει το Ικόνιο, τη Σεβάστεια και την Καισαρεία.

1396   Ήττα των σταυροφόρων του Σιγισμόνδου από τους Οθωμανούς Τούρκους στη Νικόπολη.

1399   Ο Ιωάννης Ζ΄ επανέρχεται στην Κωνσταντινούπολη και ορίζεται αντικαταστάτης του Μανουήλ στο θρόνο -ο Μανουήλ έχει πάει στη Δύση για να ζητήσει βοήθεια- σε μια δύσκολη εποχή κατά την οποία οι πιέσεις των Τούρκων έχουν γίνει ασφυκτικές. Ο Ιωάννης δεν διστάζει να διαπραγματευτεί την παράδοση της πόλης στον Βαγιαζήτ Α΄, τα σχέδιά του όμως ναυαγούν μετά την ήττα των Τούρκων στη μάχη της Άγκυρας (1402). Ο Μανουήλ μετά την επιστροφή του από τη Δύση απομακρύνει τον Ιωάννη (1402).

1402   Στη μάχη της Αγκύρας ο χάνος των Μογγόλων Ταμερλάνος νικά τους Οθωμανούς Τούρκους και φτάνει μέχρι το Βόσπορο. Ο θάνατος του σουλτάνου Βαγιαζήτ Β΄ -τον είχαν αιχμαλωτίσει οι Μογγόλοι- αποδιοργανώνει για κάποιο διάστημα τους Οθωμανούς.

1403   Η αδυναμία του σουλτάνου των Οθωμανών Τούρκων Σουλεϊμάν να ελέγξει την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά την ήττα στην Άγκυρα τον αναγκάζει να παραχωρήσει εδάφη στο Βυζάντιο (Θεσσαλονίκη, Θράκη, Χαλκιδική κ.λπ.).

1407   Ο Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος ανακηρύσσεται δεσπότης του Μορέως.

1413   0 Μωάμεθ Α΄ αποκαθιστά την ενότητα του οθωμανικού κράτους.

1421   Ο Μουράτ Β΄ διαδέχεται τον Μωάμεθ Α΄.

1423   Η Αδριανούπολη γίνεται πρωτεύουσα του κράτους των Οθωμανών.

Οι Βυζαντινοί παραχωρούν τη Θεσσαλονίκη στους Βενετούς.

1425   Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος. Τον διαδέχεται ο συναυτοκράτορας του Ιωάννης Η΄.

1427   Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ εκστρατεύει εναντίον των Λατίνων της Πελοποννήσου.

Απελευθερώνει όλες σχεδόν τις περιοχές εκτός από την πόλη της Πάτρας.

1430   29 Μαρτίου: Οι δυνάμεις του Οθωμανού σουλτάνου Μουράτ Β΄ καταλαμβάνουν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Την ίδια τύχη έχουν και τα Ιωάννινα.

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος καταλαμβάνει την Πάτρα.

1438   9 Ιανουαρίου: Αρχίζει στη Φεράρα της Ιταλίας η ομώνυμη σύνοδος των Εκκλησιών της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης με στόχο την άρση του σχίσματος του 1054. Στη σύνοδο, η οποία αργότερα θα μεταφερθεί στη Φλωρεντία, συμμετέχει και ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιωάννης Η΄. Αν και αποφασίζεται η ένωση των δύο Εκκλησιών, η ανθενωτική μερίδα της Κωνσταντινούπολης υπερισχύει και τελικά ανατρέπει την αρχική απόφαση.

1442  Ο Ούγγρος αντιβασιλέας Γιάνος Ουνυάδης διώχνει τους Τούρκους από την Τρανσιλβανία.

1444  Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ανοικοδομεί τα τείχη του Εξαμιλίου.

1446  Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ εισβάλλει στη νότια Ελλάδα και καταλαμβάνει το τείχος του Εξαμιλίου.

1448  Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ νικά τον Ούγγρο αντιβασιλέα Γιάνο Ουνυάδη στο Κοσσυφοπέδιο.

Η Εκκλησία της Ρωσίας γίνεται αυτοκέφαλη.

Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄. Τον διαδέχεται στο θρόνο ο αδερφός του Κωνσταντίνος ΙΑ΄, δεσπότης του Μορέως.

1449  6 Ιανουαρίου: Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στέφεται στο Μυστρά αυτοκράτορας του Βυζαντίου (Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ο Παλαιολόγος). Διαδέχεται στο θρόνο τον αδερφό του, Ιωάννη Η΄.

Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ αδυνατεί να αντιμετωπίσει την αντίσταση των Αλβανών.

1450   Ο Γουτεμβέργιος δημιουργεί τυπογραφείο στη Μαγεντία.

1451   Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ζητά βοήθεια από τον πάπα Νικόλαο Ε΄ για να αντιμετωπίσει τον επερχόμενο τουρκικό κίνδυνο. Υπόσχεται συγχρόνως εφαρμογή της απόφασης της Συνόδου Φεράρας-Φλωρεντίας για ένωση των δύο Εκκλησιών.

Πεθαίνει ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ και τον διαδέχεται στο θρόνο ο Μωάμεθ Β΄.

1452   Οι Τούρκοι χτίζουν στην ακτή του Βοσπόρου το φρούριο Ρουμελί Χισάρ με σκοπό να αποκλείσουν και από τη θάλασσα την Κωνσταντινούπολη.

Η άρση του σχίσματος και η ένωση των Εκκλησιών που ανακοινώνονται στην Κωνσταντινούπολη δημιουργούν ένταση εξαιτίας της αντίδρασης των ανθενωτικών.

1453  29 Μαΐου: Οι Οθωμανοί Τούρκοι υπό την ηγεσία του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ καταλαμβάνουν έπειτα από πολιορκία την Κωνσταντινούπολη. Στη διάρκεια των μαχών σκοτώνεται ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. 

Καταλύεται η Βυζαντινή Αυτοκρατορία χίλια εκατό και πλέον χρόνια μετά την ίδρυσή της.

τέλος του 8ου μέρους, Βυζάντιο, Σταυροφορίες

πηγή: επίτομο Λεξικό Ελληνικής Ιστορίας

Scholeio.com