Τώρα οι Ελληνικές Μεταρρυθμίσεις με 'Ολλαντική' Φινέτσα και Γαλλικό Άρωμα?


Ο ρόλος της 'Γαλλικής βοήθειας' θα είναι να σχεδιάσει τις μεταρρυθμίσεις και να συμμετέχει στην υλοποίηση τους, προσφέροντας τεχνογνωσία και εκπαίδευση στους Έλληνες δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και μέσω της αποστολής μόνιμων Γάλλων τεχνοκρατών αλλά και άλλων που θα επισκέπτονται τακτικά την Αθήνα.

Υπό Γαλλική κηδεμονία, βρίσκεται από σήμερα (26 Οκτωβρίου 2015) η Ελλάδα μετά το πρωτόκολλο συνεργασίας που υπογράφηκε χθες. Με τη συμφωνία αυτή η Γαλλία αναλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν την ελληνική δημόσια διοίκηση, το φορολογικό σύστημα και τις ιδιωτικοποίησεις. 

Μία συμφωνία κολλητά σε μια Εθνική εορτή στο τέλος του Οκτωβρίου υπέγραψε εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος και εκ μέρους της Γαλλικής ο Υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν, με την παρουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φρανσουά Ολάντ.
Του Νίκου Ρούσση

Η συμφωνία μεταξύ άλλων προβλέπει σαρωτικές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση με μετακινήσεις υπαλλήλων, σύνδεση αμοιβής και αποτελεσματικότητας για τα υψηλόβαθμα στελέχη, αλλαγή των μισθών και των μη μισθολογικών παροχών των δημοσίων υπαλλήλων, διαφάνεια στις υπουργικές αποφάσεις και στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων και άμεση πρόσβαση των πολιτών στα φορολογικά τους στοιχεία.

Προβλέπει επίσης την παροχή τεχνογνωσίας για τις ιδιωτικοποιήσεις, την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, την σύλληψη της μεγάλης φοροδιαφυγής, την πραγματοποίηση των φορολογικών ελέγχων.

Τόσο από ελληνικής όσο και από γαλλικής πλευράς, θα οριστούν δυο ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι που θα ενημερώνουν αντιστοίχως τις ελληνικές και τις γαλλικές αρχές για την πορεία των μεταρρυθμίσεων.


Το πλήρες κείμενο της συμφωνίας (με μετάφραση του reporter.gr διότι η ελληνική κυβέρνηση δεν το έχει δώσει στη δημοσιότητα, αλλά και στα αγγλικά) έχει ώς εξής:

Πρωτόκολλο μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας για μια εταιρική σχέση για τις μεταρρυθμίσεις στην Ελληνική Δημοκρατία

Στόχοι:

Με βάση τις μακροχρόνιες ιστορικές σχέσεις και ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, και με βάση το κοινό συμφέρον και τη δέσμευση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την κοινωνική βιωσιμότητα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα θέλαμε να παρατείνουμε και να αναπτύξουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας για τις μεταρρυθμίσεις.

Η Ελλάδα έχει εμπλακεί σε μια μεγάλη μεταρρύθμιση. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές αποτελούν το κλειδί για την αποκατάσταση του οικονομικού και δημοσιονομικού τοπίου και για το ξεκλείδωμα της ανάπτυξης και την αύξηση της απασχόλησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, αυτό το υψηλού επιπέδου μνημόνιο αποσκοπεί στην επαναβεβαίωση της δέσμευσης της Ελλάδας να αναπτύξει και να εφαρμόσει φιλόδοξη στρατηγική μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τη γενική συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, και στην προθυμία της Γαλλίας να παραμείνει μια μεταρρύθμιστική εταίρος για την Ελλάδα σε αυτή την προσπάθεια.

Αμοιβαίο συμφέρον μας είναι να πραγματοποιήσουμε βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών στη δημόσια διοίκηση τους, και να συμβάλουμε στην απελευθέρωση της ανάπτυξης.

Αυτή η εταιρική σχέση για τις μεταρρυθμίσεις βασίζεται στα εξής: i) την αμοιβαία κατανόηση σχετικά με τις μεθόδους εργασίας ii) το σχεδιασμό και την οικειοποίηση των μεταρρυθμίσεων στο υψηλότερο επίπεδο, καθώς και επιτόπου, σε επίπεδο δημοσίων υπηρεσιών iii) τη συνοχή και τη συνεργασία στο πλαίσιο των κοινών ευρωπαϊκών προσπαθειών για τη στήριξη στην Ελλάδα . Η επιθυμία να δούμε εκ νέου την Ελλάδα στο δρόμο της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, σύμφωνα με τους στόχους της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ των ελληνικών αρχών, των γαλλικών αρχών και της Επιτροπής, μέσω του Μηχανισμού Υποστήριξης των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS) αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την επιτυχή ανάπτυξη και εφαρμογή της εν λόγω δράσης.

Τομείς:

Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα κράτη μέλη που ενεργούν ως εταίροι μεταρρύθμισης, η Γαλλία και η Ελλάδα επιθυμούν να αναπτύξουν τη συνεργασία τους για τη μεταρρύθμιση ιδίως στους ακόλουθους τομείς, με στόχο, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της δημιουργίας δυνατοτήτων. 
Οι τομείς αυτοί έχουν επιλεγεί για:

α) τη σημασία τους για μια βιώσιμη στρατηγική για τη μεταρρύθμιση της Ελλάδας προς μια πιο αποτελεσματική και ικανή διοίκηση και τον κρίσιμο ρόλο τους για την ανοικοδόμηση του φορολογικού τοπίου, την ενίσχυση του φορολογικού συστήματος, την απελευθέρωση της ανάπτυξης αλλά και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των Ελλήνων πολιτών στην ελληνική διοίκηση

β) τη γνωστή, καθιερωμένη και αναγνωρισμένη Γαλλική εξειδίκευση σε αυτούς τους τομείς.

Μεταρρύθμιση της Κεντρικής Διοίκησης

Η Γαλλία θα παράσχει βοήθεια, μεταξύ άλλων μέσω της μακροχρόνιας παροχής εμπειρογνωμοσύνης στην Αθήνα, για τα θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της κεντρικής διοίκησης και ειδικότερα, σχετικά με τα ακόλουθα θέματα:

- Βελτίωση της διακυβέρνησης, ιδίως ενισχύοντας την ικανότητα διυπουργικού συντονισμού (καλύτερος προγραμματισμός, παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου, ανάπτυξη της δυνατότητας διαιτησίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων) και την πιλοτική εφαρμογή της μεταρρύθμισης (ενίσχυση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης, την ανάπτυξη ικανοτήτων των φορέων και τη δημιουργία ενός δικτύου μεταρρυθμίσεων).

- εξορθολογισμός των διοικητικών διαδικασιών (μετάβαση από ένα σχεδιασμό που στηρίζεται στη δομή σε ένα σχεδιασμό που στηρίζεται στις υπηρεσίες) βοήθεια προς το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (MIAR) για να συντονίσει την μετάβαση προς την απλοποίηση των συνεργασιών μεταξύ των διαφόρων δημοσίων φορέων που εμπλέκονται, για να αυξήσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες περιλαμβάνοντας μια πιο αποτελεσματική υπηρεσία μίας στάσης (τύπου ΚΕΠ), και για να αναθεωρήσει τους στόχους των παρεχομένων υπηρεσιών.

- Βελτίωση της Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού: επανασχεδιασμός του συστήματος των μισθών σε σχέση με μια νέα κατάταξη του “Κλαδικού” συστήματος, αναθεώρηση των μη μισθολογικών παροχών, αναθεώρηση του συστήματος επιλογής των κορυφαίων στελεχών, εφαρμογή ενός νέου συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης και σύνδεση της αμοιβής με την απόδοση για κορυφαία στελέχη, ανάπτυξη ενός συστήματος κινητικότητας που βασίζεται στη χρήση των περιγραφών θέσεων εργασίας, οικοδόμηση ενός μόνιμου εργαλείου ανακατανομής χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που συνδέει τη ζήτηση με την προσφορά και τέλος, βελτίωση της ποιότητας των προσλήψεων με βάση τον καλύτερο προγραμματισμό των αναγκών ανθρώπινου δυναμικού.

- Ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας: ανάπτυξη ενός συστήματος ελέγχου και λογιστικού ελέγχου, βελτίωση του συστήματος για τη διαφάνεια των δημοσίων εγγράφων και αποφάσεων.

- Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: βοήθεια για την ανάπτυξη των προτεραιοτήτων που καθορίζονται από την κυβέρνηση στο σχεδιασμό και την εφαρμογή ορθών πρακτικών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, σε συνέχιση της στενής συνεργασίας με τους εταίρους που συμμετέχουν ήδη σε αυτόν τον τομέα, εφαρμογή των πολιτικών της στρατηγικής για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ανάπτυξη των έργων πληροφορικής , ανάπτυξη του λογισμικού ανοικτού κώδικα στον δημόσιο τομέα.

- διαχείριση των αλλαγών: υποστήριξη του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης στην ανάπτυξη και την εφαρμογή μιας στρατηγικής επικοινωνίας (εσωτερικής και εξωτερικής).

Φορολογική Μεταρρύθμιση
Σύμφωνα με τις προτεραιότητες των ελληνικών αρχών και με την επιφύλαξη του βαθμού της θεσμικής αυτονομίας της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, η Γαλλία ανέλαβε την υποχρέωση να ενισχύσει την τεχνική υποστήριξη της στον τομέα της φορολογίας, σύμφωνα με τους γενικούς προσανατολισμούς που εγκρίθηκαν σχετικά με τη διοικητική μεταρρύθμιση.

Όσον αφορά το πεδίο φορολογικού ελέγχου
- Με την επιδίωξη ad-hoc τεχνικής βοήθειας μέσω των αποστολών βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα εμπειρογνωμόνων σχετικά με το θέμα του επαγγελματισμού του φορολογικού ελέγχου των φορολογούμενων υψηλού πλούτου και για τους συναφείς εσωτερικούς ελέγχους.

- Με την εξέταση, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, της πιθανής δημιουργίας ενός εθελοντικού μηχανισμού αποκάλυψης των off-shore λογαριασμών, προκειμένου να διευκολυνθεί ο επαναπατρισμός των κεφαλαίων.

- Με την παροχή στην Ελλάδα, από την 1η Δεκεμβρίου 2015, ενός μακροπρόθεσμου εμπειρογνώμονα που ειδικεύεται στο φορολογικό έλεγχο, ο οποίος θα ενταχθεί στην ομάδα των Ευρωπαίων συμβούλων που στελεχώνουν το Γραφείο του Υπουργού Οικονομικών .

Όσον αφορά στα θέματα φορολογικής συμμόρφωσης
Παροχή της εμπειρίας της Γαλλίας για τη δημιουργία ενός εργαλείου για την πρόσβαση στην φορολογική νομοθεσία και στα διοικητικά έγγραφα, που θα επιτρέπει στους Έλληνες φορολογούμενους και τις υπηρεσίες της φορολογικής διοίκησης να αποκτήσουν πρόσβαση σε πρακτική και πλήρη τεκμηρίωση φόρου.

- Ενίσχυση της τεχνικής υποστήριξης σχετικά με τα θέματα των εσωτερικών ελέγχων και τον έλεγχο των κινδύνων, προκειμένου να αυξηθεί η ενημέρωση των ενδιαφερομένων για τα ελληνικά δημόσια οικονομικά όπως απαιτείται διεθνώς και να βελτιωθεί η διαφάνεια των διαδικασιών.

Τέλος, η Γαλλία προτίθεται να συνοδεύονται οι μεταρρυθμίσεις αυτές με τη σταδιακή ένταξη των δημοσίων υπαλλήλων του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών στο πρόγραμμα κατάρτισης των δημόσιων οικονομικών, από την αρχή του 2016 και μετά, κάτω από συνθήκες που θα ορίζονται από τις δύο χώρες. Αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει πρακτική εμπειρία σε επιχειρησιακές υπηρεσίες της γαλλικής φορολογικής διοίκησης (Γενική Διεύθυνση Δημόσιων Οικονομικών).

Ιδιωτικοποίηση και διαχείριση της δημόσιας περιουσίας
Η Γαλλία είναι έτοιμη να προσφέρει την πλήρη στήριξη και την εμπειρία της για να βοηθήσει την Ελλάδα στην ανάπτυξη της διαχείρισης των περιουσιακών της στοιχείων και στο πρόγραμμα διάθεσης τους, ιδίως μοιραζόμενη την εμπειρία και την τεχνογνωσία του Μετοχικού Κυβερνητικού Οργανισμού (APE), στα εξής μεταξύ άλλων θέματα:

- Παροχή συμβουλών στις ελληνικές δημόσιες αρχές για την δημιουργία του νέου Ταμείου που πρέπει να ιδρυθεί σύμφωνα με τη συμφωνία της 13 Ιουλίου 2015 και το μνημόνιο. Οι συμβουλές της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του προγράμματος διαχείρισης και διάθεσης περιουσιακών στοιχείων, μπορεί να περιλαμβάνει θέματα που αφορούν τη διακυβέρνηση, τη διάρθρωση και τις βασικές αποφάσεις τους μηχανισμούς του Ταμείου.

- Μεταφορά της εμπειρίας του ΑPE σχετικά με τη διαχείριση των δημόσιων φορέων πριν και μετά την μεταβίβαση τους: το συνολικό συντονισμό της ιδιοκτησιακής πολιτικής, τη διακυβέρνηση και την εκπροσώπηση στο συμβούλια των εταιρειών χαρτοφυλακίου, την παρακολούθηση της στρατηγικής των εταιρειών χαρτοφυλακίου, τη χρηματοοικονομική παρακολούθηση, την παρακολούθηση των επενδύσεων, τα προγράμματα αναδιάρθρωσης και πωλήσεων, τη διαμόρφωση της μερισματικής πολιτικής.

Μεταφορά της εμπειρίας του ΑΡΕ σε προγράμματα διάθεσης δημόσιας περιουσίας:
- Προετοιμασία των επιχειρήσεων και των περιουσιακών στοιχείων που πρόκειται να πωληθούν, επιλογή των κατάλληλων διαδικασιών της αγοράς (IPO, dual track, ABB, ανταγωνιστικές διαδικασίες, κ.λπ.)

- Προσδιορισμός των δυνητικών επενδυτών

- Χειρισμός των λογιστικών θεμάτων, προετοιμασία των pro forma ενοποιημένων λογαριασμών

- Ζητήματα που συνδέονται με τις υποχρεωτικές εισφορές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία

- Χρηματοδότηση των υποχρεώσεων των δημοσίων υπηρεσιών

- Εκπροσώπηση των εργαζομένων σε επίπεδο φορέα διακυβέρνησης σε κρατικές εταιρείες, και προστασία των στρατηγικών συμφερόντων της Κυβέρνησης

- Ρυθμιστικά θέματα

- Θέματα ανταγωνισμού

Μέθοδοι εργασίας:
- Η εταιρική αυτή σχέση για τη μεταρρύθμιση αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής προσπάθειας να στηρίξει την Ελλάδα. Η εφαρμογή της θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του σχεδίου για την υποστήριξη της τεχνικής συνεργασίας των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ελληνικών αρχών, με τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού ως βασικό συνομιλητή. Επίσης, θα είναι πλήρως συνεπής με τις δεσμεύσεις και τα μέτρα οικονομικής μεταρρύθμισης που συνδέονται με το πακέτο οικονομικής βοήθειας.

- Η Ελλάδα θα διατηρήσει την πλήρη πολιτική και επιχειρησιακή κυριότητα των μεταρρυθμίσεων.

- Ο εταίρος της μεταρρύθμισης (η Γαλλία) μοιράζεται κρατικού επιπέδου εμπειρίες, ορθών πρακτικών και υποστηρίζει τις ελληνικές αρχές κατά τη διαδικασία σκέψης για την ανάπτυξη, το σχεδιασμό και την υλοποίηση της στρατηγικής μεταρρυθμίσεων και δράσεων. Αυτή η εταιρική σχέση συμβάλλει στον καθορισμό των στρατηγικών προσανατολισμών για την υποστήριξη και την τεχνική βοήθεια, και διευκολύνει την επίτευξη των μεταρρυθμίσεων από τις ελληνικές αρχές. Για να επιτευχθεί αυτό, η Γαλλία παρέχει πολιτική στήριξη μέσω της διατήρησης και ανάπτυξης υψηλού επιπέδου επαφών με τις ελληνικές αρχές, το SRSS, άλλα κράτη μέλη της ΕΕ και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Γαλλία αντιπροσωπεύεται από έναν ανώτερο συντονιστή και, όταν είναι αναγκαίο, άλλους εξουσιοδοτημένους ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους. Οι ελληνικές αρχές θα ορίσουν επίσης ένα ανώτερο συντονιστή.

- Για κάθε έναν από τους βασικούς τομείς μεταρρυθμίσεων, κάθε μέρος θα διασφαλίσει ότι δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα μέσα για την επίτευξη των βασικών πτυχών της εποπτείας και παρακολούθησης των σχετικών έργων. Οι δράσεις και σχετικές υπηρεσίες υποστήριξης, καθώς και ενα σαφές χρονοδιάγραμμα των πρωτοβουλιών, θα πρέπει να καθορίζονται και συμφωνούνται μεταξύ των ελληνικών αρχών και της Γαλλίας, σε συντονισμό με την SRSS και τους άλλους εμπλεκόμενους εταίρους στη μεταρρύθμιση. Η απαιτούμενη σημασία θα πρέπει να δοθεί στο συγκεκριμένο θεσμικό καθεστώς της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και τον βαθμό αυτονομίας του.

- Σε επίπεδο έργου, η Γαλλία υποστηρίζει περαιτέρω τις Ελληνικές Αρχές, σε συντονισμό με την SRSS, για τον εντοπισμό και τη διαμόρφωση της σχετικής ειδικότητας. Ανάλογα με τη φύση της συνδρομής που θα παρασχεθεί, θα αποκτηθεί εξειδίκευση, κυρίως από τη Γαλλία και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τους διεθνείς οργανισμούς, τους δημόσιους οργανισμούς ή / και τον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες . Η βοήθεια αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσω μιας βέλτιστης ισορροπίας μεταξύ σεμιναρίων και εργαστηρίων στη Γαλλία ή στην Ελλάδα, και τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες αποστολές εμπειρογνωμόνων (με εγκατάσταση ή ταξιδεύοντας σε τακτική βάση στην Αθήνα).

- Οι ελληνικές αρχές, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα οριστικοποιήσουν τις διάφορες διαδικασίες για τη χρηματοδότηση της εν λόγω εμπειρίας.

Την πλήρη δέσμευσή μας να ενισχυθεί το υπάρχον πλαίσιο της συνεργασίας επιβεβαιώνει αυτή η συμφωνία.

Τα επιτεύγματα αυτού του πρωτοκόλλου θα αναφέρονται δύο φορές το χρόνο στις δύο κυβερνήσεις, από δύο ανώτερους δημοσίους υπαλλήλους, που θα οριστούν αντίστοιχα από την Ελλάδα και τη Γαλλία.

Υπεγράφη στην Αθήνα στις 23 Οκτωβρίου 2015

εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας

Ευκλείδης Τσακαλώτος Ο Υπουργός Οικονομικών

της Ελληνικής Δημοκρατίας

Εκ μέρους της Γαλλικής Δημοκρατίας

Michel Sapin

Ο Υπουργός Οικονομικών και Δημόσιων Λογαριασμών

της Γαλλικής Δημοκρατίας




  Scholeio.com  

Πόσο εύκολη είναι ή πρόσβαση στην 'Ανοιχτή Γνώση' και πόσοι γνωρίζουν για αυτήν ?



Το 2004 επιστήμονες ίδρυσαν έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό αφιερωμένο στην προώθηση ανοικτών δεδομένων και ανοιχτού περιεχομένου σε όλες τις μορφές τους.

Και το όνομα ή καλύτερα η διαδικτυακή του υπόσταση αυτού Open Knowledge Foundation
Από τις εργασίες του προέκυψαν πολύτιμα εργαλεία, όπως η ανοιχτή πλατφόρμα δεδομένων CKAN που χρησιμοποιείται από τις διαδικτυακές πύλες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το εγχειρίδιο αξιοποίησης δεδομένων για τους δημοσιογράφους, 
Data Journalism Handbook.  Η εκ μέρους αυτού του οργανισμού δημοσίευση του ορισμού των Ανοιχτών Δεδομένων, το 2005, οδήγησε στην άνθιση κινημάτων ανοίγματος της πληροφορίας και της γνώσης σε κάθε χώρα, αλλά και στην έναρξη της συζήτησης για το υπερσύνολο όλων αυτών, την Ανοιχτή Επιστήμη.
 γράφει ο Τάσος Καφαντάρης

Χρειάζεται τελικά να ζήσει κανείς στιγμές απόλυτης αδυναμίας – όπως αυτές που έζησε ο λαός των Φιλιππίνων στο πέρασμα του τυφώνα – για να συλλάβει τη «φούσκα» της επιστημονικής και τεχνολογικής παντοδυναμίας του ανθρώπου; 
Πρός τι τα τόσα επιτεύγματά μας, τα τόσα εντυπωσιακά ίχνη μας σε τούτον τον πλανήτη ή σε επόμενους, αν δεν μπορούμε να συνασπίσουμε τις δυνάμεις μας απέναντι στην οργή της φύσης; 
Μήπως φταίει το ότι η επιστήμη και η τεχνολογία δεν ανήκουν σε όλους μας αλλά σε λιγοστούς πάτρωνές τους;

Τυπικά, το 3ο Διεθνές Συνέδριο Ανοιχτής Πρόσβασης που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στις 16 - 18 Οκτωβρίου 2013, δεν προδιέγραφε τέτοιους «επαναστατικούς συλλογισμούς». Στόχος του ήταν να προβάλει τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια για την προώθηση της ανοικτής πρόσβασης στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα και το άνοιγμα των δημοσίων δεδομένων. 
Όμως, οι εισηγήσεις των κύριων ομιλητών του – Ιωάννης Καλογήρου (ΕΜΠ), Χάρης Τσαβδάρης (ΓΓΠΣ), Φιλ Αρτσερ (W3C) και Τζέφρι Μπόλτον (Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου) – πυροδότησαν γοργά τα ερωτήματα «για ποιόν μαζεύουμε τα στοιχεία;», «τι έννοια έχει η διασύνδεση των πληροφοριών;», «ποιός έχει τελικά πρόσβαση στη γνώση;» ή «σε ποιόν ανήκει η επιστήμη;»
Όπως έχει ήδη περιγράψει το Βήμα.gr σε προ έτους άρθρο του (βλ. «Επιστήμη, άνοιξε!») οι ζυμώσεις έφεραν την πρώτη μεγάλη σύγκρουση των επιστημόνων με το κατεστημένο των επιστημονικών εκδόσεων, το 2011. Αλλά το ζητούμενο του εφικτού ανάμεσα στο μαξιμαλιστικό «δώστε όλη τη γνώση στο λαό» και το μινιμαλιστικό «ανοίξτε την επιστημονική γνώση σε όλους τους ειδικούς του τομέα της», είναι μιά δυσεπίλυτη εξίσωση με πολλές παραμέτρους. 
Προκειμένου να διαφωτιστούμε σχετικά με αυτές τις παραμέτρους και το πόσο «μεγάλο μπορεί να είναι το άνοιγμα», απευθυνθήκαμε στον καθηγητή Γεωλογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, ακαδημαϊκό (μέλος της Royal Society) και εκπρόσωπο της Βρετανίας στην επιστημονική επιτροπή του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, Τζέφρι Μπόλτον (Geoffrey Boulton).

Μια συνέντευξη με τον καθηγητή και ακαδημαϊκό Τζέφρι Μπόλτον για το «άνοιγμα» της πρόσβασης στα δεδομένα της επιστημονικής έρευνας

Κατά την ομιλία του υπό τον τίτλο «Η Επιστήμη ως Ανοικτό Εγχείρημα» – που συστήνουμε με θέρμη να παρακολουθήσετε διαδικτυακά – ο καθηγητής Μπόλτον (εικοιζόμενος αριστερά)  εξήγησε το πώς φθάσαμε στο τωρινό αίτημα «Αναγέννησης της Επιστήμης» μέσω ανοίγματος των στεγανών της, αλλά και τον κίνδυνο ασφυξίας της αν επιβάλουμε την γνωστοποίηση σε όλους – ειδήμονες και μη – κάθε στοιχείου και κάθε λεπτομέρειας της κάθε έρευνας.
Κατέληξε με το όραμά του για επίτευξη ενός «έξυπνου ανοίγματος της επιστήμης» μέσα από τον διάλογο όλων των παραγόντων της.
Αμέσως μετά, τον ρωτήσαμε:

- Κύριε καθηγητά, ποιο είναι το ακροατήριό σας; Μόνον οι επιστήμονες; Ποιος θα υλοποιήσει αυτά που προτείνετε; Εφόσον τα κονδύλια της έρευνας προέρχονται όλο και περισσότερο από τον ιδιωτικό τομέα, ποιοι και γιατί θα συμφωνήσουν μαζί σας;
« Αυτά που προτείνω δεν γίνεται – κατά τη γνώμη μου – να επιβληθούν από υπερεθνικούς φορείς. Χρειάζεται να προκύψουν ως συμφωνία των επιμέρους συντελεστών της επιστημονικής έρευνας. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι η επιστήμη είναι πλέον μια διεθνής επιχείρηση – δεν υπάρχει αγγλική ή ελληνική επιστήμη. Γι’ αυτό χρειάζεται πολλή δουλειά τόσο τοπικά, ανά έθνος, όσο και στη διεθνή συνεργασία».

- Και η χρηματοδότηση όλων αυτών από πού θα προκύψει;
«Αυτό που λέω εγώ και όσοι συμφωνούν με τις θέσεις μου είναι ότι χρειάζεται αλλαγή στόχευσης στις χρηματοδοτήσεις, με εξοικονόμηση πόρων από «έξυπνες επενδύσεις». Για παράδειγμα, τα πανεπιστήμια ξοδεύουν παραδοσιακά τεράστιους πόρους για τη διατήρηση των βιβλιοθηκών τους. Όμως, στην τωρινή ψηφιακή εποχή, αυτή η επένδυση δεν χρειάζεται πλέον να είναι τόσο μεγάλη».
- Όταν οι «New York Times» έγραψαν στις 13 Αυγούστου 2013 ένα άρθρο για ‘σας, ο αρθρογράφος χρησιμοποίησε το λογοπαίγνιο «η γνώση θέλει να είναι δωρεάν και... ακριβή». Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;
«Αν αυτοί που υπηρετούν την επιστήμη έχουν και τον έλεγχο των δεδομένων της έρευνάς τους, τότε αυτή γίνεται φθηνή. Όταν όμως κοινοποιείς δωρεάν το αποτέλεσμα της έρευνας αλλά κρατάς τα στοιχεία για όποιον τα ακριβοπληρώνει – όπως κάνουν ως τώρα οι εκδότες επιστημονικών περιοδικών – τότε η γνώση καταλήγει πανάκριβη».
- Δεν θα μπορούσε η επιστημονική κοινότητα να απαιτήσει τη θεσμοθέτηση νέων κανόνων, ένα είδος «παγκόσμιου επιστημονικού συντάγματος», που θα επιβάλει τη δωρεάν διάδοση των ευρημάτων και, τελικά, της γνώσης;
«Τυπικά, υπάρχει ήδη ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να προωθήσει κάτι τέτοιο και αυτό είναι η παγκόσμια ένωση ακαδημιών (ICSU). Αλλά στην πράξη δεν υπάρχει μία «παγκόσμια φωνή για την επιστήμη». Η μόνη στιγμή που κάτι τέτοιο εκδηλώθηκε ήταν όταν στη συνάντηση των G8 ψηφίστηκε η μη κατοχύρωση πατεντών στο ανθρώπινο DNA. Όμως, σημειώστε ότι η Ε.Ε. δεν ένοιωσε ευτυχής με αυτή την εξέλιξη και δεν προσυπέγραψε το ψήφισμα. Κι αυτό συνέβη διότι στην Ε.Ε. είναι παντοδύναμο το λόμπι των βιομηχάνων».
- Αν αυτά τα λόμπι κατορθώνουν να φιμώνουν την επιστήμη εν καιρώ δημοκρατίας, τότε... μήπως νιώθετε ιδιαίτερη νοσταλγία για την κατά Πλάτωνα διακυβέρνηση του κόσμου από κυβερνήτες-επιστήμονες;  Ακόμη πιο αιχμηρά μάλιστα, θα σκεπτόταν κανείς ότι ανά την ιστορία η επιστήμη γνώρισε ιδιαίτερη πρόοδο σε περιόδους πεφωτισμένων τυράννων-πατρώνων της... 
«Αν ο σκοπός της ζωής είναι να επιτελούμε επιστήμη, τότε το σκεπτικό αυτό είναι σωστό. Όμως, κατ’ εμέ, ο σκοπός της ζωής είναι να προάγει την καλή διαβίωση των ανθρώπων, με την επιστήμη αρωγό. Και θα σας θυμίσω αυτό που είχε πει ο Τσόρτσιλ: «Η δημοκρατία που έχουμε είναι ένα απαίσιο σύστημα, αλλά είναι το καλύτερο που έχουμε». Από την άλλη πλευρά, το άνοιγμα της επιστήμης σημαίνει και άνοιγμα της δημοκρατίας. Οπότε αν λαχταρούμε το ένα οφείλουμε να παλέψουμε και για το άλλο».
- Δεν φοβάστε ότι, στο μεταξύ, ο διαδικτυακός Πύργος της Βαβέλ που ορθώνουμε θα καταρρεύσει;
«Αν κοιτάξουμε προς τα πίσω, στα τελευταία 300 χρόνια πολιτισμού, θα δούμε ότι ο κύριος ρόλος της επιστήμης ήταν εκείνος της δόμησης γνώσης και κατανόησης. Και οι ύψιστες διακρίσεις σε επιστήμονες δόθηκαν σε εκείνους που κατόρθωσαν να εξάγουν απλότητα από την πολυπλοκότητα. Αυτό, στον τωρινό μας κόσμο της αυξανόμενης πολυπλοκότητας, επιτάσσει την υπεράσπιση της διαύγειας και της απλότητας ακριβώς με την δημοσίευση των δεδομένων πάνω στα οποία στηρίζονται οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις. Το οικοδόμημα της επιστήμης δεν θα πέσει αν αυτή ξεφύγει από τις «αγκάλες» εκείνων που τη θέλουν κλειστή».
ΥΓ: Για την πλήρη κατανόηση του θέματος «Η Επιστήμη ως Ανοικτό Εγχείρημα» θα πρέπει να διαβάσει κανείς το πόρισμα της μελέτης που δημοσίευσε η Royal Society το 2012, στο http://royalsociety.org/policy/projects/science-public-enterprise/report/.


Τι εστί Ανοιχτή Γνώση;

Θεωρώντας ως γνώση οτιδήποτε περιλαμβάνει περιεχόμενο (μουσική, κινηματογραφικές ταινίες, βιβλία...), δεδομένα (επιστημονικά, ιστορικά, γεωγραφικά ή άλλης μορφής) ή πληροφορίες (κρατικές ή άλλες διοικητικές πληροφορίες) αλλά όχι ακόμη το λογισμικό, και ως άδεια την νόμιμη άδεια υπό την οποία διατίθεται ένα έργο γνώσης, τότε ένα έργο γνώσης θεωρείται ανοιχτό εφόσον:

•    είναι διαθέσιμο στο σύνολό του και σε κόστος όχι μεγαλύτερο από ένα εύλογο κόστος αντιγραφής - κατά προτίμηση για δωρεάν λήψη μέσω του Διαδικτύου.
•    η άδειά του δεν θέτει περιορισμούς για την πώληση ή δωρεάν διανομή του έργου, είτε αφ’ εαυτού είτε ως μέρους δέσμης αποτελούμενης από έργα προερχόμενα από διαφορετικές πηγές. Η άδεια δεν απαιτεί καταβολή πνευματικών δικαιωμάτων ή άλλου τέλους για τέτοιου τύπου πώληση ή διανομή.
•    η άδεια προβλέπει τη δυνατότητα τροποποιήσεων και δευτερογενών έργων και επιτρέπει αυτά να διανέμονται υπό τους ίδιους όρους με το πρωτότυπο έργο. Η άδεια μπορεί να επιβάλλει κάποια μορφή προϋποθέσεων απόδοσης και ακεραιότητας.
•    το έργο παρέχεται σε τέτοια μορφή ώστε να μην τίθενται τεχνολογικά εμπόδια στην πραγματοποίηση των παραπάνω δραστηριοτήτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την προσφορά του έργου σε ανοιχτή μορφή δεδομένων, δηλαδή σε κάποια της οποίας οι προδιαγραφές είναι δημόσια και ελεύθερα διαθέσιμες και δεν υπάρχουν χρηματικοί ή άλλοι περιορισμοί για τη χρήση της.
•    η άδεια προϋποθέτει ως όρο για αναδιανομή και επαναχρησιμοποίηση την απόδοση στους συντελεστές και δημιουργούς του έργου (Ο όρος αυτός δεν μπορεί να είναι επαχθής. Π.χ. εάν απαιτείται απόδοση, θα πρέπει να συνοδεύεται το έργο από έναν κατάλογο όλων όσοι χρήζουν αποδόσεως).
•    η άδεια μπορεί να προϋποθέτει ως όρο για αναδιανομή του έργου σε τροποποιημένη μορφή το τελικό έργο να έχει διαφορετικό τίτλο ή διαφορετικό αριθμό έκδοσης από το πρωτότυπο έργο.
•    η άδεια δεν μεροληπτεί εναντίον προσώπου ή ομάδας προσώπων.
•    η άδεια δεν περιορίζει τη χρήση του έργου σε συγκεκριμένο πεδίο δραστηριότητας.
Παραδείγματος χάριν, δεν μπορεί να εμποδίζει τη χρήση του έργου στο εμπόριο ή για στρατιωτική έρευνα.
•    τα δικαιώματα που συνδέονται με το έργο ισχύουν για όλους αυτούς στους οποίους αναδιανέμεται το έργο χωρίς ανάγκη εκτελέσεως περαιτέρω άδειας.
•    τα δικαιώματα που συνδέονται με το έργο δεν εξαρτώνται από το εάν το έργο αποτελεί μέρος συγκεκριμένης δέσμης. Εάν το έργο αποσπάται από αυτήν τη δέσμη και χρησιμοποιείται ή διανέμεται εντός των όρων της άδειάς του, όλοι αυτοί στους οποίους το έργο αναδιανέμεται θα έπρεπε να έχουν τα ίδια δικαιώματα με εκείνα που παραχωρούνται σε σύνδεση με την πρωτότυπη δέσμη.
•    η άδεια δεν θέτει περιορισμούς σε άλλα έργα που διανέμονται μαζί με το εξουσιοδοτημένο έργο. Παραδείγματος χάριν, η άδεια δεν μπορεί να απαιτεί να είναι ανοιχτά και όλα τα υπόλοιπα έργα που διανέμονται με το ίδιο μέσο.
______________________________________________________



* Το Ίδρυμα Ανοιχτής Γνώσης Ελλάδος είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος λειτουργεί για να διαδώσει την ανοιχτή γνώση, τα ανοιχτών δεδομένων, τη διαφάνεια και τη συμμετοχής. Εδώ μπορείτε να μάθετε περισσότερα για εμάς, για τους στόχους μας και τα έργα μας.

_________________________________________

Πηγές: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=543369
http://opendefinition.org/okd/ellinika/



  Scholeio.com