Η σύγχρονη Πελλάνα, που μέχρι το 1912 "άκουγε" στο όνομα Γεωργιτσιάνικα Καλύβια και μέχρι το 1932 σκέτο Καλύβια, βρίσκεται κοντά στη αρχαία Πελλάνα, με λείψανα
πρωτοελλαδικών, Μυκηναϊκών και ελληνιστικών χρόνων.
Ο Όμηρος στην "Ιλιάδα" του επιβεβαιώνει την ύπαρξή της και περιγράφει πως την εποχή εκείνη υπήρχαν 10 Πόλεις:
«…οι δε είχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φαρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς τα ενέμοντο και Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς, οἵ τ᾽ αρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽ ἔφαλον πτολίεθρον, οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο …»
Τον Μάρτιο του 2002, ο Έλληνας αρχαιολόγος ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος που βρίσκεται στη Πελλάνα από το 1979 πραγματοποιώντας ανασκαφές, ανακοινώνει την ανακάλυψη Μυκηναϊκού Ανακτόρου, το οποίο ο ίδιος θεωρεί ότι είναι του βασιλιά της αρχαίας Σπάρτης Μενελάου και της μοιραίας "ωραίας Ελένης". Το ανάκτορο έχει διαστάσεις 32 Χ 14 μέτρα. Το περιβάλλουν κυκλώπεια τείχη και ευρύς δρόμος οδηγεί στην είσοδό του. Κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, οι κοντινοί τάφοι λεηλατήθηκαν όλοι. Ωστόσο, το ανάκτορο ήταν αλώβητο, και η αρχαιολογική σκαπάνη απέδωσε κοσμήματα, τοιχογραφίες, κεραμική, και μια πληθώρα πινακίδων Γραμμικής Β', κάτι που οδηγεί στην πιθανολόγηση ύπαρξης κεντρικών αρχείων εκεί.
"Εδώ... Τώρα... έχουμε και τα τέσσερα αυτά στοιχεία στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας, δεδομένου δε ότι πουθενά αλλού στη Λακωνία δεν υπάρχουν παρόμοιοι τάφοι, δεν μπορεί να ήταν αλλού η πρωτεύουσα του μυκηναϊκού βασιλείου της Λακωνίας.Εκτός από τα στοιχεία αυτά, υπάρχουν εκεί και επί πλέον άλλα από τα οποία αποδεικνύεται ότι, χίλια χρόνια πριν από την εγκατάσταση των Αχαιών Μυκηναίων, είχε αναπτυχθεί εκεί ο πολιτισμός των Μινύων οι εγκαταστάσεις του οποίου προσήλκυσαν την εγκατάσταση των Αχαιών.Προς το τέλος της εποχής των Παγετώνων και αφού ξεκίνησε η σταδιακή τήξη των πάγων κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου, ο Ελληνικός χώρος άρχισε να αναδύεται σιγά σιγά από τη θάλασσα της Μεσογείου και να σχηματίζονται τμήματα ξηράς. Από το φαινόμενο αυτό δημιουργήθηκαν τεράστιες λιμνοθάλασσες. Μία από αυτές παρέμεινε έως το 1750 π. Χ. και ήταν η Λίμνη της Λακεδαίμονος «Η ΙΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ», η οποία έφθανε από την Πελλάνα έως το Γύθειο, ενώ ο Ποταμός Ευρώτας (ευ + ρότα = καλή πλοήγηση) ήταν πλωτός μέχρι τη θάλασσα".
Όλες αυτές οι κυκλώπειες και μυστηριώδεις κατασκευές μας βάζουν σε σκέψεις, η κατασκευή λαξευτού τάφου προϋποθέτει μεγάλες τεχνικές γνώσεις, κατασκευαστική εμπειρία και μακροχρόνια εργασία και οικοδομικά μέσα υψηλά. Παρότι η σύγχρονη τεχνολογία έχει φθάσει σε απίστευτα ύψη κι όμως εξακολουθούν να προβληματίζουν τους ειδικούς για το αν οι πολιτισμοί εκείνοι κατοικήθηκαν από εξωγήινους ή γίγαντες, με αποτέλεσμα να υποπίπτουν συνεχώς σε λανθασμένα και ανυπόστατα συμπεράσματα.
Καλύτερα να ερευνούμε και να ετυμολογούμε τα πανάρχαια τοπωνύμια που μας προσφέρει μέσα από τα σπλάχνα της η Ελληνική Γη και όχι να κολλάμε σε εγκαταλειμμένες, εδώ και εκατοντάδων ετών, θεωρίες όπως είναι της απαρχαιωμένης Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής, οι οποίοι Άγγλοι Αρχαιολόγοι ισχυρίζονται, με το έτσι θέλω, ότι το Ανάκτορο του Μενελάου και της Ελένης βρίσκεται στην σημερινή Σπάρτη δίχως να υπάρχουν χειροπιαστά στοιχεία για
να καταδείξουν την ορθότητα των επιχειρημάτων τους, κατά συνέπεια όλες αυτές οι θεωρίες χαρακτηρίστηκαν αβάσιμες και έχουν απορριφθεί από την επιστημονική κοινότητα.
Για την Ιστορία είπαμε πολλά μέχρι τώρα μα λίγα για τον κ. Θεόδωρο Σπυρόπουλο που ίσως νάχουμε ακουστά μόνο το όνομά του. Ας δούμε τι ακριβώς έχει πετύχει στην μακρόχρονη και πλούσια καριέρα του ως Αρχαιολόγος και πόσα ακόμα, αν τον αφήσουμε, μπορεί να μας διδάξει. Είναι Δρ. Αρχαιολογίας με πολλές διακρίσεις στο ενεργητικό του, οι περγαμηνές του ίσως να ξεπερνάνε ακόμα και το ανασκαφικό του έργο. Είναι:
- Ανασκαφέας Αρχαιολόγος
- Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
- Μέλος της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρίας
- Μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου
- Επίτιμο Μέλος στην Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά
- Επίτιμος Δημότης Πελλάνας (πρώην Δήμος Πελλάνας) και
- Συγγραφέας βιβλίων και μελετών που έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα Ελληνικά και ξένα περιοδικά όπως είναι: Το Αρχαιολογικό Δελτίου, Το Τρίτο Μάτι, ΑΕΡΩΠΟΣ, Δαυλός, Sparta in Laconia, CORPUS κ.ά.
- Υπήρξε μαθητής του Μεγάλου Αρχαιολόγου Σπύρου Μαρινάτου, όπου μαζί του το 1967 έκαναν την μεγαλύτερη, μέχρι τότε, αρχαιολογική ανακάλυψη στην Ελλάδα στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Εκεί ήρθε στο φως μια ολόκληρη προϊστορική πόλη της Υστεροκυκλαδικής Α΄ περιόδου (1600 – 1400 π. Χ.), θαμμένη κάτω από τα ηφαιστειακά υλικά. Χάρη σ’ αυτό το ελαφρύ υλικό (τέφρα) τα σπουδαία αυτά οικοδομήματα διατηρήθηκαν επί αιώνες ακέραια και σε άριστη κατάσταση, όπου η δόμηση ήταν πυκνή και διέθετε πολυώροφα κτίρια με πλούσιες τοιχογραφίες, οργανωμένες αποθήκες, βιοτεχνικούς χώρους, άριστη πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες και είχε ένα πλήρως αναπτυγμένο αποχετευτικό σύστημα, το οποίο περνούσε κάτω από το λιθόστρωτο και συνδεόταν απευθείας με τα σπίτια, όπως συμβαίνει και στις σύγχρονες πόλεις.
- Από το έτος 1968 έως και το έτος 1984 η Αρχαιολογική Εταιρία της Αθήνας διενεργεί συστηματική ανασκαφή στην Τανάγρα υπό την διεύθυνση του Δρ. Σπυρόπουλου σε δύο θέσεις, 500 και 800 μ. Ανατολικά του σημερινού χωριού της Τανάγρας, Νοτίως του Στρατιωτικού Αεροδρομίου, σε δύο Νεκροταφεία των μυκηναϊκών χρόνων. Κατά την ανασκαφή ήλθαν στο φως γραπτές λάρνακες και τα άλλα αρχαία της Τανάγρας των μυκηναϊκών χρόνων περίπου 1350 – 1180 π. Χ.
- Αργότερα ως Έφορος αρχαιοτήτων στην πόλη της Θήβας ανακαλύπτει κατά την χρονική περίοδο 1971 και 1973 στο χώρο του Αμφείου την μεγαλύτερη βαθμιδωτή πυραμίδα της τρίτης χιλιετίας π. Χ, η οποία έχει όλες τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί σ’ ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία του Ευρωπαϊκού χώρου. Καθώς επίσης και τους τάφους των μυθικών αδερφών Ζήθου και Αμφίωνα, όπου σύμφωνα με τα Ομηρικά Έπη ήταν υιοί του Δία και της Αντιόπης και ήταν εκείνοι που πρώτοι έκτισαν την έδρα και τα τείχη της «εφτάπυλης» Θήβας (Οδύσσεια λ 260 – 289). Θα περίμενε κανείς να επαινεθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ο καθηγητής για τις σπουδαίες αυτές ανακαλύψεις, παραταύτα εκδιώχθηκε βιαίως από τις ανασκαφές και «μετατέθηκε» άρον άρον στη Σπάρτη, όπου και παρέμεινε μέχρι την συνταξιοδότησή του το 2002.
- Η έπαυλη του Ηρώδη Αττικού στην Εύα/Λουκού Κυνουρίας είναι το σημαντικότερο μνημείο των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων στον ελληνικό χώρο, όπως καταδεικνύουν η μεγάλη της έκταση και κυρίως ο εξαιρετικός πλούτος των αρχιτεκτονικών λειψάνων και των πολυσχιδών γλυπτών και ψηφιδωτών ευρημάτων της. Το μνημείο ήρθε στο φως έπειτα από είκοσι ένα χρόνια συστηματικής ανασκαφής από τους καθηγητές Δρ. Θεόδωρο Σπυρόπουλο (1980 - 2001) και τον γιό του Δρ. Γεώργιο Σπυρόπουλο (1990 - 2001).
- Το Πάσχα του 2002 η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητής αγγίζει τον Ανακτορικό Θολωτό Λαξευτό Βασιλικό Τάφο
του Μενέλαου και της Ελένης. Επρόκειτο για ένα μεγαλοπρεπέστατο μνημείο, ο οποίος όμως... μπαζώθηκε εν μία νυκτί, με πρόφαση την
εμφάνιση ρωγμών και τον φόβο ατυχήματος με απόφαση του Κ.Α.Σ. που ενημέρωνε ότι οι
εργασίες θα ξεκινούσαν έπειτα από δύο μήνες. Ωστόσο 19 χρόνια μετά δεν έχουν ξεκινήσει ! Εικασίες άρχισαν να κυκλοφορούν αντί για απαντήσεις γιατί απαντήσεις δεν υπήρχουν... δεν
δόθηκαν ποτέ.
"Αυτό" δεν ήταν μία ακόμα αρχαιολογική ανακάλυψη γιατί αν ανατρεπόταν η Ελληνική Ιστορία από τις ανακαλύψεις του κ. Σπυρόπουλου, τότε ολόκληρη η διδακτική ύλη της Ιστορίας θα διαγραφόταν από όλα τα σχολικά βιβλία, αυτομάτως το γεγονός αυτό θα προκαλούσε τριγμούς τόσο στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων όσο και στους κύκλους της Αρχαιολογίας.
Θα τάραζε τα λιμνάζοντα νερά μιας μερίδας «βολεμένων» της συντηρητικής κοινωνίας της πόλης μας γνωστοί κι ως «τζάκια της Σπάρτης», οι οποίοι με το έμμονο οικονομικό συμφέρον ως πρόσχημα δεν θα δίσταζαν να σαμποτάρουν αρχαιολογικούς χώρους, έργα υποδομής, την κατασκευή υπερσύγχρονων αυτοκινητόδρομων ή ακόμα και να παρεμποδίσουν τη δημιουργία
μουσείου στην Σπάρτη πλήττοντας έτσι ανεπανόρθωτα τον τουρισμό και την ανάπτυξη της Λακωνίας, για να ικανοποιήσουν το αρρωστημένο τους προσωπικό όφελος.... και μαζί με τον συντεχνιακό πόλεμο μεταξύ αρχαιολόγων, το έντονο παρασκήνιο και μία περίεργη σιγή ιχθύος από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού δημιουργούν αυτό ακριβώς το εκρηκτικό μείγμα που καταγγέλλεται για την υπόθεση της μεγάλης αρχαιολογικής ανακάλυψης στην Αρχαία Πελλάνα Σπάρτης, δηλαδή τον ανακτορικό τάφο που αφέθηκε στην τύχη του, κάτω από 200 τόνους μπαζών.
Δεκαοκτώ χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2020 ο καθηγητής Σπυρόπουλος Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων Σπάρτης απαντά, παρεμβαίνοντας γραπτώς, στον βουλευτή Θ. Δαβάκη που απευθυνόμενος στην Υπουργό Πολιτισμού της είχε ζητήσει το "Σχέδιο Δράσης" του Υπουργείου για τον ανεσκαμμένο επί σειρά ετών αρχαιολογικό χώρο της Ομηρικής Λακεδαίμονος στην περιοχή της Πελλάνας, που παραμένει κλειστός ερειπιώνας, έκθετος σε φυσικές καταστροφές και επιθέσεις τυμβωρυχίας:
«Αξιότιμε κ. Δαβάκη,
Χαιρετίζω
την πρωτοβουλία σας να ζητήσετε από την Υπουργό Πολιτισμού
το σχέδιο δράσης του Υπουργείου για τον ανεσκαμμένο επί σειρά ετών
αρχαιολογικό χώρο της Ομηρικής Λακεδαίμονος στην περιοχή της Πελλάνας,
που παραμένει κλειστός ερειπιώνας, έκθετος σε φυσικές καταστροφές και
επιθέσεις τυμβωρυχίας.
Ενθυμούμαι ότι στα πρώτα στάδια των
πολυετών ερευνών και συστηματικών ανασκαφών μου στην Πελλάνα (1979-
2002), είχα την συνηγορία σας προς την τότε Γενική Γραμματέα και νυν
Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, σε σύσκεψη στην Σπάρτη, να ενισχύσει
τις έρευνές μου και πιστεύω ότι η εξέλιξη των ανασκαφών και των
ανακαλύψεων εδικαίωσαν τις επιδιώξεις μας.
Με την
συνταξιοδότησή μου το έτος 2002 οι ανασκαφές διεκόπησαν παρότι η
ανασκαφή εκηρύχθη συστηματική απο το Υπ. Πολιτισμού, συγκροτήθηκε η
προβλεπόμενη από τον Αρχαιολογικό Νόμο επιστημονική επιτροπή και εγώ
ορίσθηκα Διευθυντής της Συστηματικής Ανασκαφής της Πελλάνας. Πέρασαν
έτσι 20 άγονα χρόνια στα οποία θα είχε ολοκληρωθεί η έρευνά μας, η
πλήρης αποκάλυψη ενός σπουδαίου Βασιλικού Μυκηναϊκού Τάφου, που
κατεχώσθη βαναύσως, η συντήρηση και ανάδειξη του χώρου, η επισκεψιμότητά
του και η διεθνής προβολή του, αίτημα το οποίο παραμένει ενεργό για
εμένα και τους συνεργάτες μου.
Η Διεθνής
βιβλιογραφία, όπως αποτυπώνεται στο Review της Αmerican Journal of
Archaeology, του διαπρεπούς Καθηγητού Jeremy Rutter, ορίζει τα κριτήρια
προκειμένου να χαρακτηρισθεί ένας χώρος ως Ανακτορικό Κέντρο της
Μυκηναϊκής περιόδου, όπως οι Μυκήνες, η Τίρυνς, η Πύλος, η Θήβα, ο
Ορχομενός της Βοιωτίας. Τα κριτήρια αυτά είναι:
1. Η ύπαρξη (η αποκάλυψη) Ακρόπολης με Κυκλώπειο τείχος.
2. Το Μέγαρο, το κέντρο διαμονής και διοίκησης του Άνακτος.
3. Η υπόγεια πηγή που περικλείεται σε επέκταση (Extension) του Κυκλώπειου τείχους για προμήθεια νερού σε περίπτωση πολιορκίας.
4. Το ωργανωμένο Βασιλικό Νεκροταφείο Θολωτών (κυρίως) τάφων κατά προτίμησιν Δυτικά του Ανακτόρου.
Ανασκαφές και έρευνες δύο εκατονταετηρίδων στην Λακωνία δεν είχαν
εντοπίσει αρχαιολογικό χώρο που να πληροί τα κριτήρια αυτά, ώστε να
χαρακτηρισθεί Ανακτορικό κέντρο, έτσι που η Αγγλική Αρχαιολογικη Σχολή
κατέληξε στο απαισιόδοξο συμπέρασμα ότι η Λακωνία "frustrates all
expectations"!
Εν τούτοις η Πελλάνα, δηλ. η ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ, εδικαίωσε τις προσδοκίες μας
και εκάλυψε α π ό λ υ τ α και τις τέσσερις προϋποθέσεις της
επιστημονικής δεοντολογίας, διότι και Ακρόπολη έχει τειχισμένη με
κυκλώπειο τείχος, το οποίο αφού κατεδαφίσθη στα ιστορικά χρόνια κατά την
εισβολή του Αρκάδα Λυκομήδη στην Πελλάνα το έτος 370/69 π.Χ., μετετράπη
σε δρόμο κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους., ενώ βραδύτερα η περιοχή
ήκμασε ως Βυζαντινό ή Φραγκικό κέντρο (πιθανώτατα η Μεσαιωνική
Λακεδαιμονία, όπου βρήκαμε και σημαντικό νομισματικό θησαυρό του
Αυτοκράτορα Φωκά (602-610) κοπής Κωνσταντινουπόλεως, που διαψεύδει τις
εικοτολογίες Fallmereier, ενώ εκείθεν ίσως ιδρύθη το 582 μ.Χ., η
Μονεμβασία αλλά και η παρακείμενη Δαιμονιά.
Το Κυκλώπειο τείχος
επεκτάθηκε από την Ακρόπολη στον λόφο Παλαιόκαστρο και περιέκλεισε την
υπόγειο Πηγή, την οποία ο Παυσανίας τον 2ο αι.μ.Χ. ονομάζει "Πελλανίδα"
και την καταγράφει ως το ένα από τα αξιοθέατα της Πελλάνας της εποχής
του, με δεύτερο το Ασκληπιείο, ασφαλώς πλησίον της Πηγής, πιθανώτατα
κάτω απο την σημερινή πλατεία της Άσπρης Βρύσης της Πελλάνας.
Το
Μυκηναϊκό Μέγαρο ευρέθη στην Νότια πλαγιά της Ακρόπολης (Παλαιόκαστρο
Πελλάνας) και παρά τις φθορές του είναι "μέγα υψιρεφές δώμα" διαστάσεων
14Χ35 μ. με τριμερή διαίρεση και φέρει στο μέσον του τον Πρωτογεωμετρικό
Ναό, καθιερωμένο στην Ελένη και τους Διοσκούρους, που επιμαρτυρεί την
ιερότητά του και την πιστοποίηση της ταυτότητός του, αφού όμοιοι ναοί
ευρέθησαν πάνω από όλα τα μυκηναϊκά Μέγαρα, στις
Μυκήνες (Ναός Αθηνάς), στην Τίρυνθα (Ναός Ήρας), στην Θήβα (Ναός Περικιονίου Διονύσου), στον Ορχομενό (Ναός των Χαρίτων).
Το Μέγαρο βέβαια δεν είναι μόνο του, αλλά είναι στην προμετωπίδα ενός
συγκροτήματος κτιρίων (φυλακείων, αποθηκών, εργαστηρίων, αρχείων) που
καλύπτουν έκταση 5000 τ.μ. στην Νότια πλαγιά της Ακρόπολης, ενώ ο
αστικός χώρος βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο (Unterburg)
περιτειχισμένος επίσης με το κυκλώπειο τείχος.
Έτσι το
Ανακτορικό συγκρότημα στην Λακεδαίμονα είναι ένα απο τα μεγαλύτερα της
Μυκηναϊκής Ελλάδος, άριστα ωργανωμένο και προσανατολισμένο στην πλούσια
άνω κοιλάδα του Ευρώτα, με έξοχη θέα στον μεγαλοπρεπή Ταΰγετο και
ανοιχτό στις ζείδωρες αύρες του Ζέφυρου, που πνέει από τον Λακωνικό
κόλπο και κάνει τον Ταΰγετο να φιλοξενεί δένδρα της Αλπικής ζώνης των
Υπερβορείων μαζί με καρποφόρες ελιές από τις οποίες ο Ηρακλής αφαίρεσε
ένα "γροθάρι" και το φύτεψε στον Κρόνιο λόφο της Ολυμπίας, καθιερώνοντας
τους Ολυμπιακούς αγώνες, που τελούσαν πάντοτε υπο την κηδεμονία της
Σπάρτης, στους ιστορικούς χρόνους.
Το τέταρτο κριτήριο είναι το
Βασιλικό Μυκηναϊκό Νεκροταφείο στην "Πελεκητή Πελλάνας" που έδωσε τους
μεγαλύτερους, σε όλο τον Μυκηναϊκό κόσμο, θολωτούς λαξευτούς τάφους,
έξοχα έργα τεχνολογίας και αισθητικής, με σημαντικά ευρήματα (χρυσά
κοσμήματα, τα πρώτα και μόνα που βρέθηκαν στην Μινυακή και Μυκηναϊκή
Λακωνία, ψήφους ηλέκτρου, αγγεία ανακτορικού ρυθμού και πλείστα
αφιερώματα στους Ήρωες-Νεκρούς κατά τους αρχαϊκούς, κλασσικούς και
ρωμαϊκούς χρόνους) και κυρίως αποδεικτικά της διαχρονίας της Ανακτορικής
ζωής και δράσης σε όλη την Μυκηναϊκή περίοδο (1600-1200 π.Χ.).
Εάν είναι θεμιτό και επιστημονικά αποδεκτό να ταυτίζουμε τα Ανακτορικά
κέντρα της Μυκηναϊκής Ελλάδος με τους ήρωες του Έπους, τις Μυκήνες με
τον Αγαμέμνονα, την Πύλο με τον Νέστορα (βλ.το Αμερικανικό σύγγραμμα του
C.Blegen κά. "The Palace of Nestor in
Western Messenia") το Ανάκτορο των Θηβών με τον Κάδμο και τον Οιδίποδα κ.ο.κ. εξ ίσου
θεμιτό
είναι να συνδέσουμε το Ανάκτορο στην Λακεδαίμονα με τους ήρωες του
Λακωνικού παρελθόντος, τον Τυνδάρεω, τους Διοσκούρους, την Ελένη και τον
Μενέλαο.
Αυτή ήταν η πεποίθηση των Λακεδαιμονίων μέχρι την εποχή του Παυσανία, ο οποίος γράφει:
"Τυνδάρεων φασί οικήσαι ενταύθα" (δηλ. στην Πελλάνα). Συναφώς και το Σχόλιον σε τραγωδία του Ευριπίδου για τον Τυνδάρεων ότι "οικεί εν τοις εσχάτοις της Λακεδαιμονίας".
Επιγραφικά ευρήματα των ανασκαφών του υπογραφομένου και των συνεργατών
του αναφέρονται στην Ε (Ελένη), τους Διοσκούρους, τον Ηρακλή και τους
Ηρακλείδες οι οποίοι επιστρέψαντες απο την Δύση, την "Μεγάλη Ελλάδα -
Magna Grecia", ως "Λαοί της Θαλάσσης" (Τυρρηνοί, Σαρδηνοί, Σικελοί)
ανέτρεψαν το μυκηναϊκό κράτος (1200-1180 π.Χ.) και επανίδρυσαν την
αγαπημένη τους πρωτεύουσα, την Ομηρική Λακεδαίμονα (στην περιοχή
της Πελλάνας) στην Νέα Λακεδαίμονα, την ιστορική Σπάρτη, μία νέα πόλη, αρχετυπικά Δωρική.
Αλλά η περιοχή της Άνω Κοιλάδας του Ευρώτα, όπου απεκαλύφθη η χαμένη
Μητρόπολις Λακεδαίμων (βλ.Getty Images) φιλοξενεί τεκμήρια και ευρήματα
του χιλιόχρουνου πολιτισμού (2750-1750 π.Χ.) των Μινυών, που είχαν
μετατρέψει την λιμνοθάλασσα (Lagoon-Λαγκάδα) του Ταϋγέτου σε ευδαίμονα
πολυνησία με επίκεντρο την θρυλική Ατλαντίδα, οπως μετωνόμασε ο Πλάτων
την Λακεδαίμονα "την υφ' ηλίω ούσαν ποτέ νήσον ιεράν", διότι η
Λακεδαίμων παράγεται απο το ρήμα λαγχάνω (=διανέμων με κλήρωση) και την
λέξη Δαίμων (=Θεός), εν προκειμένω ο Ποσειδών ο πατρώος Θεός του
Μινυακού Γένους, δηλ. των Ηρακλειδών, προγόνων των Δωριέων και ιδρυτών
της Λακεδαίμονος-Ατλαντίδος και της Νέας Λακεδαίμονος-Σπάρτης.
Η
Μινυακή και εν συνεχεία η Μυκηναϊκή Λακεδαίμων υπήρξε Ανακτορικό κέντρο
της Λακωνίας, έδρα των Βασιλέων και των Παραδόσεών της για την περίοδο
2750-1200/1180
π.Χ., όταν οι Ηρακλείδες μετέφεραν την πρωτεύουσά τους στην Σπάρτη.
Έκτοτε η Λακεδαίμων έπαυσε να κατοικείται και μετετράπη σε Ιερό Χώρο
όπως υπήρξε αείποτε ως Θεράπνη, όπου ιδρύθησαν Ιερά και Ναοί (όχι
οικισμοί των ελληνιστικών χρόνων, όπως εκλαμβάνεται λανθασμένα) και Ηρώα
προς τιμήν των Νεκρών, που εφονεύθησαν στην μάχη του 369 π.Χ.
(Αινήσιππος εν πολέμωι, Φλειάσιοι εν πολέμω) και ετιμήθησαν με Ηρώα,
περιρραντήρια και αγγεία των κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων.
Εκεί ετελούντο στους ιστορικούς χρόνους οι εορτές Ελένια και
Ελενηφόρεια, όπου αι παρθένοι μετέβαιναν με άμαξες απο λυγαριά
(κάναθρα). Ήταν φυσικό και ιστορικά επαναλαμβανόμενο η Σπάρτη να
αναδεχθεί τις λατρείες και τις γενεαλογίες της Μητρός Λακεδαίμονος και
να τις εντάξει στο πολιτικό και πολιτιστικό της γίγνεσθαι και στις
διεκδικήσεις της ως Μητρόπολις του Δωρισμού, αλλά και Αχαϊκών
προσωπικοτήτων, όπως ο
Μενέλαος και ο Ορέστης.
Άλλωστε η
Σπάρτη επολεοδομήθη στα πρότυπα της Μινυακής και της Μυκηναϊκής
Μητρόπολης της Λακεδαίμονος αφού κατασκεύασε Γυμνάσιο στον Πλατανιστά σε
σχήμα νησίδος που περιβαλλόταν από Εύριπο, μετέφερε τις Ηράκλειες
Στήλες από το Όρος Θόρνακαστον εν πεδίω Θόρνακα προ της γέφυρας του
Ευρώτα και ακολούθως την μία στο Ιερό του Υακίνθου στις Αμύκλες όπου την
είδε και ο Ηρόδοτος και ο Παυσανίας επιχρυσωμένη σε ύψος 16 μ.περίπου,
μετέτρεψε το Ιερό του Μενελάου και της Ελένης στην Νέα Θεράπνη σε σχήμα
πυραμίδος όπως ο λόφος που ιδρύθη αρχικά η Λακεδαίμων και έδωσε στο
σχήμα του τάφου των Αγιαδών Βασιλέων κυκλική θολωτή μορφή, όπως οι
Διπλοί Βασιλικοί Μινυακοί Θολωτοί Τάφοι της Λακεδαίμονος και έθεσε τη
διπλή Βασιλεία της Σπάρτης υπό την κηδεμονία των Διοσκούρων.
Η
κώμη της Πελλάνας, την οποία ο Παυσανίας εχαρακτήρισε στην εποχή του
"πόλιν το αρχαίον" είναι διάφορος της Λακεδαίμονος και στα ιστορικά
χρόνια κατέλαβε τον χώρο Νοτιοδυτικά της Πελλανίδος πηγής και του
παρακείμενου σ' αυτήν Ασκληπιείου.
Από το έτος 2013 κυκλοφορεί το
τρίτομο σύγγραμμά μου "ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ", Η υφ' ηλίω ούσα ποτε νήσος Ιερά,
1500 περ.σελίδων και εικόνων στις εκδόσεις "Ινστιτούτο του βιβλίου
Καρδαμίτσα, το οποίο θα χαρώ να σας στείλω στην Διεύθυνση που θα μου
υποδεικνύατε. Η Λακεδαίμων, η Πελλάνα, η Σπάρτη, η Λακωνία που υπηρέτησα
επί 22 έτη, αξίζει ό,τι δικαιούται, τον πρωτεύοντα ρόλο της στην
δημιουργία, την Διασπορά και την ακτινοβολία του Μινυακού - Δωρικού
Πολιτισμού του Έθνους μας, Πολιτισμού Πρωτογενούς και Παιδαγωγού της
Ελληνικής Οικουμενικότητας.»
Το γεγονός είναι ότι η ανακάλυψη του καθηγητή Σπυρόπουλου, η φλέβα χρυσού που χτύπησε ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΑ. Πρώτη φορά στα χρονικά της Αρχαιολογίας συναντάμε ασύλητο (σφραγισμένο) βαθμιδωτό λαξευτό Βασιλικό Τάφο τέτοιας υψίστης σπουδαιότητας, δηλαδή από την αρχή του διαδρόμου μέχρι την είσοδο της Πύλης κλείνει προς τα μέσα σχηματίζοντας στα τοιχώματα βαθμιδωτή πυραμίδα, εμπεριέχει στο εσωτερικό του κι άλλους δυο καλά φυλαγμένους τάφους (τρείς τάφους μέσα σε ένα μεγάλο). Και ένας Θεός ξέρει τι αμύθητους θησαυρούς και γνώσεις θα κρύβουν μέσα τους, προσθέτοντας επιπλέον άλλα 1.000 χρόνια Ιστορίας στην αρχαία Σπάρτη. Αυτό δεν συνέβη με τον Μανόλη Ανδρόνικο με την ανακάλυψή του για τον τάφο του Φιλίππου;
Οι κάτοικοι της Πελλάνας λένε δεν θα εγκαταλείψουν έτσι εύκολα τα όπλα, είναι αποφασισμένοι να δώσουν αγώνα μέχρι το τέλος και όπως έχει ειπωθεί επανειλημμένως κατά το παρελθόν: «...παίρνοντας την γενναία απόφαση παραδίδουμε τις περιουσίες και τα χωράφια μας στα χέρια του κ. Σπυρόπουλου για το καλό της Ιστορίας και του τόπου μας και αν δεν αλλάξει το πολιτικό σκηνικό θα πάρουμε το νόμο στα χέρια μας και σύντομα θα μας βρείτε μπροστά σας».
* Τον Ιούνιο του 2014 το
Ινστιτούτο Βιβλίου Α. Καρδαμίτσα εξέδωσε ένα τρίτομο έργο του Θεόδωρου
Σπυρόπουλου, Επίτιμου Έφορου Αρχαιοτήτων Σπάρτης, παρουσιάζει τη
σημαντικότατη ανασκαφική του έρευνα στην Πελλάνα Λακωνίας, που βρίσκεται
25 χλμ. βόρεια της Σπάρτης. Η ανασκαφική έρευνα ξεκίνησε το 1980 και
διήρκησε 25 περίπου χρόνια. Κατά την διάρκεια αυτής βρέθηκαν πολλά
συγκροτήματα κτηρίων που χρονολογούνται από τα Πρωτοελλαδικά χρόνια έως
και τους Μεσαιωνικούς χρόνους, καθώς και επιβλητικοί θολωτοί τάφοι των
μυκηναϊκών χρόνων. Οι θολωτοί τάφοι λόγω του εντυπωσιακού τους μεγέθους
και των κτερισμάτων έχουν ερμηνευθεί από τον ανασκαφέα ως βασιλικοί.
Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας η Πελλάνα είναι η Ομηρική πόλη Λακεδαίμων,
εξ ου και ο τίτλος του τρίτομου έργου του, ενώ διάφορα κτήρια έχουν
ταυτισθεί ως τα βασιλικά ανάκτορα του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης.
Ο πρώτος τόμος δημοσιεύει ως επί το πλείστον τα αποτελέσματα των
ανασκαφών στην Πελλάνα. Ο δεύτερος τόμος εστιάζει κατά βάση στην
παρουσία των Μινύων στη Μεσόγειο. Και ο τρίτος τόμος περιλαμβάνει 29
έγχρωμους πίνακες και 1131 ασπρόμαυρες εικόνες.
* Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν την ομιλία "ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΛΑΝΑ ~ ΟΜΗΡΙΚΗ ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ ~ ΧΑΜΕΝΗ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ". Ομιλητής: Δρ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ Γ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Αρχαιολόγος, Διευθυντής της Συστηματικής Ανασκαφής στην αρχαία Πελλάνα, Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ομιλία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020 στο βιβλιοπωλείο «Αἰγηΐς» στον Πειραιά.
Το ανάκτορο βασιλιά Μενελάου, η ωραία Ελένη της Σπάρτης, τάφοι και τείχη είναι τα στοιχεία που κατέγραψαν οι Φρυκτωρίες στην ομιλία του κ. Σπυρόπουλου.
Ο Θολωτός τάφος 2.500 π.Χ, το κυκλώπειο τείχος, η κεντρική πύλη, Ο «Τάφος της Ελένης» καθώς και ευρήματα από την καθημερινή ζωή της πόλης. ________________________________________
* Για να ολοκληρωθεί η ανάρτηση μελετήθηκαν με ψυχραιμία δημοσιεύσεις και άρθρα από το 2002 έως τον Φεβρουάριο του 2012 που γράφονται αυτές οι γραμμές:
http://history-of-macedonia.com/2012/01/09/o-xamenos-tafos-ths-arxaias-pellanas/
https://pellana-fanclub.blogspot.com/p/blog-page.html
https://tokastori.wordpress.com/2007/09/09/arxaia-pellana/
https://about-near-exact.webnode.gr
Scholeio.com
