 |
Εικόνα αριθ. 4, Μάχη εις της Γραβιάς το Χάνι. Χείρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι
|
"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....." Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...
Το ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Το ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη", μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες...
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...
εικόνα τέταρτη:
Μάχη εις της Γραβιάς το Χάνι
1. Χάνι της Γραβιάς, εις το οποίον εσυγκροτήθη ο πόλεμος όπου εφονεύθησαν περίπου 400 Τούρκοι και μέσα εις το χάνι μόνον ο αξιωματικός Καπλάνης. Βλέποντες δε την υπερβάλλουσαν δύναμιν των εχθρών άνοιξαν τας θύρας και με το σπαθί εις το χέρι ελευθερώθησαν από μέσα από τα πλήθη των εχρών, φονευθέντες εξ αυτών μόνο δύο.
2. Ακολούθως έγινε και ένας μεγάλος πόλεμος εις την Άμπλιανήν, όπου αφανίσθησαν πολλοί Τούρκοι, εσυμποσούντο δε περίπου 10.000 υπό την οδηγίαν του Ιουσούφ πασσά Μπερκόφσταλη και Αμπάζ πασσά Δίμπρα.
3. Σκηναί και κανόνια των Τούρκων εις την Άμπλιανη.
4. Ταμπούρι του Νίκου Πανουριά και Κοντοσόπουλου με 180 ανθρώπους.
5. Του Κόντου, Θανασούλα και διαφόρων Σαλωνιτών.
6. Ταμπούρι του Δράκου, Διαμάντη Ζέρβα, Νταγλή, Περραιβού, Ντούσια, Κ. Μάκου κλ. αξιωματικών.
7. Ταμπούρι του Τζαβέλα κλ. αξιωματικών με 150 ανθρώπους.
8. Ταμπούρι του Παν. Νοταρά με 200 ανθρώπους και λπ. αξιωματικούς. Βοηθητικά σώματα.
9. Χαλμούκης με 200 ανθρώπους.
10. Από το άλλο μέρος διάφοροι αξιωματικοί του Σκαλτζοδήπου, Καλύβας και Μπίτης και Φαρμακάτζης με 240 ανθρώπους και λπ. αξιωματικούς.
11. Πολεμώντες εχαλάσθησαν οι Τούρκοι.
12. Χωρίον Βάργιανη.
13. Χωρίον Τοπόλια.
14. Χωρίον Σεγδίτζα.
15. Χωρίον Βετρινίτζα.
16. Χώρα Σάλωνα.
17. Χωρίον Πεντεόρνια.
18. Χωρίον Γαλαξείδιον.
19. Χωρίον Κωλοπετινίτζα.
20. Χωρίον Βινιχώρα.
21. Χωρίον Αϊθυμιά.
22. Χωρίον Άγιος Γεώργιος.
23. Χωρίον Σεργούνι.
24. Χωρίον Σερνικάκι.
25. Μοναστήριον του Προφήτου Ηλιού.
26. Χωρίον Χρυσό.
27. Χωρίον Καστρί.
28. Χωρίον Αράχοβα.
29. Δέσβινα.
30. Άσπρα σπίτια.
31. Χωρίον Ξεροπήγαδο.
Εις όλα αυτά τα μέρη συνέβησαν διάφοροι πόλεμοι και κατεκάησαν, νικώντας πότε οι Τούρκοι και πότε οι Έλληνες.
* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού.
* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.
Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.
Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα
* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839
Κατηγορίες θεμάτων: 3
Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Ανεφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.
Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται:
- Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα.
- Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα.
- Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο.
- Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).
Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.
Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839
Κατηγορίες θεμάτων: 3
Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Ανεφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.
Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται:
- Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα.
- Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα.
- Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο.
- Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).
Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.
Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.
Scholeio.com
