Ελλάς, "Εφ' όλης της ύλης", Αλέξανδρος και Επίγονοι



355 -146 π. Χ. Αλέξανδρος και επίγονοι


355 π.Χ. Ισοκράτης, «Περί Ειρήνης».

Τέλος του Συμμαχικού Πολέμου. Η Αθήνα παύει να αποτελεί μεγάλη δύναμη, ικανή να επιβάλλει τη θέλησή της. Ο Μαύσωλος, εκμεταλλευόμενος τη δύσκολη θέση στην οποία είχαν περιέλθει οι Αθηναίοι, καταλαμβάνει τη Χίο, τη Ρόδο και την Κω.

354 π.Χ. Ισοκράτης, «Αεροπαγητικός».

Πρώτοι λόγοι του Δημοσθένη στην Εκκλησία του Δήμου.

Ο Εύβουλος προϊστάμενος του ταμείου των θεωρικών.

Ο Φίλιππος καταλαμβάνει τη Μεθώνη της Πιερίας και εισβάλλει στη Θεσσαλία, όπου συγκρούεται με τις δυνάμεις του στρατηγού των Φωκέων Ονόμαρχου και εξαναγκάζεται να υποχωρήσει.

353 π.Χ. Οι Αθηναίοι συμμαχούν με το βασιλιά της Θράκης Κερσοβλέπτη εναντίον του Φιλίππου.

Νίκη του Φιλίππου εναντίον των δυνάμεων του Ονόμαρχου στο Κρόκιον Πεδίον στη νότια Θεσσαλία και τοποθέτηση μακεδονικής φρουράς στην περιοχή των Παγασών. Η προσπάθειά του να παραβιάσει τις Θερμοπύλες αποτυγχάνει εξαιτίας της παρουσίας ισχυρών αθηναϊκών δυνάμεων.

352 π.Χ. Ο Φίλιππος υποτάσσει τον Κερσοβλέπτη και επεκτείνει την κυριαρχία του μέχρι το Βόσπορο. Λίγο αργότερα καταλαμβάνει τις Θερμοπύλες.

350 π.Χ.(;) Ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία, παιδαγωγός του Αλεξάνδρου, μυεί το διάδοχο του Φιλίππου στα κατορθώματα των ομηρικών ηρώων.

349 π.Χ. Ο Λεωνίδας από την Ήπειρο, συγγενής της Ολυμπιάδας, αναλαμβάνει την ευθύνη της ανατροφής του Αλεξάνδρου. Κάτω από την επίβλεψη του ο Αλέξανδρος διδάσκεται αριθμητική, γεωμετρία και μουσική, ενώ ασχολείται ιδιαίτερα με την ιππασία. Αυτή την περίοδο, όπως αναφέρεται, ο Αλέξανδρος δαμάζει το Βουκεφάλα, ο οποίος γίνεται από τότε το αγαπημένο του άλογο (μέχρι το 324 π.Χ.).

Ο Φίλιππος εισβάλλει στη Χαλκιδική και πολιορκεί την Όλυνθο, τη σύμμαχο των Αθηναίων, ενώ φροντίζει να δημιουργήσει προβλήματα στους Αθηναίους με την αποστασία της Εύβοιας.

Ο Δημοσθένης παρουσιάζεται ως ο ηγέτης της φιλοπόλεμης αντιμακεδονικής μερίδας στην Αθήνα («Ολυνθιακοί»).

348 π.Χ. Ο στρατηγός Φωκίωνας αποτυγχάνει να επαναφέρει την Εύβοια στην αθηναϊκή κυριαρχία.

347 π.Χ. Θάνατος του Πλάτωνα.

348 π.Χ. Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος, μετά την κατάληψη της Ολύνθου, επεκτείνει σταδιακά την κυριαρχία του σε όλη τη Θράκη. Τα αθηναϊκά στρατεύματα που είχαν σπεύσει να βοηθήσουν την πολιορκούμενη πόλη δεν φτάνουν εγκαίρως.

346 π.Χ. Ο Φίλιππος και οι Αθηναίοι υπογράφουν τη Φιλοκράτειο Ειρήνη (από το όνομα του Αθηναίου διαπραγματευτή). Η ειρήνη έγινε με στόχο τη διατήρηση του υπάρχοντος status quo, γεγονός που σήμαινε οριστική παραίτηση των Αθηναίων από τη διεκδίκηση της Αμφίπολης και έθετε τέρμα στην παρουσία των Αθηναίων στη βόρεια Ελλάδα. Ο Φίλιππος κατάφερε να ηγηθεί της ελληνικής Αμφικτυονίας.

Ισοκράτης, «Φίλιππος».

Δημοσθένης, «Περί Ειρήνης».

343 π.Χ.(;) Ο Φίλιππος επιλέγει τον Αριστοτέλη για δάσκαλο του γιου του. Στους πρόποδες του Βερμίου, στην πόλη Μιέζα, ο Αλέξανδρος μαζί με άλλους νέους, από επιφανείς οικογένειες της Μακεδονίας, διδάσκεται για τρία τουλάχιστον χρόνια φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ρητορική. Την ίδια περίοδο ο Φίλιππος διδάσκει την πολεμική τέχνη στο διάδοχό του.

Ο Φιλοκράτης καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο από αθηναϊκό δικαστήριο για προδοσία, ενώ ο ρήτορας Αισχίνης αθωώνεται με μικρή πλειοψηφία.

342 π.Χ. Το Θέατρο του Διονύσου των Αθηνών αποκτά μαρμάρινα έδρανα -μέχρι τότε ήταν ξύλινα-, την εποχή που ήταν άρχοντας στην πόλη ο Λυκούργος.

Γέννηση του κωμωδιογράφου Μένανδρου.

341 π.Χ. Μετά το θάνατο του βασιλιά Κερσοβλέπτη το βασίλειο της Θράκης ενσωματώνεται στη Μακεδονία.

340 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ως αντιβασιλέας της Μακεδονίας αναλαμβάνει για πρώτη φορά την απόλυτη ευθύνη μιας στρατιωτικής επιχείρησης. Καταστέλλει την ανταρσία των Μαίδων στη βόρεια Μακεδονία, καταλαμβάνει την πρωτεύουσα τους και τη μετονομάζει σε Αλεξανδρούπολη.

Συμμαχικό συνέδριο στην Αθήνα αποφασίζει πόλεμο εναντίον του Φιλίππου.

339 π.Χ. Ισοκράτης, «Παναθηναϊκός».

Ο Ξενοκράτης διαδέχεται τον Σπεύσιππο στη διεύθυνση της Ακαδημίας.

Συμμαχία της Αθήνας με τη Θήβα εναντίον του Φιλίππου.

Η Αμφικτιονία των Δελφών καλεί σε βοήθεια τον Φίλιππο για να αντιμετωπίσει τους Λοκρούς.

Ο Φίλιππος αιφνιδιάζει τους Αθηναίους και τους υπόλοιπους Έλληνες καταλαμβάνοντας την Ελάτεια νότια των Θερμοπυλών.

Περίοδος του οικουμενικού ελληνικού κράτους και των ελληνιστικών χρόνων

338 π.Χ. Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την Άμφισσα.

Ο Αλέξανδρος στη μάχη της Χαιρώνειας προΐσταται στην αριστερή πτέρυγα του μακεδονικού στρατού. Αρχηγός του ιππικού, συντρίβει τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη του Φιλίππου. Εγκαθίσταται μακεδονική φρουρά στην Καδμεία, ενώ η συνθήκη ειρήνης που υπογράφεται έχει ανέλπιστα επιεικείς όρους για την Αθήνα (Ειρήνη του Δημάδη). Ο Λυκούργος αναλαμβάνει τη διαχείριση των οικονομικών της Αθήνας.

Θάνατος του Ισοκράτη.

337 π.Χ. Ο Αλέξανδρος έρχεται σε σύγκρουση με τον πατέρα του και μαζί με τη μητέρα του Ολυμπιάδα καταφεύγουν στην Ήπειρο.

Κήρυξη πολέμου εναντίον των Περσών από τον Φίλιππο.

336 π.Χ. Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας δολοφονείται. Ο μακεδονικός στρατός εκλέγει ομόφωνα τον Αλέξανδρο βασιλιά.

Το πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου τον ανακηρύσσει Ηγεμόνα της Συμμαχίας και Στρατηγό Αυτοκράτορα στην εκστρατεία εναντίον των Περσών.

335 π.Χ. Επιτυχημένη εκστρατεία του Αλεξάνδρου κατά των Τριβαλλών και των Γετών στην περιοχή του Δούναβη. Εκστρατεία εναντίον των Ιλλυριών και των Ταλαντίων.

Στάση των Θηβαίων, η οποία υποκινήθηκε από τον Δημοσθένη και τους Αθηναίους, συντρίβεται από το μακεδονικό στρατό. Η Θήβα εκθεμελιώνεται, ενώ μόνο το σπίτι του ποιητή Πίνδαρου, έπειτα από διαταγή του ίδιου του Αλεξάνδρου, σώζεται. Ο Αλέξανδρος με παρέμβαση του ρήτορα Δημάδη αποφεύγει την επιβολή αντιποίνων στους Αθηναίους, τους υποκινητές της στάσης.

Ο Αριστοτέλης στην Αθήνα.

334 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ορίζει ως αντιβασιλέα της Μακεδονίας τον Αντίπατρο και αναχωρεί για τη Μικρά Ασία.

Το Μάιο νικά τα περσικά στρατεύματα στο Γρανικό ποταμό και καταλαμβάνει τη μια μετά την άλλη τις παράλιες πόλεις της Μικράς Ασίας.

Χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη στην Αθήνα.

Ο Αριστοτέλης ιδρύει το Λύκειο.

333 π.Χ. Ο Αλέξανδρος μετά την υποταγή της Λυκίας και της Παμφυλίας διαβαίνει τον Ταύρο και ξεχειμωνιάζει στο Γόρδιο.

Τον Ιούλιο φτάνει στην Άγκυρα αφού έχει υποτάξει την Καππαδοκία και την Παφλαγονία.

Ο βασιλιάς της Σπάρτης Άγης Γ΄ στέλνει πρεσβεία στον Πέρση βασιλιά Δαρείο Γ΄.

Το Σεπτέμβριο ο Αλέξανδρος διαβαίνει τις Πύλες της Κιλικίας και καταλαμβάνει την Ταρσό.

Περνώντας μέσα από τα παγωμένα νερά του ποταμού Κύδνου ή Καύνου κρυολογεί σοβαρά.

Το Νοέμβριο συνάπτει αποφασιστική μάχη στην Ισσό της Συρίας και τρέπει τις υπό τον Δαρείο περσικές δυνάμεις σε φυγή. Αιχμαλωτίζεται η οικογένεια του Δαρείου.

332 π.Χ. Ιανουάριος: Ο Αλέξανδρος υποτάσσει όλες τις πόλεις της Φοινίκης εκτός από την Τύρο, την οποία τελικά καταλαμβάνει τον Ιούλιο, έπειτα από πολύμηνη πολιορκία. Κοντά στη Γάζα τραυματίζεται σοβαρά στον ώμο.

Δεκέμβριος: Ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει το Πηλούσιο και υποτάσσει το σατράπη της Αιγύπτου Μάλακο.

Επανάσταση των Θρακών καταστέλλεται από το στρατηγό του Αλεξάνδρου Αντίπατρο.

331 π.Χ. Ιδρύεται από τον Αλέξανδρο η Αλεξάνδρεια η εν Αιγύπτω. Ο Ρόδιος αρχιτέκτονας Δεινοκράτης σχεδίασε τη νέα πόλη σε σχήμα μακεδονικής χλαμύδας. Τα περισσότερα από τα δημόσια οικοδομήματά της βρίσκονται στην ανατολική συνοικία, στο Βρύχιον. Δύο μεγάλες λεωφόροι, πλάτους τριάντα μέτρων η καθεμία, τέμνουν την πόλη. Ο Αλέξανδρος επισκέπτεται την όαση του Άμμωνα Δία.

Μάχη στα Άρβυλα και νίκη του Αλεξάνδρου. Ο Αλέξανδρος κυριεύει την πρωτεύουσα του περσικού κράτους, την Περσέπολη, και την παλιά πρωτεύουσα Πασαργάδες.

Ο Άγης Γ΄ αποτυγχάνει να δημιουργήσει αντιμακεδονικό συνασπισμό με τους Αθηναίους.

Εξέγερση της Σπάρτης εναντίον του Αντίπατρου. Μάχη και ήττα των Σπαρτιατών κοντά στη Μεγαλόπολη. Θάνατος του Άγη.

330 π.Χ. Ο Αλέξανδρος καταδιώκει τον Δαρείο, ο οποίος δολοφονείται από το σατράπη Βήσσο. Συνωμοσία του Φιλώτα. Θάνατος του Παρμενίωνα.

Ο Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια την εν Αρείοις (πιθανόν κοντά στη σημερινή πόλη του Αφγανιστάν Χεράτ).

Μεγάλη έλλειψη σιτηρών στην Ελλάδα (σιτοδεία), η οποία θα διαρκέσει για τέσσερα τουλάχιστον χρόνια.

Αποπεράτωση του Θεάτρου της Επιδαύρου.

329 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια την εν Αραχωσία (σημερινό Κανταχάρ του Αφγανιστάν).

Ο Αλέξανδρος τιμωρεί τον Βήσσο για τη δολοφονία του Δαρείου.

Ο Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια την Εσχάτη ή την παρά τον Ιαξάρτην (πρώην Leninabad του Τατζικιστάν).

328 π.Χ. Φόνος του Κλείτου. Επεισόδιο της «προσκύνησης». Ο Αλέξανδρος επιβάλλει στους Έλληνες να τον προσκυνούν όπως οι Πέρσες.

327 π.Χ. Μάχη κοντά στη θέση Εμβόλιμα στον Ινδικό Καύκασο ανάμεσα στους Μακεδόνες του Αλεξάνδρου και σε πολυάριθμες φυλές Ινδών, οι οποίες υπερασπίζουν το φρούριο του Αόρνου. Αφού με επιχωμάτωση καλύπτεται η μεταξύ του μακεδονικού στρατοπέδου και του φρουρίου χαράδρα, για να διευκολύνονται οι επιθετικές κινήσεις των πολιορκητών, τελικά το φρούριο παραδίδεται.

Ο Αλέξανδρος νυμφεύεται την κόρη του ηγεμόνα της Βακτριανής Ρωξάνη.

Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης στις θάλασσες του βορρά.

326 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια την επί του Καυκάσου (σημερινό Hari Kar του Αφγανιστάν).

Ο Αλέξανδρος, μετά τη νίκη του στον ποταμό Υδάσπη κατά του Πώρου, Ινδού βασιλιά, ιδρύει δύο πόλεις: στην αριστερή όχθη του ποταμού τη Νίκαια και στη δεξιά τη Βουκέφαλο. Την επίβλεψη της ανέγερσης είχε ο Κρατερός. Οι δύο πόλεις πολύ γρήγορα χρειάστηκαν επισκευές γιατί δεν άντεξαν τους μουσώνες.

Θάνατος του ρήτορα Λυκούργου.

325 π.Χ. Ο Αλέξανδρος επιστρέφει στην Περσία. Περίπλους του Νεάρχου.

Ο Αλέξανδρος ιδρύει έξι νέες πόλεις με το όνομα Αλεξάνδρεια, την Ωπιανή (σημερινό Begram 40 χλμ. νότια της Καμπούλ), την παρά τον Ινδό (στη συμβολή του ποταμού Αρκεσίνη με τον Ινδό), την εν Σόγδοις (δυτικά του Ινδού), την εν Σωριανοίς (σημερινά Πάταλα της Ινδίας), την εν Ωρείταις (στο Δέλτα του Ινδού) και την εν Καρμανία (κοντά στα στενά του Ορμούζ στον Περσικό Κόλπο).

Ο Λύσιππος σμιλεύει τον «Αποξυόμενον».

324 π.Χ. Ιδρύεται η Αλεξάνδρεια η εν Σουσιανή (ανάμεσα στις εκβολές του Τίγρη και του Ευφράτη).

Γάμοι 80 Μακεδόνων αξιωματικών με Περσίδες πριγκίπισσες στα Σούσα. Ο Αλέξανδρος συνάπτει δεύτερο γάμο με την κόρη του Δαρείου Βαρσίνη. Ανταρσία Μακεδόνων στρατιωτών στην Ώπη. Τελικά συμφιλιώνονται με τον Αλέξανδρο.

Θάνατος του Ηφαιστίωνα.

Ο Αλέξανδρος στα Εκβάτανα προετοιμάζει τον περίπλου της Αραβικής Χερσονήσου.

323 π.Χ. 13 Ιουνίου: Θάνατος του Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα.

Η αναγγελία του θανάτου του Αλεξάνδρου ξεσηκώνει τη φιλοπόλεμη και αντιμακεδονική μερίδα του αθηναϊκού δήμου, η οποία υπερισχύει των συντηρητικών στην Εκκλησία του Δήμου. Οι Αθηναίοι αναθέτουν τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων στον Λεωσθένη. Αυτός καταλαμβάνει τις Θερμοπύλες και αρχίζει την πολιορκία του Αντίπατρου στη Λαμία (Λαμιακός Πόλεμος). Θάνατος του Λεωσθένη έξω από τη Λαμία.

Ο Λεοννάτος, ο οποίος είχε σπεύσει από τη Μικρά Ασία σε βοήθεια του Αντίπατρου, νικιέται από τους συμμάχους στη Θεσσαλία. Θάνατος του Λεοννάτου. Ο στρατός του Λεοννάτου καταφέρνει να ενωθεί με το στρατό του Αντίπατρου.

322 π.Χ. Άνοιξη: Αλλεπάλληλες ήττες των Αθηναίων σε ναυμαχίες πρώτα στην Άβυδο και στη συνέχεια κοντά στην Αμοργό. Η τελευταία ήταν η μεγαλύτερη ναυμαχία που έγινε σε ελληνικά ύδατα μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, μέχρι εκείνη τουλάχιστον την εποχή. Με αυτή «έσβησε για πάντα η ναυτική υπεροχή και μαζί το πολιτικό μεγαλείο των Αθηνών» (Μπέλοχ).

Τα μακεδονικά στρατεύματα υπό την αρχηγία του Κρατερού και του Αντίπατρου συντρίβουν κοντά στην Κρανώνα της Θεσσαλίας τα ενωμένα στρατεύματα Αθηναίων, Αιτωλών και Πελοποννησίων, θέτοντας τέλος στο Λαμιακό Πόλεμο. Στη συνέχεια ο Αντίπατρος εγκαθιστά στην Αθήνα μακεδονική φρουρά και εκτελεί το ρήτορα Υπερείδη. Ο ρήτορας Δημοσθένης αναγκάζεται από «φυγαδοθήρες» του Αντίπατρου να αυτοκτονήσει με δηλητήριο στο Ναό του Ποσειδώνα στον Πόρο.

Ο Αντίπατρος με τον Κρατερό εγκαθιστούν φιλομακεδονικά καθεστώτα στην Πελοπόννησο και στρέφονται εναντίον των Αιτωλών, χωρίς ιδιαίτερη όμως επιτυχία.

322/321 π.Χ. Αρχίζουν οι πρώτες συγκρούσεις ανάμεσα στους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο Περδίκκας αμέσως μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου αναλαμβάνει, χωρίς να πάρει ιδιαίτερο τίτλο, καθήκοντα αντιβασιλέα, επιτροπεύοντας το διανοητικά ανάπηρο Αρριδαίο και τον Αλέξανδρο, γιο του Μ. Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης. Αντιπροσωπεύοντας τη νομιμότητα, ο Περδίκκας επιδιώκει την ενότητα της αυτοκρατορίας. Γρήγορα έρχεται σε ρήξη με τους άλλους στρατηγούς. Έπειτα από μια αποτυχημένη επιχείρηση στην Αίγυπτο δολοφονείται από το στρατηγό του Σέλευκο. Ο δρόμος για τη διάλυση της αυτοκρατορίας είναι πλέον ανοιχτός.

Ο σύμμαχος του Περδίκκα Ευμένης ο Καρδιανός νικά τα στρατεύματα του Κρατερού στη Μικρά Ασία. Θάνατος του Κρατερού.

Συνάντηση στον Τριπαράδεισον της Κοίλης Συρίας των στρατηγών του Αλέξανδρου με σκοπό τη νέα διανομή αξιωμάτων και σατραπειών. Ο πρεσβύτερος όλων Αντίπατρος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας επιμελητής, ο Σέλευκος σατράπης Βαβυλώνος, ενώ ο Αντίγονος, του οποίου η εξουσία ενισχύεται, αναλαμβάνει την τιμωρία του Ευμένους, του μόνου που έμεινε πιστός στον όρκο του προς τον Αλέξανδρο.

319 π.Χ. Ο Πτολεμαίος ο Λάγου κυριεύει τη Συρία. Θάνατος του Αντίπατρου. Δημιουργία συνασπισμού εναντίον του διαδόχου του Πολυσπέρχοντα, ο οποίος λίγο αργότερα εκδιώκεται από το θρόνο της Μακεδονίας.

318 π.Χ. Οι Αθηναίοι εκτελούν το στρατηγό Φωκίωνα, αλλά τελικά αναγκάζονται να συνθηκολογήσουν με τον Κάσσανδρο.

317 π.Χ. Ο Δημήτριος ο Φαληρέας εγκαθίσταται στην Αθήνα.

316 π.Χ. Ο Ευμένης ο Καρδιανός, αφού κατορθώνει να αντιμετωπίσει με επιτυχία πολλές επιθέσεις του Αντίγονου στην περιοχή της Βαβυλώνας, παραδίδεται τελικά σε αυτόν από τους αργυράσπιδες (μάχη της Γαβιηνής). Αφού τον εγκαταλείπουν οι Πέρσες σύμμαχοί του με αρχηγό τον Πευκέστα, εκτελείται.

Ο Πτολεμαίος, ο Σέλευκος, ο Κάσσανδρος και ο Λυσίμαχος συνασπίζονται εναντίον του Αντίγονου.

315 π.Χ. Ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος αποσπά τη Συρία από τον Πτολεμαίο, ο οποίος απαντά με την κατάληψη της Κύπρου.

Ο Αντίγονος δημιουργεί το «Κοινόν των Νησιωτών», με το οποίο ενώνονται οι πόλεις των Κυκλάδων. Με την ιδιαίτερα φιλική προς τις ελληνικές πόλεις πολιτική του, ο Αντίγονος προσδοκά οφέλη στην προσπάθειά του να γίνει μόνος κυρίαρχος της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου.

312 π.Χ. Ήττα του Δημητρίου, γιου του Αντίγονου, από τα συνασπισμένα στρατεύματα των αντιπάλων του στην περιοχή της Γάζας. Ο Σέλευκος επιστρέφει στη Βαβυλώνα.

311 π.Χ. Ο Αντίγονος συνάπτει ειρήνη με τους αντιπάλους του, με εξαίρεση τον Σέλευκο. Οι τελευταίοι δηλώνουν ότι θα σέβονται την ελευθερία των Ελλήνων, ενώ ο Κάσσανδρος αναγνωρίζεται ως στρατηγός στην Ευρώπη και ως επίτροπος του ανήλικου Αλεξάνδρου, γιου του Μ. Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης.

310 π.Χ. Ο Κάσσανδρος δολοφονεί τον Αλέξανδρο και τη Ρωξάνη. Εκλείπουν, έτσι, οι τελευταίοι κατευθείαν απόγονοι του Αλεξάνδρου.

309 π.Χ. Ο Αντίγονος καταστρέφει τη Βαβυλώνα.

Ο Πτολεμαίος καταλαμβάνει τη Λυκία και την Κω.

Ο Δημήτριος ο Φαληρέας άρχοντας στην Αθήνα.

Ο Σέλευκος καταλαμβάνει οριστικά τη Βαβυλώνα και εκστρατεύει προς την Ινδία.

307 π.Χ. Ο Αντίγονος αποφασίζει να εκδιώξει τις φρουρές του Κάσσανδρου από την Ελλάδα.

Ο γιος του Δημήτριος εκδιώκει τον Δημήτριο τον Φαληρέα από την Αθήνα.

306 π.Χ. Ο στρατηγός του Αλεξάνδρου Λυσίμαχος ανακηρύσσει τον εαυτό του βασιλιά της Θράκης. Μετά το θάνατό του στο θρόνο ανεβαίνει ο Πτολεμαίος ο Κεραυνός.

Λαμπρή νίκη του Δημήτριου κατά του Πτολεμαίου σε ναυμαχία κοντά στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Ο Αντίγονος ανακηρύσσεται από το στρατό του βασιλιάς. Το παράδειγμά του σπεύδουν να ακολουθήσουν και οι αντίπαλοί του, οι οποίοι αυτοανακηρύσσονται βασιλείς.
Ο Επίκουρος ιδρύει φιλοσοφική σχολή στην Αθήνα.

305 π.Χ. Αποτυχημένη προσπάθεια του Αντίγονου να πλήξει τον Πτολεμαίο στην ίδια την Αίγυπτο. Προσπάθεια στη συνέχεια του Δημήτριου να καταλάβει τη σύμμαχο του Πτολεμαίου Ρόδο, παρά την πολύμηνη πολιορκία της, αποτυγχάνει.

304 π.Χ. Αγώνας του Δημήτριου του Πολιορκητή στην Ελλάδα κατά του Κάσσανδρου.

302 π.Χ. Συμμαχία ανάμεσα στον Σέλευκο και το βασιλιά Τσαντραγκούπτα της Ινδίας (Σανδρόκοττο).

Νέος συνασπισμός των επιγόνων του Αλεξάνδρου εναντίον του Αντίγονου.

Ο Κάσσανδρος εκδιώκει τον Πύρρο από την Ήπειρο, ο οποίος καταφεύγει στον Δημήτριο.
Ο Ζήνωνας ιδρύει τη Στωική Σχολή στην Αθήνα.

301 π.Χ. Μάχη στην Ιψό, ήττα και θάνατος του Αντίγονου.

300 π.Χ. Ιδρύεται η επί του ποταμού Ορόντου Αντιόχεια.

297 π.Χ. θάνατος του Κάσσανδρου.

Επέμβαση του Πύρρου της Ηπείρου στη Μακεδονία.

296-294 π.Χ. Ο Πτολεμαίος, ο Σέλευκος και ο Λυσίμαχος απογυμνώνουν τον Δημήτριο από τις κτήσεις του στην Ασία.

294 π.Χ. Ο Δημήτριος κατακτά τη Μακεδονία και ανακηρύσσεται βασιλιάς της.

293 π.Χ. Ο Δημήτριος ιδρύει τη Δημητριάδα.

292 π.Χ. Κατασκευάζεται από το γλύπτη Χάρη ο «Κολοσσός» της Ρόδου.

291 π.Χ. Ο Δημήτριος κυριεύει τη Θήβα και στρέφεται εναντίον του Πύρρου και των Αιτωλών.

290 π.Χ. Ίδρυση του Μουσείου της Αλεξάνδρειας.

287-5 π.Χ. Ο Πύρρος και ο Λυσίμαχος διώχνουν τον Δημήτριο από τη Μακεδονία, την οποία μοιράζονται.

Γέννηση του Αρχιμήδη του Συρακούσιου.

283 π.Χ. θάνατος του Δημήτριου του Πολιορκητή. Ο Αντίγονος Γονατάς ανακηρύσσεται βασιλιάς της Μακεδονίας.

282 π.Χ. Ο διοικητής της Περγάμου Φιλέταιρος επαναστατεί εναντίον του Λυσίμαχου.

281 π.Χ. Ο Μιθριδάτης Α΄ ανακηρύσσεται βασιλιάς του Πόντου.

Ο Σέλευκος επιχειρεί να εκστρατεύσει εναντίον της Μακεδονίας αλλά δολοφονείται. Τον διαδέχεται ο Αντίοχος Α΄ ο Σωτήρ.

Ανασύσταση της Αχαϊκής Συμπολιτείας.

280 π.Χ. Νίκη του Πύρρου στην Ηράκλεια εναντίον των Ρωμαίων.

Επανάσταση της Ελλάδας εναντίον του Αντίγονου Γονατά. Ο Πτολεμαίος ο Κεραυνός βασιλιάς της Μακεδονίας.

280-273 π.Χ. Συνεχείς επιδρομές Γαλατών στη Θράκη οδηγούν στη δημιουργία γαλατικού κράτους στην περιοχή.

280-262 π.Χ. Μπροστά από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας, πάνω στη νησίδα Φάρος, κατασκευάζεται από τον Σώστρατο τον Κνίδιο ένα ψηλό κτίσμα με σκοπό να διευκολύνει τη ναυσιπλοία, ο γνωστός Φάρος, ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας. Ο φανός του Φάρου είναι ορατός από απόσταση 50 χιλιομέτρων.

279 π.Χ. Νίκη του Πύρρου εναντίον των Ρωμαίων στο Αούσκουλο της Ιταλίας.

Ειρήνη και συμμαχία του Αντίοχου Α΄ και του Αντίγονου Γονατά.

Ήττα και θάνατος του Πτολεμαίου Κεραυνού από τους Γαλάτες του Βρέννου.

Οι Γαλάτες αναγκάζονται να υποχωρήσουν προς τα βόρεια μετά την αποτυχία τους να καταλάβουν τους Δελφούς.

278/77 π.Χ. Οι Γαλάτες εισβάλλουν στη Μικρά Ασία.

Ο Πύρρος κατακτά τη Σικελία.

Νίκη του Αντίγονου Γονατά στην περιοχή της Λυσιμαχείας εναντίον των Γαλατών.

275 π.Χ. Ήττα του Πύρρου από τους Ρωμαίους στο Βενεβέντο. Λίγο αργότερα ο Πύρρος εγκαταλείπει την Ιταλία.

274-271 π.Χ. Πρώτος Συριακός Πόλεμος. Ο Πτολεμαίος Β΄ μετά τη νίκη του επί του Αντίοχου Α΄ κατορθώνει να διατηρήσει την Κοίλη Συρία και να καταλάβει την Κιλικία.

272 π.Χ. Θάνατος του Πύρρου. Ο Αντίγονος Γονατάς επιβάλλει και πάλι την κυριαρχία του στην Ελλάδα.

267/266-261 π.Χ. Συμμαχία της Πελοποννήσου, της Αθήνας και της Αιγύπτου, η οποία στρέφεται εναντίον του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονου. Οι Αθηναίοι κηρύττουν τον πόλεμο εναντίον του Αντίγονου με ψήφισμα έπειτα από πρόταση του Χρεμωνίδη (Χρεμωνίδειος Πόλεμος).

265 π.Χ. Τα στρατεύματα των Αθηναίων και των Πελοποννησίων ηττώνται στην περιοχή της Κορίνθου από τα στρατεύματα του Αντίγονου. Στη μάχη φονεύεται ο βασιλιάς της Σπάρτης Αρεύς Β΄.
Διάλυση της Πελοποννησιακής Συμμαχίας.
263 π.Χ. Η Αθήνα συνθηκολογεί με τον Αντίγονο της Μακεδονίας. Μακεδονική φρουρά εγκαθίσταται στο Μουσείον και στον Πειραιά.

261 π.Χ. Μεγάλη νίκη του Αντίγονου σε ναυμαχία στην περιοχή της Κω. Το Κοινόν των Νησιωτών γίνεται προτεκτοράτο του Αντίγονου.

260-253 π.Χ. Δεύτερος Συριακός Πόλεμος. Ο Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος στρέφεται εναντίον του Αντίοχου Β΄ Θεού και του συμμάχου του Αντίγονου. Στον πόλεμο αυτό ο Πτολεμαίος, παρά τις αρχικές του απώλειες, κυρίως ασιατικών κτήσεων, κατορθώνει να συνάψει μια σχεδόν ανέλπιστα ευνοϊκή συνθήκη με τον Αντίοχο. Αυτό του επιτρέπει να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον του Αντίγονου.

255 π.Χ. Η Αθήνα αποκτά και πάλι την αυτονομία της.

254 π.Χ. Οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν το Πάνορμον (Παλέρμο), συνεχίζοντας την προς νότο επέκταση της κυριαρχίας τους.

246-241 π.Χ. Τρίτος Συριακός Πόλεμος. Μετά το θάνατο του Αντίοχου Β΄ δολοφονείται η σύζυγός του Βερενίκη, κόρη του Πτολεμαίου Β΄ και αδερφή του νέου βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Γ΄ του Ευεργέτη. Ο Πτολεμαίος αντιδρώντας εισβάλλει στη Συρία και σε εκπληκτικά σύντομο χρονικό διάστημα καταλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών.

245 π.Χ. Η Αιτωλική Συμπολιτεία νικά τους Βοιωτούς στη Χαιρώνεια.

Πρώτη στρατηγία του Άρατου.

243 π.Χ. Συμμαχία του Αντίγονου Γονατά και των Αιτωλών.

Ο Άρατος καταλαμβάνει τον Ακροκόρινθο.

242 π.Χ. Προσπάθεια του Άγη Δ΄ στη Σπάρτη για κοινωνική μεταρρύθμιση αποτυγχάνει.

241 π.Χ. Ο Άτταλος Α΄ διαδέχεται τον Ευμένη Α΄ της Περγάμου.

239 π.Χ. Ο Δημήτριος Β΄ διαδέχεται τον Αντίγονο Γονατά στο θρόνο της Μακεδονίας.

237 π.Χ. Ο Κλεομένης Γ΄ γίνεται βασιλιάς της Σπάρτης.

236 π.Χ. Ο Άτταλος Α΄ ανακηρύσσεται βασιλιάς της Περγάμου.

229 π.Χ. Ο Αντίγονος ο Δώσων διαδέχεται τον Δημήτριο Β΄ στο θρόνο της Μακεδονίας. Η Αθήνα απελευθερώνεται από τη μακεδονική φρουρά.

Η Αιτωλική Συμπολιτεία διευρύνει τα όριά της.

228 π.Χ. Πόλεμος ανάμεσα στη Σπάρτη και τους Αχαιούς.

227 π.Χ. Επαναστατικές μεταρρυθμίσεις του Κλεομένη Γ΄ στη Σπάρτη. Σημαντικές επιτυχίες του εναντίον των Αχαιών.

225 π.Χ. Συμμαχία του Αντίγονου της Μακεδονίας με τους Αχαιούς.

222
π.Χ. Ήττα του Κλεομένη από τον Αντίγονο Δώσωνα και τους συμμάχους του στη μάχη της Σελλάσιας. Ο Αντίγονος καταλαμβάνει τη Σπάρτη.

221 π.Χ. Ο Φίλιππος Ε΄ βασιλιάς της Μακεδονίας.

220-217 π.Χ. Πόλεμος ανάμεσα στον Φίλιππο Ε΄ και τους Αιτωλούς (Συμμαχικός Πόλεμος).

Αλλεπάλληλες νίκες του Φιλίππου. Λεηλασία του Θέρμου.

217 π.Χ. Η ειρήνη της Ναυπάκτου θέτει τέλος στο Συμμαχικό Πόλεμο.

Ο Αιτωλός Αγέλαος σε συνεδρίαση του Κοινού των Αιτωλών επισημαίνει ότι πρέπει να προσέξουν οι Έλληνες τα «εξ Εσπερίας νέφη», σαφή υποδήλωση του ρωμαϊκού κινδύνου.

216 π.Χ. Εκστρατεία του Φιλίππου Ε΄ στην Αδριατική.

215 π.Χ. Συμμαχία Φιλίππου Ε΄ και Αννίβα. Α΄ Μακεδονικός Πόλεμος.

Ο Βαλέριος Λαιβίνιος υποχρεώνει τον Φίλιππο να λύσει την πολιορκία της Απολλωνίας. Ο Φίλιππος στρέφεται εναντίον της Μεσσήνης της Σικελίας.

213 π.Χ. Θάνατος του Άρατου.

Οι Θράκες εκδιώκουν τους Γαλάτες από την περιοχή.

212 π.Χ. Θάνατος του Αρχιμήδη.

211 π.Χ. Οι Ρωμαίοι και οι Αιτωλοί συμμαχούν εναντίον του Φιλίππου.

210 π.Χ. Ο Ατταλος αγοράζει την Αίγινα από τους Αιτωλούς.

Η Σικελία γίνεται ρωμαϊκή επαρχία.

209 π.Χ. Συνασπισμός εναντίον του Φιλίππου.

208 π.Χ.  Οι Θράκες αποδέχονται την επικυριαρχία του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Ε΄.

Πρώτη στρατηγία του Φιλοποίμενα.

207 π.Χ. Ο Φίλιππος καταστρέφει το Θέρμο.

206 π.Χ. Οι Αιτωλοί συνάπτουν συνθήκη με τον Φίλιππο.

205 π.Χ. Επιστροφή του Αντίοχου Γ΄ από την εκστρατεία του στην Ανατολή.

202-201 π.Χ. Εκστρατεία του Φιλίππου Ε΄ στην Ασία.

Πόλεμος ανάμεσα στη Σπάρτη και την Αχαϊκή Συμπολιτεία.


200 π.Χ. Η Ρώμη κηρύσσει πόλεμο εναντίον του Φιλίππου Ε΄. 


Β΄ Μακεδονικός Πόλεμος.

Η Ρόδος, η Πέργαμος, η Αιτωλική και η Αχαϊκή Συμπολιτεία συμμαχούν με τους Ρωμαίους.

197 π.Χ. Ηττα του Φιλίππου Ε΄ από τους Ρωμαίους (Τίτος Κουίντος Φλαμινίνος) στην περιοχή Κυνός Κεφαλαί.

196 π.Χ. Ο Φλαμινίνος διακηρύσσει την ελευθερία των ελληνικών πόλεων στη διάρκεια των Ισθμίων εκείνης της χρονιάς και οι Έλληνες ξεσπούν σε ενθουσιώδεις εκδηλώσεις!

194 π.Χ. Οι Ρωμαίοι εκκενώνουν την Ελλάδα.
192-188 π.Χ. Συριακός Πόλεμος. Ο Αντίοχος Γ΄ ο Μέγας εκστρατεύει στην Ελλάδα για να ενισχύσει τους συμμάχους του Αιτωλούς. Ήττα από τους Ρωμαίους στις Θερμοπύλες (191 π.Χ.).

189 π.Χ. Ήττα του Αντίοχου από τους Ρωμαίους υπό τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό στη Μαγνησία της Μ. Ασίας.

188 π.Χ. Ειρήνη της Απάμειας. Ο Αντίοχος αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη δυτικά του Ταύρου Μικρά Ασία. Η Ρώμη παραχωρεί τα περισσότερα εδάφη στην πιστή σύμμαχό της Πέργαμο.

Ο Φιλοποίμενας και η Αχαϊκή Συμπολιτεία υποτάσσουν τη Σπάρτη.

183 π.Χ. Οι Θρακικές πόλεις παραχωρούνται στο σύμμαχο των Ρωμαίων βασιλιά της Περγάμου Ευμένη.

Θάνατος του Φιλοποίμενα.

179 π.Χ. Ο βασιλιάς της Θράκης Κότυς Β΄ συμμαχεί εναντίον των Ρωμαίων με το νέο βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα.

172 π.Χ. Αρχίζει πόλεμος ανάμεσα στους Ρωμαίους και τον Περσέα της Μακεδονίας.

170 π.Χ. Στην Αθήνα κατασκευάζεται η Στοά του Ευμένους.

169 π.Χ. Ο Περσέας χάνει τα Τέμπη.



Οι Ρωμαίοι εισέρχονται στη Μακεδονία.

168 π.Χ. Μάχη της Πύδνας. Ήττα του Περσέα από τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου. Η Μακεδονία διαιρείται σε τέσσερα ανεξάρτητα μεταξύ τους κράτη. Οι ύποπτοι για αντιρωμαϊκά αισθήματα Έλληνες τιμωρούνται αυστηρά. Η ρωμαϊκή νίκη στην Πύδνα κρίνει την παγκόσμια κυριαρχία της Ρώμης.

Ο Αντίοχος Δ΄ αναγκάζεται από τους Ρωμαίους να εγκαταλείψει την Αίγυπτο.

167 π.Χ. Σκληρά μέτρα του Αντίοχου εναντίον των Εβραίων.

Η Ρώμη παραχωρεί στην Αθήνα το λιμάνι της Δήλου, πλήττοντας έτσι καίρια τα εμπορικά συμφέροντα της Ρόδου.

166 π.Χ. Ο Ιούδας Μακκαβαίος αρχηγός των Εβραίων επαναστατών.

164 π.Χ. Ο Αντίοχος επιτρέπει στους Εβραίους την ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων.

149 π.Χ. Η Σπάρτη αποχωρεί από την Αχαϊκή Συμπολιτεία. Ο Δίαιος παρακινεί σε πόλεμο τη συμπολιτεία εναντίον της Σπάρτης.

149/148 π.Χ. Εξέγερση του Ανδρίσκου στη Μακεδονία και ήττα του από τον Καικίλιο Μέτελλο. Η Μακεδονία γίνεται ρωμαϊκή επαρχία.

147 π.Χ. Επανάσταση των Αχαιών εναντίον της Ρώμης.

Ήττα του Κριτόλαου στρατηγού της Αχαϊκής Συμπολιτείας στη Σκάρφεια της Λοκρίδας από τον ύπατο Καικίλιο Μέτελλο. Η κεντρική Ελλάδα καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους.

146 π.Χ. Ήττα της Αχαϊκής Συμπολιτείας (Δίαιος) στη Λευκόπετρα της Κορίνθου από τους Ρωμαίους (Μόμμιος). Καταστροφή της Κορίνθου από τους Ρωμαίους. Η νότια Ελλάδα (Αχαΐα) υπάγεται ως επαρχία στον ανθύπατο της Μακεδονίας.


τέλος του 5ου μέρους, Αλέξανδρος και Επίγονοι
πηγή: επίτομο Λεξικό Ελληνικής Ιστορίας

Scholeio.com

Ελλάς, "Εφ' όλης της ύλης", 4οο - 336 π.Χ.

Αθηναϊκή Τριήρης



Ο 4ος αιώνας


400-395 π.Χ. Σπαρτιατική εκστρατεία κατά των Περσών στη Μικρά Ασία υπό την ηγεσία στην αρχή του Θίβρωνα και στη συνέχεια του Δερκυλίδα.

400 π.Χ. Ο Αγησίλαος βασιλιάς της Σπάρτης.

Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αρχέλαος καταλαμβάνει τη Λάρισα.

399 π.Χ. Δίκη και θάνατος του Σωκράτη.

Η συνωμοσία του Κινάδωνα στη Σπάρτη, η οποία είχε σκοπό την αναβάθμιση των κατώτερων τάξεων (περίοικοι, νεοδαμώδεις ή είλωτες) αποτυγχάνει και ο Κινάδωνας εκτελείται.

398-392 π.Χ. Ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος διεξάγει πόλεμο εναντίον των Καρχηδονίων.

397 π.Χ. Δημοσιεύεται η Ιστορία του Θουκυδίδη.

396 π.Χ. Γράφονται οι πρώτοι πλατωνικοί διάλογοι.


Οι Συρακούσες πολιορκούνται από τους Καρχηδόνιους.

395 π.Χ. Αρχίζει ο Κορινθιακός-Βοιωτικός Πόλεμος, στον οποίο θα εμπλακούν και πάλι η Αθήνα, η Σπάρτη και οι σύμμαχοί τους. Σε μάχη κοντά στην Αλίαρτο σκοτώνεται ο Λύσανδρος.

Λαμπρές νίκες του Αγησίλαου εναντίον των Περσών στις Σάρδεις και την Παφλαγονία. Λόγω όμως της δυσμενούς εξέλιξης των επιχειρήσεων στην Ελλάδα αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Μικρά Ασία.

Λυσίας, «Κατά Αλκιβιάδου».

394 π.Χ. Παρά τις σημαντικές νίκες του Αγησίλαου στη Νεμέα και την Κορώνεια, οι Σπαρτιάτες χάνουν την κυριαρχία στο Αιγαίο μετά την ήττα που υπέστη ο στόλος τους στην Κνίδο από τον περσικό στόλο, ο οποίος είχε ναύαρχο τον Κόνωνα. Η ήττα αυτή των Σπαρτιατών προκάλεσε την αυτομολία των ιωνικών πόλεων στους Πέρσες.

394-391 π.Χ. Ξαναχτίζονται τα Μακρά Τείχη της Αθήνας -είχαν γκρεμιστεί με το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου (404 π.Χ.)-, δυστυχώς για τους Έλληνες με περσικά χρήματα που είχε φέρει μαζί του ο Κόνων.

393 π.Χ. Ο Ανταλκίδας καταφτάνει στη Μικρά Ασία με αποστολή να διαπραγματευτεί με το σατράπη Τιρίβαζο.

392 π.Χ. Θάνατος του Κόνωνα.

Γοργίας, «Ολυμπιακός».

Συνέδριο ειρήνης στην Κόρινθο. Οι Αθηναίοι απορρίπτουν τις προτάσεις των Σπαρτιατών για ειρήνη.

392-390 π.Χ. Μάχες στην περιοχή της Κορίνθου. Οι Σπαρτιάτες καταλαμβάνουν το Λέχαιο.

Τελικά στην ίδια περιοχή οι Σπαρτιάτες ηττώνται από το αθηναϊκό πεζικό υπό την ηγεσία του στρατηγού Ιφικράτη, ο οποίος για πρώτη φορά χρησιμοποιεί το σώμα των πελταστών.

Ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος νικά τους υπό τον Μάγωνα Καρχηδόνιους.

391 π.Χ. Αριστοφάνης, «Εκκλησιάζουσαι».

390 π.Χ. Ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Τελευτίας, αδερφός του Αγησίλαου, κυριεύει ολόκληρη μοίρα του αθηναϊκού στόλου, ενώ λίγο αργότερα καταλαμβάνει τη Σάμο και την Κνίδο.

Ξενοφών, «Κύρου Ανάβασις».

389 π.Χ. Ο Θρασύβουλος προσπαθεί να ανασυστήσει την Αθηναϊκή Συμμαχία, καθιερώνοντας τη συμμαχική εισφορά του 5%, περισσότερο γνωστή ως εικοστή.

Η Αθήνα συμμαχεί με την Αίγυπτο και τον Ευαγόρα της Κύπρου εναντίον των Περσών, ενώ επανεγκαθίσταται στη Θράκη και τα Στενά.

Πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα στις Συρακούσες. Ο φιλόσοφος έρχεται σε επαφή με τους Πυθαγόρειους.

388 π.Χ. Παράτολμη ενέργεια του Τελευτία τον οδηγεί σε λαφυραγώγηση του λιμένα του Πειραιά.

Συγκρούσεις ανάμεσα στον Ιφικράτη και τον Αναξίβιο στον Ελλήσποντο.

Θάνατος του Θρασύβουλου.

Τελευταία κωμωδία του Αριστοφάνη, «Πλούτος».

Λυσίας, «Ολυμπιακός».

387 π.Χ. Ο Χαβρίας αποστέλλεται στην Κύπρο για να βοηθήσει τον Ευαγόρα.


Ο Πλάτωνας ιδρύει την Ακαδημία.

386 π.Χ. Η Σπάρτη προσεγγίζει την Περσία με σκοπό να ισορροπήσει την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί εις βάρος της με τη συνεργασία ανάμεσα στην Αθήνα, τον Ευαγόρα της Κύπρου και την Αίγυπτο. Με το διπλωματικό της εκπρόσωπο Ανταλκίδα ενεργεί για τη σύναψη της φερώνυμης συνθήκης (Ανταλκίδειος ή Ειρήνη του Βασιλέως), με την οποία ο Πέρσης βασιλιάς γίνεται ο εγγυητής της ειρήνης ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις, ενώ κατοχυρώνεται η επικυριαρχία του στις πόλεις της Ιωνίας.

Ο Διονύσιος κυριεύει το Ρήγιο.

386-5 π.Χ. Οι Αθηναίοι συμμαχούν με το βασιλιά των Οδρυσών Εβρυζέλμη. Η Περσία αποκαθιστά την κυριαρχία της στην Ιωνία σε εφαρμογή των όρων της Ανταλκίδειου Ειρήνης.

385 π.Χ. Πλάτωνας, «Μενέξενος».

Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Αγησίπολη υποτάσσουν τη Μαντινεία.

Σταδιοδρομία του γλύπτη Σκόπα (πέθανε το 340 π.Χ.).

384 π.Χ. Γέννηση του Αριστοτέλη. Γέννηση του Δημοσθένη.

Η Αθήνα συμμαχεί με τη Χίο και τη Χαλκιδική. Ανοίγει ο δρόμος για την επανασύσταση της Αθηναϊκής Συμμαχίας.

382 π.Χ. Η Σπάρτη στρέφεται εναντίον του Κοινού της Ολύνθου ύστερα από πρόσκληση του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Γ΄.

Σπαρτιατικά στρατεύματα υπό τον Φοιβίδα καταλαμβάνουν την ακρόπολη των Θηβών Καδμεία, παραβιάζοντας με την ενέργειά τους αυτή κάθε έννοια δικαίου και προκαλώντας γενική αγανάκτηση στην Ελλάδα.

381 π.Χ. Ο Αγησίλαος εκστρατεύει εναντίον του Φλειούντα.

380 π.Χ. Ισοκράτης, «Πανηγυρικός».

Αρχίζει η ανέγερση του Ναού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο. Οι εργασίες θα ολοκληρωθούν το 375 π.Χ.

Ο Κλεόμβροτος διαδέχεται τον Αγησίπολη στη Σπάρτη.

379 π.Χ. Οι Θηβαίοι υπό την αρχηγία του Μέλωνα και του Πελοπίδα εκδιώκουν τη σπαρτιατική φρουρά από την Καδμεία και εγκαθιδρύουν δημοκρατικό πολίτευμα.

Οι Σπαρτιάτες καταλαμβάνουν το Φλειούντα και την Όλυνθο.

Ο Διονύσιος των Συρακουσών κυριεύει τον Κρότωνα.

378 π.Χ. Η πραξικοπηματική προσπάθεια του Σπαρτιάτη ναύαρχου Σφοδρία να καταλάβει τον Πειραιά αποτυγχάνει. Οι Αθηναίοι είναι πεπεισμένοι πλέον πως είναι απολύτως αναγκαία για την ασφάλεια της πόλης η ανασύσταση της παλιάς ναυτικής συμμαχίας.

Συμμαχία Αθήνας και Θήβας.

Αποτυχημένη εκστρατεία του Ιφικράτη στη Θράκη.

Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Αγησίλαο αποτυγχάνουν να καταστρέψουν τα σπουδαία οχυρωματικά έργα των Θηβαίων στην περιοχή του Κιθαιρώνα. Στη συνέχεια καταστρέφουν την ύπαιθρο της Θήβας, αλλά αποφεύγουν να εμπλακούν σε μάχη με τους κατοίκους.

377 π.Χ. Ίδρυση της Β΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας. Οι σύμμαχοι, σύμφωνα με το καταστατικό της, δεσμεύονται όχι μόνο απέναντι στους Αθηναίους αλλά και μεταξύ τους, ενώ είναι όλοι ανεξαιρέτως «ελεύθεροι και αυτόνομοι».

Ο άρχοντας Ναύσικος διενεργεί στην Αθήνα γενική απογραφή ιδιωτικών περιουσιών με σκοπό να τεθεί σε στερεότερες βάσεις ο υπολογισμός των εισφορών. Οι πολίτες με βάση τα αποτελέσματα της απογραφής κατατάσσονται σε νέα τμήματα, τις «συμμορίες».

Νέα εκστρατεία του Αγησίλαου εναντίον της Θήβας, χωρίς σπουδαία αποτελέσματα.

Ο Μαύσωλος σατράπης της Καρίας.

376 π.Χ. Οι Θηβαίοι κατορθώνουν να ανασυστήσουν τη Βοιωτική Ομοσπονδία.

Αποτυχία του βασιλιά της Σπάρτης Κλεόμβροτου να διαβεί τον Κιθαιρώνα και να επιτεθεί εναντίον των Θηβών.

376-375 π.Χ. Ναυτικές επιχειρήσεις του αθηναϊκού στόλου υπό τον Χαβρία στο Αιγαίο - ιδιαίτερα εναντίον της Νάξου- και τον Τιμόθεο στο Ιόνιο εναντίον των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους. Νίκη του Τιμόθεου εναντίον του σπαρτιατικού στόλου υπό τον Νικόλοχο κοντά στη Λευκάδα, στην περιοχή Αλύζια της Ακαρνανίας.

374 π.Χ. Κηφισόδοτος ο Πρεσβύτερος, «Ειρήνη».

Οι Αθηναίοι υπογράφουν σημαντική συμμαχία με το βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Γ΄, αποκομίζοντας ως πρόσθετο κέρδος τη δυνατότητα να προμηθεύονται από την επικράτειά του ξυλεία και ρετσίνι για τα πλοία τους.

Ο Ιάσονας των Φερών κύριος της Θεσσαλίας. Πρώτη προσέγγιση Αθήνας-Σπάρτης.

Οι Σπαρτιάτες με την εκστρατεία τους στην Κέρκυρα παραβιάζουν την ειρήνη με τους Αθηναίους.

Οι Αθηναίοι βοηθούν με εκστρατευτικό σώμα υπό την ηγεσία του Ιφικράτη του Φαρνάβαζου στην αποτυχημένη εκστρατεία εναντίον της Αιγύπτου.

373 π.Χ. Οι Θηβαίοι καταστρέφουν τις Πλαταιές, τελευταίο εμπόδιο πριν συνενώσουν όλη τη Βοιωτία σε ένα ενιαίο κράτος - και όχι σε ομοσπονδία που ήταν πριν. Οι Αθηναίοι, θορυβημένοι από την καταστροφή της παλιάς συμμάχου τους, ακολουθώντας τη συμβουλή του πολιτικού Καλλίστρατου, προσπαθούν να προσεγγίσουν τη Σπάρτη.

Ο Ιάσονας συμμαχεί με τον Αμύντα Γ΄ της Μακεδονίας.

371 π.Χ. Οι Θηβαίοι, οι Ακαρνάνες, οι Ευβοείς και οι Χαλκιδείς εγκαταλείπουν την Αθηναϊκή Συμμαχία.

Στο συνέδριο που γίνεται στη Σπάρτη για την αποκατάσταση της ειρήνης ο βοιωτάρχης Επαμεινώνδας απορρίπτει τις αιτιάσεις των Σπαρτιατών και των Αθηναίων για το ενιαίο βοιωτικό κράτος, η ύπαρξη του οποίου αντίκειται στην Ανταλκίδειο Ειρήνη. 


Οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες υπογράφουν στις 16 Ιουνίου (14η Σκιροφοριώνος) συνθήκη ειρήνης. Αμέσως μετά οι Σπαρτιάτες υπό το βασιλιά Κλεόμβροτο εισβάλλουν στη Βοιωτία, αλλά ηττώνται κατά κράτος στα Λεύκτρα από τα θηβαϊκά στρατεύματα. Στη διάρκεια της μάχης ο Επαμεινώνδας χρησιμοποιεί για πρώτη φορά την τακτική της «λοξής φάλαγγας».

Στις 6 Ιουλίου οι Θηβαίοι υπό τον Επαμεινώνδα συντρίβουν τους Σπαρτιάτες στην περιοχή των Λεύκτρων Βοιωτίας. Σημαντική συμβολή στη νίκη αυτή είχε ο θηβαϊκός Ιερός Λόχος υπό τον Πελοπίδα, καθώς επίσης και η παράταξη της Λοξής Φάλαγγας των Θηβαίων.

370 π.Χ. Δολοφονείται ο Ιάσονας των Φερών.

Οι Αρκάδες, οι οποίοι επιθυμούν να δημιουργήσουν κράτος παρόμοιο με αυτό της Θήβας, καλούν τον Επαμεινώνδα σε βοήθεια. Αυτός καταφτάνει στην Πελοπόννησο και λεηλατεί την ύπαιθρο της Λακωνίας.

Αρχίζει η σταδιοδρομία του γλύπτη Πραξιτέλη, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι το θάνατό του το 330 π.Χ.

369 π.Χ. Οι είλωτες στη Μεσσηνία και τη Λακωνία εξεγείρονται και δημιουργούν ενιαίο μεσσηνιακό κράτος με πρωτεύουσα τη Μεσσήνη.

Οι Αρκάδες με την υποστήριξη του Επαμεινώνδα ιδρύουν αρκαδικό ομοσπονδιακό κράτος με πρωτεύουσα τη Μεγαλόπολη, που δημιουργήθηκε με «συνοικισμό» πολλών μικρών χωριών.

Συμμαχία της Σπάρτης και της Αθήνας εναντίον της Θήβας.

Ο Διονύσιος βοηθά τους Κορίνθιους στον αγώνα τους εναντίον των Θηβαίων. Το ίδιο θα κάνει ένα χρόνο αργότερα με τους Σπαρτιάτες, ενώ οι Αθηναίοι θα τον ανακηρύξουν Αθηναίο πολίτη.

368 π.Χ. Δολοφονείται ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος Β΄. Επέμβαση του Ιφικράτη.

Οι συνεχείς προσπάθειες των Αθηναίων να καταλάβουν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Αμφίπολη αποτυγχάνουν (Ιφικράτης 365 π.Χ., Τιμόθεος 360 π.Χ., Καλλισθένης 362 π.Χ.).

367 π.Χ. Θάνατος του Διονυσίου των Συρακουσών. Τον διαδέχεται ο Διονύσιος ο Νεότερος.

Δεύτερο ταξίδι του Πλάτωνα στις Συρακούσες. Ο φιλόσοφος καλείται από το φίλο του Δίωνα να αναλάβει το ρόλο του πολιτικού και πνευματικού του συμβούλου. Έπειτα από δύο περίπου χρόνια εκδιώκεται μαζί με τον Δίωνα. Ο Αριστοτέλης εισέρχεται στην Ακαδημία του Πλάτωνα.

366 π.Χ. Οι Θηβαίοι κυριεύουν τον Ωρωπό, δημιουργώντας έτσι σοβαρά προβλήματα στους Αθηναίους.

Ισοκράτης, «Αρχίδαμος».

365 π.Χ. Ο Τιμόθεος εξαναγκάζει τη Σάμο και τη Σηστό να προσχωρήσουν στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Αθηναίοι κληρούχοι φτάνουν στη Σάμο.

364 π.Χ. Εκστρατεία και θάνατος του Πελοπίδα στη Θεσσαλία.

363 π.Χ. Ο Τιμόθεος ξανακυριεύει το Βυζάντιο.

362 π.Χ. Ο στρατός των Θηβαίων υπό τον Επαμεινώνδα νικά τους Σπαρτιάτες και τους Αθηναίους στην περιοχή Μαντινεία της Πελοποννήσου. Στη διάρκεια της μάχης φονεύεται και ο ίδιος ο μεγάλος Θηβαίος στρατηγός.

361 π.Χ. Τρίτο ταξίδι του Πλάτωνα στις Συρακούσες. Τον επόμενο χρόνο ο φιλόσοφος επιστρέφει απογοητευμένος στην Αθήνα.

360 π.Χ. Ο βασιλιάς των Οδρυσών Θρακών Κότυς πολιορκεί τη Σηστό.

359 π.Χ. Μετά τη δολοφονία του βασιλιά των Θρακών Κότυ στο θρόνο ανεβαίνει ο γιος του Κερσοβλέπτης, ο οποίος μοιράζεται την εξουσία με τα αδέρφια του Αμόδοκο και Θηρισάδη.

Θάνατος του βασιλιά της Μακεδονίας Περδίκκα και άνοδος στο θρόνο του ανήλικου Αμύντα με επίτροπο τον Φίλιππο.

Δολοφονία του τυράννου των Φερών Αλεξάνδρου.

358 π.Χ. Έναρξη κατασκευής του Θεάτρου της Επιδαύρου.

Νίκες του Φιλίππου εναντίον των Παιόνων και των Ιλλυριών.

357 π.Χ. Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την Αμφίπολη.

Οι Χίοι, οι Κώοι και Ρόδιοι, οργισμένοι από την όλο και πιο αυταρχική συμπεριφορά των Αθηναίων, επαναστατούν ύστερα από υποκίνηση του σατράπη της Καρίας Μαύσωλου. Οι Αθηναίοι ξεκινούν το λεγόμενο Συμμαχικό Πόλεμο, ο οποίος τελειώνει έπειτα από δύο σχεδόν χρόνια με παρέμβαση των Περσών. Οι Αθηναίοι αποδέχονται την αποχώρηση των επαναστατημένων πόλεων από τη συμμαχία.

Οι Αθηναίοι κυριεύουν ξανά τη Χερσόνησο και την Εύβοια.

356 π.Χ. Αρχίζει ο Γ΄ Ιερός Πόλεμος εξαιτίας της άρνησης των Φωκέων να καταβάλουν το πρόστιμο που τους είχαν επιβάλει οι Αμφικτύονες. Οι Φωκείς υπό τον Φιλόμηλο καταλαμβάνουν τους Δελφούς.

Ο Φίλιππος κυριεύει την Πύδνα και την Ποτείδαια και ανακηρύσσεται βασιλιάς της Μακεδονίας με το όνομα Φίλιππος ο Β΄.

Ο Ηρόστρατος πυρπολεί το Αρτεμίσιο της Εφέσου.

Στις 23 Ιουλίου (6η ημέρα του μηνός Εκατομβαιώνα σύμφωνα με το αττικό ημερολόγιο, ή 6η ημέρα του μήνα Λώου, σύμφωνα με το μακεδονικό ημερολόγιο) γεννιέται στην Πέλλα ο διάδοχος του θρόνου της Μακεδονίας, Αλέξανδρος, γιος του βασιλιά Φιλίππου Β΄ και της Ολυμπιάδας.

355 π.Χ. Ισοκράτης, «Περί Ειρήνης».

Τέλος του Συμμαχικού Πολέμου. Η Αθήνα παύει να αποτελεί μεγάλη δύναμη, ικανή να επιβάλλει τη θέλησή της. Ο Μαύσωλος, εκμεταλλευόμενος τη δύσκολη θέση στην οποία είχαν περιέλθει οι Αθηναίοι, καταλαμβάνει τη Χίο, τη Ρόδο και την Κω.

354 π.Χ. Ισοκράτης, «Αεροπαγητικός».

Πρώτοι λόγοι του Δημοσθένη στην Εκκλησία του Δήμου.

Ο Εύβουλος προϊστάμενος του ταμείου των θεωρικών.

Ο Φίλιππος καταλαμβάνει τη Μεθώνη της Πιερίας και εισβάλλει στη Θεσσαλία, όπου συγκρούεται με τις δυνάμεις του στρατηγού των Φωκέων Ονόμαρχου και εξαναγκάζεται να υποχωρήσει.

353 π.Χ. Οι Αθηναίοι συμμαχούν με το βασιλιά της Θράκης Κερσοβλέπτη εναντίον του Φιλίππου.

Νίκη του Φιλίππου εναντίον των δυνάμεων του Ονόμαρχου στο Κρόκιον Πεδίον στη νότια Θεσσαλία και τοποθέτηση μακεδονικής φρουράς στην περιοχή των Παγασών. Η προσπάθειά του να παραβιάσει τις Θερμοπύλες αποτυγχάνει εξαιτίας της παρουσίας ισχυρών αθηναϊκών δυνάμεων.

352 π.Χ. Ο Φίλιππος υποτάσσει τον Κερσοβλέπτη και επεκτείνει την κυριαρχία του μέχρι το Βόσπορο. Λίγο αργότερα καταλαμβάνει τις Θερμοπύλες.

350 π.Χ.(;) Ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία, παιδαγωγός του Αλεξάνδρου, μυεί το διάδοχο του Φιλίππου στα κατορθώματα των ομηρικών ηρώων.

349 π.Χ. Ο Λεωνίδας από την Ήπειρο, συγγενής της Ολυμπιάδας, αναλαμβάνει την ευθύνη της ανατροφής του Αλεξάνδρου. Κάτω από την επίβλεψη του ο Αλέξανδρος διδάσκεται αριθμητική, γεωμετρία και μουσική, ενώ ασχολείται ιδιαίτερα με την ιππασία. Αυτή την περίοδο, όπως αναφέρεται, ο Αλέξανδρος δαμάζει το Βουκεφάλα, ο οποίος γίνεται από τότε το αγαπημένο του άλογο (μέχρι το 324 π.Χ.).

Ο Φίλιππος εισβάλλει στη Χαλκιδική και πολιορκεί την Όλυνθο, τη σύμμαχο των Αθηναίων, ενώ φροντίζει να δημιουργήσει προβλήματα στους Αθηναίους με την αποστασία της Εύβοιας.

Ο Δημοσθένης παρουσιάζεται ως ο ηγέτης της φιλοπόλεμης αντιμακεδονικής μερίδας στην Αθήνα («Ολυνθιακοί»).

348 π.Χ. Ο στρατηγός Φωκίωνας αποτυγχάνει να επαναφέρει την Εύβοια στην αθηναϊκή κυριαρχία.

347 π.Χ. Θάνατος του Πλάτωνα.

348 π.Χ. Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος, μετά την κατάληψη της Ολύνθου, επεκτείνει σταδιακά την κυριαρχία του σε όλη τη Θράκη. Τα αθηναϊκά στρατεύματα που είχαν σπεύσει να βοηθήσουν την πολιορκούμενη πόλη δεν φτάνουν εγκαίρως.

346 π.Χ. Ο Φίλιππος και οι Αθηναίοι υπογράφουν τη Φιλοκράτειο Ειρήνη (από το όνομα του Αθηναίου διαπραγματευτή). Η ειρήνη έγινε με στόχο τη διατήρηση του υπάρχοντος status quo, γεγονός που σήμαινε οριστική παραίτηση των Αθηναίων από τη διεκδίκηση της Αμφίπολης και έθετε τέρμα στην παρουσία των Αθηναίων στη βόρεια Ελλάδα. Ο Φίλιππος κατάφερε να ηγηθεί της ελληνικής Αμφικτυονίας.

Ισοκράτης, «Φίλιππος».

Δημοσθένης, «Περί Ειρήνης».

343 π.Χ.(;) Ο Φίλιππος επιλέγει τον Αριστοτέλη για δάσκαλο του γιου του. Στους πρόποδες του Βερμίου, στην πόλη Μιέζα, ο Αλέξανδρος μαζί με άλλους νέους, από επιφανείς οικογένειες της Μακεδονίας, διδάσκεται για τρία τουλάχιστον χρόνια φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ρητορική. Την ίδια περίοδο ο Φίλιππος διδάσκει την πολεμική τέχνη στο διάδοχό του.

Ο Φιλοκράτης καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο από αθηναϊκό δικαστήριο για προδοσία, ενώ ο ρήτορας Αισχίνης αθωώνεται με μικρή πλειοψηφία.

342 π.Χ. Το Θέατρο του Διονύσου των Αθηνών αποκτά μαρμάρινα έδρανα -μέχρι τότε ήταν ξύλινα-, την εποχή που ήταν άρχοντας στην πόλη ο Λυκούργος.

Γέννηση του κωμωδιογράφου Μένανδρου.

341 π.Χ. Μετά το θάνατο του βασιλιά Κερσοβλέπτη το βασίλειο της Θράκης ενσωματώνεται στη Μακεδονία.

340 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ως αντιβασιλέας της Μακεδονίας αναλαμβάνει για πρώτη φορά την απόλυτη ευθύνη μιας στρατιωτικής επιχείρησης. Καταστέλλει την ανταρσία των Μαίδων στη βόρεια Μακεδονία, καταλαμβάνει την πρωτεύουσα τους και τη μετονομάζει σε Αλεξανδρούπολη.

Συμμαχικό συνέδριο στην Αθήνα αποφασίζει πόλεμο εναντίον του Φιλίππου.

339 π.Χ. Ισοκράτης, «Παναθηναϊκός».

Ο Ξενοκράτης διαδέχεται τον Σπεύσιππο στη διεύθυνση της Ακαδημίας.

Συμμαχία της Αθήνας με τη Θήβα εναντίον του Φιλίππου.

Η Αμφικτιονία των Δελφών καλεί σε βοήθεια τον Φίλιππο για να αντιμετωπίσει τους Λοκρούς.

Ο Φίλιππος αιφνιδιάζει τους Αθηναίους και τους υπόλοιπους Έλληνες καταλαμβάνοντας την Ελάτεια νότια των Θερμοπυλών.

Περίοδος του οικουμενικού ελληνικού κράτους και των ελληνιστικών χρόνων

338 π.Χ. Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την Άμφισσα.

Ο Αλέξανδρος στη μάχη της Χαιρώνειας προΐσταται στην αριστερή πτέρυγα του μακεδονικού στρατού. Αρχηγός του ιππικού, συντρίβει τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη του Φιλίππου. Εγκαθίσταται μακεδονική φρουρά στην Καδμεία, ενώ η συνθήκη ειρήνης που υπογράφεται έχει ανέλπιστα επιεικείς όρους για την Αθήνα (Ειρήνη του Δημάδη). Ο Λυκούργος αναλαμβάνει τη διαχείριση των οικονομικών της Αθήνας.

Θάνατος του Ισοκράτη.

337 π.Χ. Ο Αλέξανδρος έρχεται σε σύγκρουση με τον πατέρα του και μαζί με τη μητέρα του Ολυμπιάδα καταφεύγουν στην Ήπειρο.

Κήρυξη πολέμου εναντίον των Περσών από τον Φίλιππο.

336 π.Χ. Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας δολοφονείται. Ο μακεδονικός στρατός εκλέγει ομόφωνα τον Αλέξανδρο βασιλιά.

Το πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου τον ανακηρύσσει Ηγεμόνα της Συμμαχίας και Στρατηγό Αυτοκράτορα στην εκστρατεία εναντίον των Περσών.

τέλος του 4ου μέρους 400-336 π.Χ.
πηγή: επίτομο Λεξικό Ελληνικής Ιστορίας

Scholeio.com