Είναι τελικά ο Παρθενώνας Ανθρώπων Έργο ?

Κατοικήθηκε τη Λίθινη εποχή από τους Πελασγούς, κατόπιν, στους Μυκηναϊκούς χρόνους έγινε μια μικρή πόλη - κράτος, οχυρωμένη από περιμετρικό ισχυρό τείχος, για την προστασία του. 

επάνω φωτό: Μυκηναϊκή Περίοδος 

Από το 1200 π.χ. άρχισαν να κτίζονται στην κορυφή τα ιερότερα κτίρια. Τα πρώτα προπύλαια έγιναν την εποχή του Πεισίστρατου, αλλά καταστράφηκαν από την εισβολή των Περσών όπως και όλα τα άλλα ιερά το 480 π.Χ.
Ο λόγος για έναν "πέτρινο λόφο". Έναν "βράχο" που οι Αθηναίοι τον έκαναν ιερό.

Η περσική κατάκτηση της Αθήνας το 480-479 π.Χ. οδήγησε σε εκτεταμένες καταστροφές σε όλη την πόλη... 

Η πραγματική εικόνα της Αγοράς στην έναρξη της Κλασικής περιόδου (479 π.Χ.), μετά την αποχώρηση των Περσών ήταν μια σειρά από ερειπωμένα κτήρια, που είχαν υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές... 
Η Αθήνα πια ήταν η "Πόλις των ερειπίων". Ιδιαίτερα τα κτήρια της δυτικής πλευράς που καταστράφηκαν ολοσχερώς. 
Τα πηγάδια του βράχου κλείνουν, σφραγίζονται σχεδόν όλα με κεραμικό υλικό που προέρχεται από την περίοδο 500-480 π.Χ. 

Μετά το 480 π.Χ., ο Θεμιστοκλής και μετέπειτα ο Κίμωνας αναλαμβάνουν τη διευθέτηση ενός νέου διοικητικού κέντρου για την Αθήνα...

Δημιουργούνται μια σειρά κτήρια διοικητικού και θρησκευτικού χαρακτήρα: 

- Η Θόλος χτίζεται γύρω στο 465 π.Χ., προκειμένου να στεγάσει τους πρυτάνεις. 

- Το Νέο Βουλευτήριο αναλαμβάνει τη θέση του Παλαιού, το οποίο μετατρέπεται σε τόπο φύλαξης των αρχείων του κράτους και χώρο λατρείας της Μητέρας των Θεών. 

- Στη βόρεια πλευρά: η Βασίλειος Στοά ξαναχτίζεται με το αυθεντικό υλικό των ετών του 550-500 π.Χ. και το ίδιο ο Βωμός των Δώδεκα Θεών, που ξαναχτίζεται λίγο μετά το 480 π.Χ. 

Υστερορρωμαϊκή οχύρωση δυτικά των Προπυλαίων,
όπου ανοίγονταν δύο πύλες, μία προς δυσμάς
(πύλη Beulé) και μία δεύτερη νοτίως της πρώτης,
κάτω από τον πύργο της Νίκης.

- Ακόμα, η περίφημη Ποικίλη Στοά από το γαμπρό του Κίμωνα, τον Πεισιάνακτα, και στολίζεται με ζωγραφικά έργα μεγάλης αξίας από τον Πολύγνωτο, το Μικίωνα και τον Πάναινο.

- Τα κτήρια της ανατολικής πλευράς έχουν δικαστική χρήση. Αντίθετα... 
- στη νότια οικοδομείται γύρω στο 430 π.Χ. η Νότια Στοά Ι, όπου τελούνται συσσίτια. 
- Άλλα κτήρια της ίδιας περιόδου είναι η Στοά του Ελευθερίου Διός και το Νομισματοκοπείο.

Η πόλη τώρα εντάσσεται στο οικοδομικό πρόγραμμα του Περικλή... Χτίζεται ο περίφημος ναός του Ηφαίστου και της Αθηνάς Εργάνης, το λεγόμενο «Θησείο», λίγο μετά το 450 π.Χ. 


Με την επιστασία του Φειδία, 
επί Περικλή επανακτίζονται τα πασίγνωστα οικοδομήματα, θαυμαστά για την αρχιτεκτονικής τους.

Ο Παρθενώνας το πιο σημαντικό από τα κτήρια της Ακρόπολης με σχεδιαστές και εκτελεστές τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη (πιθανόν σε σχέδια του Φειδία). 

Τα προπύλαια και το Ερεχθείο με τις Καρυάτιδες, που σχεδιάστηκαν και κτίσθηκαν από τον Μνησικλή.

Ο ναός της Απτέρου Νίκης που κτίστηκε από τον Καλλικράτη. 

Την ίδια εποχή χτίζεται το θέατρο του Διονύσου, το Ωδείο του Περικλή και το ιερό του Ασκληπιού. Πολύ αργότερα κτίζεται το θέατρο του Ηρώδου του Αττικού.

"... Ηταν ο κεντρικός πυρήνας μιας ανώτερης αντίληψης. Η "φυσική" -μαρμάρινη- ενσάρκωση των αξιών τους, των πεποιθήσεων τους, των μύθων τους, της ιδεολογίας τους, η Ακρόπολη   με τα κτίσματα γύρω από το βράχο και πάνω σ' αυτόν... με κυρίαρχο τον Παρθενώνα...", λέει ο ερευνητής καθηγητής και μελετητής Τζέφρι Χέργουντ (Jeffrey M. Hurwit).'

Η είσοδος της ακρόπολης κατά την κλασσική περίοδο

Μετά τα μέσα του 5ου αι. π.Χ., η Αγορά της Αθήνας οργανώνεται ως το διοικητικό κέντρο μιας δημοκρατίας, η οποία αποτελούσε ταυτόχρονα και το κέντρο μιας «αυτοκρατορίας». Η μεγαλοπρέπεια των κτηρίων της Ακρόπολης δε γίνεται αισθητή στο χώρο της Αγοράς. 

Σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις κάποια μνημεία διακρίνονται για την πολυτέλειά τους, όπως για παράδειγμα η Στοά του Ελευθερίου Διός.

Δραματικά τα γεγονότα που ακολουθούν... 

Ο πελοποννησιακός Πόλεμος, το ολιγαρχικό πραξικόπημα του 411 π.Χ., η πτώση της Αθήνας στους Σπαρτιάτες το 404 π.Χ. και η τυραννία των τριάκοντα.

Το Πρόπυλο*, σε σχέδια του Μνησικλή, η μνημειακή είσοδος από όπου ο προσκυνητής περνάει κατευθυνόμενος προς τον ιερό περίβολο και τα μεγάλα μνημεία του Βράχου, δείγμα μεγάλης αρχιτεκτονικής σύλληψης που επηρέασε όχι μόνο σύγχρονές του αλλά και μεταγενέστερες δημιουργίες, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω Πελοποννησιακού Πολέμου.

Χίλια χρόνια μετά αυτή η αρχαία είσοδος σφραγίζεται... 

Το Πρόπυλο κλείνει. Για να ανέβει κάποιος στον Παρθενώνα το 1388 πρέπει να περάσει από έναν ελικοειδή δρόμο που καταλήγει στο πίσω μέρος της σημερινής εισόδου. Η Αθήνα είναι στην κυριαρχία των Φράγκων και τα προπύλαια...

...μετατρέπονται τώρα σε παλάτι-οικία των Ατσαγιόλι, προσθέτοντας κι ένα καθολικό εκκλησάκι ! 

Έξω από τα προπύλαια οικοδομείται και ο ψηλός φράγκικος πύργος που κατόπτευε όλη την πόλη.

Αυτή η θέα εντυπωσίασε τόσο τον Μακιαβέλι (Niccolo Machiavelli), της ίδια οικογένειας, που τον έκανε να γράψει: 
"Θεέ μου... δεν έχεις δει ποτέ σου χώρα πιο ωραία από αυτή, ούτε πιο ωραίο κάστρο !".  

Η Αθήνα μετονομάζεται σε Δουκάτο των Αθηνών, στο οποίο βασιλεύει η διάσημη οικογένεια της Φλωρεντίας Ατσαγιόλι (το όνομά της από το εμπόριο ατσαλιού), για 73 χρόνια μέχρι να παραδώσουν την σκυτάλη στους επόμενους κατακτητές, τους Οθωμανούς. 

"Ο Παρθενώνας είναι το μεγαλύτερο μνημείο και το μεγαλύτερο ιερό στη μεγαλύτερη πόλη της κλασσικής Αθήνας" λέει ο καθηγητής Τζέφρι Χέργουντ. 

Ολοκληρώνεται το 432 π.Χ. ώς η μέγιστη έκφραση των Αθηναϊκών Ιδανικών. Του Δίκαιου έναντι του άδικου, του Πολιτισμού έναντι της βαρβαρότητας, της Τάξης έναντι του χάους. 
Ο ναός διακοσμείται με μυθολογικές νικηφόρες νίκες. Κι ίσως για πρώτη φορά σε ελληνικό ναό οι Αθηναίοι, σαν κοινοί θνητοί απεικονίζονται στο πλάι των θεών.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το ανθρώπινο μυαλό ακόμα δεν μπορεί να δεχτεί σαν έργο ανθρώπων τον Παρθενώνα μη μπορώντας να απαντήσει σε τόσα ερωτηματικά κατασκευής, που μοιραία γεννιούνται...

Τα μυστικά του Παρθενώνα

Το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ του PBS με τίτλο: "Secrets of the Parthenon" (τα μυστικά του Παρθενώνα) αναλύει τον τρόπο που χτίστηκε ο περίφημος Παρθενώνας...

____________________________________________________________________________


* Πρόπυλο, Το βιβλίο "Τα Προπύλαια της Αθηναϊκής Ακρόπολης" του αρχιτέκτονα Τάσου Τανούλα είναι αφιερωμένο στην οικοδομική ιστορία των προπυλαίων από το 437 π.Χ. που άρχισαν να κτίζονται από το Μνησικλή, ως σήμερα που οι αρχαιολόγοι και οι αρχιτέκτονες της Επιτροπής Ακροπόλεως μελετούν και επιχειρούν την αποκατάσταση των μνημείων που επί 25 αιώνες στεφανώνουν το ιερό Βράχο. 
"Ιωνικούς κίονες στο εσωτερικό κτηρίων δωρικού ρυθμού είχε ήδη εφαρμοστεί και αλλού, στα Προπύλαια όμως ο επισκέπτης μπορούσε να δει, για πρώτη φορά, και τους δύο ρυθμούς ταυτόχρονα, σε άμεση παράθεση, εναρμονισμένους στο ίδιο κτήριο" αναφέρει ο συγγραφέας, "

Από όλα τα μνημεία της Ακρόπολης, τα Προπύλαια, τουλάχιστον για τον κοινό επισκέπτη, είναι τα πιο "αδικημένα". Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Παρθενώνας είναι το σημαντικότερο μνημείο που δεσπόζει επάνω στο Βράχο. Μετά έρχεται το Ερέχθειο όπου η γοητεία της χθόνιας λατρείας σε συνδυασμό με τις θελκτικές Κόρες της πρόστασης μαγνητίζουν τη φαντασία μας ενώ ο ναός της νίκης μένει σχετικά έξω από τον οπτικό άξονα του προσκυνητή κατά την είσοδό του. 


  Scholeio.com  

Κολλαγόνο, Η θαυματουργή κόλλα του σώματος

Είναι παντού μέσα στο σώμα μας! Υπάρχει στην καρδιά, στα αιμοφόρα αγγεία, στο δέρμα, στα ούλα, στους τένοντες, στις αρθρώσεις στα νύχια, ακόμα και στα μαλλιά. Ο λόγος για το κολλαγόνο.
Ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός όπως και η συμβολή του στην καλή φυσική μας κατάσταση. Λειτουργεί σαν κόλλα ! Είναι η κόλλα που κρατά “κολλημένο” το σώμα και δεν το αφήνει να διαλυθεί (εξ’ ου και το όνομά του). Βρίσκεται ανάμεσα στα κύτταρα και τα συγκρατεί όπως το τσιμέντο κρατάει τα τούβλα ενός σπιτιού.

Οι πρωτεΐνες αποτελούν το 75% ενός ανθρώπου κανονικού βάρους, αν δεν υπολογιστεί το νερό. Το κολλαγόνο αποτελεί το 30% του συνόλου των πρωτεϊνών. Αυτό και μόνο δείχνει πόσο σημαντικό είναι.
Υπάρχουν πάνω από 10,000 διαφορετικές πρωτεΐνες τις οποίες χρειάζεται στο σώμα για να διατηρηθεί στη ζωή αλλά μια από αυτές ξεχωρίζει: το κολλαγόνο.

Η “κόλλα” του σώματος

To κολλαγόνο είναι πανταχού παρόν μέσα στο σώμα. Υπάρχει στην καρδιά, στα αιμοφόρα αγγεία, στο δέρμα, στα ούλα, στους τένοντες, στις αρθρώσεις στα νύχια, ακόμα και στα μαλλιά. 

Το κολλαγόνο είναι ένα μακρύ, ανθεκτικό μόριο σαν σχοινοειδή έλικα ή ίνα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι κολλαγόνου χωρίς ειδικά ονόματα που αναφέρονται ως τύπος 1, τύπος 2 κλπ. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί πάνω απ 28 τέτοιοι τύποι αλλά το 90% της ποσότητας στο σώμα αφορά τρεις τύπους, τον 1, 2 και 3. 

Το κολλαγόνο, μαζί με μια άλλη πρωτεΐνη, την ελαστίνη χαρίζει ανθεκτικότητα και ελαστικότητα στους ιστούς του σώματος. Ειδικά οι ίνες του κολλαγόνου τύπου 1 είναι πιο ανθεκτικές ακόμα και από το ατσάλι.

– Ο τύπος Ι, που βρίσκεται στο δέρμα, τα οστά, τα δόντια, τους τένοντες, τους συνδέσμους
– Ο τύπος ΙΙ, που βρίσκεται στο χόνδρο
– Ο τύπος ΙΙΙ, που βρίσκεται στο συνδετικό ιστό των οργάνων μας (συκώτι, σπλήνα, νεφρά κτλ).
Όμως, παρά την κρίσιμη λειτουργία του στο σώμα, το κολλαγόνο είναι μια σχετικά απλή πρωτεΐνη. Καθώς μεγαλώνουμε, η παραγωγή κολλαγόνου μειώνεται σταδιακά, κάνοντας τη διαθέσιμη ποσότητά του ανεπαρκή και καθένα από τα συστήματα που στηρίζει μπορεί να επηρεαστεί. Το αποτέλεσμα είναι οι πόνοι στις αρθρώσεις, η χαλάρωση των μυών, η δυσκολία στην κίνηση, οι ρυτίδες στο δέρμα, η κακή όραση, τα εύθραυστα οστά και οι ασθένειες που συνδέονται με το γήρας. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι ότι αρκετές από τις παθήσεις ή ασθένειες που εμφανίζονται σε έναν οργανισμό μπορεί να οφείλονται στην έλλειψη κολλαγόνου.

Δυστυχώς, το κολλαγόνο δεν μπορούμε να το λάβουμε άμεσα από καμία τροφή. Το υδρολυμένο κολλαγόνο έρχεται να δώσει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα. Πρόκειται ουσιαστικά για μικρά αμινοξέα που βοηθούν την παραγωγή νέου κολλαγόνου στο σώμα. Τα αμινοξέα αυτά απορροφούνται γρήγορα από τον οργανισμό και χρησιμοποιούνται ως δομικά στοιχεία για την παραγωγή νέου κολλαγόνου.

Σίγουρα δεν θέλεις να έχεις μειωμένη παραγωγή κολλαγόνου. Αυτό που θα σε βοηθήσει ουσιαστικά είναι η ικανοποιητική πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων και όχι το πόσιμο κολλαγόνο που υπάρχει στην αγορά ως διατροφικό συμπλήρωμα. Μερικά από αυτά ωστόσο παίζουν ένα ιδιαίτερο ρόλο.
Μια πληθώρα επιστημονικών μελετών έχει δείξει ότι το πόσιμο υδρολυμένο κολλαγόνο στην υγρή του μορφή είναι μια εξαιρετικά απορροφήσιμη μορφή κολλαγόνου και συνιστάται σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας που έχει δημιουργήσει η έλλειψη κολλαγόνου, αλλά και όσους αναζητούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής ή την εμφάνισή τους. 

Είναι αδύνατον να λαμβάνει κάποιος το συμπλήρωμα διαστροφής υγρού πόσιμου κολλαγόνου και να μην δει βελτίωση στον οργανισμό του σε πολλά σημεία όπως:

- μυϊκή τόνωση
- τόνωση και πάχυνση του δέρματος
- μείωση ρυτίδων
- ανοικοδόμηση των αρθρώσεων
- ενδυνάμωση των αρτηριών
- ενδυνάμωση μαλλιών και νυχιών
- αύξηση της ενέργειας
- ευκαμψία 
- ανοικοδόμηση οργάνων

Τα χρόνια προβλήματα που μπορούν να διορθωθούν περιλαμβάνουν: οστεοπόρωση, υψηλή πίεση, αρθρίτιδα, αδυναμία ουροδόχου κύστης, παχυσαρκία, χρόνια κόπωση, δύσπνοια, αυτοάνοσες παθήσεις, δερματικά προβλήματα, σπάσιμο νυχιών.
Καθώς περνούν τα χρόνια, όπως συμβαίνει και με άλλες πρωτεΐνες, οι δυνατότητες παραγωγής κολλαγόνου μειώνονται. Μετά την ηλικία των 30 ετών, η παραγωγή κολλαγόνου αρχίζει να πέφτει με ρυθμό 1-1,5% το χρόνο και αυτό έχει συνέπειες. Το δέρμα αρχίζει να σακουλιάζει και να αποκτά ρυτίδες. Έρχεται πιο γρήγορα η μείωση της φυσικής απόδοσης και η κούραση. Κάποιες παθήσεις που εμφανίζονται με την ηλικία, όπως η οστεοαρθρίτιδα, συνδέονται με την απώλεια κολλαγόνου σε συγκεκριμένους ιστούς.

1. Πάρε αρκετά αμινοξέα από τη διατροφή σου

To κολλαγόνο, όπως και οι υπόλοιπες πρωτεΐνες, συντίθεται από 20 δομικά στοιχεία, τα αμινοξέα. Κάποια από αυτά ονομάζονται απαραίτητα γιατί ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει και πρέπει να τα πάρει από διατροφή.

Το 60% του κολλαγόνου αποτελείται από τέσσερα αμινοξέα, τηγλυκίνη, την προλίνη, την αλανίνη και την υδροξυπρολίνη. Αυτά τα τέσσερα αμινοξέα μπορούν να συντεθούν από το σώμα σου αν λαμβάνεις ικανοποιητική ποσότητα πρωτεϊνών. Οι πρωτεΐνες υπάρχουν κυρίως στις ζωικές τροφές. Μια μπριζόλα 85 γραμμαρίων σού παρέχει 23 γραμμάρια πρωτεΐνη εκ των οποίων τα 5 γραμμάρια είναι κολλαγόνο.

Αν κάνεις καθιστική ζωή, οι οδηγίες είναι να λαμβάνεις 0,8 γρ. πρωτεΐνη για κάθε κιλό που ζυγίζεις. Για τη μέση γυναίκα αυτό μεταφράζεται σε 46 γραμμάρια την ημέρα και τον μέσο άντρα σε 56 γραμμάρια. Αν όμως κάνεις μια δραστήρια ζωή τα γραμμάρια ανεβαίνουν μέχρι 75 για τη γυναίκα και τα 91 για τον άνδρα. Ένας αθλητής αντοχής μπορεί να χρειάζεται 1,4 γρ. ανά κιλό βάρους και κάποιος που κάνει έντονη γυμναστική με βάρη 2,2 γρ. Αν αναρρώνεις από κάποιο τραύμα χρειάζεσαι επίσης περισσότερα αμινοξέα. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας πρέπει να προσλαμβάνουν περισσότερη πρωτεΐνη για να προλάβουν τη σαρκοπενία και την οστεοπόρωση.

2. Φρόντισε να παίρνεις αρκετή βιταμίνη C

Κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να κάνει για να διατηρείς σε ικανοποιητικό επίπεδο την παραγωγή κολλαγόνου είναι να λαμβάνεις επαρκείς ποσότητες βιταμίνης C από τη διατροφή. Ακόμα κι αν καταπιείς τα αμινοξέα όλου του πλανήτη δεν θα μπορέσεις να παράγεις ούτε ένα μόριο κολλαγόνου αν δεν υπάρχει η βιταμίνη C στο σώμα σου. Πριν από δύο αιώνες οι ναύτες των πλοίων που έκαναν μακρινά ταξίδια κινδύνευαν από μια τρομερή ασθένεια, το σκορβούτο. Η ασθένεια αυτή είναι η διάλυση του σώματος λόγω παντελούς έλλειψης βιταμίνης C. Αυτός ήταν ο λόγος που όταν ανακαλύφθηκε η βιταμίνη C ονομάστηκε ασκορβικό οξύ που σημαίνει ότι καταπολεμά το σκορβούτο. Χωρίς τη βιταμίνη C, το σώμα δεν μπορεί να παράγει κολλαγόνο και αρχίζει κυριολεκτικά να διαλύεται.

Η μεγάλη χρησιμότητα της βιταμίνης C είναι η παραγωγή κολλαγόνου αλλά γι’ αυτό αρκούν μικρές ποσότητες κάθε μέρα, 10-20 mg. Όμως η βιταμίνη αυτή έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, συνεπώς φρόντισε να παίρνεις τουλάχιστον 100 mg από τη διατροφή σου, κι αν καπνίζεις, ακόμη περισσότερο. Αν αναρρώνεις από τραύμα ή έχεις προγραμματίσει κάποια εγχείρηση ακολούθησε μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνη C. Δεν είναι ευρύτερα γνωστό αλλά το ιπποφαές δίνει την εκπληκτική ποσότητα των 650 mg ανά 100 γραμμάρια η κόκκινη πιπεριά 180 mg και ο μαϊντανός 130 mg.

3.  Μαγγάνιο

Το μαγγάνιο στηρίζει την υγιή παραγωγή κολλαγόνου. Το αμινοξύ προλίνη έχει σημαντική παρουσία στο κολλαγόνο και το μαγγάνιο ενεργοποιεί τα ένζυμα που χρειάζονται για να φτιάξουν τα κύτταρα προλίνη. Πρέπει να παίρνεις από τη διατροφή ικανοποιητικές ποσότητες μαγγανίου κάθε μέρα. Η σύσταση είναι για 1,8 mg για τις γυναίκες και 2,3 mg για τους άνδρες. Καλές πηγές είναι το καφέ ρύζι, το αβοκάντο, ο ανανάς, οι ξηροί καρποί, οι σταφίδες, το τσάι, και γενικότερα στα προϊόντα ολικής άλεσης.

4.  Χαλκός

Ο χαλκός επίσης παίζει ρόλο στην παραγωγή κολλαγόνου. Ενεργοποιεί τη σύνθεση ενός ενζύμου το οποίο είναι απαραίτητο στην τελική φάση παραγωγής. Ο χαλκός θεωρείται απαραίτητος για την υγεία της καρδιάς, των οστών και των αιμοφόρων αγγείων ακριβώς επειδή παίζει ρόλο στην σύνθεση του κολλαγόνου. Πρέπει να παίρνεις από τη διατροφή σου περίπου 900 μικρογραμμάρια χαλκού την ημέρα. Τροφές όπως στρείδια, καβούρια, κάσιους, αμύγδαλα, ηλιόσποροι, φακές και σοκολάτα περιέχουν χαλκό αλλά οι πιο μεγάλες ποσότητες βρίσκονται στο βοδινό συκώτι. Προσοχή όμως, όπως και με τα άλλα μέταλλα, δεν πρέπει να το παρακάνεις με το χαλκό. Όλα τα μέταλλα που χρειάζονται στο σώμα είναι δίκοπα μαχαίρια. Σε μεγάλες ποσότητες έχουν παρενέργειες.

5. Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος επίσης χρειάζεται για την παραγωγή του κολλαγόνου και ειδικότερα ευνοεί την επούλωση των πληγών. Η σύσταση είναι για 11 mg στους άνδρες και 8 mg στις γυναίκες. Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε διάφορε τροφές όπως στα στρείδια, τα μύδια, στο φύτρο του σιταριού, στα βραζιλιάνικα φιστίκια, στον κρόκο των αυγών, στις σαρδέλες και στον αρακά. Πέρα από το κολλαγόνο, πρόκειται για ένα σούπερ θρεπτικό συστατικό που συμμετέχει στη σύνθεση περισσότερων από 100 ενζύμων.

  Scholeio.com