Η λέξη Πόντος απαντά πρώτη φορά στον Όμηρο με τη σημασία θάλασσα και συνοδεύεται συνήθως από επίθετα, όπως ατρύγετος, οίνοψ, ηεροειδής, ιχθυόεις, απείρων, ευρύς, ιοειδής, μέλας κτλ. Ορισμένες φορές συνδέεται και με συγκεκριμένες θάλασσες, π.χ. Ικάριος Πόντος, Θρηίκιος Πόντος.
Στους αρχαίους συγγραφείς, Ησίοδο, Πίνδαρο και στους μεταγενέστερους, η λέξη "Πόντος", όταν χρησιμοποιείται για να ονομάσει θαλάσσιο χώρο, ταυτίζεται με τον Εύξεινο Πόντο.
Στους ποιητές, πάντως, ως πόντος κυρίως νοείται η μεγάλη και απλωτή θάλασσα, ενώ η λέξη από τους πεζογράφους στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται για να δηλώσει συγκεκριμένα πελάγη. Παρά ταύτα, όμως, ορισμένες φορές ονομάζει πορθμούς, στενές θάλασσες που ενώνουν άλλες, μεγαλύτερες, π.χ. Ελλήσποντος, Ρέας Πόντος κτλ.
Στους αττικούς ρήτορες η ονομασία "Πόντος" αποδίδεται στην Ταυρική χερσόνησο (Κριμαία), ενώ αργότερα μετά τον Ηρόδοτο και, κυρίως, έπειτα από τον Ξενοφώντα (Κύρου Ανάβασις), οι γεωγράφοι και οι συγγραφείς "Πόντο" αποκαλούν τη νότια περιοχή του Εύξεινου Πόντου, που περιλαμβάνει τον παραλιακό χώρο ανάμεσα στον Άλυ ποταμό και την Κολχίδα, ανατολικά της Τραπεζούντας, από την πόλη Διοσκουριάδα ως το δυτικό τμήμα της Σινώπης.
Η αποστολή του Ιάσονα και των Αργοναυτών στην Κολχίδα, οι περιπλανήσεις του Ορέστη στο Θοανία του Πόντου, οι περιπέτειες του Οδυσσέα στη χώρα των Κιμμερίων, η τιμωρία του Προμηθέα από το Δία και η εξορία του στο Κάυκασο, το ταξίδι του Ηρακλή στον Πόντο,
αποτελούν μύθους που αναφέρονται ειδικά στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη πανάρχαιων εμπορικών δρομολογίων. Παράλληλα λειτούργησαν σαν μαγνήτες που τράβηξαν τις μεγάλες μάζες των Ελλήνων μεταναστών απ’ τη Ελλάδα στη Μικρά Ασία και τον Πόντο.
Γύρω στο 1000 π.Χ τοποθετούν οι μελετητές την πραγματοποίηση των πρώτων εμπορικών ταξιδιών στην περιοχή αυτή για την αναζήτηση κυρίως χρυσού και άλλων μεταλλευμάτων.
Scholeio.com
Στους αττικούς ρήτορες η ονομασία "Πόντος" αποδίδεται στην Ταυρική χερσόνησο (Κριμαία), ενώ αργότερα μετά τον Ηρόδοτο και, κυρίως, έπειτα από τον Ξενοφώντα (Κύρου Ανάβασις), οι γεωγράφοι και οι συγγραφείς "Πόντο" αποκαλούν τη νότια περιοχή του Εύξεινου Πόντου, που περιλαμβάνει τον παραλιακό χώρο ανάμεσα στον Άλυ ποταμό και την Κολχίδα, ανατολικά της Τραπεζούντας, από την πόλη Διοσκουριάδα ως το δυτικό τμήμα της Σινώπης. Οἱ ἀρχαῖοι συγγραφεῖς ἀποκαλοῦσαν τὴν Μαύρη Θάλασσα, «Ἄξενο Πόντο», ἀφιλόξενη θάλασσα, θέλοντας ἀκριβῶς νὰ τονίσουν τὶς τρομερὲς δυσκολίες καὶ τοὺς κινδύνους ποὺ εἶχαν ν’ ἀντιμετωπίσουν οἱ Ἕλληνες θαλασσοπόροι. Τὰ κίνητρα ποὺ ὁδήγησαν τοὺς Ἑλληνες νὰ ἐγκατασταθοῦν στὴν περιοχὴ αὐτή ἦταν οἰκονομικά.
Τὸ πρῶτο ὁργανωμένο κῦμα ἑποίκων, ξεκίνησε ἀπό τὶς ἀκτές τῆς Ἰωνίας, τὸν 8ο -7ο π.Χ.αἰῶνα, μὲ πρωτοπόρους τοὺς Μιλησίους...
Οἱ Μεγαρεῖς πρῶτοι ἴδρυσαν δύο ἀποικίες στὴν προποντικὴ Θράκη, τὴν Σηλυμβία καὶ τὸ Βυζάντιο, τὴν πόλι – κλειδὶ ἀπό τὸν 7ο π.Χ. αἰῶνα ἔως τὸν 4ο μ.Χ. αἰῶνα.
Ὁ Βόσπορος, ἡ «Κλεῖδα τοῦ Πόντου», ὅπως τὴν ὀνόμασε ὁ Εὐριπίδης τὸν 5ο π.Χ. αἰῶνα, ποὺ ἐλέγχει τὴν διάβαση ἀπό τὴν Μεσόγειο στὴν Μαύρη Θάλασσα καὶ ἀπό τὴν Εὐρώπη στὴν Ἀσία, «ὀδήγησε» τοὺς Ἕλληνες σ’ ἕναν καινούργιο κόσμο.
Η αποστολή του Ιάσονα και των Αργοναυτών στην Κολχίδα, οι περιπλανήσεις του Ορέστη στο Θοανία του Πόντου, οι περιπέτειες του Οδυσσέα στη χώρα των Κιμμερίων, η τιμωρία του Προμηθέα από το Δία και η εξορία του στο Κάυκασο, το ταξίδι του Ηρακλή στον Πόντο,
 |
| Νόμισμα με τον Αετό της Σινώπης στη μία όψη του και γυναικεία μορφή στην άλλη. |
Γύρω στο 1000 π.Χ τοποθετούν οι μελετητές την πραγματοποίηση των πρώτων εμπορικών ταξιδιών στην περιοχή αυτή για την αναζήτηση κυρίως χρυσού και άλλων μεταλλευμάτων.
 |
| Γκραβούρα της Σινώπης. Διακρίνονται οι πύργοι και τα τείχη (ρωμαϊκά και βυζαντινά), μεγάλο μέρος των οποίων σώζεται έως σήμερα. Η ιστορική πόλη ήταν η αρχαιότερη ελληνική αποικία και μητρόπολη των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων στον Εύξεινο Πόντο. (Φωτ.: Αρχείο Κ. Φωτιάδη) |
Η εποχή του μεγάλου αποικισμού ξεκινά δύο αιώνες αργότερα τον 8ο αι. π.Χ. με τη Μίλητο της Ιωνίας να αποικίζει τα παράλια του Εύξεινου Πόντου ιδρύοντας τη Σινώπη σε εξαιρετικά στρατηγική θέση εξαιτείας του καλού λιμανιού της και της δυνατότητας ομαλής επικοινωνίας με τις γύρω περιοχές.
Το Ντοκιμαντέρ -παραγωγής 1997- γυρίστηκε στις περιοχές της Μαύρης Θάλασσας που ήκμασε η ρωμιοσύνη του Πόντου.
Η Σινώπη, με την σειρά της ίδρυσε το 756 π.Χ την Τραπεζούντα, την Κρώμνα, το Πτέρυον,την Κύτωρο και άλλες φημισμένες πόλεις της περιοχής. Όμορφη και επιβλητική, η Σινώπη αναδείχθηκε γρήγορα σε ένα αξιόλογο λιμάνι, αποκτώντας πολυάριθμο στόλο και ισχύ. Σημειώνεται πως η Τραπεζούντα έως την εποχή του Ξενοφώντα ήταν φόρου υποτελής οικειοθελώς στην πόλη–Μητρόπολη Σινώπη.
Σημαντικές οι πληροφορίες του Ξενοφώντα, για τις ελληνικές πόλεις του Πόντου, κατά τη διάρκεια της περσικής επικυριαρχίας που αποκομίζονται από έργο του «Κύρου Ανάβασις», όπου περιγράφεται η Κάθοδος των Μυρίων (401-400 π.Χ.), των Ελλήνων δηλαδή στρατιωτών που πολέμησαν ως μισθοφόροι στο πλευρό του Κύρου εναντίον του αδελφού του, Αρταξέρξη. Μετά τη συμπλοκή όμως των δύο αδελφών και το θάνατο του Κύρου, οι Έλληνες βρέθηκαν μόνοι στο εσωτερικό της εχθρικής χώρας προσπαθώντας με τεράστιες δυσκολίες να φτάσουν στα ελληνικά εδάφη.
Κατά την εποχή ανάμεσα στο πέρασμα του Ξενοφώντα μέχρι την κοσμοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου, η Τραπεζούντα και όλες οι ελληνικές αποικιακές πόλεις του Ευξείνου απόλαυσαν περιόδου ειρήνης και ευημερίας, επεκτεινόμενες επίσης όχι μόνο στα παράλια μέρη, αλλά και προς το εσωτερικό της περιοχής, εξελληνίζοντας συνέχεια όλο και περισσότερα φύλα.
Κατά τον Γερμανό ιστορικό Fallmerayer " οι Τραπεζούντιοι, σοφότεροι από τα αδελφά κράτη στις ακτές της Ιωνίας, ήξεραν να επιλέγουν μάλλον τα πλεονεκτήματα μιας ονομαστικής εξάρτησης από έναν μακρινό μονάρχη παρά εκείνα μιας πολυτάραχης αυτονομίας, και ήταν ευτυχισμένοι και πλούσιοι, ενώ η Φώκαια και η Μίλητος δεν άργησαν να μεταβληθούν σε ερείπια". Με αυτό τον τρόπο ενισχύθηκαν και ανακάλυψαν νέες πηγές πλούτου, όπως άργυρο, χαλκό και σίδηρο, μέταλλα που βρίσκονταν ακόμα και στις δασώδεις και ορεινές περιοχές.
Ως εξελληνισμένες περιοχές κατά την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου αναφέρονται τα Κόμανα, τα Κάβειρα, η Γαζίουρα και η Αμάσεια. Την ίδια περίοδο η Τραπεζούντα, τα Κοτύωρα, η Αμισός και η Σινώπη βρίσκονταν σε υψηλό επίπεδο εμπορικής και πολιτικής δύναμης όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα πολυάριθμα νομίσματα, έχοντας παράλληλα απόλυτη αυτονομία και ανεξαρτησία.
Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Μ. Αλέξανδρος επανέφερε το δημοκρατικό πολίτευμα στην πόλη Αμισό, που το είχε στερηθεί επί Περσοκρατίας.
Η ελληνική παιδεία, ο ελληνικός τρόπος ζωής και η ελληνική γλώσσα θα εξαπλωθούν σε όλες τις αποικίες και, μέσω των στενών του Ελλησπόντου, θα ανοίξουν δρόμους για εμπορικές συναλλαγές, μεγαλώνοντας έτσι την οικονομική και πολιτιστική αίγλη των ελληνικών ποντιακών πόλεων.
όλο το αφιέρωμα ''Η Ιστορία του Πόντου'' εδώ
Πηγές:
Απαράμιλλη και η περιγραφή του συγγραφέα για την πατροπαράδοτη φιλοξενία στην Τραπεζούντα, όταν οι ''Μύριοι'' μένουν τριάντα ημέρες εκεί, και τις ελληνοπρεπείς γιορτές που περιλάμβαναν αθλητικούς αγώνες προς τιμήν του ελληνικού δωδεκάθεου και τον ένοπλο Πυρρίχιο χορό. Επιπλέον χαρακτηρίζει την πόλη "πόλιν Ελληνίδα μεγάλην και ευδαίμονα".
Όταν από το όρος Θήχης αντίκρισαν τη θάλασσα (Εύξεινος Πόντος), ένιωσαν ότι βρίσκονται στην Ελλάδα. Στο έργο αναφέρεται η άφιξη τους στην Τραπεζούντα (401 π.Χ.) η οποία ήταν υποτελής στη μητρική πόλη Σινώπη, καθώς και η βοήθεια όλων των άλλων Ελλήνων κατοίκων των παράλιων αποικιών του Εύξεινου Πόντου — Κερασούντας, Κοτυώρων, Σινώπης, Ηράκλειας— για να διεκπεραιωθούν στη Θράκη.
Κατά την εποχή ανάμεσα στο πέρασμα του Ξενοφώντα μέχρι την κοσμοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου, η Τραπεζούντα και όλες οι ελληνικές αποικιακές πόλεις του Ευξείνου απόλαυσαν περιόδου ειρήνης και ευημερίας, επεκτεινόμενες επίσης όχι μόνο στα παράλια μέρη, αλλά και προς το εσωτερικό της περιοχής, εξελληνίζοντας συνέχεια όλο και περισσότερα φύλα.
Ως εξελληνισμένες περιοχές κατά την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου αναφέρονται τα Κόμανα, τα Κάβειρα, η Γαζίουρα και η Αμάσεια. Την ίδια περίοδο η Τραπεζούντα, τα Κοτύωρα, η Αμισός και η Σινώπη βρίσκονταν σε υψηλό επίπεδο εμπορικής και πολιτικής δύναμης όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα πολυάριθμα νομίσματα, έχοντας παράλληλα απόλυτη αυτονομία και ανεξαρτησία. Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Μ. Αλέξανδρος επανέφερε το δημοκρατικό πολίτευμα στην πόλη Αμισό, που το είχε στερηθεί επί Περσοκρατίας.
Η ελληνική παιδεία, ο ελληνικός τρόπος ζωής και η ελληνική γλώσσα θα εξαπλωθούν σε όλες τις αποικίες και, μέσω των στενών του Ελλησπόντου, θα ανοίξουν δρόμους για εμπορικές συναλλαγές, μεγαλώνοντας έτσι την οικονομική και πολιτιστική αίγλη των ελληνικών ποντιακών πόλεων.
όλο το αφιέρωμα ''Η Ιστορία του Πόντου'' εδώ
Πηγές:
https://eistorias.wordpress.com/category/%CF%80%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%83
http://www.hellinon.net/ANEOMENA/EuxinosPontos.htm
http://thehistoryofgreece.blogspot.gr/2011/11/blog-post_21.html
http://www.hellinon.net/ANEOMENA/EuxinosPontos.htm
http://thehistoryofgreece.blogspot.gr/2011/11/blog-post_21.html
Scholeio.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου