Οι πρώτες βιβλιοθήκες πρέπει να εμφανίστηκαν στη Μεσοποταμία ήδη από το 3000 π.Χ. Ανασκαφές που έγιναν στη Νινευή το 1850 έφεραν στο φως χιλιάδες πήλινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή, μεθοδικά ταξινομημένες και καταλογογραφημένες, που αποτελούσαν το επίσημο αρχείο του βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (668-626 π.Χ.).
Οι Βιβλιοθήκες στον Αρχαίο Κόσμο έως τη σύγχρονη εποχή
Πήλινες πινακίδες της Μινωικής και της Μυκηναϊκής εποχής, που βρέθηκαν σε ανασκαφές, είναι ότι οι πρώτες ενδείξεις που συνάγουμε για την εμφάνιση βιβλιοθηκών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο.
Οι πρώτες αναφορές σε βιβλιοθήκες εμφανίστηκαν στη Μεσοποταμία γύρω στο 3.000 π.Χ. Πρώτες αναφορές σε βιβλιοθήκες. Η έννοια της βιβλιοθήκης ήταν αντιληπτή ως συλλογή εγγράφων θρησκευτικού, εμπορικού, ιδιωτικού, κυβερνητικού, διοικητικού περιεχομένου στα ανάκτορα των βασιλέων, σε σφηνοειδή γραφή.
Στην αρχαία Elba της Συρίας ανακαλύφθηκε το κύριο αρχείο του βασιλικού παλατιού (2.300-2.250 π.Χ.) με διοικητικά έγγραφα, καταγραφές και καταλόγους ζώων, καρπών, αγροτικής γης, ονόματα επαγγελμάτων και γεωγραφικών περιοχών.
Στη Nippur της Νότιας Μεσοποταμίας βρέθηκαν πινακίδες του 2.000 π.Χ. με κατάλογο λογοτεχνικών έργων των Σουμερίων, οι οποίοι εφηύραν τη σφηνοειδή γραφή.
Στην εποχή των Χετταίων (17ος –13ος αι. π.Χ.) ανακαλύφθηκαν πινακίδες που υποδήλωναν την κυβερνητική δραστηριότητα. Οι κατάλογοι αυτών των βιβλιοθηκών / αρχείων ήταν πιο σύνθετοι από την απλή καταγραφή που έκαναν οι Σουμέριοι στη Nippur.
Κατά τον 9ο αι. π.Χ. ο βασιλιάς της Ασσυρίας Ασουρμπανιπάλ (Ashurbanipal) στη Νινευί ιδρύει βιβλιοθήκη με την πρώτη συστηματική συλλογή εγγράφων στη Μέση Ανατολή.
Στην εποχή των Χετταίων (17ος –13ος αι. π.Χ.) ανακαλύφθηκαν πινακίδες που υποδήλωναν την κυβερνητική δραστηριότητα. Οι κατάλογοι αυτών των βιβλιοθηκών / αρχείων ήταν πιο σύνθετοι από την απλή καταγραφή που έκαναν οι Σουμέριοι στη Nippur.
Κατά τον 9ο αι. π.Χ. ο βασιλιάς της Ασσυρίας Ασουρμπανιπάλ (Ashurbanipal) στη Νινευί ιδρύει βιβλιοθήκη με την πρώτη συστηματική συλλογή εγγράφων στη Μέση Ανατολή.
Εκεί ανακαλύφθηκε το έπος του Gilgamesh και το Έπος της Δημιουργίας σε σφηνοειδή γραφή, από τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά έργα της Μέσης Ανατολής. Από την περιοχή αυτή διασώζονται 20.000 πήλινες πινακίδες.
Την ίδια εποχή στην Αίγυπτο δεν έχουμε ιδιαίτερες αναφορές σε βιβλιοθήκες. Μόνον ο Διόδωρος ο Σικελός τον 1ο αι. π.Χ. αναφέρει ότι επί βασιλείας του Ραμσή Β’ (1.279-1.213 π.Χ.) υπήρχε σε κτήριο μια «ιερή βιβλιοθήκη» που είχε την επιγραφή ''Ψυχής Ιατρείον'', ένδειξη ότι αποτελούσε τμήμα ναού ή θρησκευτικού κέντρου.
 |
| Μυκήνες είσοδος, Πύλη των Λεόντων |
Στον ελληνικό κόσμο* τα πρώτα δείγματα ύπαρξης βιβλιοθηκών ανάγονται στη Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδο (1400-1100 π.Χ.). Πήλινες πινακίδες και λίθινες επιγραφές βρέθηκαν στις ανασκαφές της Κνωσού από το 1950, γραμμένες στη γραμμική Β γραφή, την παλαιότερη ελληνική γραφή.
Στις Μυκήνες και στην Πύλο βρέθηκαν πήλινες πινακίδες σωριασμένες σε δωμάτια των ανακτόρων και άλλες μέσα σε πιθάρια τοποθετημένα σε ράφια.
Αντίθετα στην Κνωσό βρέθηκαν διάσπαρτες οι πινακίδες, γεγονός που συμπίπτει με τη θεωρία της καταστροφής του Μινωικού πολιτισμού από σεισμό και επακόλουθη πυρκαϊά.
Στις Μυκήνες και στην Πύλο βρέθηκαν πήλινες πινακίδες σωριασμένες σε δωμάτια των ανακτόρων και άλλες μέσα σε πιθάρια τοποθετημένα σε ράφια.
 |
| Το Παλάτι της Κνωσού |
Αντίθετα στην Κνωσό βρέθηκαν διάσπαρτες οι πινακίδες, γεγονός που συμπίπτει με τη θεωρία της καταστροφής του Μινωικού πολιτισμού από σεισμό και επακόλουθη πυρκαϊά.
Οι βιβλιοθήκες μέχρι την κλασική περίοδο στην Ελλάδα
Γύρω στα μέσα του 8ου αι. π.Χ. συντελέστηκε στον ελληνικό χώρο ένα σημαντικό γεγονός. Η δημιουργία του ελληνικού αλφαβήτου. Η ιστορική καταγραφή αναφέρει ότι οι Έλληνες δανείστηκαν από τους Φοίνικες το αλφάβητο και το προσάρμοσαν στις ανάγκες τους. Νέα ευρήματα, τα τελευταία χρόνια, σχηματίζουν νέες απόψεις μεταξύ των ιστορικών το αμφισβητούν. Όπως και νάχει, έπρεπε να υπάρξουν σχολεία, δάσκαλοι, βιβλία για την εκμάθηση της γραφής και τη διάδοση της γνώσης. Τα πρώτα δείγματα ύπαρξης συλλογών βιβλίων ήταν οι ιδιωτικές μικρές συλλογές.
Οι βιβλιοθήκες στην Αθήνα
Ερείπια από κτήρια βιβλιοθηκών δεν έχουμε στην Αθήνα για να αποδείξουμε την ύπαρξή τους. Η εικόνα για τις βιβλιοθήκες βασίζεται στην έρευνα των πηγών από την αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία. Έτσι κατά τον 6ο αι. π.Χ. είχε προετοιμαστεί το έδαφος για να υποδεχθεί μια βιβλιοθήκη. Το πιο παλιό ελληνικό βιβλίο βρέθηκε στον τάφο του Αμπουκίρ στην Αίγυπτο, περιείχε τους Πέρσες του Τιμοθέου και χρονολογείται το 2ο μισό του 4ου αι. π.Χ.
Ο αρχαιότερος ελληνικός πάπυρος είναι του Δερβενίου έξω από τη Θεσσαλονίκη που βρέθηκε το 1960 (4ος αι).
Ο Gelius αναφέρει επίσης ότι η βιβλιοθήκη αυτή λειτουργούσε μέχρι το 480 π.Χ. όταν ο Ξέρξης κατέλαβε την Αθήνα και μετέφερε τη βιβλιοθήκη ως λάφυρο στην Περσία. Όταν η χώρα κατακτήθηκε αργότερα από τον βασιλιά Σέλευκο, επέστρεψε τα βιβλία πίσω στην πατρίδα τους την Αθήνα.
Ο Αθηναίος στο έργο του Δειπνοσοφιστές αναφέρει ότι τον 6ο αι. π.Χ. ο τύραννος Πολυκράτης ο Σάμιος φέρεται να ίδρυσε δημόσια βιβλιοθήκη στη Σάμο με έργα ίσως των φιλοσόφων της Ελεατικής Σχολής, που γράφτηκαν σε παπύρινους κυλίνδρους. Ο Αθηναίος αναφέρει τον αρχαιότερο κατάλογο με ιδρυτές ιδιωτικών και βασιλικών βιβλιοθηκών στον ελληνικό κόσμο, όπου περιλαμβάνονται ονόματα όπως ο Πολυκράτης ο Σάμιος, ο Πεισίστρατος ο τύραννος των Αθηνών, ο Ευκλείδης ο Αθηναίος, ο Νικοκράτης ο Κύπριος, οι βασιλείς της Περγάμου, ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης, ο Αριστοτέλης, ο μαθητής του Θεόφραστος και ο Νηλέας.
Από τον 5ο αι. π.Χ. εμφανίζονται αρκετές ιδιωτικές βιβλιοθήκες:
Πλάτων, Ισοκράτης (436 π.Χ.), αργότερα ο Δημοσθένης (384 π.Χ.), Ζήνων (333 π.Χ.). Κατά τον 5ο αι. π.Χ. οι ενδείξεις για ύπαρξη βιβλιοθηκών εξακολουθούν να είναι ασαφείς.
Ο Πλάτων (427-347 π.Χ.), φιλόσοφος και δάσκαλος του Αριστοτέλη, είχε ιδιωτική βιβλιοθήκη για να τη χρησιμοποιούν οι μαθητές του στην Ακαδημία.
Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης ίδρυσε στην άλλη άκρη της Αθήνας το 325 π.Χ. (έμεινε ανοικτή μέχρι το 425 μ.Χ.) τη σχολή του που αρχικά ονομάστηκε Λύκειον και από τα χρόνια του Θεόφραστου, μαθητή και διαδόχου του στη διεύθυνση της σχολής, ονομάστηκε Περίπατος.
Το Λύκειον λειτουργούσε παράλληλα με την Ακαδημία. Στις σχολές αυτές διασώζονται πολλά έργα και παραδόσεις των ίδιων των ιδρυτών τους, αλλά και της παλαιότερης ελληνικής γραμματείας.
 |
| Αναπαράσταση της πόλεως, στο βάθος βρισκόταν η βιβλιοθήκη |
Με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου η δόξα της Ελλάδος ξεπέρασε τα όριά της. Η αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου γρήγορα όμως διαμελίστηκε μετά τον θάνατό του.
Στην Αίγυπτο το βασίλειο των Πτολεμαίων με πρωτεύουσα την Αλεξάνδρεια ξεκίνησε το 305 π.Χ.
Ο Πτολεμαίος Α’ ο Σωτήρ (366-283 π.Χ.) έκτισε περίλαμπρα κτήρια και προσέλκυσε επιστήμονες και ανθρώπους των γραμμάτων από όλο τον ελληνικό κόσμο.
Ο Πτολεμαίος Α’ ίδρυσε το Μουσείον δηλαδή τον ναό των Μουσών. Ο βασιλιάς όριζε τον ιερέα του Μουσείου (Στράβων, XVII 794). Ιδρύθηκε κατά τα πρότυπα της Ακαδημίας του Πλάτωνα και του Λυκείου (Περίπατος) του Αριστοτέλη, που είχαν χώρους με βωμούς αφιερωμένους στις Μούσες. Στο Μουσείο σύχναζαν όχι φιλόσοφοι όπως στις αθηναϊκές σχολές, αλλά άνθρωποι των γραμμάτων και επιστήμονες. Ζούσαν αμέριμνη ζωή, είχαν γεύματα δωρεάν, υψηλούς μισθούς και υπηρέτες. Οι επιστήμες που καλλιεργούνταν στο Μουσείο ήταν μαθηματικά, φυσιογνωστικά, αστρονομία, φυσική, ιατρική, φιλολογία.
Την περίφημη Βιβλιοθήκη ίδρυσε ο Πτολεμαίος Β’ ο Φιλάδελφος (309-246 π.Χ.), κοντά στα συγκροτήματα των βασιλικών ανακτόρων, στο Βρουχείον, για να εξυπηρετεί τους λογίους του Μουσείου, μετά από προτροπή του Δημητρίου Φαληρέα.
 |
| Η βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας |
Στόχος της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας ήταν να αποτελέσει παρακαταθήκη των ελληνικών έργων και εργαλείων έρευνας, αλλά και να συγκεντρώσει τη γραμματεία όλων των λαών (π.χ. Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι) και όλων των εποχών, μεταφρασμένη στα ελληνικά.
Από τον βυζαντινό λόγιο Ιωάννη Τζέτζη μαθαίνουμε ότι επί Πτολεμαίου Β’ του Φιλαδέλφου η βιβλιοθήκη είχε 490.000 βιβλία-ρόλους. Ο αριθμός των 490.000 κυλίνδρων ήταν τεράστιος για την εποχή. Είναι εμφανές ότι υπήρχαν διπλά αντίτυπα.
Βιβλιοθήκη της Περγάμου
Το αντίπαλον δέος, η ανταγωνίστρια βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ήταν η βιβλιοθήκη της Περγάμου, που σχετίζεται με την ιστορία του οίκου των Ατταλιδών.
Ο Ευμένης Β’ (197-159 π.Χ.) θεωρείται ιδρυτής της βιβλιοθήκης της Περγάμου, που συγκέντρωσε παπύρινα βιβλία για να ικανοποιήσει τις φιλολογικές ανάγκες των λογίων. Έκτισε τη βιβλιοθήκη δίπλα στο μεγάλο ιερό της Αθηνάς στην ακρόπολη της Περγάμου.
Ο Κράτης ίσως να βοήθησε τον βασιλιά στην οργάνωση και διοίκηση της βιβλιοθήκης.
Η βιβλιοθήκη σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιείται από το ευρύ κοινό, σε αντίθεση με την κλειστή κοινότητα των λογίων του Μουσείου και της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Και οι δύο βιβλιοθήκες κτίστηκαν κοντά σε ναό και πλησίον των βασιλικών ανακτόρων. Και οι δύο βιβλιοθήκες διεκδίκησαν βιβλία από τη βιβλιοθήκη του Αριστοτέλη. Ωστόσο η βιβλιοθήκη της Περγάμου δεν έφτασε ποτέ σε μέγεθος και σε αίγλη εκείνη της Αλεξάνδρειας.
Οι βιβλιοθήκες στην ύστερη αρχαιότητα και στη ρωμαϊκή εποχή
Κατά την ελληνιστική περίοδο υπήρχαν βιβλιοθήκες σε διάφορες πόλεις όπως στην Αθήνα στο γυμνάσιο Πτολεμαίον (με κατάλογο βιβλίων), στη Ρόδο, στην Έφεσο, στην Κω, στην Πάτρα, στους Δελφούς, στην Επίδαυρο (ιατρική βιβλιοθήκη, το Ασκληπιείον). Ο ρόλος της βιβλιοθήκης στην ελληνική κοινωνία εξακολουθούσε να είναι σημαντικός. Διασώζονται ελάχιστα στοιχεία για τις βιβλιοθήκες αυτές και ιδίως για την αρχιτεκτονική τους, ενώ χάθηκε το μεγαλύτερο τμήμα της βιβλιακής παραγωγής.
Μετά την κατάκτηση της Ελλάδος από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. πολλά βιβλία αλλά και Έλληνες μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι μορφωμένοι (servi literati) στη Ρώμη. Η πρώτη βιβλιοθήκη της Ρώμης εγκαινιάστηκε από τον Asinius Pollio το 39 π.Χ. υλοποιώντας επιθυμία του Ιουλίου Καίσαρα που είχε πεθάνει. Το 28 π.Χ. ο Αύγουστος ίδρυσε την Παλατινή βιβλιοθήκη που επιβίωσε μέχρι το 191 μ.Χ. και τη βιβλιοθήκη της Οκταβίας το 80 μ.Χ. στο ναό του Δία. Στην εποχή της ακμής της υπήρχαν 28 δημόσιες βιβλιοθήκες στη Ρώμη.
Κατά την ελληνιστική περίοδο υπήρχαν βιβλιοθήκες σε διάφορες πόλεις όπως στην Αθήνα στο γυμνάσιο Πτολεμαίον (με κατάλογο βιβλίων), στη Ρόδο, στην Έφεσο, στην Κω, στην Πάτρα, στους Δελφούς, στην Επίδαυρο (ιατρική βιβλιοθήκη, το Ασκληπιείον). Ο ρόλος της βιβλιοθήκης στην ελληνική κοινωνία εξακολουθούσε να είναι σημαντικός. Διασώζονται ελάχιστα στοιχεία για τις βιβλιοθήκες αυτές και ιδίως για την αρχιτεκτονική τους, ενώ χάθηκε το μεγαλύτερο τμήμα της βιβλιακής παραγωγής.
Μετά την κατάκτηση της Ελλάδος από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. πολλά βιβλία αλλά και Έλληνες μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι μορφωμένοι (servi literati) στη Ρώμη. Η πρώτη βιβλιοθήκη της Ρώμης εγκαινιάστηκε από τον Asinius Pollio το 39 π.Χ. υλοποιώντας επιθυμία του Ιουλίου Καίσαρα που είχε πεθάνει. Το 28 π.Χ. ο Αύγουστος ίδρυσε την Παλατινή βιβλιοθήκη που επιβίωσε μέχρι το 191 μ.Χ. και τη βιβλιοθήκη της Οκταβίας το 80 μ.Χ. στο ναό του Δία. Στην εποχή της ακμής της υπήρχαν 28 δημόσιες βιβλιοθήκες στη Ρώμη.
Οι βιβλιοθήκες του Πανταίνου, του Αδριανού και του Κέλσου
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες εκτός από τη Ρώμη, ίδρυσαν βιβλιοθήκες σε διάφορες πόλεις της αυτοκρατορίας.
Στην εποχή του Αδριανού φημολογείται ότι είχε ιδρυθεί βιβλιοθήκη στην Κόρινθο, δίπλα σε γυμναστήριο. Στην εποχή του Τραϊανού υπήρχε στην Αθήνα η βιβλιοθήκη του Πανταίνου, νότια της στοάς του Αττάλου.
Ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει στην Αθήνα την ύπαρξη της βιβλιοθήκης του Αδριανού, από την οποία σώζονται σήμερα αξιόλογα τμήματα. Ήταν ένα από τα αρχιτεκτονικά μνημεία που χάρισε ο αυτοκράτορας στην Αθήνα. Η βιβλιοθήκη βρίσκεται βόρεια της Ακρόπολης και της ρωμαϊκής αγοράς. Θεμελιώθηκε ίσως το 132 μ.Χ.
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες εκτός από τη Ρώμη, ίδρυσαν βιβλιοθήκες σε διάφορες πόλεις της αυτοκρατορίας.
Στην εποχή του Αδριανού φημολογείται ότι είχε ιδρυθεί βιβλιοθήκη στην Κόρινθο, δίπλα σε γυμναστήριο. Στην εποχή του Τραϊανού υπήρχε στην Αθήνα η βιβλιοθήκη του Πανταίνου, νότια της στοάς του Αττάλου.
Ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει στην Αθήνα την ύπαρξη της βιβλιοθήκης του Αδριανού, από την οποία σώζονται σήμερα αξιόλογα τμήματα. Ήταν ένα από τα αρχιτεκτονικά μνημεία που χάρισε ο αυτοκράτορας στην Αθήνα. Η βιβλιοθήκη βρίσκεται βόρεια της Ακρόπολης και της ρωμαϊκής αγοράς. Θεμελιώθηκε ίσως το 132 μ.Χ.
 |
| Η Βιβλιοθήκη του Κέλσου στην Έφεσο |
Σήμερα σώζεται η διώροφη πρόσοψη. Ιδρυτής αναφέρεται ο Τιβέριος Ιούλιος Ακύλας Πολεμαιανός προς τιμή του πατέρα του Τιβέριου Ιουλίου Κέλσου Πολεμαιανού.
Από τις ανασκαφές στο Ηράκλειο της Ιταλίας (Herculaneum) τον 19ο αι. βρέθηκε βιβλιοθήκη με 1800 ρόλους παπύρου στη Villa dei Papiri, που καταστράφηκαν το 79 μ.Χ. μετά την έκρηξη του ηφαιστείου στην Πομπηία.
Οι Βιβλιοθήκες στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας καταστράφηκαν πολλά βιβλία από τις βιβλιοθήκες. Οι λόγοι για τους οποίους το βιβλίο δεν διακινήθηκε στους ρυθμούς των προηγουμένων χρόνων αναζητούνται στην προσπάθεια της Εκκλησίας να επιβάλει τη χριστιανική θρησκεία, εξοβελίζοντας έργα που θεώρησε ειδωλολατρικά.
Οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες είχαν ενοριακές βιβλιοθήκες με βιβλία θεολογικά για την υποστήριξη της πίστης, όπως στην ενορία της Ρώμης και των Ιεροσολύμων.
Από τις γνωστές βιβλιοθήκες που εμφανίζονται στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους είναι η βιβλιοθήκη που ίδρυσε στα Ιεροσόλυμα τον 3ο αι. μ.Χ. ο επίσκοπος Αλέξανδρος.
Οι βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης
Το 330 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος μετέφερε την πρωτεύουσα του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας στη Νέα Ρώμη, στον μυχό του Κερατίου Κόλπου, στην πόλη που πήρε το όνομά του.
Η πρώτη μεγάλη αυτοκρατορική ή παλατινή βιβλιοθήκη στην Κωνσταντινούπολη φαίνεται ότι κτίστηκε επί αυτοκρατορίας του Κωνσταντίου Β’, γιου του Κωνσταντίνου τον 4ο αι. Ο Θεμίστιος (Orationes, 4, 59b-61d) αναφέρει ότι ο Κωνστάντιος Β’ συγκρότησε συνεργείο με καλλιγράφους για να αντιγράψουν και να διασώσουν από την εξαφάνιση τα έργα της ελληνικής γραμματείας που ήταν σκορπισμένα σε ιδιωτικές συλλογές. Πλάι στα ελληνικά και λατινικά συγγράμματα άρχισε να αναπτύσσεται τμήμα με τη χριστιανική γραμματεία, ενώ διέθετε τοπογραφικό και θεματικό κατάλογο.
Η αυτοκρατορική βιβλιοθήκη κάηκε από πυρκαϊά το 473, όταν το περιεχόμενό της ανέρχονταν σε 120.000 βιβλία (Ζωναράς, Επίτομη Ιστορία, 14.2) κυρίως περγαμηνοί κώδικες. Μετά την πυρκαϊά ιδρύθηκε νέα βιβλιοθήκη, η οποία κατά τον Μιχαήλ Γλυκά είχε 36.500 τόμους με έργα της ύστερης αρχαιότητας και θεολογικά. Το 726 επί Λέοντος του Ισαύρου καταστράφηκε ξανά. Η αυτοκρατορική βιβλιοθήκη επέζησε περίπου μέχρι το 1453.
Οι Βιβλιοθήκες στους νεότερους χρόνους (19ος αι. κ.ε.)
Φθάνοντας στον 19ο αι. οι δημόσιες βιβλιοθήκες κάνουν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη, με την έννοια της γενικής συλλογής την οποία οποιοσδήποτε μπορεί να επισκεφθεί και να χρησιμοποιήσει. Τον 19ο και τον 20ο αι. οι βιβλιοθήκες ακολουθούν τη λογοτεχνική παραγωγή και την εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας. Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για μελέτη και έρευνα.
 |
Στο ίδρυμα στεγάστηκαν η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο, η πρώτη συλλογή ορυκτών
στην Ελλάδα και το Εθνικό Τυπογραφείο, .
|
Ιδρύθηκε το 1829 από τον κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια μαζί με το Μουσείο στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας, με πρώτο διευθυντή του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης τον Ανδρέα Μουστοξύδη.
Από το 1832 η βιβλιοθήκη χωρίστηκε από το Μουσείο του Ορφανοτροφείου και έγινε ανεξάρτητη με διευθυντή τον διδάσκαλο του Γένους Γεώργιο Γεννάδιο.
Στην Αθήνα μεταφέρθηκε το 1834 επί Όθωνος. Το 1838 ιδρύθηκε η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου και το 1842 οι δύο βιβλιοθήκες ενώθηκαν τοπικά και διοικητικά στο κτήριο του Πανεπιστημίου. Το 1866 οι δύο βιβλιοθήκες ενώθηκαν σε μια, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, όπου τα βιβλία σφραγίζονταν διαφορετικά για κάθε βιβλιοθήκη. Το 1884 προστέθηκε η νομισματική συλλογή, η οποία το 1890 αποσχίστηκε και αποτέλεσε το Νομισματικό Μουσείο.
Το 1903 μεταφέρθηκε στο κτήριο επί της οδού Πανεπιστημίου, που οικοδομήθηκε με σχέδια Χάνσεν και εκτέλεση Ε. Τσίλερ ως δωρεά των αδελφών Βαλλιάνων.
Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων
Ιδρύθηκε το 1845 με πρώτο διευθυντή τον Γεώργιο Τερτσέτη. Το 1860 κάηκε από πυρκαϊά, το 1875 μεταφέρθηκε στο κτήριο της Βουλής και το 1935 στο κτήριο των Παλαιών Ανακτόρων, που έχει μετατραπεί σε Μέγαρο της Βουλής στην πλατεία Συντάγματος. Έχει πλούσια συλλογή περιοδικών και εφημερίδων. Η κεντρική βιβλιοθήκη στο Μέγαρο της Βουλής περιέχει βιβλία για πολιτικές και οικονομικές επιστήμες, νομική, κοινωνιολογία, φιλολογία, ιστορία και γεωγραφία. Στη συλλογή της περιλαμβάνονται σπάνια βιβλία, χάρτες και χαρακτικά, τα πρωτότυπα των Ελληνικών Συνταγμάτων, πρωτόκολλα ορκωμοσίας βασιλέων και προέδρων της Δημοκρατίας, εφημερίδες, χειρόγραφοι κώδικες και ιστορικά έγγραφα της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Ευρώπη
Στην Ευρώπη έχουμε παραλλήλως μετά την Αναγέννηση την ίδρυση νέων βιβλιοθηκών, που με το πέρασμα των αιώνων, απέκτησαν πλούσιο και πολύτιμο υλικό.
Η Μαρκιανή Βιβλιοθήκη στη Βενετία ιδρύθηκε με βάση την προσωπική συλλογή κωδίκων και εντύπων του καρδινάλιου Βησσαρίωνα. Έτσι «γεννήθηκε» η Βιβλιοθήκη του Αγίου Μάρκου, με 746 κώδικες (482 ελληνικούς και 264 λατινικούς).
Η Βοδληιανή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, φέρει την ονομασία του κτήτορά της Sir Thomas Bodley. Έτσι, όταν εγκαινιάστηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1602, υπήρχαν στα ράφια της 299 χειρόγραφα και 1.700έντυπα.
Άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες είναι οι εξής:
• Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισιού 1364
• Εθνική Βιβλιοθήκη Βιέννης 1526
• Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη Μονάχου 1558
• Βασιλική Βιβλιοθήκη Στοκχόλμης 16ος αιώνας
• Βασιλική Βιβλιοθήκη Κοπεγχάγης 17ος αιώνας
• Βιβλιοθήκη Αγίας Γενοβέφας Παρισιού 1624
• Βασιλική Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Ουψάλας 1620
• Κρατική Βιβλιοθήκη Βερολίνου 1659
• Εθνική Βιβλιοθήκη Εδιμβούργου 1682
• Βιβλιοθήκη Βρετανικού Μουσείου 1753
• Βιβλιοθήκη Σορβόνης 1762
• Βιβλιοθήκη Κογκρέσου Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής 1808
• Κρατική Βιβλιοθήκη Λένινγκραντ 1814
• Βιβλιοθήκη Λένιν Μόσχας 1828
• Βασιλική Βιβλιοθήκη Βρυξελλών 1838
• Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Στρασβούργου 1871
• Δημόσια Βιβλιοθήκη Λειψίας 1912
Βιβλιοθήκες και πολιτισμός είναι αλληλεξαρτώμενες έννοιες δια μέσω των αιώνων.
Οι βιβλιοθήκες είναι οι θεματοφύλακες της ανθρώπινης γνώσης και το εφαλτήριο του ανθρώπου για πρόοδο στην αντιληπτική του ικανότητα, ωρίμανση της κρίσης του, πλουραλισμό στη σκέψη, στοιχεία χρήσιμα σ’ όλους τους τομείς.
Οι βιβλιοθήκες παρέχουν γνώση και δυνατότητα διαμόρφωσης άποψης πέρα από δογματισμούς και φανατισμό.
________________________
Σχετικά post:
- Αρχαία Ελλάδα, Δημόσιες Βιβλιοθήκες
- Η Γραφή των Πελασγών
Scholeio.com
* Αρχαία Αθήνα, Οι διάφορες οικοδομικές φάσεις της πόλης των Αθηνών, από τη Μυκηναϊκή περίοδο (1600 π.Χ.) μέχρι τα νεώτερα χρόνια (1800 μ.Χ.), εδώ, μέσα από τρισδιάστατες απεικονίσεις των διαφόρων μνημείων της εκάστοτε εποχής.
Οι αναπαραστάσεις των κτηρίων βασίζονται όλες σε ακριβή αρχιτεκτονικά σχέδια και αναπαριστούν τα μνημεία με βάση τις πιο σύγχρονες μελέτες που έχουν εκπονηθεί γι αυτά. Εξαίρεση αποτελούν κτήρια των οποίων τα υπολείμματα είναι ελάχιστα για να μας δώσουν πληροφορίες (π.χ.: το Μυκηναϊκό ανάκτορο στην Ακρόπολη) και κάποια άλλα (σπίτια κυρίως) τα οποία τοποθετήθηκαν για μία πιο ολοκληρωμένη άποψη του χώρου. Όμως, παρά την μεγάλη προσοχή που δόθηκε στην ακρίβεια των αναπαραστάσεων είναι πολύ φυσικό να υπάρχουν λάθη και παραλείψεις. Για τον λόγο αυτό οποιαδήποτε επισήμανση ή συμβουλή είναι ευπρόσδεκτη.
Σχετικά post:
- Αρχαία Ελλάδα, Δημόσιες Βιβλιοθήκες
- Η Γραφή των Πελασγών
Scholeio.com
