Τήνος, Αρχαίος Τόπος Προσκυνήματος

Τήνος, Τόποι Λατρείας

    Ελάχιστοι από τους προσκυνητές που φτάνουν στην Τήνο
θα γνωρίζουν, φαντάζομαι, ότι ο ναός της Μεγαλόχαρης είναι κτισμένος πάνω σε ένα αρχαίο θέατρο του Διόνυσου, αυτού του καλού θεού που διακονούσε με ευλάβεια από την αρχαιότητα, τις χαρές των ανθρώπων.
    Το ίδιο ελάχιστοι, φαντάζομαι πάλι πως είναι αυτοί που ξέρουν ότι πολλούς αιώνες πριν από την εύρεση της εικόνας της Παναγίας, η Τήνος ήταν ένας από τους αρχαιότερους τόπους προσκυνήματος στο Αιγαίο εξ αιτίας του Ιερού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης.

Τα ερείπια εκείνου του αρχαίου Ιερού Προσκυνήματος διασώζονται στον αρχαιολογικό χώρο, που άρχισε να σκάβει το 1902 ο Hubert Demulin.

Η Τήνος αποτελούσε απαραίτητο σταθμό για τους προσκυνητές της Δήλου, καθώς έπρεπε πρώτα να βουτήξουν και να λουστούν στα εξαγνιστικά λουτρά του ναού του Ποσειδώνα, προκειμένου να περάσουν «καθαροί» στο ιερό νησί του Απόλλωνα.

Ο θεός Ποσειδώνας ήταν ο προστάτης του νησιού. 

Την λατρεία του τη μετέφεραν πιθανότατα στο νησί οι πρώτοι Ίωνες άποικοι. 
Σύμφωνα με την παράδοση ο Ποσειδώνας,... 

Σαμοθράκη, Νησί των Μεγάλων Θεών, Καβείρια

   Σαμοθράκη...  Τελετές που προκαλούν ρίγος δέους γίνονται για χάρη των Θεών. Οι τελετές είναι απόρρητες και απαγορευμένες στους κοινούς θνητούς. Οι τελετές, τα μυστήρια, οι ιερουργίες που τελούνταν στη Σαμοθράκη, γίνονταν για να τιμηθούν οι θεοί Κάβειροι.

   Με το σκεπασμένο με ομίχλη βουνό της, που η κορυφή του φτάνει στα 1.800 μέτρα πάνω από το έδαφος, ξεπετιέται και υψώνεται απότομα μέσα από το Θρακικό Πέλαγος στο Βόρειο Αιγαίο. Την σπουδαιότητα της την οφείλει, στη φήμη των μεγάλων θεών και πάνω από όλα στη μυστική λατρεία τους. Ο Όμηρος αναφέρεται σ’ αυτήν με το επίθετο «ζάθεη» δηλ. σεπτή, ιερή, άγια.

Απολλωνία και Ναός του Δία στη Κυρήνη, Λιβύη

Nαός Διός - Σαχάτ (Shahat)

        Η Σαχάτ ιστορικά γνωστή ως Κυρήνη, είναι μια πόλη στα βόρεια της Λιβύης. Η πόλη δημιουργήθηκε το 631 π.Χ από Έλληνες ομογενείς και βρίσκεται χτισμένη πάνω στα ερείπια της Κυρήνης. Έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα απομεινάρια της ελληνικής ιστορίας σήμερα.

   Μέσα σε διάστημα διακοσίων ετών, ιδρύθηκαν και άλλες πόλεις στην περιοχή. Μεταξύ αυτών η Βάρκη (σημ. Al Marj), οι Ευσπερίδες (αργότερα Βερενίκη, σημ. Βεγγάζη), η Αλ Μπάυντα , η Ταύχειρα (αργότερα Αρσινόη, σημ. Τόκρα) και η Απολλωνία (σημ. Susah), το λιμάνι της Κυρήνης. Μαζί με την Κυρήνη, ήταν γνωστές ως Πεντάπολις.

   Η Κυρήνη ήταν η σημαντικότερη από τις πέντε ελληνικές αποικίες στη σημερινή Λιβύη. Στο ψηλότερο σημείο της πόλης, βρίσκεται ο ναός του Δία, που χρονολογείται από τον 5ο π.Χ. αιώνα.

Καταστράφηκε κατά τη διάρκεια μιας εβραϊκής εξέγερσης σε 115 μ.Χ.,  και αποκαταστάθηκε  5 χρόνια αργότερα από τους Ρωμαίους μετά από εντολή του αυτοκράτορα Αδριανού. 

   Το 365 μ.Χ. ένας γερός σεισμός  μετέτρεψε ένα μεγάλο μέρος του ναού σε ερείπια για μια ακόμη φορά. 

Στη σύγχρονη εποχή  Βρετανοί και Ιταλοί αρχαιολόγοι έχουν πάρει μέρος σε έργα αναστήλωσης.  Ο ναός είναι μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα, μια αντανάκλαση του πλούτου και της σημασίας της Κυρήνης στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.

   Τους Θηραίους, τους αναφέρει και ο Ηρόδοτος στο τέταρτο βιβλίο της Ιστορίας του  ενώ πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη, που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα. 

   Σύμφωνα με την παράδοση, το Μαντείο των Δελφών εκπόνησε χρησμό, με τον οποίον ώθησε τους Έλληνες της Σαντορίνης να αναζητήσουν στην Βόρεια Αφρική νέο τόπο κατοικίας. Έτσι το 631 π.Χ. ίδρυσαν την Κυρήνη. Με τα χρόνια ακολούθησαν και άλλοι Έλληνες, φυσικά, μεταξύ των οποίων και Πελοποννήσιοι και Κρήτες. 

   Γρήγορα αναπτύχθηκε κι εξελίχτηκε σε κέντρο του ελληνικού πολιτισμού στη Β. Αφρική ενώ αποτελούσε επίσης μεγάλο εμπορικό κέντρο. Τον 3ο αιώνα π.Χ., στην πόλη ιδρύθηκε η φιλοσοφική Σχολή της Κυρήνης από τον Αρίστιππο, μαθητή του Σωκράτη.

   Δίπλα στο ναό υπάρχει το μνημείο της Κυρήνης που είναι αντίγραφο γιατί το γνήσιο βρίσκεται και αυτό στο Βρετανικό μουσείο.  (238)

   Από την άλλη μεριά του ναού του Απόλλωνα βρίσκεται ο εξ ίσου παλιός  (6ος αιώνας πΧ) ναός της αδελφής του της Αρτέμιδος και αυτός 2 φορές αναστηλωμένος.  (239)

   Μπροστά από τον ναό του Απόλλωνα υπάρχει ο βωμός, (240) και αυτός του 6ου αιώνα πΧ μήκους 22 μέτρων ντυμένος με μάρμαρο όπου προσφερόταν στους θεούς η εκατόμβη (θυσία 100 βοδιών).

   Ο Καλλίμαχος ο Κυρηναίος, στον σωζόμενο ύμνο του στον Απόλλωνα, περιγράφει τις γιορτές που γίνονταν εδώ με τον βωμό στολισμένο λουλούδια, νέους να χορεύουν και με τις θυσίες των ζώων τα οποία μετά τα έψηναν και οι μεν θεοί μύριζαν την τσίκνα και οι θνητοί απολάμβαναν τα κοψίδια!
Επίσης ο Πλάτων και ο Ηρόδοτος έχουν περιγράψει αυτές τις 3 μέρες χορού, μουσικής και κρασιού .

   Κάτω από το επίπεδο αυτό είναι η ιερή περιοχή της Κυρήνης στην οποία βρίσκεται το τέμενος του Απόλλωνα ένας ορθογώνιος χώρος 200x50 μέτρα που στο κέντρο του υπάρχει ένα από τα παλαιότερα κτίσματα της πόλης , ο ναός του Απόλλωνα από το 620 πΧ.  (236, 237).

   Ο ναός ανακατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα πΧ και τελικά πήρε την σημερινή μορφή του από τους Ρωμαίους τον 2ο αιώνα μΧ διατηρώντας την αρχική μορφή του με 6x11 δωρικές κολώνες από ασβεστόλιθο.
Στον ναό βρέθηκε το 1860/1 ένα άγαλμα του Απόλλωνα με την λύρα του,  σήμερα βρίσκεται  στο Βρετανικό μουσείο (που αλλού;) μαζί με άλλα 100 αγάλματα που βούτηξαν οι Βρετανοί όταν ανάσκαψαν την περιοχή.

   H Aπολλωνία δημιουργήθηκε τον 7 αιώνα π.Χ. απο Έλληνες αποίκους της Λιβύης. Αποτέλεσε ένα σημαντικότατο κέντρο εμπορίου και διατέλεσε το λιμάνι της Κυρήνης για περισσότερο απο μια χιλιετία. 

   Πατρίδα του Μαθηματικού και Αστρονόμου Ερατοσθένη, οι Ευσπερίδες, που πήραν το όνομά τους από τον Κήπο των Εσπερίδων, τον οποίον γνωρίζουμε από τους άθλους του Ηρακλή, η Μεγάλη Λέπτις (είχε ονομαστεί Magna Leptis επί Ρωμαίων για να την ξεχωρίζουν από μία άλλη πόλη με το ίδιο όνομα) με τους 250 μαρμάρινους κίονες, τα Σάβρατα με τα ψηφιδωτά και τους αμέτρητους αρχαιοελληνικούς ναούς, κ.α.

   Έξω από τα τείχη της πόλης, διατηρείται ακόμα το αρχαίο Ελληνικό θέατρο της Απολλωνίας σε ένα εκπληκτικό σημείο χτισμένο μέσα στα βράχια, έχοντας θέα την θάλασσα. Ένα μεγάλο μέρος της πόλης, βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, λόγο ενός μεγάλου σεισμού το 365 μ.Χ.

Aρχαία Αγορά - Πτολεμαΐδα (Ptolemais)

   Η Τολμέïθα παλαιότερα γνωστή ως Πτολεμαΐδα, είναι μια ήσυχη πόλη στο Al Marj, στην βορειοανατολική Λιβύη. Eκεί υπάρχει ο ναός της Δήμητρας και η εκπληκτική αρχαία Ελληνική αγορά. Κάτω από την αγορά υπάρχει το εκπληκτικό υδρευτικό σύστημα που δημιούργησαν οι Έλληνες άποικοι τον 4ο αιώνα π.Χ.

   Μετά το 460π.Χ. έγινε δημοκρατία και μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου έγινε τμήμα της δυναστείας των Πτολεμαίων. Η Κυρηναϊκή έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας των Πτολεμαίων με βάση την Αλεξάνδρεια και έγινε ρωμαϊκή επαρχία το 96π.Χ. και οριστικά το 74π.Χ.

   Χρόνια μετά οι πόλεις συμπεριελήφθησαν στην Ρωμαϊκής Επικράτεια, διατηρώντας όμως τον ελληνικό χαρακτήρα τους.

   Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός διαίρεσε την Αυτοκρατορία και η Κυρήνη παραχωρήθηκε στο κράτος της Ανατολής ενώ το 455 μ.Χ. πραγματοποιήθηκε εισβολή Δυτικών Δυνάμεων που προέβησαν σε βανδαλισμούς στην περιοχή, μέχρι που τους εκδίωξε ο Ιουστινιανός το 533 μ.Χ.

   Τα επόμενα χρόνια η χώρα πέρασε από τα χέρια Αράβων, Τούρκων και Ιταλών, ωσότου να ανακηρυχθεί ανεξάρτητο κράτος μετά την λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

   Οι Έλληνες πρωτοστάτησαν στα πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής, κάνοντας μεταρρυθμίσεις (αντικατάσταση βασιλείας από δημοκρατία), χτίζοντας ναούς, θέατρα, βιβλιοθήκες και επεκτείνοντας τα σύνορα της χώρας στην οποία είχαν πλέον εγκατασταθεί.

Αρχαίο ελληνικό θέατρο στην Λιβύη

   Έχει ανακαλυφθεί ακόμη θέατρο με ακέραια την ορχήστρα του, στοά με μήκος 118μ., την οποία κοσμούσαν 56 αγάλματα του Ηρακλή και του Ερμή, ναός αφιερωμένος στον Λύκαιο Δία, οι θέρμες του Ιουστινιανού και του Αδριανού, άγαλμα της Αφροδίτης και άγαλμα της Αθηνάς σε 100 αντίγραφα περίπου. Το πρωτότυπο άγαλμα ήταν δώρο του φιλέλληνα Αιγύπτιου Βασιλιά Άμασι.

   Πολλά από τα μνημεία φέρουν ελληνικές επιγραφές ενώ ταυτόχρονα η χώρα βρίθει εξίσου ελληνικών τοιχογραφιών και βραχογραφιών.

Στο τέλος της Ιεράς Οδού περνάμε τα Ελληνικά προπύλαια 

του 3ου πΧ αιώνα με τις 4 δωρικές κολώνες.

   Επί διακυβέρνησης του δικτάτορα Σύλλα, ο πληθυσμός της Κυρήνης χωριζόταν σε 4 τάξεις: τους πολίτες, τους αγρότες, τους αλλοδαπούς και τους Εβραίους (οι τελευταίοι αποτελούσαν μεινότητα). Οι εντάσεις μεταξύ του ελληνικού και του Εβραϊκού πληθυσμού οδήγησαν σε βίαιες ταραχές, οι οποίες αποδεκάτισαν τον πληθυσμό ολόκληρης της Λιβύης.
   Η σταδιακή πτώση της Κυρήνης ξεκίνησε με την παρακμή της πόλης ως εμπορικό κέντρο, εφόσον είχε να ανταγωνιστεί την Καρχηδόνα  και την Αλεξάνδρεια. Το λιμάνι της πόλης, η Απολλωνία, αποτελούσε σημαντικό αστικό κέντρο μέχρι την καταστροφή της από σεισμό το 262, οπότε και άρχισε να παρακμάζει, παρά την αποκατάσταση των ζημιών και την ανακατασκευή της από τον Αυτοκράτορα Κλαύδιο.
   Η οικονομική κατάρρευση, πλήθος φυσικών καταστροφών κι άλλος ένας σεισμός το 365  δεν άφησαν ελπίδες ανάκαμψης της πόλης, η οποία τελικά κατακτήθηκε από τους Άραβες  το 643.

   Οι Ρωμαίοι, όπως ισχυρίζονταν  οι ίδιοι, μόλις ήρθαν σε επαφή με τους Έλληνες, τους διαπέρασε τέτοιο δέος για τον πολιτισμό τους, που τον υιοθέτησαν στο έπακρον.

     Το Μιθραίο, ναός για τον θεό Μίθρα.  (235)

Δίπλα οι Βυζαντινοί είχαν 6 ασβεστοκάμινα για να καταστρέφουν τα παγανιστικά για αυτούς αγάλματα (σαφής απόδειξη της ύπαρξης ελληνοχριστιανικού πολιτισμού!)

   Μεγάλοι και επιφανείς Έλληνες γεννήθηκαν στην Λιβύη όπως ο Ερατοσθένης (γεννήθηκε στην Κυρήνη),  όπως ο Αρίστοππος, ο Καλλίμαχος, ο Καρνεάδης καθώς και ο Επίσκοπος Πτολεμαίας Συνέσιος, ο μαθητής της Υπατίας ο οποίος έτρεφε μεγάλο σεβασμό στο άτομο της και ζητούσε με επιστολές την συμβουλή της...

   Στην πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα  (7ος αιώνας π.Χ.), ο ναός της Δήμητρας  και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι  το 1978. Υπάρχουν ακόμη τα ερείπια του ναού της Εκάτης  και τωνΔιόσκουρων καθώς επίσης και το αρχαίο νεκροταφείο με σημαντικά μνημεία και επιτύμβιες στήλες. 

   Κοντά στη Κυρήνη, βρέθηκε και το άγαλμα της αναδυόμενης Αφροδίτης, απομίμηση παλιότερου της ελληνιστικής εποχής, το οποίο εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρώμης. Το 2005, Ιταλοί  αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο ανακάλυψαν 76 άθικτα ρωμαϊκά αγάλματα του 2ου αιώνα, τα οποία εντοπίστηκαν κάτω από ένα βοηθητικό τείχος ναού, που είχε γκρεμιστεί στο σεισμό του 375.

   Ο Ναός του Διός στην Λιβύη ήταν μεγαλύτερος από τον Παρθενώνα 
και τον Ναό του Διός στην Ολυμπία. Η Κυρήνη είναι από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς) στην αρχαιότητα πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη,  που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα τον οποίο λάτρευαν εξ ου και η Απολλωνία (Susah), το λιμάνι της Κυρήνης. 
   Ο αποικισμός της Λιβύης έγινε από Έλληνες (από τη Σαντορίνη ) κάτι που αναφέρεται στο τέταρτο βιβλίο της Ιστορίας του Ηρόδοτου (βασιλέι τῶν Θηραίων περὶ ἄλλων χρᾷ ἡ Πυθίη κτίζειν ἐν Λιβύη πόλιν.)


   Την πλήρη καταστροφή του ναού μετά τον σεισμό την ολοκλήρωσαν οι ζηλωτές χριστιανοί που τον θεωρούσαν "κρησφύγετο δαιμόνων".

   Στο μουσείο της Κυρήνης σε ένα μεγάλο ενιαίο χώρο υπάρχει ένα πλήθος αγαλμάτων από την πόλη. 

   Μεταξύ αυτών διακρίνονται τα αγάλματα της θεάς Λιβύης  (251) που κατά τον μύθο ήταν κόρη του Ibafas, ενός από τους αρχαίους Αιγύπτιους βασιλείς, και έχει το χαρακτηριστικό κτένισμα των γυναικών της Λιβύης με τις κοτσίδες τοποθετημένες στο μέτωπο και τα πλάγια.

Εξαιρετικό το αγάλμα του Δία που βρέθηκε στο Καπιτώλιο  (252)

Το γυμνό άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου   (253)

Του Απόλλωνα, από τα Ρωμαϊκά Λουτρά, (254)

του Δημοσθένη του 280μΧ που βρέθηκε ανατολικά της Αγοράς, (255)

   Της Λήδας με τον κύκνο όπως και το παραπλεύρως άγαλμα του Πάνα με την 

περήφανη στύση του που ευτυχώς γλύτωσε τον ευνουχισμό από τους σεμνότυφους χριστιανούς γιατί προφανώς θα είχε προλάβει να καλύψει το άγαλμα το χώμα!  (256)

* Η  Κυρήνη ήταν χτισμένη σε προνομιακό σημείο. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το πώς προήλθε το όνομά της.  Σύμφωνα με τον Ησίοδο και τον Πίνδαρο, η Θεσσαλική Νύμφη Κυρήνη, κόρη του Βασιλιά των Λαπιθών, είχε αρπαγεί από τον Απόλλωνα, όταν αυτός την ερωτεύτηκε την ώρα που σκότωνε άοπλη ένα λιοντάρι. Αφού την άρπαξε λοιπόν, την μετέφερε στην λιβύη, όπου την υποδέχθηκε η Αφροδίτη. Έγινε «βασίλισσα» της χώρας και γέννησε τον γιο της, Αριστέα.

*  Από την άλλη, σύμφωνα με τον Καλλίμαχο, η Κυρήνη, αδερφή της Λάρισας, ενώ βρισκόταν στην Λιβύη σκότωσε ένα λιοντάρι που λυμαινόταν την χώρα. Ως έπαθλο για το κατόρθωμά της έλαβε την διακυβέρνηση της περιοχής.
Η Κυρήνη, γνωστή στην Λιβύη, απεικονίζεται σε μεγάλο αριθμό μνημείων, αετωμάτων και αγαλμάτων. Πολλά μάλιστα έχουν έρθει στο φως, έπειτα από ανασκαφές Άγγλων, Αμερικανών και κυρίως Ιταλών στην περιοχή.
Ο ναός του Καρνείου Απόλλωνα, η αρχαία πόλη της Κυρήνης, οι τάφοι των Βασιλέων είναι μερικά από τα γνωστότερα μνημεία της περιοχής, που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.
_____________________

*  Για να γίνει αυτό αφιέρωμα στη αρχαία Κυρήνη 
και τους λατρευτικούς ελληνικούς ναούς 
αντλήσαμε πληροφορίες και φωτογραφιες από

 wikipedia, 

 http://atheofobos2.blogspot.gr/

 http://www.hellinon.net
 http://www.pygmi.gr

Τα κείμενα βασίστηκαν στην παρακάτω βιβλιογραφία:

Βρανόπουλος Επαμ. Οδοιπορικό στην Λιβύη Πελασγός
Καργάκος Σαράντος- Λιβύη Σιδέρης 2009
Ham Anthony-Libia 2nd Ed. Lonely Planet 2007
Haddad Hossin- Assaray Al-Hamra -Museum of Tripoli HHP Edition
Haddad Hossin- Mosaic of Libya 2002
Mahmud Tabid -Leptis Magna The Ancient City Brought to Life 2010
Dr Fadel Ali Mohamed- Cyrene 2009 http://ghn.globalheritagefund.org/uploads/library/doc_443.pdf

  Scholeio.com    

Παρθενώνας, Το Xρονικό της Αναστήλωσης

Αναστήλωση 2.500 μετά

   Τα μυστικά της κατασκευής του και οι τεχνολογικές γνώσεις των Ελλήνων εντυπωσιάζουν  τους αρχιτέκτονες και ξεπερνούν ακόμα και εκείνες των πρώτων αναστηλωτών. 

Πως κατάφεραν να χτίσουν ένα τεχνολογικό αριστούργημα σε λιγότερο από εννέα χρόνια, όταν κάτι τέτοιο φαίνεται δύσκολο ακόμα και με την σημερινή τεχνολογία;



   Ο Μανώλης Κορρές και η ομάδα του  

   Όταν αρχίζει το μεγαλύτερο και μακροβιότερο αναστηλωτικό πρόγραμμα παγκοσμίως,μέλος τότε (νυν πρόεδρος) της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ο Χαράλαμπος Μπούρας τον επιλέγει ανάμεσα στους νέους ανθρώπους που θα στελεχώσουν την ανάλογη υπηρεσία.

   Θα αρχίσει να μελετά με προσοχή. Με όπλα του την περιέργεια, την αστείρευτη εργατικότητα, την παρατηρητικότητα, την εμμονή του στη λεπτομέρεια, την υπερβολικά καλή μνήμη του, την αναλυτική του σκέψη και το ταυτόχρονα συνθετικό του πνεύμα θα καταφέρει να ανακαλύψει στοιχεία που ήταν ώς τότε άγνωστα στους ερευνητές. 

Θα διαπιστώσει για παράδειγμα ότι τα σχέδια άλλαξαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του Παρθενώνα ή ότι στην ανατολική όψη του υπήρχαν δύο παράθυρα.

Θα μπει στις αποθήκες, θα εντοπίσει χαμένα κομμάτια του παζλ, θα κάνει λεπτομερέστατα σχέδια και θα βρει την αρχική τους θέση. Θα ανακαλύψει το σύστημα λείανσης των σημείων έδρασης των σπονδύλων των κιόνων - θέμα που θα αποτελέσει τελικά και τη διδακτορική του διατριβή. Θα αναπτύξει ενδιαφέροντα πολιτικού μηχανικού και θα φτάσει να σχεδιάσει γερανούς και εργαλεία.

   Η Αλυσίδα της γνώσης μας οδηγεί από τη Σαλαμίνα στον Λεονάρντο 
Ντα Βίντσι.

   Ο Αινιγματικός λίθος που βρέθηκε σε μια εκκλησία στη Σαλαμίνα, "χτισμένος" στην πρόσοψή της, μεταφέρεται στο Μουσείου του Πειραιά. Ο αρχιτέκτονας Μάρκ Οουίλσον Τζόουνς που τη μελέτησε, πιστεύει ότι ο "λίθος" είναι ένας πίνακας μετατροπής για διαφορετικά συστήματα μέτρησης.

   Ο αρχιτέκτονας μας δείχνει πως εφαρμόζει το σχέδιο του ντα Βίντσι στο χαραγμένο ελληνικό μάρμαρο, που βασίστηκε ο Βιτρούβιος για την Αρχιτεκτονική του.  
   Ο Βιτρούβιος, ολοκλήρωσε τα Δέκα Βιβλία Αρχιτεκτονικής χρησιμοποιώντας πληθώρα πηγών, κυρίως ελληνικών, όπως θεωρητικά κείμενα Ελλήνων αρχιτεκτόνων μεταξύ των οποίων και ο Ερμογένης. 

   "Ο ομφαλός είναι φυσικά τοποθετημένος στο κέντρου του ανθρώπινου σώματος, και, αν σε ένα άνδρα ξαπλωμένο με το πρόσωπο στραμμένο επάνω και τα χέρια και τα πόδια του ανεπτυγμένα, με τον ομφαλό του ως κέντρο εγγράψουμε ένα κύκλο, θα ακουμπήσει τα δάκτυλα των χεριών και τα δάκτυλα των ποδιών του. 
   Δεν γίνεται μόνο μέσω ενός κύκλου, η περιγραφή ενός ανθρώπινου σώματος, όπως φαίνεται τοποθετώντας τον σε ένα τετράγωνο. Μετρώντας από τα πόδια ως στην κορυφή του κεφαλιού, και έπειτα κατά μήκος των χεριών σε πλήρη έκταση, βρίσκουμε την τελευταία μέτρηση ίση με την πρώτη· έτσι γραμμές σε ορθή γωνία μεταξύ τους, περικλείοντας τη φιγούρα, σχηματίζουν ένα τετράγωνο." Βιτρούβιος. απόσπασμα  
   Φαίνεται ότι ο ντα Βίντσι δημιούργησε το σχέδιο βασιζόμενος στο De Architectura 3.1.3 του Βιτρούβιου.

   Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490  σε ένα από τα ημερολόγιά του. 

   Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται Κανόνας των Αναλογιών.

   Τι επιλέγουν να διατηρήσουν 2.500 χρόνια μετά

   Όταν ξεκίνησε πριν 30 χρόνια το πρόγραμμα αναστήλωσης ο Μανώλης Κορρές και οι συνεργάτες του θα μπορούσαν να επιλέξουν να αναστηλώσουν τον Παρθενώνα στην αρχική του κατάσταση να το στολίσουν με γλυπτά και ζωφόρους με έντονα χρώματα.

   Αντίθετως,  επέλεξαν να διατηρήσουν ό,τι επέζησε σ' αυτά τα 2.500 χρόνια. Ένα μεγαλοπρεπές ερείπιο για να μαρτυρά τι τόσο αχρείαστα καταστρέψαμε, αλλά και την ομορφιά και την τελειότητα που μπορούμε να δημιουργήσουμε.






   Μαρτυρία από τον Πλούταρχο

   Λέει ο Πλούταρχος που στην εποχή του ο Παρθενώνας ήταν ήδη πεντακοσίων χρονών, πως δεν ξέρει αν τον εκπλήσσει η τεχνική ποιότητα ή η αγέραστη νεότητα. 

   Ο Παρθενώνας έχει την πρωτοτυπία να είναι από ένα μόνο υλικό, η επιφάνεια και η μάζα του είναι από ένα υλικό ενώ συνήθως τα οικοδομήματα έχουν στοιχεία από διάφορα υλικά, πράγμα που βοηθάει τα διάφορα καιρικά φαινόμενα να τα καταστρέφουν μέσα στους αιώνες. 
Ο Παρθενών αδιαφορούσε για το χρόνο που περνούσε γύρω του. Η φθορά που υπέστη ήταν αποτέλεσμα μόνο έκτακτων περιστατικών. 

  Scholeio.com    

Θαύματα του αρχαίου κόσμου, Φάρος Αλεξανδρείας

 Φάρος της Αλεξάνδρειας

Τον τρίτο π.Χ. αιώνα κατασκευάστηκε ένας φάρος προκειμένου να καθοδηγεί τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας αντανακλούσε τη λάμψη μιας μεγάλης φωτιάς ενώ την ημέρα ύψωνε στον ουρανό μια μεγάλη στήλη καπνού. Αυτός ήταν ο πρώτος φάρος στον κόσμο και παρέμεινε στη θέση του για 1500 χρόνια.

Το νησί φάρος

Το περιβόητο μνημείο του αρχαίου κόσμου άρχισε να χτίζεται περί το 283-282 π.Χ., επί Πτολεμαίου Α’, και ολοκληρώθηκε κατά τη βασιλεία του γιου του, Πτολεμαίου Β’, περί το 270 π.Χ. Το όνομά του ο κολοσσιαίος φανός το πήρε μάλιστα από τη νησίδα Φάρο εμπρός από τη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. 
Την περίφημη αυτή πόλη έχτισε ο Μέγας Αλέξανδρος, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, όταν κατέλαβε την Αίγυπτο. Το οικοδόμημα πήρε το όνομα του νησιού.

Ο Πτολεμαίος παρήγγειλε έναν φανό στο ανατολικό άκρο του νησιού για τη διευκόλυνση των πλοίων, συνδέοντάς το με την ηπειρωτική χώρα μέσω ενός υπερυψωμένου μονοπατιού (ένα είδος γέφυρας) που είπαν «Επταστάδιο», αφού είχε μήκος επτά σταδίων. Καθώς η διαμόρφωση του λιμανιού ήταν εντελώς επίπεδη, ο Πτολεμαίος ήθελε να προειδοποιεί κάπως τα διερχόμενα πλοία με κάποιου είδους σινιάλο για την προσέγγιση στο λιμάνι.
Ο φανός στην είσοδο του λιμανιού, που θα οδηγούσε τους ναυτικούς με ασφάλεια στην Αλεξάνδρεια, έπρεπε να είναι αντάξιος της πόλης του Αλεξάνδρου. 
Ο Πτολεμαίος έφερε στο βασίλειό του τον περιβόητο Έλληνα αρχιτέκτονα και μηχανικό τον Σώστρατο τον Κνίδιο  Σώστρατου του Κνίδιου, τον οποίο εμπιστεύεται για να του χαρίσει ένα έργο αντάξιο της αλεξανδρινής του φήμης. 
Έτσι ο Σώστρατος καταφθάνει στην Αλεξάνδρεια, να μελετήσει το τοπίο, με πρόσκληση του Πτολεμαίου Α’ του Λάγου, ο οποίος πέθανε ωστόσο το 282 π.Χ. και δεν είδε ποτέ το μεγαλεπήβολο δημιούργημα του μηχανικού του. Το έργο ανέλαβε τώρα ο διάδοχός του, Πτολεμαίος Β’ Φιλάδελφος, ο οποίος πήρε τα ηνία του βασιλείου το 283 π.Χ. 

Ο Σώστρατος επόπτευσε το λιμάνι και θεώρησε καταλληλότερη θέση για τον φάρο του το νησάκι του Φάρου, γνωστό ήδη από την εποχή του Ομήρου. Σύμφωνα με την «Οδύσσεια», ο βασιλιάς της Σπάρτης, Μενέλαος, είχε περάσει από κει επιστρέφοντας από την Τροία. Το κτίσμα είχε ύψος 110-140 μέτρων, ανάλογα την πηγή, και ήταν το δεύτερο ψηλότερο οικοδόμημα της υφηλίου. Ήταν χτισμένο σε τέσσερα επίπεδα (ή τρία) και διακοσμημένο με λευκό μάρμαρο, ώστε να αντανακλά τις ακτίδες του ηλίου και να φαίνεται από χιλιόμετρα μακριά.

 Όταν ολοκληρώθηκε το 270 π.Χ., ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν το δεύτερο ψηλότερο ανθρώπινο οικοδόμημα του κόσμου, πίσω μόνο από την περίβλεπτη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας! 

Ο γνωστότερος φάρος της αρχαιότητας και ένα από τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου ήταν ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτόνημα που στεκόταν σε ύψος πάνω από 100 μετρά και ήταν ορατό από δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, δεσπόζοντας σε κείνη τη γωνιά της Μεσογείου.
Χτισμένος στο ανατολικό άκρο του νησιού Φάρος στην μπούκα του λιμανιού της Αλεξάνδρειας, ο φάρος ήταν έργο του περιβόητου Έλληνα αρχιτέκτονα και μηχανικού Σώστρατου του Κνίδιου, τον οποίο έφερε ο Πτολεμαίος στο βασίλειό του για να του χαρίσει ένα έργο αντάξιο της αλεξανδρινής του φήμης.
Ο Σώστρατος έκανε αρκετά ακόμα και εξίσου αξιοθαύμαστα έργα, τόσο στην Αίγυπτο όσο και αλλού, αν και κανένα δεν θα ξεπερνούσε ποτέ το θαύμα της Αλεξάνδρειας. Πλάι στις διώρυγες που άνοιξε στον Νείλο (κοντά στην πόλη Μέμφιδα), τη μερική αποξήρανση της κοίτης του, τη στοά στους Δελφούς αλλά και τους κρεμαστούς κήπους που χάρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, ο Σώστρατος θα έκανε και κάτι ακόμα που θα τον απαθανάτιζε στην αιωνιότητα…

Όταν ολοκληρώθηκε το 270 π.Χ. έπειτα από 12 κοπιαστικά χρόνια και τόνους χρήματος, περιλήφθηκε δικαίως στα εφτά θαύματα του κόσμου ως τεχνολογικό και αρχιτεκτονικό αρχέτυπο και όλοι μονολογούσαν πόσο κρίμα ήταν που πέθανε ο Πτολεμαίος Α’ χωρίς να δει το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα. Αρχικά τον έλεγαν «Πυρφόρο Πύργο», τελικά επικράτησε όμως το «Φάρος», γεννώντας την αντίστοιχη έννοια και στις λατινογενείς γλώσσες.
Ήταν όμως και σύμβολο της ελληνιστικής κυριαρχίας των Πτολεμαίων στην περιοχή, λειτουργώντας ως μήνυμα για τα νέα ήθη του βασιλείου. Οι Πτολεμαίοι ευνοούσαν την ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών και ήθελαν διακαώς έργα όπως ο Φάρος και η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας να κοσμούν τη σπουδαία πόλη, η οποία πλέον ήταν υπό την ηγεμονία τους. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν το δεύτερο ψηλότερο ανθρώπινο οικοδόμημα του κόσμου, πίσω μόνο από την περίβλεπτη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας!

Κατά τα πρότυπα της εποχής, το έργο αφιερωνόταν πάντα στον βασιλιά και χώρος για άλλο όνομα δεν υπήρχε. Ο Σώστρατος όμως δεν θα το άφηνε να περάσει έτσι αυτό, καθώς ο σπουδαίος αρχιτέκτονας ήθελε όχι μόνο (και) το δικό του όνομα πάνω στον Φάρο, αλλά και να το αφιερώσει στους διερχόμενους ναυτικούς.

Όπως μας παραδίδει λοιπόν ο Λουκιανός, ο Σώστρατος σκάλισε πράγματι μια αφιερωματική επιγραφή στον Φάρο της Αλεξάνδρειας που έγραφε: 

 «Σώστρατος Δεξιφάνους Κνίδιος θεοῖς σωτῆρσιν ὑπὲρ τῶν πλοϊζομένων». μτφρ: «Σώστρατος του Δεξιφάνη του Κνίδιου προς τους θεούς που προστατεύουν τους ναυτιλλομένους».

Ήξερε βέβαια πως κάτι τέτοιο δεν θα περνούσε από τον ματαιόδοξο Πτολεμαίο, που ήθελε την πατρότητα του έργου, κι έτσι έκανε ένα τέχνασμα. Κάλυψε την επιγραφή με μια στρώση γύψου, στην οποία φρόντισε να γράψει το όνομα του ηγεμόνα της Αιγύπτου, Πτολεμαίου Β’, γνωρίζοντας πως μέσα σε λίγο καιρό ο γύψος θα καταστρεφόταν, η στρώση θα έπεφτε και θα φανερωνόταν επιτέλους ο πραγματικός δημιουργός του θαύματος!

Όπως μας λέει ο Λουκιανός στο σπουδαίο έργο του «Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν» (166 μ.Χ.): 

«Θυμάσαι τι έκανε ο αρχιτέκτονας εκείνος από την Κνίδο; Έχτισε τον πύργο στη νήσο Φάρο, μέγιστο και κάλλιστο έργο, για να φωτίζονται από αυτό οι ναυτιλλόμενοι σε μεγάλη απόσταση μέσα στη θάλασσα, και να μην παρασύρονται στην Παραιτονία [λιμάνι της Αιγύπτου κάπου 300 χιλιόμετρα δυτικά], ακτή πολύ δύσκολη, όπως λένε, που δε γλύτωνες αν έπεφτες στους βράχους της. Αφού λοιπόν έχτισε το έργο, έγραψε από μέσα, επάνω στην πέτρα, το όνομά του και κατόπιν το έχτισε με γύψο και το κάλυψε γράφοντας το όνομα του τότε βασιλιά, ξέροντας, όπως και έγινε, ότι σε λίγο χρόνο τα γράμματα θα πέσουν μαζί με το επίχρισμα και θα φανεί το Σώστρατος Δεξιφάνους Κνίδιος θεοῖς σωτῆρσιν ὑπὲρ τῶν πλοϊζομένων. Έτσι ούτε εκείνος απέβλεπε στις τότε περιστάσεις ούτε στη σύντομη ζωή του, αλλά στη σημερινή εποχή και στη μελλοντική, όσο ο πύργος θα στέκεται όρθιος και θα διατηρείται η τέχνη του»!

Ένας επιγραμματοποιός που ζούσε στην Αλεξάνδρεια επί βασιλείας Πτολεμαίου Β’, ο Ποσείδιππος ο Πελλαίος, μας άφησε ένα ολιγόστιχο έμμετρο ποίημα σε πάπυρο, όπου επιβεβαιώνει ότι αρχιτέκτονας και μηχανικός του Φάρου ήταν ο περίφημος Σώστρατος ο Κνίδιος. 

Το φάρο τον αποτελούσαν τρεις μαρμάρινοι πύργοι, χτισμένοι επάνω σε ένα θεμέλιο από πέτρινους ογκόλιθους. Ο πρώτος πύργος ήταν τετράπλευρος και περιείχε διαμερίσματα για τους εργάτες και τους στρατιώτες. Από επάνω υπήρχε ένας δεύτερος οκταγωνικός με σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο που οδηγούσε στον τελευταίο πύργο.
Ο τελευταίος Πύργος είχε σχήμα κυλίνδρου και στο εσωτερικό του έκαιγε η φωτιά που οδηγούσε τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι. Από επάνω του υπήρχε το άγαλμα του Διός Σωτήρος. Το συνολικό ύψος του φάρου ήταν 117 μέτρα.
Στο ψηλότερο τμήμα του υπήρχε ένας θεόρατος καθρέφτης (ή ορειχάλκινο κάτοπτρο) για να κάνει σινιάλο στους ναυτικούς την ημέρα, ενώ το βράδυ έκαιγε μια τεράστια πυρά. Όπως ήταν φυσικό, η κατασκευή του θεωρήθηκε από την αρχή ιδιαιτέρως φιλόδοξη και μαγνήτισε το ενδιαφέρον ιστορικών και επιστημόνων. Στην κορυφή του Φάρου στέκονταν περίλαμπρο ένα άγαλμα, του Δία ή του Ποσειδώνα ή του Απόλλωνα.


Για τη συντήρηση της φωτιάς χρειάζονταν τεράστιες ποσότητες καυσίμων. Την τροφοδοτούσαν με ξύλα, που μετέφεραν χάρη στο σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο άλογα και μουλάρια. Πίσω από τη φωτιά υπήρχαν φύλλα ορείχαλκου που αντανακλούσαν τη λάμψη προς τη θάλασσα. Τα πλοία μπορούσαν να τη διακρίνουν από 50 χιλιόμετρα μακριά. Κατά το δωδέκατο αιώνα το λιμάνι της Αλεξάνδρειας γέμισε από λάσπη και τα πλοία έπαψαν να το χρησιμοποιούν. 

Ο φάρος έπεσε σε αχρηστία. Ενδεχομένως τα φύλλα του ορειχάλκινου κάτοπτρου αποσπάστηκαν κι έγιναν νομίσματα. Κατά το δέκατο τέταρτο αιώνα ένας σεισμός κατάστρεψε το φάρο. Μερικά χρόνια αργότερα οι Μουσουλμάνοι χρησιμοποίησαν τα υλικά του για την κατασκευή ενός οχυρού. Το οχυρό αυτό ανακατασκευάστηκε και παραμένει ακόμη στη θέση του πρώτου φάρου στον κόσμο.

* Για Ελληνικούς υπότιτλους επιλέγετε από τις ρυθμίσεις (κάτω δεξιά στο γρανάζι),  subtitles on -και tranlate Greek, 

  Scholeio.com    

Θαύματα του αρχαίου κόσμου, Κολοσσός της Ρόδου

Κολοσσός της Ρόδου

Ο Κολοσσός υπήρξε ένα γιγάντιο άγαλμα στημένο στο λιμάνι της Ρόδου. Κατά την αρχαιότητα οι Ρόδιοι επιδίωκαν μόνιμα να διαφυλάσσουν την ανεξαρτησία τους, να ασκούν το εμπόριο και να μη συμμετέχουν στους πολέμους των άλλων ελληνικών πόλεων. Παρόλα αυτά κατακτήθηκαν αρκετές φορές.


Ο Θεός Ήλιος 

Κατά τα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα σι Ρόδιοι γιόρτασαν μια μεγάλη νίκη. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, αφού πολιόρκησε επί ένα χρόνο την πόλη τους, τελικά αναγκάστηκε να φύγει και να αφήσει πίσω του ένα μεγάλο μέρος από τον εξοπλισμό του. Οι Ρόδιοι αποφάσισαν να πουλήσουν τον εξοπλισμό του Δημήτριου και με τα χρήματα να στήσουν ένα υπέροχο άγαλμα προς τιμή του θεού Ήλιου που τους προστάτευε.

Δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς ήταν το άγαλμα ούτε σε ποιο σημείο το έστησαν. Ξέρουμε πάντως ότι κατασκευάστηκε από ορείχαλκο και είχε ύψος 33 μέτρα. Το σχεδίασε ο Αρχιτέκτονας Χάρης και χρειάστηκε 12 ολόκληρα χρόνια για την ολοκλήρωσή του.

Το ορειχάλκινο περίβλημα στερεώθηκε επάνω σε ένα σιδερένιο σκελετό. Το άγαλμα ήταν κούφιο στο εσωτερικό και καθώς προχωρούσε η κατασκευή του οι εργάτες γέμιζαν τα κενά με βαριές πέτρες προκειμένου να διασφαλίσουν τη σταθερότητά του. 

Ο Κολοσσός ολοκληρώθηκε γύρω στο 280 π.Χ.  Για πολλούς αιώνες, οι άνθρωποι ακούγοντας για τον Κολοσσό, νόμιζαν πως στεκόταν επάνω από την είσοδο του λιμανιού της Ρόδου με τα πόδια ανοιχτά, όπως στην απέναντι ζωγραφιά. Όμως πρακτικά αυτό ήταν αδύνατο, διότι η είσοδος του λιμανιού της Ρόδου είχε πλάτος κάπου 400 μέτρα και ο Κολοσσός δεν ήταν τόσο… κολοσσιαίος! Τα κείμενα μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι βρισκόταν μάλλον στο κέντρο της πόλης και κοιτούσε προς τη θάλασσα και το λιμάνι.

Γύρω στο 226 π.Χ., δηλαδή λιγότερο από πενήντα χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του, ο Κολοσσός έπεσε. Τον συγκλόνισε ένας σεισμός και τον έκοψε από τα γόνατα. Ένας χρησμός συμβούλεψε τους Ρόδιους να μην τον ξαναστήσουν κι έτσι τον άφησαν πεσμένο στο έδαφος Παρέμεινε στη θέση αυτή για 900 χρόνια και πολλοί επισκέπτες είδαν το πεσμένο άγαλμα του θεού Ήλιου. 

Το 654 μ.Χ. ένας Σύρος πρίγκιπας κατέλαβε τη Ρόδο και απογύμνωσε το άγαλμα από τις ορειχάλκινες πλάκες. Λέγεται ότι τις μετέφερε στη Συρία χρησιμοποιώντας 900 καμήλες. Ο ορείχαλκος πουλήθηκε στους εμπόρους που μάλλον τον έλιωσαν και τον έκοψαν σε νομίσματα.

* Για Ελληνικούς υπότιτλους επιλέγετε από τις ρυθμίσεις (κάτω δεξιά στο γρανάζι),  subtitles on -και tranlate Greek, 

  Scholeio.com    

Θαύματα του αρχαίου κόσμου, Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού

Ο τάφος του Μαυσώλου άρχισε να οικοδομήται το 353 π.Χ. Ένα χρόνο αργότερα ο Μαύσωλος πέθανε και το έργο ανέλαβε να συνεχίσει και να ολοκληρώσει η σύζυγός του Αρτεμισία. Η Αρτεμισία έζησε δύο έτη μετά τον θάνατο του Μαυσώλου. Στο διάστημα, όμως, αυτό πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του ταφικού μνημείου. Πιθανότατα ετάφη και αυτή στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού.
Το οικοδόμημα στηρίζονταν επάνω σε ένα βάθρο με τρεις τεράστιες, διακοσμημένες κλίμακες. Οι παραστάσεις που κοσμούσαν αυτές τις κλίμακες είχαν θέματα από τη σύγκρουση Λαπιθών και Κενταύρων (Κενταυρομαχία), την σύγκρουση Αμαζόνων και Ηρώων (Αμαζονομαχία).
Ο μνημειώδης τάφος του Μαυσώλου περιγράφηκε λεπτομερώς από τον Πλίνιο, από τον οποίο και προέρχονται σημαντικές πληροφορίες για την κατασκευή. Το Μαυσωλείο κατασκευάστηκε σε ένα λόφο με δεσπόζουσα θέα προς την πόλη της Αλικαρνασσού, στο κέντρο περιγραφμένης περιοχής. Μία κλίμακα διακοσμημένη με 20 υπερμεγέθεις λέοντες οδηγούσε στην κυρίως κατασκευή, στον εξωτερικό περίγυρο της οποίας υπήρχαν αγάλματα θεών και πολεμιστών με τον οπλισμό τους.
Επάνω στο βάθρο οικοδομήθηκε ένα τεράστιο κρηπίδωμα διαστάσεων 66 Χ 77 Χ 16 μέτρα, το οποίο περιέβαλλε τον νεκρικό θάλαμο με την σαρκοφάγο του Μαυσώλου. Ο εξωτερικός μετωπικός τοίχος διέθετε κόγχες, εντός των οποίων υπήρχαν αγάλαματα ύψους 2 μέτρων, τα οποία αναπαριστούσαν Έλληνες και Πέρσες να στέκονται ως φρουροί του νεκρού. Άνωθεν του κρηπιδώματος κατασκευάσθηκε περίτεχνος ναός με 36 κίονες ιωνικού ρυθμού περιμετρικά, τα κιονόκρανα των οποίων ήταν επιχρυσωμένα. Ανάμεσα σε κάθε ζεύγος κιόνων είχε τοποθετηθεί και ένα άγαλμα.

Πίσω και πάνω από τους κίονες υπήρχε μία πολύ συμπαγής δοκός (δοκάρι) που συγκρατούσε το βάρος της οροφής. Η οροφή αποτελούνταν από μία πυραμίδα με 24 λίθινες κλιμακωτές βαθμίδες, που κατέληγαν σε ένα πλάτωμα, όπου ο Πυθέας φιλοτέχνησε ένα τέθριππο άρμα μεγάλων διαστάσεων, πάνω στο οποίο υπήρχαν τα αγάλματα του Μαυσώλου και της Αρτεμισίας. Το συνολικό ύψος του μνημείου έφθανε τα 55 μέτρα και η περίμετρός του τα 144 μέτρα. Αρκετά χρόνια αργότερα, η δυτική πλευρά του Μαυσωλείου συμπληρώθηκε από τον αρχιτέκτονα Ερμογένη. 

  Ο Μαύσωλος υπήρξε ηγεμόνας της Καρίας, υποτελής στην Περσική αυτοκρατορία, από το 377 μέχρι το 353 π.Χ.  Πρωτεύουσα είχε την ελληνική πόλη της Ιωνίας, την Αλικαρνασσό.  Διαδέχτηκε τον πατέρα του στο θρόνο, αλλά κατάφερε να αποτινάξει τον περσικό ζυγό. 

Ο Μαύσωλος, παντρεύτηκε την αδερφή του, την Αρτεμισία. Όταν απέκτησε πλούτο και δύναμη σχεδίασε έναν τάφο για τον ίδιο και τη βασίλισσα. Έναν τάφο τόσο μεγαλόπρεπο που θα θύμιζε ανά τους αιώνες, τη δόξα του. Ωστόσο, ο Μαύσωλος πέθανε πριν τελειώσει το έργο του, το οποίο ολοκλήρωσε η Αρτεμισία γύρω στο 350 π.Χ. 
Το όνομα Μαυσωλείο το πήρε από το ίδιο το όνομα του βασιλιά και το ίδιο έχει επικρατήσει να λέγεται ακόμη και σήμερα για κάθε κρατικό μεγαλόπρεπο τάφο π.χ. το Μαυσωλείο του Λένιν, στη Μόσχα.

Οι στάχτες του βασιλικού ζεύγους τοποθετήθηκαν μέσα σε χρυσά αγγεία στον ταφικό θάλαμο στη βάση του οικοδομήματος. Πέτρινοι λέοντες ανέλαβαν τη φύλαξη του θαλάμου. Επάνω από την ισχυρή πέτρινη βάση υψώθηκε ένα κτίσμα, όμοιο με αρχαίο ελληνικό ναό, περιζωμένο από κίονες και αγάλματα. Στην κορυφή του κτιρίου υπήρχε μια κλιμακωτή πυραμίδα και επάνω σ’ αυτήν, σε ύψος 43 μέτρων από το έδαφος, στήθηκε το άγαλμα ενός άρματος, που το έσερναν άλογα. Μέσα στο άρμα υπήρχαν ίσως τα αγάλματα του βασιλιά και της βασίλισσας.

Το Μαυσωλείο παρέμεινε ανέπαφο για αρκετούς αιώνες. Άντεξε στις συγκρούσεις των Ρωμαίων με τον Μιθριδάτη κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. και στις επιδρομές των Αράβων και πειρατών κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ., όχι όμως και στους μετέπειτα σεισμούς, με αποτέλεσμα το 1200 μ.Χ. να καταρρεύσει. Το 1402 μ.Χ. οι ιππότες του Αγίου Ιωάννου (Ιωαννίτες), οι οποίοι μετά τη Ρόδο κυρίευσαν και την Αλικαρνασσό, χρησιμοποίησαν τους λίθους της πυραμιδοειδούς οροφής στην κατασκευή οχυρωματικών έργων. Επίσης άρπαξαν αρκετά από τα καλλιτεχνήματα που στόλιζαν άλλοτε το Μαυσωλείο και διασώζονταν σε καλή κατάσταση.
Το μοναδικό στοιχείο που παρέμεινε να θυμίζει το μνημείο ήταν η βάση του οικοδομήματος. Και αυτή, όμως, καταστράφηκε από τους Ιωαννίτες το 1522 μ.Χ., όταν χρησιμοποίησαν το μάρμαρό της στην ενδυνάμωση των ρωγμών του φρουρείου του αρχηγού του τάγματος των Ιωαννιτών, για να αμυνθούν στους Τούρκους του Σουλεϊμάν. Ακόμη και σήμερα μπορεί κανείς να παρατηρήσει το αστραφτερό μάρμαρο μεταξύ των τειχών του φρουρίου. Ο ίδιος ο διοικητής των Ιπποτών μάλιστα αναφέρει, ότι μετά την αποκάλυψη της σαρκοφάγου του Μαυσώλου ακολούθησε λεηλασία των πολύτιμων αντικειμένων που υπήρχαν μέσα.

Τελικά, οι Τούρκοι κατέλαβαν την Αλικαρνασσό και την κατέστρεψαν ολοσχερώς. Έσβησε έτσι και το τελευταίο ίχνος του Μαυσωλείου και της Αλικαρνασσού, η οποία από τότε (1522) ονομάζεται Μπουντρούμ που ταιριάζει απόλυτα με τις απαίσιες φυλακές που υπάρχουν εκεί…
Ωστόσο, τα καλλιτεχνήματα που αρπάχτηκαν στο όνομα της σταυροφορίας και τα οποία διοχετεύτηκαν προς την Δύση πριν από την εισβολή των Τούρκων, παρέμειναν ως ανάμνηση ενός λαμπρού έργου και δέλεαρ για την ανεύρεση παρόμοιων δημιουργιών. 

Το 1846 μ.Χ. ο λόρδος Σράτφορντ οφ Ρήκλαϊφ (Κάνινγκ), Βρετανός πρεσβευτής στην Κων/πολη, απέσπασε από το μεσαιωνικό τείχος της Αλικαρνασσού 12 εντοιχισμένες ανάγλυφες πλάκες της ζωφόρου του Μαυσωλείου. Οι πλάκες αυτές παραδόθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο απέστειλε τον Κάρολο Νεύτωνα για να κάμει έρευνες για την ανακάλυψη των όποιων υπολειμμάτων του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού. «Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται».

Ήταν μια εργασία αρκετά δύσκολη, καθώς δεν γνώριζε την ακριβή τοποθεσία, ενώ και το κόστος αγοράς μιας τεράστιας περιοχής για έρευνα ήταν αστρονομικό. Ο Νεύτων μελέτησε τους αρχαίους συγγραφείς, όπως τον Πλίνιο, για να υπολογίσει κατά προσέγγιση το μέγεθος και τη θέση του μνημείου. Κατόπιν αγόρασε ένα αγροτεμάχιο στην πιο πιθανή περιοχή και ξεκίνησε να ερευνά τις γύρω περιοχές μέσω υπογείων στοών, τις οποίες έσκαβε από το δικό του τμήμα γης προς τα γειτονικά αγροτεμάχια. Όταν ανακάλυψε κάποια σκαλοπάτια και μερικά υπολείμματα τοίχων ήταν πλέον σε θέση να προσδιορίσει συγκεκριμένη τοποθεσία. Αφού αγόρασε τα αγροτεμάχια της συγκεκριμένης περιοχής, άρχισε τις ανασκαφές.

Έτσι, το 1857 μ.Χ. ήλθαν στο φως σημαντικά ευρήματα, που κοσμούν σήμερα τις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου. Μεταξύ αυτών είναι τα αγάλματα του Μαυσώλου και της Αρτεμισίας, τμήματα του άρματος της οροφής του Μαυσωλείου, καθώς και κομμάτια της ζωφόρου.

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού αποτέλεσε ένα πρότυπο μεγαλοπρεπών επιτυμβίων μνημείων, δίνοντας την ονομασία του σε όλους τους μετέπειτα μεγαλοπρεπείς τάφους σημαντικών προσωπικοτήτων. Μερικά από τα μαυσωλεία της υστερότερης αρχαιότητας είναι αυτά του Ηφαιστίωνα στην Βαβυλώνα (κατασκευασμένο από τον Μέγα Αλέξανδρο), του Αυγούστου κοντά στον Τίβερη ποταμό, του Αδριανού στη Ρώμη.

Η διαχρονική και διεθνής εμβέλεια του Μαυσωλείου καταδεικνύει την σπουδαιότητα αυτού του μνημείου της Ελληνικής τέχνης και τεχνικής, αυτού του θαύματος του αρχαίου κόσμου.

Αν κάποιος επισκεφθεί σήμερα την Μελβούρνη της Αυστραλίας, θα εκπλαγεί όταν ανακαλύψει εκεί, εντός ενός τοπίου με κυπαρίσσια, την ύπαρξη ενός κτιρίου με γενική μορφή που θυμίζει έντονα το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού. Ένα οικοδόμημα που στήθηκε ως μνημείο τιμής του λαμπρού Ελληνικού Πολιτισμού, υλοποιώντας το παγκόσμιο ενδιαφέρον γι’ αυτόν.

Το κάλεσμα της υστεροφημίας και η φιλοδοξία του Μαυσώλου να γίνει «αθάνατος» αποτέλεσαν τις αιτίες για την δημιουργία ενός έργου, που χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα Επτά Θαύματα της αρχαιότητας. Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού (= τάφος του Μαυσώλου), ένα ταφικό μνημείο τεραστίων διαστάσεων, έμεινε στην ιστορία ως μία μεγαλοπρεπής κατασκευή, επίτευγμα της αρχιτεκτονικής τέχνης αρχαίων Ελλήνων.

* Για Ελληνικούς υπότιτλους επιλέγετε από τις ρυθμίσεις (κάτω δεξιά στο γρανάζι),  subtitles on -και tranlate Greek, 
_________________________


* Για την κατασκευή του Μαυσωλείου επιστρατεύτηκαν μερικοί από τους πιο ξακουστούς Έλληνες αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες της εποχής. Οι δύο αρχιτέκτονες που ανέλαβαν το έργο ήταν ο Πυθεύς και ο Σάτυρος. Ο Σκόπας, ο Βρύαξης, ο Λεωχάρης, ο Τιμόθεος και ο Πραξιτέλης ασχολήθηκαν με την φιλοτέχνηση του μνημείου. 

     Άλλα έργα τους: 

Ο Πυθεύς από την Αλικαρνασσό είναι ο κατασκευαστής του ναού της Κυβέλης στις Σάρδεις και σχεδιαστής του ναού της Αθηνάς Πολιάδος στην Πριήνη, καθώς και συγγραφέας του έργου «Σχόλια». Ήταν σύνολο βιβλίων που μαζί με τα συγγράμματα του αρχιτέκτονα Ερμογένους αποτέλεσαν τις πιο έγκυρες πραγματείες για την Ελληνική αρχιτεκτονική, βάσει των οποίων στηρίχτηκε ο Βιτρούβιος για την περιγραφή του.

Ο Σάτυρος ο Πάριος κατασκεύασε τον ναό της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα (Αρκαδία). 

Ο Σκόπας έχει να επιδείξει πλήθος δημιουργιών σε κάθε πόλη που εργάστηκε. Είναι τεράστιος ο κατάλογος των καλλιτεχνών – δημιουργών της εποχής αυτής.
Ο Ερμογένης θεωρείται ο σημαντικότερος αρχιτέκτονας της εποχής του με πληθώρα ανανεωτικών εμφανίσεων. Δημιούργησε κώδικες για την αρμονία των όγκων και των επιπέδων και χάρισε άνεση στους ναούς είτε αφαιρώντας την εσωτερική κιονοστοιχία, είτε διαμορφώνοντας αισθητική ευρυχωρία με εκμετάλλευση του φωτός και της σκιάς. Επινόησε επίσης τον «ψευδοδίπτερον» ναόν, ο οποίος εμφανίζονταν να διαθέτει δύο σειρές κιόνων, έχοντας όμως μία. Ο Ερμογένης κατέταξε τους ναούς σε έξι κατηγορίες βάσει ενός ειδικού κανόνα που δημιούργησε. 
 

  Scholeio.com