Έζρα Πάουντ, Το Βιβλίο πρέπει να είναι σφαίρα φωτός

Έζρα Πάουντ

Θαυμαστής της αρχαιότητας και βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής, ρωμαϊκής, αιγυπτιακής, αρχαίας κινεζικής και μεσαιωνικής των τροβαδούρων, της ποίησης που απέπνεε «ιερότητα», υπήρξε σφοδρός πολέμιος της μάστιγας της διεθνούς τοκογλυφίας και αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην οξύτατη καταγγελία της. Υπήρξε πολέμιος των επικυρίαρχων οικονομικών θεωριών του Δυτικού Κόσμου, επισημαίνοντας ότι οι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών είναι πάντα πρωτοπόροι σε κάθε επανάσταση ή κοινωνική αλλαγή.




[-  Σκλάβος είναι αυτός που περιμένει να έρθει κάποιος να τον ελευθερώσει.

[-  Αν κάποιος μάθει καλά Ελληνικά, μπορεί να βρει σχεδόν ολόκληρη την ποίηση στον Όμηρο.

[-  Μπορείς να καταλάβεις τον κακό κριτικό από το γεγονός ότι αρχίζει και μιλά για τον ποιητή και όχι για το ποίημα.

[-  Μεγαλοφυΐα είναι η ικανότητα να μπορείς να δεις δέκα πράγματα όταν ο κανονικός άνθρωπος βλέπει ένα.

[-  Ποτέ δεν γνώρισα κάποιον που να άξιζε μια δεκάρα, και που να μην ήταν ευέξαπτος.

[-  Ο ναός είναι ιερός επειδή δεν είναι προς πώλησιν.

[-  Ποιητές, που δεν τους ενδιαφέρει η μουσική, είναι -ή γίνονται- κακοί ποιητές.

[-  Η μουσική αρχίζει να ατροφεί όταν απομακρύνεται πολύ από το χορό. Η ποίηση αρχίζει να ατροφεί όταν απομακρύνεται πολύ από τη μουσική.

[-  Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αγαπά κάποιος το ίδιο βιβλίο στα δεκαοκτώ και στα σαράντα οκτώ του χρόνια.

[-  Καλοί συγγραφείς είναι αυτοί που χρησιμοποιούν μια γλώσσα αποτελεσματική. Που είναι δηλαδή καθαρή και ακριβής.

[-  Κανένας άνθρωπος δεν καταλαβαίνει ένα βαθυστόχαστο βιβλίο μέχρι να έχει δει και να έχει ζήσει τουλάχιστον ένα μέρος από το περιεχόμενό του.

[-  Η μεγάλη λογοτεχνία είναι απλά γλώσσα φορτισμένη με νόημα στον ύψιστο βαθμό.

[-  Αν δεν κάνεις θυσίες για τις Ιδέες σου, ή εσύ δεν αξίζεις ή οι ιδέες σου   

[-  Η μεγαλοφυία έχει δικαίωμα σε κάθε τρόπο έκφρασης.

[-  Μεγαλοφυία... είναι η ικανότητα να βλέπεις δέκα πράγματα εκεί που ο συνηθισμένος άνθρωπος βλέπει ένα.

[-  Η καλή τέχνη, ακόμη και η «ανήθικη», εκφράζει την απόλυτη αρετή. Η καλή τέχνη δεν μπορεί να είναι ανήθικη. Ως καλή τέχνη ορίζω την τέχνη που αντέχει την πραγματική μαρτυρία, ορίζω την ακριβέστατη τέχνη.

[-  Μεγάλη λογοτεχνία είναι απλά η γλώσσα που χρεώνεται την ερμηνεία στον απώτατο πιθανό βαθμό.

[-  Εάν η λογοτεχνία ενός έθνους πέφτει, το έθνος ατροφεί και αποσυντίθεται.

[-  Στην εποχή μας, η πληγή είναι ο νομισματικός αναλφαβητισμός, ακριβώς όπως η ανικανότητα της ανάγνωσης ενός απλού εντύπου ήταν η πληγή των προηγούμενων αιώνων.

[-  Το διάβασμα απευθύνεται στη δύναμη. Ο άνθρωπος που διαβάζει πρέπει να είναι ένας άνθρωπος έντονα ζωντανός. Το βιβλίο πρέπει να είναι μια σφαίρα φωτός στο χέρι του.

[-  Η πραγματική εκπαίδευση πρέπει τελικά να περιοριστεί στα άτομα που επιμένουν στη γνώση, το υπόλοιπο είναι σκέτη πρόβατο-βοσκή.

[-  Θρησκεία, ωχ, ακόμη μία από αυτές τις πολυάριθμες αποτυχίες που προκύπτουν από την προσπάθεια να εκλαϊκευτεί η τέχνη.

[-  Η εικόνα υπερισχύει της ιδέας. Είναι μια δίνη ή μια συστάδα λιωμένων ιδεών και προικίζεται με ενέργεια.

[-  Ο σύγχρονος καλλιτέχνης πρέπει να ζήσει με τέχνη και βία. Οι θεοί του είναι βίαιοι θεοί. Οι αποκαλούμενοι καλλιτέχνες, των οποίων η εργασία δεν παρουσιάζει αυτήν τη σύγκρουση, είναι χωρίς ενδιαφέρον.

[-  Το πραγματικό πρόβλημα με τον πόλεμο (τον σύγχρονο πόλεμο) είναι ότι δεν δίνει σε κανένα μια πιθανότητα να σκοτώσει τους σωστούς ανθρώπους.

[-  Κένταυρος είναι το Μυρμήγκι για τους δικούς του Δράκοντες.

  Από το έργο: "Η Αμερική και οι αιτίες του Β' Παγκόσμιου Πολέμου"

[-  Η Αμερικανική Επανάσταση προκλήθηκε από την τακτική της Τράπεζας της Αγγλίας...

[-  Οι αξίες της Επανάστασης προδόθηκαν από τον Χάμιλτον και τα οικονομικά συμφέροντα...

[-  Το κακό ξεκίνησε με την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας το 1694 και με το μονοπώλιό της στην έκδοση του χρήματος...

[-  Η αμερικανική ιστορία είναι η απόδειξη πως οι πόλεμοι προκαλούνται για να προκύψουν χρέη και να κερδοσκοπήσουν οι τοκογλύφοι...

[-  Κάθε επανάσταση τελικά προδίδεται...

Αυτές είμαι μερικές μονάχα από τις μύριες αφοριστικές αποφάνσεις ενός υπέρλαμπρου -μέχρι συσκοτίσεως- νου, που είχε καταλάβει πως ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος δεν οφειλόταν σε κάποια ιδιοτροπία εκ μέρους του Μουσολίνι ή του Χίτλερ, αλλά στη στρατηγική των τραπεζών, των πιστωτών και των τοκογλύφων.  

Όπως, επίσης, είχε κατανοήσει σε βάθος πως το πρόβλημα του ανθρώπου δεν ήταν ποτέ οντολογικό, αλλά ωμά οικονομικό, για να μην πούμε νομισματικό...

Ο Πάουντ στο βιβλίο παραθέτει την "αληθινή" ιστορία των ΗΠΑ... 

Η αξιοποίηση της αμερικανικής λαϊκίστικης πολιτικής παράδοσης τον οδηγεί χωρίς περιστροφές στην άποψη ότι:

"Ο πόλεμος αυτός [ενν. Η αμερικανική επανάσταση] αποτελεί [όπως όλοι οι πόλεμοι] εκδήλωση του επίγειου πολέμου ανάμεσα στους τοκογλύφους και τους χωρικούς, ανάμεσα στους κυρίαρχους του χρήματος και σε οποιονδήποτε πραγματοποιεί μία τίμια καθημερινή εργασία με το μυαλό ή τα χέρια του"» [από τον πρόλογο της έκδοσης].

Πίσω από το μικρό αυτό βιβλίο, αλλά και από πολλά ποιήματά του, «σιγοκαίει» το έντονο ενδιαφέρον του, ήδη από το 1931, για τη μελέτη των οικονομικών θεωριών και κυρίως του φαινομένου έκδοσης της πίστωσης από τις τράπεζες που τους έδινε το μονοπώλιο επί της πίστωσης και του νομίσματος.
_____________________
Πηγή: http://www.iefimerida.gr/

"O Έζρα Πάουντ, ο καλύτερος ποιητής του 20ου αιώνα, κατά τον Χέμινγουεϊ (οι υπόλοιποι απλά φοβούνται να το πούνε ανοιχτά) τάραξε τα νερά αλλάζοντας την ποίηση μια για πάντα.
Πολλά είναι τα επίθετα που του έχουν δοθεί, "γίγαντας της διανόησης", "ψυχοπαθής ναζί", "παγκόσμιος άνθρωπος", "πεφωτισμένος φασίστας", "προδότης", "ήρωας", "τρελός", "¨τιτάνας" κτλ."  -"Χέμινγουεϊ"
Χαρακτηριστική η ετυμηγορία του Γέιτς: «Δεν υπάρχει νεότερη γενιά ποιητών. Ο Εζρα Πάουντ είναι ένα μοναχικό ηφαίστειο». -"Γέιτς"

_____Βιογραφικό Σημείωμα_________________________________________

*  Ο 'Έζρα Πάουντ  30/10/1885 - 1/11/1972.  Γεννήθηκε στο Χάλεϊ του Αϊντάχο των ΗΠΑ. Υπήρξε παιδί παλιάς αποικιακής οικογένειας: οι πρόγονοί του από την μεριά του πατέρα του και της μητέρας του έφταναν εκεί προερχόμενοι από την Αγγλία του 17ου αιώνα. Στα δεκαπέντε του χρόνια γράφτηκε στην Στρατιωτική Ακαδημία του Τσέτελχαμ για να την εγκαταλείψει γρήγορα.
Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και ξένες γλώσσες στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και στο Χάμιλτον Κόλετζ της πολιτείας της Νέας Υόρκης.

Ταξιδεύει στην Ευρώπη και αρχικά μένει στην Βενετία. Από 1909 μέχρι 1920 ζει με διακοπές στο Λονδίνο, όπου και συγχρωτίζεται με τους σημαντικότερους ανθρώπους των Αγγλικών γραμμάτων της εποχής, μεταξύ των οποίων οι Τζαίμς Τζόυς, Φορντ Μάντοξ Φορντ και Ουίνταμ Λιούις.

Από τη συνάντησή του με το γλύπτη Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα γεννήθηκε ο βορτισισμός (από τον αγγλικό όρο vortex καλλιτεχνικό κίνημα στις αρχές του 20ου αιώνα. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα οργανωμένα ρεύματα αφηρημένης τέχνης  που αναπτύχθηκαν στην Αγγλία και συγγενεύει με τα κινήματα του κυβισμού  και του φουτουρισμού).

Τα πρώτα ποιήματα του Πάουντ ήταν εμπνευσμένα απ' τους "Προραφαηλίτες" (μία ομάδα κυρίως Άγγλων ζωγράφων, Ροσέτι, Χαντ, Μιλαί, Μπερν-Τζόουνς) που ιδρύθηκε το 1848 με αίτημα την ανανέωση της ζωγραφικής μέσω της μίμησης Ιταλών ζωγράφων, προγενέστερων του Ραφαήλ. Η κίνησή τους γνώρισε μεγάλες αντιδράσεις από το κατεστημένο της εποχής)  και άλλους ποιητές του 19ου αιώνα και την μεσαιωνική λογοτεχνία όπως και από τον αποκρυφιστικές/μυστικιστικές φιλοσοφίες.

Ο πόλεμος κατέστρεψε την πίστη του Πάουντ στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό και σύντομα εγκατέλειψε το Λονδίνο, αλλά όχι προτού δημοσιεύσει το Homage to Sextus Propertius 1919 και το Hugh Selwyn Mauberley 1920.  Αν αυτά τα ποιήματα δίνουν σχήμα σ' ένα αποχαιρετισμό στα χρόνια του Πάουντ στο Λονδίνο, τα "Κάντος", που αρχίζουν το 1915, δείχνουν το δρόμο μπροστά.

Το 1920, ο Πάουντ μετακομίζει στο Παρίσι όπου κινήθηκε μεταξύ ενός κύκλου καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων που ξεσήκωσαν ολόκληρο τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης. Φίλος με Μαρσέλ Ντυσάν, Τριστάν Τζαρά, Φερνάν Λεζέ και άλλους ντανταϊστές / σουρεαλιστές (ένα καλλιτεχνικό κίνημα αισθητικής αναρχίας που αναπτύχθηκε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία -κυρίως στην ποίηση-, το θέατρο και την γραφιστική. 

Το κίνημα ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου και αυτού που οι Ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα. Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Επηρέασε μεταγενέστερα κινήματα, κυρίως τον σουρεαλισμό, που ουσιαστικά ήταν η μετεξέλιξή του.)

Το 1924 μετακομίζει στο Ραπάλλο  στην Ιταλία.  Είναι ένας δημιουργικός καταλύτης. Γρήγορα μαθαίνει να δουλεύει την πέτρα. 

Στην Ιταλία ο Πάουντ έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του Μουσολίνι και αντισημιτικά συναισθήματα αρχίζουν να εμφανίζονται στα γραπτά του. Το 1939 κάνει το πρώτο ταξίδι στις ΗΠΑ, παραμονή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, σκέφτεται να μείνει εκεί μόνιμα, αλλά στο τέλος επιστρέφει στην Ιταλία.

Ο Πάουντ παρέμεινε στην Ιταλία μετά το ξέσπασμα του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε κορυφαίος προπαγανδιστής του Άξονα. Συνέχισε επίσης να συμμετέχει σε φιλολογικές εκδόσεις, και έγραψε πολλά άρθρα στις εφημερίδες. Αποδοκίμασε την αμερικανική συμμετοχή στον πόλεμο και προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις πολιτικές επαφές του στην Ουάσιγκτον για να την αποτρέψει. 

Φυλακίστηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως του αμερικανικού στρατού έξω από την Πίζα, κλεισμένος για 25 μέρες σε ένα ανοικτό κλουβί πριν του δοθεί μια σκηνή. Εδώ υφίσταται νευρικό κλονισμό. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του συνέταξε τα Κάντος της Πίζας The Pisan Cantos. Αυτό το τμήμα της ποίησης υπό εξέλιξη (work in progress) χαρακτηρίζει μια μετατόπιση στην ποίηση του Πάουντ· μια περισυλλογή στην καταστροφή τη δική του και της Ευρώπης, και στη θέση του στο φυσικό κόσμο. Τα Κάντος της Πίζας κέρδισαν το πρώτο βραβείο Bollingen από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου το 1948.

Στην πατρίδα του θα δικαστεί, αλλά με το ελαφρυντικό της ψυχικής διαταραχής του δεν θα του καταλογισθεί καμία ποινική ευθύνη. Παραμένει έγκλειστος στο Ψυχιατρείο των ποινικών κρατουμένων στο "Σαιντ Ελίζαμπεθ χόσπιταλ" της Ουάσινγκτον έως το 1958 . Εκεί θα συνεχίσει να γράφει τα Κάντος του, ενώ μετέφρασε αρχαία κινέζικη ποίηση και την τραγωδία του Σοφοκλή Τραχίνιαι.

Σύμφωνα με τον Erwin Laaths "Η καλλιτεχνική αξία των "Κάντος", "έχει αναγνωρισθεί κι απ' τους εχθρούς του ακόμα, που σκεπτόμενοι με τα στενά πλαίσια των πολιτικών συνθημάτων, τον κατηγόρησαν ως φερέφωνο του φασισμού. Η τελευταία όμως λέξη για τον Πάουντ δεν θα ειπωθεί απ' τους συγχρόνους του, φίλους ή εχθρούς, όπως άλλωστε και για το νεότερο συμπατριώτη του, τον Έλιοτ, που το πρώτο ποίημά του "Το ερωτικό τραγούδι του Άλφρεντ Προύφροκ" οφείλει στον Έζρα Πάουντ την οριστική του έκδοση".

Από το υπόλοιπό του έργο ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της λογοτεχνίας έχουν τα γράμματά του. Όμως εκείνο που οφείλουμε νηφάλια και αντικειμενικά, χωρίς προκατάληψη, να του αναγνωρίσουμε είναι το προβάδισμα στην ανανέωση του νεότερου ποιητικού λόγου, ο ελεύθερος αέρας που εμφύσησε στη σύγχρονη ποίηση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ο "πιο σημαντικός ζωντανός ποιητής της αγγλικής γλώσσας", καθώς τον είχε αποκαλέσει, όσο ζούσε, ο Τόμας Σ. Έλιοτ, ο αρχηγέτης της μοντέρνας ποίησης.

*  Ποιήματα και Στίχοι του Έζρα Πάουντ στο blog, στο: 

" Έζρα Πάουντ, Κένταυρος είναι το Μυρμήγκι για τους δικούς του Δράκοντες" 

Scholeio.com