Ηράκλειτος, Η πολυμάθεια δεν διδάσκει τον νου




ΡΗΣΕΙΣ   Του  ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ


1: Η συγχώρεση είναι ανώτερη απο την τιμωρία.

2: Τον κόσμο αυτό δεν τον έπλασε κανείς, ούτε θεός ούτε άνθρωπος, αλλά υπήρχε,
υπάρχει και θα υπάρχει πάντα: Είναι μιά φωτιά αιώνια ζωντανή που ανάβει και σβήνει σύμφωνα με ορισμένα μέτρα.

3: Μία είναι η σοφία: Να γνωρίζουμε τη σκέψη η οποία ρύθμισε τα πάντα για πάντα.

4: Να προσπαθούμε να σβήνουμε την ύβρη μάλλον, παρά την πυρκαγιά.


5: Ο λαός πρέπει να υπερασπίζεται το νόμο όπως ακριβώς τα τείχη.


6: Τα πάντα σχηματίζονται απο τη φωτιά και στη φωτιά διαλύονται.

7: Όλα γίνονται σύμφωνα με τις επιταγές της μοίρας και τα όντα εναρμονίζονται μέσα  
από τις αντιθέσεις τους.

8: Τα πάντα είναι γεμάτα ψυχές και πνεύματα.

9: Δεν μπορείς να βρείς τα όρια της ψυχής, όποιο δρόμο κι αν πάρεις. Τόσο βαθιές είναι 
οι αιτίες της ύπαρξης της.

10: Τα πάντα μεταβάλλονται με τη φωτιά και  γίνονται με αραίωση και πύκνωση.

11: Όλα γίνονται μέσα απο αντιθέσεις και  το σύνολο κυλά σαν ποτάμι.

12: Το σύμπαν είναι πεπερασμένο και ο κόσμος είναι ένας.

13: Όλα καθορίζονται απο την ειμαρμένη.

14: Από τα ενάντια, αυτό που οδηγεί στη γένεση λέγεται πόλεμος και έρις και αυτό που 
οδηγεί στη μετατροπή σε φωτιά λέγεται συμφωνία και ειρήνη.

15: Δεν πρέπει να πιθανολογούμε για τα σπουδαία.

16: Αν η ευτυχία βρίσκονταν στις σωματικές απολαύσεις, θα λέγαμε πως τα βόδια είναι 
ευτυχισμένα όταν βρούν λαθούρι να φάνε.

17: Η ψυχή είναι άφθαρτη.

18: Το περιοδικό πύρ είναι αιώνιο και η ειμαρμένη λόγος που δημιουργεί τα όντα από 
την εναντιοδρομία.

19: Τα πάντα γίνονται σύμφωνα με την ειμαρμένη και ότι υπάρχει αυτή και η ανάγκη.

20: Ο κόσμος είναι ένας.

21: Ο κόσμος γίνεται όχι σύμφωνα με το χρόνο, αλλά σύμφωνα με τη σκέψη.

22: Ενώ αληθινός λόγος είναι καθολικός, τα ανθρώπινα πλήθη ζούν με οδηγό τις 
επιμερούς νοοτροπίες τους.

23: Οι κοινοί ανθρώποι ξεχνούν όσα κάνουν στον ξύπνιο τους με τον ίδιο τρόπο που 
ξεχνούν τα όνειρα τους.

24: Ο ήλιος όχι μόνο είναι κανούργιος κάθε μέρα, αλλά είναι πάντοτε νέος συνεχώς.

25: Το αντίρροπο είναι χρήσιμο και η ωραιότερη συναρμογή προκύπτει από τα 
διαφορετικά.

26: Όλα είναι αλληλένδετα: Τα σύνολα και τα μή-σύνολα, τα συγκλίνοντα και τα
αποκλίνοντα, η συγχωρδία και η μονωδία. Όλα συνταιριάζονται σε ένα και από 
το ένα προέρχονται όλα.

27: Ο καλλιεργημένος άνθρωπος δεν πρέπει να είναι ρυπαρός ή, ακάθαρτος ούτε να 
βρίσκει ευχαρίστηση στα βρομόνερα.

28: Θα μπορέσει ίσως κάποιος να αποφύγει το αισθητό φώς, το νοητό όμως είναι 
αδύνατο.

29: Οι πολλοί δε στοχάζονται πάνω στη φύση των πραγμάτων που συναντούν μπροστά
 τους, ούτε τα γνωρίζουν πραγματικά έστω κ αν τα διδαχθούν, αλλά απλώς νομίζουν πως τα γνωρίζουν.

30: Αν δεν ελπίσει κανείς το ανέλπιστο, δεν πρόκειται να το ανακαλύψει γιατί είναι 
ανεξερεύνητο και απρόσιτο.

31: Όσοι δεν ξέρουν να ακούν, δεν ξέρουν και να μιλούν.

32: Όσα βλέπουμε ξύπνιοι, είναι θάνατος, όσα βλέπουμε κοιμισμένοι, ύπνος.

33: Οι χρυσοθήρες πολύ χώμα σκάβουν και λίγο χρυσάφι βρίσκουν.

34: Αν δεν υπήρχαν τα αδικήματα οι ανθρώποι δεν θα γνώριζαν το όνομα της δίκης.

35: Όσοι σκοτώθηκαν στη μάχη τους τιμούν θεοί και άνθρωποι.


36: Η μεγαλοσύνη της ζωής μετριέται με τη μεγαλοσύνη του θάνατου.

37: Τους ανθρώπους, όταν πεθαίνουν, τους περιμένουν πράγματα που ούτε ελπίζουν 
ούτε φαντάζονται.

38: Αντί για όλα τα θνητά πράγματα, οι άριστοι επιλέγουν ένα μόνο: Την αιώνια δόξα. 
Αντίθετα οι πολλοί αρκούνται στο να χορταίνουν σαν τα ζώα.

39: Η πολυμάθεια δε διδάσκει τον νού.

40: Το ένα, το σοφό και δε θέλει και θέλει να ονομάζεται Ζεύς

41: Νόμος είναι και το να υπακούς ακόμα και στις αποφάσεις του ενός.

42: Όσοι δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τον αληθινό λόγο, ακόμα και όταν τον 
ακούσουν είναι σαν τους κουφούς. Το λέει και το ρητό: Παρόντες Απόντες.

43: Είναι απόλυτα απαραίτητο κριτές των πολλών να είναι οι φιλόσοφοι.

44: Οι ψυχές, όταν πεθαίνουν, γίνονται νερό και το νερό όταν πεθαίνει, γίνεται Γή. 
Από τη γή γενιέται το νερό και από το νερό η ψυχή.

45: Οι χοίροι πλένονται στη λάσπη, τα πουλερικά στη σκόνη, ή στη στάχτη

46: Η σοφία είναι ένα μόνο πράγμα:  Να γνωρίζεις ότι ορθός λόγος κυβερνά τα πάντα 
μέσα από τις εσωτερικές τους σχέσεις.

47: Η οίηση είναι αρρώστια θεόσταλτη.

48: Ας μην στοχαζόμαστε με εικασίες για τα σπουδαιότατα ζητήματα.

49: Το όνομα του βίου είναι ζωή, έργο του δε είναι ο θάνατος.

50: Ένας άριστος αξίζει όσο δέκα χιλιάδες.

51: Στα ίδια ποτάμια μπαίνουμε και δεν μπαίνουμε, υπάρχουμε και δεν υπάρχουμε.

52: Το πάν είναι διαιρετό και αδιαίρετο, γενητό και αγένητο, θνητό και αθάνατο, 
λόγος και χρόνος, πατέρας και γιός, θεός και δίκαιο.

53: Όσοι άκουσαν όχι εμένα, αλλά το λόγο, είναι σοφό να συμφωνήσουν ότι τα πάντα 
είναι ένα.

54: Είναι αρμονία όταν ένα πράγμα έρχεται σε αντίθεση με τον εαυτό του, ενώ 

ταυτόχρονα βρίσκεται σε συμφωνία με αυτόν.

55: Ο χρόνος είναι παιδί που παίζει πεσσούς, η βασιλεία ανήκει στο παιδί.

56: Ο πόλεμος είναι πατέρας και κυβερνήτης των πάντων.

57: Αυτός άλλους τους αναδικνύει θεούς και άλλους ανθρώπους, άλλους τους κάνει 
δούλους και άλλους ελεύθερους.

58: Η αρμονία που δεν φαίνεται είναι ισχυρότερη απο τη φανερή.

59: Προτιμητέα είναι τα πράγματα που είναι αντικείμενα της όρασης, της ακοής 

και της αντίληψης.

60: Το καλο και το κακό είναι ένα.

61: Ο ανήφορος και ο κατήφορος είναι ένας και ο αυτός δρόμος.

62: Η θάλασσα είναι το ποιό καθαρό και ταυτόχρονα το ποιό ακάθαρτο νερό: Για τα 
ψάρια είναι πόσιμο και ζωοποιό, για τους ανθρώπους μή πόσιμο και θανατηφόρο.

63: Θεοί-Ανθρώποι, Ανθρώποι-Θεοί: Οι θεοί ζούν αιώνια χάρη στο θάνατο των

ανθρώπων, οι θνητοί όταν πεθάνουν χάνουν την αιώνια ζωή των θεών.

64: Το πύρ κυβερνά τα πάντα.

65: Το πύρ θα έρθει να κρίνει και να κυριεύσει τα πάντα.

66: Ο θεός είναι ημέρα νύχτα, χειμώνας καλοκαίρι, πόλεμος ειρήνη, χορτασμός πείνα.

67: Οι ανθρώπινες δοξασίες είναι σαν τα παιδικά παιχνίδια.

68: Ο λόγος κυβερνά τα πάντα.

69: Δεν πρέπει να ενεργούμε και να μιλάνε σαν κοιμισμένοι.

70: Δεν πρέπει να ενεργούμε και να μιλούμε σαν παιδιά των γονιών μας - δηλαδή, 
σύμφωνα με τις αντιλήψεις που παραλάβαμε.

71: Οι κοιμισμένοι είναι εργάτες και συνεργοί σε όσα συμβαίνουν στον κόσμο.

72: Η φωτιά ζεί το θάνατο του αέρα, και ο αέρας ζει το θάνατο της φωτιάς. 

Το νερό ζεί το θάνατο της γής και η γή το θάνατο του νερού.

73: Ο θάνατος της φωτιάς είναι η γένεση του αέρα και ο θάνατος του αέρα η γένεση 
του νερού.

74: Ο θάνατος της γής είναι να γίνει νερό,και ο θάνατος του νερού είναι να γίνει 
αέρας, και του αέρα να γίνει φωτιά, και αντίστροφα.

75: Η σοφία δεν είναι σύμφυτη με τον ανθρώπινο χαρακτήρα αλλά με το θείο.

76: Το θεϊκό όν αποκαλεί τον άνδρα μωρό, με τον ίδιο τρόπο που ο άνδρας προσφωνεί 
 το παιδί.

77: Πρέπει να γνωρίζουμε οτι ο πόλεμος είναι παγκόσμιο φαινόμενο και ότι η φιλονικία 
είναι δικαιοσύνη: Όλα γεννιούνται και πηγάζουν αναγκαστικά από τη φιλονικία.

78: Ο ωραιότερος πίθηκος είναι άσχημος σε σύγκριση με τους ανθρώπους.

79: Ο ποιό σοφός απο τους ανθρώπους σε σύγκριση με το θεό είναι πίθηκος ώς προς τη 
σοφία και την ομορφιά και όλα τα υπόλοιπα.

80: Η φωτιά αναπαύεται μέσα απο τη συνεχή μεταλαγή.

81: Το κουραστικό είναι να μοχθείς πάντα για τα ίδια πράγματα και όλο με αυτά να 
αρχίζεις.

82: Είναι δύσκολο να πολεμήσεις το θυμό, γιατί αγοράζει αυτό που θέλει με τίμημα 
 την ψυχή.

83: Τα περισσότερα Θεϊκά πράγματα μας διαφεύγουν και δεν τα γνωρίζουμε, εξαιτίας 
της απιστίας μας.

84: Το ίδιο πράγμα είναι το ζωντανό και το πεθαμένο, το ξύπνιο και το κοιμισμένο, το 
νεαρό και το γερασμένο: Απο τη μεταλλαγή των μέν προκύπτουν τα δέ, και αντίστροφα.

85: Για τους ξύπνιους ο κόσμος είναι ένας και κοινός, ενώ ο κάθε κοιμισμένος 

καταφεύγει σε ένα δικό του κόσμο.

86: Τα πάντα προκύπτουν απο τη μεταλλαγή της φωτιάς και με τη σειρά τους όλα 
γίνονται φωτιά, όπως το χρυσάφι γίνεται χρήμα και το χρήμα χρυσάφι.

87: Δεν μπορείς να μπείς δυό φορές στο ίδιο ποτάμι.

88: Η Σιβύλλα μέσα στην ένθεη μανία της προφητεύει χωρίς γέλια, φτιασίδια και 
αρώματα και με τη φωνή της διασχίζει χίλια χρόνια χάρη στο θεό.

89: Ο βασιλιάς του δελφικού μαντείου δεν αποκαλύπτει με το λόγο ούτε και αποκρύπτει, 
αλλά εκφράζεται με σημεία.

90: Ο ήλιος δε θα υπέρβει τα καθορισμένα μέτρα. Διαφορετικά, οι Ερινύες, οι βοηθοί της 
δίκης, θα τον ανακαλύψουν.

91: Την αμάθεια του είναι προτιμότερο κανείς να την κρύβει, τούτο όμως είναι δύσκολο 
 στην ανάπαυση και στα συμπόσια.

92:Τα πτώματα των νεκρών πρέπει να τα πετούν σαν τις κοπριές και χειρότερα.

93: Τα σκυλιά γαυγίζουν όσους δε γνωρίζουν.

94: Οι ψυχές οσφραίνονται στον Άδη.

95: Αν δεν υπήρχε ο ήλιος, η ύπαρξη των άλλων άστρων θα αρκούσε για να υπάρχει 
η νύχτα.

96: Για το θεό όλα είναι ωραία και καλά και δίκαια, ενώ οι ανθρώποι άλλα τα θεωρούν 
άδικα και άλλα δίκαια.

97: Σε μιά πλήρη κυκλική περιφορά, η αρχή συμπίπτει με το τέλος.

98: Τα μάτια και τα αυτιά, όσων έχουν βάρβαρες ψυχές είναι κακοί μάρτυρες για τους 
ανθρώπους.

99: Από όλους όσους άκουσα να μιλούν, κανείς δεν έφθασε στο σημείο να γνωρίζει ότι η 
σοφία είναι διαχωρισμένη από όλα τα πράγματα.

100: Δεν είναι καλύτερο γιά τους ανθρώπους να πραγματοποιούνται όλα όσα επιθυμούν.

101: Η ασθένεια είναι που κάνει την υγεία γλυκιά και καλή, η πείνα τον κορεσμό, η 
κούραση την ανάπαυση.

102: Η ορθή σκέψη είναι η μεγαλύτερη αρετή και η σοφία είναι το να λέμε την αλήθεια 
και να πράτουμε σύμφωνα με τη φύση, όπως αρμόζει σε ανθρώπους που έχουν γνώση.

103: Η δυνατότητα του σκέπτεσθαι είναι κοινή σε όλους.

104: Εκείνοι που μιλούν με ορθοφροσύνη θα πρέπει να αντλούν την ισχύ τους απο αυτό 
που είναι κοινό στα πάντα, όπως ακριβώς η πόλη αντλεί ισχύ απο τον νόμο.

105: Όλοι οι ανθρώπινοι νόμοι τρέφονται απο ένα και μόνο νόμο, το θείο νόμο: 
Αυτός υπερισχύει των υπολοίπων σε όση έκταση θέλει και επαρκεί για όλους και 
επιζεί όλων.
106: Στην ψυχή ανήκει ο λόγος που αυξάνει απο μόνος του.

107: Όλοι οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τον εαυτό τους και να 
σκέφτονται σωστά.

108: Ο άνδρας, όταν μεθύσει, έχει οδηγό του αμούστακο παιδί: Σκοντάφτει, δεν ξέρει που 
πάει, επειδή έχει την ψυχή υγρή.

109: Λάμψη στο βλέμμα, ξηρή ψυχή, η ποιό σοφή και άριστη. Ή μάλλον: Η ξηρή ψυχή 
είναι η ποιο σοφή και άριστη.

110: Ο δαίμων που συνοδεύει κάθε άνθρωπο είναι ο χαρακτήρας του.

111: Στη φύση αρέσει να κρύβεται.


112: Ακόμα κ ο Κυκεώνας διαχωρίζεται, αν δεν τον ανακινήσεις.

113: Ο πλούτος είναι τυφλός, είναι η αιτία όχι της αρετής, αλλά της κακίας.

114: Τα ψυχρά θερμαίνονται, τα θερμά ψυχραίνονται, τα υγρά ξεραίνονται, τα ξερά 
υγραίνονται.

115: Όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν είναι σταθερό - ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ.

116: Από ένα γίνονται όλα, και από όλα ένα.

117: Γιατί, ποιόν νού η ποιά φρόνηση έχουν; Πείθονται στούς δημαγωγούς του λαού, 
και χρειάζονται για διδάσκαλο τον όχλο, χωρίς να ξεχωρίζουν ότι "οι πολλοί είναι κακοί, λίγοι δε είναι οι αγαθοί.

118: Οι πνευματικά ανεπτυγμένοι ανθρώποι δεν ομαδοποιούνται,  δέν πειθαρχούν σε 
ομάδα.

119: Μακάρι να μη σας λείψει ποτέ ο πλούτος Εφέσιοι, ώστε ν'αποδεικνύεται συνεχώς η 
μικρότητα σας.

120: Όπως η αράχνη,καθισμένη στο μέσον του ιστού αντιλαμβάνεται αμέσως πώς 
κάποια μύγα έσπασε ένα νήμα του και τρέχει γρήγορα στο σημείο αυτό σαν να την πονούσε η διάρρηξη του νήματος, με το ίδιο τρόπο και η ανθρώπινη ψυχή, όταν πληγωθεί ένα μέλος του σώματος σπεύδει αμέσως αμέσως εκεί σαν να μην μπορεί να υπομείνει τον τραυματισμό του σώματος με το όποιο είναι συνδεδεμένη στερεά και σύμφωνα με κάποια αναλογία.

121: Ενώ όλοι έχουν γεννηθεί να σκέπτονται, λίγοι είναι εκείνοι που το κατορθώνουν, 
μιας και οι περισσότεροι βολεύονται μέσα στην ασφάλεια πού τους προσφέρει η ομάδα και αρνούνται να αρθούν πάνω από τις μεροληπτικές τους θέσεις, και να φθάσουν είς την φιλοσοφικήν γνώσιν.

122: Ίσως όμως η φύσις να επιθυμή τα αντίθετα και από αυτά να δημιουργεί την αρμονία 
της και όχι από τα όμοια, όπως ακριβώς ένωσε το αρσενικό με το θηλυκό  και όχι το καθένα τους με ομόφυλο του.  Δημιούργησε δηλαδή την πρώτη αρμονική τάξη διά των αντιθέτων, και όχι διά των ομοίων...  Όλα είναι αλληλένδετα: τα σύνολα και τα μή σύνολα, τα συγκλίνοντα και τα αποκλίνοντα, η συγχορδία και η μονωδία. Όλα συνταιριάζουν σε ένα, και από το ένα προέρχονται όλα.



Δεκάλογος από τις Ρήσεις του Ηράκλειτου


1. ''Κόσμον τόνδε, τόν αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, άλλ, ήν αεί και έσται πύρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα''. 


Αυτόν εδώ τον κόσμο, που είναι κοινός για όλα όντα (έμψυχα και άψυχα), δεν τον δημιούργησε κανείς Θεός και κανείς Άνθρωπος. Αλλά ήταν, είναι και πάντα θα είναι, πύρ αείζωο, αιώνιο πύρ που αναφλέγεται με μέτρο και σβήνει με μέτρο.


2. “Τοίς εγρηγορόσιν ένα και κοινόν κόσμον είναι, των δε κοιμωμένων έκαστος είς ίδιον αποστρέφεσθαι».


Όσοι είναι σε εγρήγορση έχουν συναίσθηση ότι ο κόσμος είναι ένας και κοινός, αντιθέτως όσοι κοιμούνται (δηλ. αδρανούν), ιδιωτεύουν ο καθένας στον δικό του κόσμο.


3. “Χρή τον δήμον μάχεσθαι υπέρ του νόμου όκωσπερ τείχεος”.


Οι πολίτες οφείλουν να υπερασπίζωνται τους συντεταγμένους νόμους της πολιτείας τους, όπως ακριβώς και τα σύνορά της.



4. “Ξύν νοώι λέγοντες, ισχυρίζεσθαι χρή τώι ξυνώι πάντων, όκωσπερ νόμωι, πόλις, και πολύ ισχυρότερος”.

Και για να μιλάμε με φρόνηση, πρέπει να αντλούμε τη σκέψη μας από το κοινό που ενυπάρχει και διέπει τα πάντα, όπως οι νόμοι την πόλη και ακόμη πιο πολύ.


5. “Δεί έπεσθαι ΄τωι < ξυνώι, τουτέστι τώι > κοινώι: ξυνός γάρ ο κοινός του λόγου δε έόντος ξυνού ζώιουσιν οι πολλοί ως ίδιαν έχοντες φρόνησιν”


Πρέπει να ακολουθούμε το κοινά. Τα κοινά αφορούν σε κάθε έκφραση της ζωής και του σύμπαντος. Ενώ ο λόγος είναι κοινός σε όλους, οι πολλοί ζούν σαν να έχουν δική τους φρόνηση.


6. “Αιρεύνται έν αντί απάντων οι άριστοι, κλέος άέναον θνητών, οι δε πολλοί κεκόρηνται όκωσπερ κτήνεα”.

Από όσα (αγαθά) υπάρχουν εν ζωή, οι άριστοι (αξιόλογοι) επιλέγουν (να απολαύσουν) το ένα: να μείνη αιώνια στη μνήμη των ανθρώπων η δόξα του όνοματός τους. Οι υπόλοιποι των ανθρώπων, οι πλειονότητα, αρκείται στο να χορταίνει σαν τα κτήνη.


7. “Τις γάρ αυτών νόος ή φρήν; Δήμων άοιδοίσι πείθονται και διδασκάλωι χρείωνται όμίλωι, ούκ ειδότες ότι οι πολλοί κακοί, ολίγοι δε αγαθοί “.

Μα ποια λογική και είδους μυαλό έχουν οι πολλοί; Θαυμάζουν τους λαϊκούς τραγουδιστές και δασκαλεύωνται από τον αμαθή όχλο. Και αγνωούν ότι οι πολλοί είναι κακοί, και λίγοι είναι οι καλοί.


8.“ Ξυνόν έστι πάσι το φρονέειν. ‘Ανθρώποισι πάσι μέτεστι γινώσκειν έωυτούς καί σωφρονείν”


Η φρόνηση είναι κοινή για όλους. Οι Άνθρωποι όλοι έχουν την δυνατότητα να γνωρίσουν τον έαυτό τους και να αποκτήσουν σωφροσύνη.


9 “Ειδέναι δε χρή τον πόλεμο έόντα ξυνόν, και δίκην έριν, γινόμενα πάντα κατ’ έριν και χρεών“


Πρέπει να γνωρίζουν όλοι ότι ό πόλεμος είναι κοινός και σύμφυτος (έμφυτος) σε όλα τα όντα, ότι ή δικαιοσύνη είναι διχόνοια, ότι όλα τα κινεί ή έριδα, κι ότι όλα γίνονται κατ’ ανάγκην.


10. “Πόλεμος πάντων μέν πατήρ έστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μέν Θεούς έδειξε τους δε Άνθρωπους, τους δούλους έποίησε, τους δ’ έλευθέρους “


Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων των εξελίξεων, είναι ο βασιλιάς των πάντων.  Αυτός ανέδειξε και τους Θεούς , αυτός και τους Ανθρώπους, άλλους τους (υποδούλωσε) κατέστησε δούλους, και άλλους (ελευθέρωσε) ελεύθερους.




*  Ο Ηράκλειτος γεννήθηκε και έζησε στήν Έφεσο, ήταν υιός του Βλάσωνος ή Βαύτωρος, έζησε ώς φυσικός φιλόσοφος και  ονομάσθηκε σκοτεινός.  Δέν μαθήτευσε σε κανέναν διάσημο φιλόσοφο παρά μόνο για λίγο είς τον Ξενοφάνη, όπως αναφέρει ο Σωτίων ότι είπαν μερικοί. 
Όσα έγραψε τα μελέτησε με βάση την φυσική του ικανότητα και την παρατηρητικότητα του.  Ανήκε στο ποιό αριστοκρατικό γένος της πατρίδος του, κατάγεται από τον οικιστή της Εφέσου Ανδρόκλο, υιό του μυθικού βασιλέως των Αθηνών ΚΟΔΡΟΥ. 

Οί πρωτότοκοι απόγονοι του Ανδρόκλου έφεραν τίτλο του βασιλέως,  αλλά παραιτήθει υπέρ του νεώτερου αδερφού του.


Ώς αριστοκράτης και βασιλεύς (έστω και με περιορισμένα δικαιώματα),με την αγωγή και την μόρφωση που του έδωσαν, έπρεπε να είχε γίνει οτιδήποτε άλλο εκτός από φιλόσοφος, και μάλιστα εκπονητής μίας καθαρά προοδευτικής κοσμοθεωρίας.


Για την εποχή εκείνη, η κοσμοθεωρία του ήταν τόσο προοδευτική, που πολλοί σημερινοί κομμουνιστές, μήδε του Λένιν εξαιρουμένου, προσπάθησαν να τον εμφανίσουν ώς πρόδρομο του Μαρξισμού. 

Ο Ηράκλειτος έγραψε ένα βιβλίο το "Περί Φύσεως" με όλα του τα πιστεύω, επιστημονικά, πολιτ​ικά και θεολογικά, το οποίο όμως δεν διεσώθη, για να γνωρίζουμε ακριβώς,  με ποιά λογική σκέψη κατέληξε στα συμπεράσματα του.
Έφθασαν όμως μέχρι εμάς, ωρισμένα αποσπάσματα του έργου του, με μερικά τελικά συμπεράσματα του μέσω τρίτων συγγραφέων και ιστορικών, οι οποίοι τα μνημονεύουν στα δικά τους έργα για να στηρίξουν κάποια κρητική, η κάποια δική τους ιδέα.

Το έργο του έκαψε ο Ηρώστρατος για να καταστεί περίφημος το 356 π.χ. τότε δε, έκαψε
και τον περίφημο Ναό Τής Αρτέμιδος.  Η πράξη αυτή του Ηρώστρατου έλαβε χώρα την ίδια νύχτα που γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος. 

Στή εποχή του Ηρακλείτου, δεν ήταν γνωστοί φυσικά οι επιστημονικοί όροι: Ηλεκτρόνια, Φωτόνια, πρ​ωτόνια κ.τλ. και στήριζαν τις μελέτες τους στα Τέσσερα (4) στοιχεία μόνο, το πύρ, το νερό, τον αέρα, και την γή.  "Εάν σκεφθούμε την δυσκολία αυτή, πρέπει να θεωρήσουμε κυριολεκτικά Θεϊκό το πνεύμα των ανθρώπων εκείνων και δή το πνεύμα του Ηρακλείτου", ο οποίος όχι απλώς θα δικαιωθεί μιά μέρα, αλλά γιά να τον αντιληφθούν πλήρως οι ανθρώποι θα χρειασθούν άλλα 500 χρόνια.
Ο Ηράκλειτος χρησιμοποιούσε το Πύρ όπως εμείς σήμερα τα φωτόνια, γι'αυτό και οδηγήθηκε σε επιστημονικά συμπεράσματα που θα μείνουν αιωνίως αθάνατα και αξιοθαύμαστα, θα αποτελούν τα θεμέλια και το επιστέγμασμα της φυσικής επιστήμης.
Ο Ηράκλειτος κατάφερε με δύο (2) μόνο λέξεις και ένα άρθρο να ορίσει το αιώνιο θεμέλιο και συγχρόνως επιστέγασμα της φυσικής επιστήμης  "ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ".

Όταν ο Σωκράτης διάβασε το βιβλίο του Ηράκλειτου, τον ρώτησαν τι κατάλαβε, και απάντησε:

 "Αυτά που κατάλαβα είναι πολύ σπουδαία, αλλά αυτά που δέν κατάλαβα πρέπει να είναι ποιό σπουδαία."
_____________________


Scholeio.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: