Παρθενώνας -9- Η τιμωρία

Φλωρεντία.

   23 φεβρουαρίου 1803.

   Ο λόρδος θεωρεί ότι η "αποστολή" του στην Ελλάδα έχει τελειώσει.

Με το Λα Ντιάν απέπλευσαν από τα Χανιά με κατεύθυνση τη Μάλτα.
   Στη Σικελία δεν σταμάτησαν, αλλά συνέχισαν την πορεία τους για την Νάπολη, όπου έφτασαν τρεις μέρες αργότερα.
   Θα συνέχιζαν το ταξίδι τους οδικώς διά μέσου Ιταλίας και της Γαλλίας.
Ο Έλγιν σχεδίαζε με ενθουσιαμό διάφορες επισκέψεις στις πολυάριθμες αίθουσες τέχνης τόσο της Ρώμης όσο και της Φλωρεντίας....

   Έκαναν μιά στάση στο Σπολέτο και συνέχισαν για τη Περούτζια.

Η βροχή σταμάτησε ακριβώς την ώρα που έμπαιναν στη Φλωρεντία...
   Ταξίδεψαν από το Λεγκχόρν στη Μασσαλία με πλοίο. 
   Συνέχισαν με πλοιάριο στον ποταμό Ρον μέχρι τη Λιόν. 
Την επόμενη μέρα ξεκίνησαν για το Παρίσι. Δεν είχαν ταξιδέψει ούτε δύο ώρες όταν συνελήφθησαν από ένα στρατιωτικό απόσπασμα.

Με διαταγή του Βοναπάρτη, οι Γάλλοι συλλαμβάνουν Άγγλους διπλωμάτες:

   "Όλοι οι Άγγλοι που ανήκουν στην πολιτοφυλακή από 18 μέχρι 60 ετών και τους έχει ανατεθεί κάποια αποστολή από τη βρετανική κυβέρνηση, οι οποίοι βρίσκονται στη Γαλλία, θεωρούνται αιχμάλωτοι πολέμου σε αντίποινα για τους πολίτες της Δημοκρατίας που έχουν συλληφθεί από τα σκάφη ή τους υπηκόους της βρετανικής μεγαλειότητος πριν από την κήρυξη του πολέμου."

   Ο Έλγιν αγνοούσε εντελώς ότι είχε ξεσπάσει και πάλι πόλεμος ανάμεσα στη Γαλλία και την Αγγλία....  Τους περιόρισαν στο ξενοδοχείο Ρισελιέ.... Ταράχτηκε μαθαίνοντας ότι "σχεδόν  μέσα σε μια νύχτα η συνθήκη της Αμιένης πετάχθηκε στο καλάθι των αχρήστων  και ο Βοναπάρτης απαίτησε από την Αγγλία να εγκαταλείψει όχι μόνο τη Μάλτα, αλλά επίσης την Αίγυπτο και το Γιβραλτάρ".
   Το ξενοδοχείο Ρισελιέ ήταν ένα κόκκινο κτίριο από γρανίτη. Η αίθουσα αναμονής ήταν στρωμένη με ένα χοντρό χαλί, που κάλυπτε και την κυκλική σκάλα.
   Η προειδοποίηση ήταν αυστηρή:

   "Ήταν ελεύθεροι να πηγαινοέρχονται στο ξενοδοχείο και στον κήπο αλλά, μόλις σηκώνονταν το πρωί και πριν αποσυρθούν το βράδυ, έπρεπε να αναφέρουν τα ονόματά τους στον στρατιώτη που στεκόταν έξω από την πόρτα τους.  
Με κανέναν τρόπο δεν επιτρεπόταν να φύγουν από το ξενοδοχείο χωρίς γραπτή άδεια".

Όλοι ένοιωθαν ταπεινωμένοι...

Σαρλ Μωρίς Ταλλεϋράν 1754-1838
Η απάντηση του Ταλλεϊράνδου στην επιστολή
του Έλγιν τους απογοήτευσε:
"Ο υπουργός Εξωτερικών λυπάται για την
ταλαιπωρία του περιορισμού σας στο Παρίσι
αλλά, δεδομένου ότι η εντολή έχει δοθεί
προσωπικά από τον Βοναπάρτη, δεν μπορώ να
κάνω πολλά πράγματα πέρα από το να εκφράσω
την ειλικρινή ελπίδα μου ότι η διαρκεια του
περιορισμού σας θα είναι σύντομη."

   Ένοιωθε απελπισμένος...

   Έγραψε στον Λουζιέρι, να προσέχει τα μάρμαρα, όσα βρίσκονταν ακόμα στο
λιμάνι του Πειραιά στο απόλυτο έλεος των Γάλλων...  Η λαίδη στενοχωρήθηκε που ο λόρδος ενδιαφερόταν τόσο πολύ για τα μάρμαρα και λιγότερο για τα παιδιά του.

   Αναπτερώθηκαν οι ελπίδες τους με την άφιξη του στρατάρχη, κόμη Φρανσουά
Σεμπαστιάνι. Μετά από πιέσεις του, ο Ναπολέων έλαβε υπόψιν του την κατάσταση  της υγείας του Έλγιν και δέχτηκε να σταλεί στη Μπαρέζ, ένα θερινό θέρετρο ψηλά  στα Πυρηναία, του οποίου τα θερμά λουτρά ήταν πασίγνωστα στους τουρίστες.
   Μια προειδοποίηση από τον Βοναπάρτη ήταν ιδιαιτέρως προσβλητική:
"Κανένας Γάλλος δεν έπρεπε να πλησιάσει τον Έλγιν από φόβο μήπως κολλήσει
σύφιλη."
   Η έχθρα του Βοναπάρτη απέναντί του έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν ο Γάλλος
στρατηγός Μπουαγιέ συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Αγγλία.
   Ήταν Σεπτέμβρης όταν ένα απόσπασμα Γάλλων στρατιωτών όρμησε στο σπίτι
και συνέλαβε τον λόρδο...
   Του επέτρεψαν, πάντως, να της αφήσει ένα σύντομο σημείωμα στη σύζυγό του
που έλειπε:
   "Με πηγαίνουν στη Λούρδη.....
   Η λαίδη Έλγιν συγκλονίζεται από τη φυλάκιση του συζύγου της:

   "Ο Έλγιν έχει τεθεί υπό περιορισμό στο κάστρο της Λούρδης, το τρομακτικότερο
μέρος που έχω δει ποτέ. Το κάστρο βρίσκεται πάνω σε έναν μεγάλο βράχο κοντά
στα Πυρηναία και είναι τόσο ανθυγιεινό και κρύο ώστε οι στρατιώτες στη Μπαρέζ
λένε ότι λυπούνται τον καημένο τον Άγγλο που θα κλειστεί εκεί".
   Ο περιορισμός του στη φυλακή κρατάει αρκετές εβδομάδες.

Όταν πια ο λόρδος, έχει "εγκατασταθεί", γράφει:
   "Με μετέφεραν στη φυλακή της Λούρδης, όταν σκοτείνιασε. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε με χαρακτηριστική επίδειξη δύναμης και μελετημένη προσπάθεια για να αυξηθεί η άσχημη εντύπωση που προκαλούσε το μουντό κτίριο.
    Ανεβήκαμε πολλές ελικοειδείς σκάλες στην πλευρά του βράχου όπου βρίσκεται η φυλακή, και περάσαμε από αρκετές παλιές πύλες οι οποίες άνοιγαν με υπερβολική τελετουργία και τις φρουρούσαν πολυάριθμα αποσπάσματα στρατιωτών. Τελικά με έκλεισαν σε ένα φρικτό και παγωμένο κελί.
   Για να πω την αλήθεια, από τη στιγμή που με συνέλαβαν είχα εγκαταλείψει κάθε προσδοκία ότι θα ελευθερωνόμουν από τη φυλακή.
   Είχα καταστρέψει όλα τα χαρτιά μου και είχα κάνει τη διαθήκη μου.
   Ημουν πεπεισμένος ότι θα μου επέβαλλαν την ποινή του θανάτου και το μόνο
που ζήτησα ήταν, όταν θα με εκτελούσαν, να έχω από τον διοικητή την ικανοποίηση να μου δείξει τα ευγενικά αισθήματα ενός αξιωματικού του ancien regime,* τα οποία ήξερα με βεβαιότητα ότι διέθετε. Με άφησαν πολύ αργά και με φανερή απροθυμία."


Pau, Γαλλία
Πο, Πυρηναία
   Η λαίδη Έλγιν αναστατώθηκε μόλις είδε τον σύζυγο της για πρώτη φορά μετά τη φυλάκισή του.

   Πιστός στη υπόσχεσή του, ο Ταλλεϊράνδος όχι μόνο κατάφερε να αποφυλακιστεί ο λόρδος, αλλά κανόνισε να μεταφερθούν από την
Μπαρέζ σ' ένα θαυμάσιο σπίτι στο Πο.

   Τρομακτικά αδύνατος, ο λόρδος, 
το πρόσωπό του κάτωχρο, εκτός από το κόκκινο σημείο στο οποίο βρισκότανε κάποτε η μύτη του.



ChâteauDePau.jpg


   Η λαίδη τον ενημέρωσε για τον αγώνα της, τις απεγνωσμένες προσπάθειες που είχε κάνει για αυτόν. Είχε καταφέρει τον Ταλλεϊράνδο να της υποσχεθεί την ασφαλή επιστροφή τους στην Σκοτία με τον όρο να παραχωρήσει ολόκληρη τη συλλογή του με τα μάρμαρα του Παρθενώνα στον Βοναπάρτη και στο Λούβρο.

   Η απάντηση του Έλγιν ήταν μια παγερή σιωπή.
   Το τέταρτο παιδί τους, ο Γουίλιαμ, γεννήθηκε στο Πο στις 4 Μαρτίου 1804.
   Ο λόρδος άρχισε να ανησυχεί όταν μαθαίνει ότι ο Αγγλικός τύπος είχε ξεσηκωθεί από την παρουσία των μαρμάρων στο Παρκ Λέϊν. Ο κόσμος στο Λονδίνο ήταν κατηγορηματικά αντίθετος με την αρπαγή τους από την
Αθήνα και τη μεταφορά τους στην Αγγλία.

   Η λαίδη στέλνει στη μητέρα της μια λεπτομερή περιγραφή των Ελληνικών μαρμάρων και γλυπτών που είχαν μεταφερθεί από τον άντρα της.
Η κυρία Νίσμπετ διέθετε σημαντική επιρροή στη Αυλή και θα επηρέαζε την αγγλική κοινωνία.

   Ο γυιός των Έλγιν, ο μικρός Γουίλιαμ, πέθανε στο Παρίσι στις 8 Απριλίου 1805. Τον Οκτώβριο του 1805 Γάλλοι στρατιώτες όρμησαν στη σουίτα των Έλγιν,
στο ξενοδοχείο Ρισελιέ, σήκωσαν τον Έλγιν από το κρεβάτι του, τον συνέλαβαν
και τον έστειλαν αμέσως στη φυλακή του Μελάν.
   Η λαίδη Έλγιν διαβάζει το άρθρο μιας εφημερίδας που απαιτούσε την άμεση
επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
   Μετά από αρκετούς μήνες περιορισμού, ο Έλγιν ελευθερώθηκε τελικά από τη
φυλακή του Μελάν και του επετράπη να επιστρέψει στο Λονδίνο.

   Η χαρά της απελευθέρωσής του, μειώθηκε σημαντικά όταν ανακαλύπτει ότι η
σύζυγός του είχε παράνομο δεσμό με τον Ρόμπερτ Φέργκιουσον.
   Κερδίζει την πολιτική αγωγή που κάνει εναντίον της. Οι παλιοί "συνεργάτες" του, εν τω μεταξύ είναι τελείως απελπισμένοι. Ο Χαντ δεν είχε πια ελπίδες να δημιουργήσει δική του περιουσία. Ο Έλγιν δεν του είχε δώσει ούτε μια δεκάρα.
   Ο Λουζιέρι με μια μεγάλη επιστολή εξιστορώντας τις περιπέτειες των μαρμάρων και του ταξιδιού των, ζητάει από τον λόρδο να απαλλαγεί από το συμβόλαιό του.
   Υπενθυμίζοντας του ότι δεν είχε λάβει ακόμα τον μισθό που του είχε υποσχεθεί.
   Όπως ο Χαντ, ο Καρλάϊλ, και όλα τα άλλα μέλη του προσωπικού του Έλγιν,
ο Λουζιέρι δεν είχε πάρει ούτε μια δεκάρα για τις μέχρι τώρα υπηρεσίες τους.

   Ο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι βρήκε φρικτό θάνατο στη Αθήνα, μετά από ρήξη ενός αιμοφόρου αγγείου. Τον βρήκαν πεσμένο στο πάτωμα, μέσα σε μια λίμνη αίματος.
   Μια μαύρη γάτα ήταν ξαπλωμένη στο στήθος του και γύρω του ήταν σκορπισμένα
μερικά κουρελιασμένα ρούχα, η ομπρέλα του και αρκετά σχέδια...

   Όλα μισοτελειωμένα. Ο λόρδος φέρνει τον μοναδικό κληρονόμο του στο Λονδίνο, όταν οι γιατροί του Εδιμβούργου δεν μπορούσαν να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν την αρρώστεια του γυιού του Μπρους. Στο Λονδίνο που εξετάστηκε από τους καλύτερους γιατρούς της εποχής, συμφωνούν ότι ο Μπρους ήταν επιληπτικός χωρίς ελπίδα θεραπείας.


Στο κεφάλι εκείνου πρώτα,που ευθύνη έχει για την πράξηη κατάρα μου θ’ αστράψει,σ' αυτόν και τα σπέρματά του!Ούτε μία σπίθα πνεύμα να μην έχουν τα παιδιά τουκαι αναίσθητα να είναι, όπως και η αφεντιά του!


   Ο Μπάυρον προσπαθούσε να αγνοήσει όλες αυτές τις φοβερές επιθέσεις, που
δεχόταν από την κακή δημοσιότητα λόγω Μπάυρον, αλλά και γενικότερα από
την κατακραυγή της βρετανικής κοινωνίας, που ήταν πια εναντίον του.
   Μία ακόμα αίτηση για έναν βρετανικό τίτλο ευγενείας απέτυχε.
Όσα περιουσιακά στοιχεία του είχαν απομείνει τέθηκαν αμέσως υπό αναγκαστική διαχείρηση.
   Η παραμόρφωση του προσώπου του τον έκανε να αποφεύγει τους πάντες πια.
Μετα από λίγο στο αγαπημένο του Μπρούμχολ, τα περισσότερα δωμάτια έμειναν
χωρίς έπιπλα και το πολυπληθές προσωπικό απολύθηκε.
   Το 1820 ο Έλγιν επέστρεψε στη Βουλή των Λόρδων σαν ένας από τους ευγενείς εκπροσώπους της Σκοτίας.
   Έναν χρόνο αργότερα ήταν μαζί με τον μισητό του Μπάιρον, μεταξύ των πρώτων που έγιναν μέλη της Φιλελληνικής Επιτροπής για την υποστήριξη των επαναστατικών δυνάμεων της Ελλάδας.
   Ο λόρδος Μπάυρον, μετα από μια σειρά αλεπάλληλων κρίσεων πυρετού, είχε πεθάνει στις 19 Απριλίου 1824 στο Μεσολόγγι, όπου είχε πάει για να εκπαιδεύσει μερικά αποσπάσματα χωρικών τους οποίους είχε προσλάβει ο ίδιος.  Είχε ζήσει εκεί σαν Σπαρτιάτης, αλλά το χωριό έβριθε από μολυσμένους βάλτους και τελικά ο νεαρός ποιητής υπέκυψε στους πυρετούς.
   Ο Έλγιν δεν λυπήθηκε καθόλου και θεωρούσε αποτυχημένες τις προσπάθειες του Μπάυρον στο Μεσολόγγι. αλλά ο σερ Χάρολντ Νίκολσον έχει διαφορετική άποψη:

    "Ο λόρδος Μπάυρον δεν πέτυχε τίποτα στο Μεσολόγγι εκτός από την
    αυτοκτονία  του. Με αυτήν, όμως, την απλή πράξη ηρωισμού, εξασφάλισε 
    την απελευθέρωση  της Έλλάδας."
   Στο υπόλοιπο διάστημα της ζωής του, ο Έλγιν ήταν υποχρεωμένος να ζει στη
Γαλλία για να αποφύγει τους πιστωτές του. Πέθανε σε απόλυτη φτώχεια στις
4 Νοεμβρίου 1841 στο Παρίσι.
   Το όνειδος και η ντροπή συνόδευαν την λαίδη Έλγιν μέχρι το τέλος.
   Οι μέρες της περνούσαν με διάβασμα και περιπάτους με τον σκύλο της, στους
απότομους βράχους πάνω από τον κόλπο Αμπερλέιντι.

   Μια μέρα, καθώς κοιτάζει τη μανιασμένη θάλασσα, θυμήθηκε την άσχημη όψη
του θανάσιμα πληγωμένου Παρθενώνα.... 

   Ακόμα και μετά από τόσα χρόνια, άκουγε πάντα τον εκκωφαντικό αντίλαλο της σμίλης που χωνόταν στην πρώτη μαρμάρινη ζωοφόρο, τον επαναλαμβανόμενο ήχο εκείνου του υπέροχου θριγκού που έσπαζε στο έδαφος σε χίλια κομμάτια, την άγρια φωνή του Έλγιν που λέκιαζε τον αττικό ουρανό με αιώνια ντροπή και το Τούρκο δισδάρη που σήκωνε τα χέρια του ψηλά, φωνάζοντας: "Τέλος!"

   Η δύναμη της οργισμένης θάλασσας έκανε την καρδιά της να πετάξει μέχρι εκείνα τα άθλια μάρμαρα που βρίσκονταν πάνω στο κρύο πάτωμα κάποιου μουσείου. Κάπου μακριά άκουγε την εκδικητική κατάρα της Αθηνάς....

   Το 1855 η λαίδη Έλγιν αναπαύθηκε σε έναν τάφο απεριποίητο, παραμελημένο
και ανώνυμο. Το όνομά της χαράχτηκε το 1916.
______________________________________


   * ancien regime: Παλιό σύστημα διακυβέρνησης, πριν δηλαδή από τη Γαλλική Επανάσταση.


____________________________________________________Τέλος του 9ου μέρους


Διαβάστε όλο το αφιέρωμα που ολοκληρώνεται σε 10 μέρη:

Παρθενώνας 1ο, Ο βιασμός της Αθηνάς 
Παρθενώνας 2ο,  Η Άφιξη
Παρθενώνας 3ο, Τα Φιρμάνια
Παρθενώνας 4ο, Η Θεά έχει επισκέψεις

Παρθενώνας 5ο, Το Χρονικό της καταστροφής !
Παρθενώνας 6ο, Η Mαρτυρία I 
Παρθενώνας 7ο, Η Μαρτυρία ΙΙ
Παρθενώνας 8ο, Η κατάρα της Θεάς
Παρθενώνας 10ο, Η Θεά Αιχμάλωτη


  Scholeio.com  

Δεν υπάρχουν σχόλια: