δεν είναι πια μαζί μας
Είμαστε στο 1959 και τo μυθιστόρημα "Τενεκεδένιο ταμπούρλο", γίνεται παγκόσμια επιτυχία. Μεταφέρεται στον κινηματογράφο από τον Φόλκερ Σλέντορφ, αποσπώντας το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Ο Γκρας, ο μανιώδης καπνιστής πίπας με το παχύ μουστάκι, δεν σταμάτησε ποτέ να φέρνει τη χώρα του σε αντιπαράθεση με το ναζιστικό παρελθόν της.
"Με ένα και μόνο βιβλίο γέννησε τη μεταπολεμική γερμανική λογοτεχνία", είχε γράψει το γερμανικό περιοδικό Ντερ Σπίγκελ. Χωρίς τις αδιάκοπες παρεμβάσεις του Γκρας "η Γερμανία θα ήταν μια άλλη Γερμανία" μολονότι ο στοχαστής αυτός "κάποιες φορές μας χτυπούσε στα νεύρα", πρόσθεσε το περιοδικό.
Ο Γκύντερ Γκρας, για πάνω από μισό αιώνα αποτελεί ένα είδος «ηθικής συνείδησης» της Γερμανίας, καθώς με το σύνολο του λογοτεχνικού του έργου και τις δημόσιες παρεμβάσεις του προσπάθησε να εμποδίσει τον εφησυχασμό των συμπατριωτών του που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήθελαν να κλείσουν τους λογαριασμούς τους με το παρελθόν, ξεχνώντας τα ναζιστικά εγκλήματα.
Αν και δεν έγινε μέλος του Σοσιαλοδημοκρατικού Κόμματος, ο Γκύντερ Γκρας τάχθηκε υπέρ της σοσιαλοδημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι μόνο με μεταρρυθμίσεις και όχι με επαναστατική ανατροπή είναι δυνατή η οικονομική και κοινωνική αλλαγή. Έτσι, υποστήριξε την κυβέρνηση του Βίλι Μπραντ, ασκώντας της, όμως, έντονη κριτική.
Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου ο Γκρας τάχθηκε ενάντια στην ένωση των δύο Γερμανιών και πρότεινε, για τουλάχιστον μια επταετία, μια Συνομοσπονδία των δύο Γερμανικών κρατών, η οποία μελλοντικά θα μπορούσε να αποκτήσει την μορφή μιας ένωσης Γερμανικών κρατών.
Υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των τσιγγάνων, υποστηρίζοντας την ανάγκη χορήγησης σε αυτούς ευρωπαϊκού διαβατηρίου, που θα τους επιτρέπει τη διαμονή σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος. Δημιούργησε στην Ρουμανία ένα ίδρυμα για τους Ρομά, με την ονομασία «Εταιρία για τους απειλούμενους λαούς», το οποίο κάθε χρόνο βραβεύει όσους προσπαθούν να βελτιώσουν τη ζωή των τσιγγάνων. Για τον Γκύντερ Γκρας οι Τσιγγάνοι είναι αυτό που καμωνόμαστε ό,τι είμαστε εμείς: εκ γενετής γνήσιοι Ευρωπαίοι.
Στις 12 Αυγούστου του 2006, σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, που ήταν αφιερωμένη στο νέο και αυτοβιογραφικό του βιβλίο Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι, ο Γκύντερ Γκρας αποκάλυψε ότι όταν ήταν δεκαεφτά χρονών, υπηρέτησε για διάστημα μικρότερο των δύο μηνών στα Waffen-SS. Μέχρι τότε ήταν γνωστό ότι στη διάρκεια του πολέμου είχε υπηρετήσει στην αντιαεροπορική άμυνα. Πάντως ο Γκρας διευκρίνισε ότι στο διάστημα αυτό δε συμμετείχε σε καμία εγκληματική δράση και δεν έριξε καμία σφαίρα.Η αποκάλυψη αυτή για το παρελθόν του Γκρας προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις ορισμένων ιστορικών και δημοσιογράφων.
O Γιοακείμ Φεστ (Joachim Fest), συντηρητικός Γερμανός δημοσιογράφος, ιστορικός και βιογράφος του Χίτλερ, δήλωσε στην εφημερίδα Spiegel ότι αυτή η αποκάλυψη ήρθε πολύ αργά και αναρωτήθηκε πώς ένας άνθρωπος που για δεκαετίες αποτελούσε την ηθική συνείδηση της Γερμανίας μπόρεσε να κρύψει μια τέτοια πληροφορία.
Ο Rolf Hochhuth, Γερμανός συγγραφέας, ιδιαίτερα αμφιλεγόμενος καθώς υπερασπίστηκε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος David Irving, δήλωσε ότι είναι αηδιαστικό το γεγονός ότι ο Γκύντερ Γκρας, ενώ υπήρξε μέλος των Waffen-SS, είχε επικρίνει τον Χέλμουτ Κολ και τον Ρόναλντ Ρίγκαν, για την επίσκεψή τους το 1985 στο στρατιωτικό νεκροταφείο στο Μπίντμπουργκ, καθώς εκεί είναι θαμμένα πολλά μέλη των SS. Για υποκρισία έκανε λόγο ο Γερμανός ιστορικός Michael Wolffsohn ενώ ο Λεχ Βαλέσα αρχικά επέκρινε τον Γκύντερ Γκρας, αργότερα όμως άλλαξε θέση.
Υπήρξαν όμως και πολλοί συγγραφείς και διανοούμενοι που στήριξαν τον Γκρας καθώς η συμμετοχή του στα SS έγινε σε πολύ νεαρή ηλικία και για μικρό χρονικό διάστημα και ο Γκρας για δεκαετίες άσκησε έντονη κριτική στο ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας. Μεταξύ αυτών που τον υπερασπίστηκαν ήταν ο Τζαν Ενρίκο Ρουσκόνι, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και οι συγγραφείς Μάριο Βάργκας Λιόσα, Κλαούντιο Μαγκρίς και Τζον Ίρβινγκ.
Το 2012 άρχισε μια αντιπαλότητα διαρκείας με το κράτος του Ισραήλ, δημοσιεύοντας ένα ποίημα στο οποίο έλεγε ότι το Ισραήλ απειλεί την παγκόσμια ειρήνη καθώς θέλει να προβεί σε προληπτικό χτύπημα κατά του Ιράν. Η σφοδρή αντιπαράθεση κατέληξε στην ανακήρυξή του από το Ισραήλ σε persona non grata.
Για την περίπτωση του Ισραήλ λέει στη συνέντευξη ότι είναι φίλος της χώρας στην οποία ασκεί κριτική. «Δεν μπήκαν στον κόπο να κατανοήσουν τα κρίσιμα σημεία του ποιήματος και μου κόλλησαν τη ρετσινιά του αντισημίτη. Ακόμα χειρότερη ήταν η σιωπή πολλών», λέει.
Την ίδια χρονιά, το 2012, ο Γκρας γράφει άλλο ένα ποίημα που επέκρινε την ευρωπαϊκή πολιτική για τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα. Το "Όνειδος της Ευρώπης" , και κατηγορεί τους Ευρωπαίους γιατί καταδικάζουν στη φτώχεια την Ελλάδα, τη "χώρα που συνέλαβε την ιδέα" της Ευρώπης.
Σε συνέντευξή του, στην τοπική γερμανική εφημερίδα «Passauer Neue Presse», λέει επίσης ότι ύστερα από μια περίοδο που μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία, ασχολείται ξανά με μια παιδική του αγάπη, τη ζωγραφική - με το σχέδιο και την ακουαρέλα.
«Είμαι πολύ μεγάλος, έχω πατήσει τα 86. Δεν πιστεύω ότι θα καταφέρω να γράψω άλλο μυθιστόρημα», δήλωσε. «Η κατάσταση της υγείας μου δεν μου επιτρέπει να κάνω σχέδια για τα επόμενα πέντε ή έξι χρόνια. Κάτι που όμως αποτελεί προϋπόθεση για τη δουλειά έρευνας που προηγείται ενός μυθιστορήματος», επισήμανε.
[...]
«Είμαι ένας πεσιμιστής που αγαπάει τη ζωή. Ο μεγάλος συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών εξασθενίζει τη δημοκρατία. Στο πρόγραμμα της κυβέρνησης δεν βλέπω ενδείξεις μεταρρυθμίσεων και η ψαλίδα πλούσιων και φτωχών δεν θα κλείσει. Ολα αυτά είναι αρνητικά. Οσο για την Ευρώπη που επιθυμώ, ούτε αυτή έχει γίνει πραγματικότητα. Το Ευρωκοινοβούλιο που πρέπει να γίνει όργανο ελέγχου, δεν έχει αποκτήσει ακόμα επαρκή δύναμη».
Για τη νεότερη γενιά γερμανών συγγραφέων λέει ότι δεν κάνει καλά που δεν παρεμβαίνει στον δημόσιο λόγο. «Λένε «μην κάνετε όπως ο Γκρας, μη χάνετε χρόνο, αφοσιωθείτε στη λογοτεχνία». Ωστόσο, υπάρχουν ευτυχώς και παραδείγματα όπως του Ιγκο Σούλτσε και της Γιούλι Τσεχ, που κατάλαβαν ότι ο συγγραφέας είναι και πολίτης και άνθρωπος του καιρού του».
Ο Γκρας δεν έχει καλή σχέση με την τεχνολογία. Δεν έχει κινητό – «για να μην είμαι συνέχεια διαθέσιμος» – ενώ τα βιβλία του τα έγραφε πάντα χειρόγραφα στην πρώτη τους εκδοχή. Τη δεύτερη και τρίτη εκδοχή την έγραφε σε μια παλιά Ολιβέτι, κατόπιν η γραμματέας του την περνούσε σε υπολογιστή και αυτός έκανε τις τελικές διορθώσεις σε χειρόγραφο. Ούτε το e-book του αρέσει, πιστεύει ότι «η ζωή με το βιβλίο ως αντικείμενο θα λείψει από τον κόσμο», ωστόσο δέχεται ότι θα υπάρξουν ηλεκτρονικά βιβλία που θα προσελκύσουν νέο κοινό.
Αν κάτι τον χαροποιεί είναι που νέοι άνθρωποι ζητούν να τους υπογράψει βιβλία του. «Οταν τους ρωτάω πού τα βρήκαν, μου λένε από τον παππού τους. Είναι δομικό στοιχείο του πολιτισμού να περνούν τα βιβλία από γενιά σε γενιά», λέει.
Δεν είναι πια μαζί μας
Ο Γκύντερ Γκρας, ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς συγγραφείς της Γερμανίας και πασίγνωστος για τις μαχητικές, αριστερές θέσεις του, που πέθανε σήμερα, Δευτέρα, σε ηλικία 87 ετών, ήταν ίσως ο γνωστότερος στο εξωτερικό Γερμανός λογοτέχνης των τελευταίων δεκαετιών.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας, στην καθιερωμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων, σημείωσε ότι το Βερολίνο θλίβεται βαθύτατα από την ανακοίνωση αυτής της "τραγικής είδησης". 13/4/15.
Στον λογαριασμό του στο Twitter ο Βρετανός συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι αποχαιρέτισε τον "πραγματικό γίγαντα, πηγή έμπνευσης και φίλο" του. "Το ταμπούρλο παίζει για σένα, μικρέ Όσκαρ", έγραψε, παραπέμποντας στον ήρωα του "Τενεκεδένιου ταμπούρλου".
Μεταξύ των γνωστότερων έργων του, γραμμένων σε μια πλούσια και μολαταύτα σαφή γλώσσα, γεμάτη με φαντασία και ειρωνία, ήταν "Η γάτα και το ποντίκι", τα "Σκυλίσια χρόνια", "Ο Μπουτ, το ψάρι", η "Συνάντηση στη Βεστφαλία", ο "Αιώνας μου" και άλλα.
_______________________________________________
* Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1927 στο Ντάντσιχ, το σημερινό Γκντανσκ της Πολωνίας. Ο πατέρας του ήταν Γερμανός και η μητέρα του προερχόταν από μια σλαβική μειονότητα της Πρωσίας. Έζησε την "υποδειγματική γερμανική νεότητα" της γενιάς του και σε ηλικία 11 ετών εντάχθηκε στη χιτλερική νεολαία. Το 1944 έγινε μέλος των Βάφεν Ες-Ες.
Ως μέλος των Waffen-SS συμμετείχε στις επιχειρήσεις της 10ης Μεραρχίας Θωρακισμένων SS "Frundsberg" από τον Φεβρουάριο του 1945 μέχρι τον Απρίλιο του ίδιου έτους, οπότε τραυματίστηκε, συνελήφθη από Αμερικανούς στρατιώτες και στάλθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων. Απελευθερώθηκε το 1946.
Η ζωή του τα επόμενα χρόνια ήταν μποέμικη. Μετά τον πόλεμο εργάστηκε για δύο χρόνια σε ορυχείο και έλαβε εκπαίδευση λιθοξόου. Αργότερα σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, πρώτα στην Ακαδημία Τεχνών του Ντίσελντορφ (Künstakademie Düsseldorf) και έπειτα στο Βερολίνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ξεκινά και το λογοτεχνικό του έργο, που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό. Aργότερα τάχθηκε στο πλευρό των αντιφασιστών συγγραφέων της "Ομάδας 47" και το Σοσιαλδημοκράτη πολιτικού Βίλι Μπραντ.
Από το 1983 έως το 1986 διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου.
Ο συγγραφέας είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά και ζούσε μόνιμα στο Λύμπεκ, στη βόρεια Γερμανία.
Τα τελευταία χρόνια είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ του "κοκκινοπράσινου" συνασπισμού μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ με τους Πράσινους ενώ είχε επικρίνει σφοδρά και τη "σταυροφορία" τους προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Ιράκ.
______________________
(Με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Scholeio.com
Για τη νεότερη γενιά γερμανών συγγραφέων λέει ότι δεν κάνει καλά που δεν παρεμβαίνει στον δημόσιο λόγο. «Λένε «μην κάνετε όπως ο Γκρας, μη χάνετε χρόνο, αφοσιωθείτε στη λογοτεχνία». Ωστόσο, υπάρχουν ευτυχώς και παραδείγματα όπως του Ιγκο Σούλτσε και της Γιούλι Τσεχ, που κατάλαβαν ότι ο συγγραφέας είναι και πολίτης και άνθρωπος του καιρού του».
Ο Γκρας δεν έχει καλή σχέση με την τεχνολογία. Δεν έχει κινητό – «για να μην είμαι συνέχεια διαθέσιμος» – ενώ τα βιβλία του τα έγραφε πάντα χειρόγραφα στην πρώτη τους εκδοχή. Τη δεύτερη και τρίτη εκδοχή την έγραφε σε μια παλιά Ολιβέτι, κατόπιν η γραμματέας του την περνούσε σε υπολογιστή και αυτός έκανε τις τελικές διορθώσεις σε χειρόγραφο. Ούτε το e-book του αρέσει, πιστεύει ότι «η ζωή με το βιβλίο ως αντικείμενο θα λείψει από τον κόσμο», ωστόσο δέχεται ότι θα υπάρξουν ηλεκτρονικά βιβλία που θα προσελκύσουν νέο κοινό.
Αν κάτι τον χαροποιεί είναι που νέοι άνθρωποι ζητούν να τους υπογράψει βιβλία του. «Οταν τους ρωτάω πού τα βρήκαν, μου λένε από τον παππού τους. Είναι δομικό στοιχείο του πολιτισμού να περνούν τα βιβλία από γενιά σε γενιά», λέει.
Δεν είναι πια μαζί μας
Ο Γκύντερ Γκρας, ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς συγγραφείς της Γερμανίας και πασίγνωστος για τις μαχητικές, αριστερές θέσεις του, που πέθανε σήμερα, Δευτέρα, σε ηλικία 87 ετών, ήταν ίσως ο γνωστότερος στο εξωτερικό Γερμανός λογοτέχνης των τελευταίων δεκαετιών.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας, στην καθιερωμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων, σημείωσε ότι το Βερολίνο θλίβεται βαθύτατα από την ανακοίνωση αυτής της "τραγικής είδησης". 13/4/15.
Στον λογαριασμό του στο Twitter ο Βρετανός συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι αποχαιρέτισε τον "πραγματικό γίγαντα, πηγή έμπνευσης και φίλο" του. "Το ταμπούρλο παίζει για σένα, μικρέ Όσκαρ", έγραψε, παραπέμποντας στον ήρωα του "Τενεκεδένιου ταμπούρλου".
Μεταξύ των γνωστότερων έργων του, γραμμένων σε μια πλούσια και μολαταύτα σαφή γλώσσα, γεμάτη με φαντασία και ειρωνία, ήταν "Η γάτα και το ποντίκι", τα "Σκυλίσια χρόνια", "Ο Μπουτ, το ψάρι", η "Συνάντηση στη Βεστφαλία", ο "Αιώνας μου" και άλλα.
_______________________________________________
* Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1927 στο Ντάντσιχ, το σημερινό Γκντανσκ της Πολωνίας. Ο πατέρας του ήταν Γερμανός και η μητέρα του προερχόταν από μια σλαβική μειονότητα της Πρωσίας. Έζησε την "υποδειγματική γερμανική νεότητα" της γενιάς του και σε ηλικία 11 ετών εντάχθηκε στη χιτλερική νεολαία. Το 1944 έγινε μέλος των Βάφεν Ες-Ες.
Ως μέλος των Waffen-SS συμμετείχε στις επιχειρήσεις της 10ης Μεραρχίας Θωρακισμένων SS "Frundsberg" από τον Φεβρουάριο του 1945 μέχρι τον Απρίλιο του ίδιου έτους, οπότε τραυματίστηκε, συνελήφθη από Αμερικανούς στρατιώτες και στάλθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων. Απελευθερώθηκε το 1946.
Η ζωή του τα επόμενα χρόνια ήταν μποέμικη. Μετά τον πόλεμο εργάστηκε για δύο χρόνια σε ορυχείο και έλαβε εκπαίδευση λιθοξόου. Αργότερα σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, πρώτα στην Ακαδημία Τεχνών του Ντίσελντορφ (Künstakademie Düsseldorf) και έπειτα στο Βερολίνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ξεκινά και το λογοτεχνικό του έργο, που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό. Aργότερα τάχθηκε στο πλευρό των αντιφασιστών συγγραφέων της "Ομάδας 47" και το Σοσιαλδημοκράτη πολιτικού Βίλι Μπραντ.
Από το 1983 έως το 1986 διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου.
Ο συγγραφέας είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά και ζούσε μόνιμα στο Λύμπεκ, στη βόρεια Γερμανία.
Τα τελευταία χρόνια είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ του "κοκκινοπράσινου" συνασπισμού μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ με τους Πράσινους ενώ είχε επικρίνει σφοδρά και τη "σταυροφορία" τους προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Ιράκ.
______________________
(Με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Scholeio.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου