Ερμητικά Kείμενα, Eισαγωγή - Κυμβάλειο, "οι Αρχές της Αλήθειας"

Μεσαιωνική απεικόνιση του Ερμή του Τρισμέγιστου

εισαγωγή

Με το όρο "Ερμητικά
κείμενα εννοούμε μια 
σειρά αρχαιότατων 
κειμένων, γραμμένων  αρχικά στην ιερατική γλώσσα των Αιγυπτίων, δηλαδή με τα γνωστά ιερογλυφικά σύμβολα.

Το βασικό μέρος τους λέγεται 
ότι γράφηκε αρχικά από τον Θωθ την εποχή του βασιλιά  Άμμωνα. 

Αυτός ο Θωθ έχει πολλά κοινά με τον Ερμή. Ήταν προστάτης των γραμμάτων, των τεχνών και της ιατρικής, σύμβουλος του Όσιρη και δάσκαλος της Ίσιδας.  Οι Έλληνες τον ταύτιζαν με τον Ερμή, το γιο του Δία και της Μαίας.  Αργότερα, μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, τα κείμενα αυτά ανακαλύφθηκαν από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο και εμπλουτίστηκαν ή σχολιάστηκαν ίσως από τον ίδιο.

    Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος,*  όντας κρίκος μιας γραμμής διαδοχής "κρυμμένων" διδασκάλων, κατανόησε σε βάθος τη διδασκαλία και την μετέδωσε στον Ασκληπιό και στο γιο του Τατ.
   Μετά από πολλούς αιώνες, κάποιος τρίτος Ερμής, υπήρξε συνεχιστής της διδασκαλίας την εποχή που ζούσε ο Ιμχοτέπ, τον οποίον οι Έλληνες ταύτιζαν με τον Ασκληπιό.

   Τέλος κατά τον όγδοο π.Χ. αιώνα, η και αργότερα, ένας διάσημος Αιγύπτιος ιερέας, ο Βίτυς, μετέφρασε τα ερμητικά κείμενα στην ελληνική γλώσσα.

   Ο Τρίτος Ερμής, ο Αιγύπτιος ο Τρισμέγιστος,  φαίνεται να έζησε την εποχή του φαραώ Σέσωστρη 19ος αι.π.Χ.  
   "Άνδρας φοβερός στη σοφία. Αυτός είπε ότι υπάρχουν τρεις μέγιστες Υποστάσεις,  αλλά ένας Θεός, γι αυτό και ονομάστηκε από τους Αιγύπτιους Τρισμέγιστος  Ερμής."  λέει ο Ιστορικός Ιωάννης Μάλαλας.

   Η μετάφραση, των "Ερμητικών κειμένων", στην ελληνική γλώσσα την Αλεξανδρινή περίοδο,  τους έδωσαν ένα κοσμοπολίτικο χρώμα σε μια εποχή όπου υπήρχε η βιβλιοθήκη της  Αλεξανδρείας.  
   Μπραχμάνοι και Ζωροαστριστές, Έλληνες φιλόσοφοι, Εσσαίοι και Ινδοί γυμνοσοφιστές, Βουδιστές και Χαλδαίοι, όλοι κληρονόμοι σπουδαίων μυστηριακών παραδόσεων, συνέβαλαν στη σύνθεση μιας παγκόσμιας κοσμοθεώρησης.

   Αυτή τη φιλοσοφική στάση εκφράζουν απόλυτα τα Ερμητικά. Εκεί έχουν τη ρίζα τους τόσες σχολές και απόκρυφα τάγματα, όπως ο Ροδοσταυρισμός, η Θεοσοφία, ο Τεκτονισμός, ο Γνωστικισμός, ο Σουφισμός και ως ένα βαθμό ο Νεοπλατωνισμός και φυσικά η πνευματική Αλχημεία.

   Ποτέ δεν έπαψαν οι Έλληνες συγγραφείς, Χριστιανοί και Εθνικοί, να αντλούν από τη σοφία του Ερμή του Τρισμέγιστου και να παραθέτουν μικρά ή μεγάλα αποσπάσματα από το έργο του.

   Αλλά εκείνος που διέσωσε ένα πολύ μεγάλο μέρος των Ερμητικών Κειμένων, ήταν ο Στοβαίος (5ος αι. μ.Χ.) ο οποίος συνέλεξε αποσπάσματα από 294 φιλοσόφους και ιστορικούς, 150 ποιητές και 120 ρήτορες στο Ανθολόγιο του.

   Εκτός από τα διάφορα χειρόγραφα που φυλάσσονται στις βιβλιοθήκες της Ευρώπης, από το 1471 που εκδόθηκε το πρώτο σύνολο αποσπασμάτων από τον Ficinus, ως τα τέλη του 19ου αιώνα, πολλές φορές δημοσιεύτηκαν τα Ερμητικά Κείμενα με ή χωρίς το αρχαίο κείμενο. 
   Επειδή πολλά χειρόγραφα είναι ελλιπή, ατελή η σε κακή κατάσταση, ανέλαβαν οι σχολιαστές να βάλουν σε τάξη όλο αυτό το υλικό.
   Το έργο δεν ήταν εύκολο, γιατί σε πάρα πολλά σημεία δεν βγαίνει κανένα νόημα. Οι διαδοχικές μεταφράσεις -από Αιγυπτιακά σε Ελληνικά και από εκεί σε Λατινικά και τέλος στις Ευρωπαϊκές γλώσσες- και οι αντιγραφές, καθώς και οι φυσικές φθορές του χρόνου καθιστούσαν δύσκολο το έργο της ταξινόμησης.

   Τελικά ο Γουόλτερ Σκοττ (1855-1925), βασιζόμενος στο φιλότιμο και επίμοχθο έργο πολυάριθμων σχολιαστών, κατάφερε να βάλει τάξη στο χάος και να εκδώσει μια δική του απόδοση μαζί με το αρχαίο κείμενο, που πλησιάζει κατά πολύ στην αρχική μορφή των Ερμητικών Κειμένων.

Το σύνολο του έργου που φτάνει ως σήμερα είναι:

   - 17 κεφάλαια με το γενικό τίτλο Ποιμάνδρης. Το αρχαίο κείμενο είναι στα Ελληνικά.
   -  Ο Ασκληπιός, πρόλογος και τρία μέρη. Το αρχαίο κείμενο είναι στα Λατινικά.
   -  Τα κείμενα που διέσωσε ο Στοβαίος. Το αρχαίο κείμενο είναι στα Ελληνικά.
   -  Η Νουθεσία της Ψυχής. Ο Bardenhewr μετέφρασε από τα Αραβικά στα Λατινικά.
   -  Το "Κυμβάλειον" ανήκει στα Νεοπλατωνικά κείμενα των Ελληνιστικών και
    Ελληνορωμαϊκών  χρόνων με τον γενικό τίτλο "Ερμητικά" ή "Ερμητική φιλοσοφία", τα οποία κορυφώθηκαν από τη συμβολή των Νεοπλατωνικών φιλοσόφων, Ιάμβλιχου, Πλωτίνου και Πρόκλου.
   Παρότι αποδόθηκαν σε ένα μυθολογικό πρόσωπο, τον Ερμή τον τρισμέγιστο, για τον οποίο η εξαπτόμενη φαντασία τον τοποθετεί έως και 9.000 χρόνια πριν την κοινή χρονολόγηση και για πολλούς άλλους μυθοπλάστες, τα κείμενα αυτά είναι η παρουσίαση των μυστικών των πυραμίδων ή προϊόντα της δήθεν Αιγυπτιακής σοφίας, η επιστημονική μελέτη τα κατατάσσει στα Νεοπλατωνικά κείμενα, σίγουρα αργότερα τουλάχιστον του Πλάτωνα, όπως αποδεικνύει η γλώσσα και οι ιδέες που βρίσκονται διάσπαρτες στα παραπάνω κείμενα.

   Το Κυμβάλειον*,  όπως και ολόκληρη η Ερμητική φιλολογία - φιλοσοφία, εντάσονται στον γενικό κορμό των Γνωστικών κειμένων και η μεγάλη τους συνεισφορά και αξία είναι ότι, στηρίζουν τις ιδέες τους στην σκέψη και όχι στην πίστη.

 Το Ερμητικό Κυμβάλειο αποτελεί ένα σύγγραμμα που σε έντυπη μορφή εμφανίστηκε πολύ πρόσφατα (το 1908) από μία ομάδα ατόμων που αποκαλούνται “οι 3 μύστες”.
   Είναι πιθανό αυτό το έργο να αποτελεί μέρος των Ερμητικών Κειμένων που αποδίδονται στον μεγάλο μύστη της αρχαιότητας, τον (αμφιβόλου ιστορικότητας) Ερμή τον Τρισμέγιστο, ο οποίος ονομάστηκε έτσι λόγω του ότι κατείχε τα τρία μέρη της κοσμικής σοφίας, δηλαδή της Αστρολογίας (εργασία της Σελήνης), της Αλχημείας (εργασία του Ήλιου) και της Θεουργίας (εργασία των Άστρων).
                                                                

Κυμβάλειο

   Με εμφανείς τις επιρροές από τον γνωστικισμό και τον νεοπλατωνισμό της Ελληνιστικής εποχής, θεωρείται πως το Κυμβάλειο* (ή ο Κυμβαλίων όπως ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες) είναι το μόνο από τα ερμητικά κείμενα που σώθηκε αυτούσιο μετά την πυρκαγιά στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας το 48 π.κ.χ. και φαίνεται πως αποδίδει με ολοκληρωμένο τρόπο το σύνολο της ερμητικής φιλοσοφίας, ενώ ακόμη και με τη σύγχρονη οπτική του κόσμου, αποτελεί μία ολοκληρωμένη ανάλυση των νόμων που τον διέπουν. 
   Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι η αξία του Κυμβάλειου είναι δεδομένη, καθώς οι αρχές που το αποτελούν στηρίζονται στην παρατήρηση   και την κριτική σκέψη κι όχι στην πίστη.
   "Οι Αρχές της Αλήθειας είναι 7.  Εκείνος που τις γνωρίζει, μέσω της κατανόησης έχει στην κατοχή του το μαγικό κλειδί, στο άγγιγμα του οποίου, όλες οι Πύλες του Ναού ανοίγουν διάπλατα…”   Κυμβάλειον

   Το Κυμβάλειο αποτελεί την ανάλυση των 7 βασικών συμπαντικών νόμων ή Αρχών που ήδη έχουν ενσωματωθεί στα υπόλοιπα ερμητικά κείμενα και αποτελούν τη βάση της ερμητικής φιλοσοφίας. Αυτοί οι Συμπαντικοί Νόμοι ή Αρχές είναι οι εξής:

   1.   Η Αρχή της Νοητικότητας
   2.   Η Αρχή της Αντιστοιχίας (Αναλογίας)
   3.   Η Αρχή της Δόνησης
   4.   Η Αρχή της Πολικότητας
   5.   Η Αρχή του Ρυθμού
   6.   Η Αρχή της Αιτίας και του Αποτελέσματος (Αιτιοκρατία)
   7.   Η Αρχή της Γέννησης

Συνοπτικά, οι 7 Αρχές ορίζουν τα εξής:


1. Αρχή της Νοητικότητας: 

“Το Ένα είναι νόηση, το Σύμπαν είναι νοητικό”

  Τι εννοεί όμως νοητικό?,  Τι μπορεί να σημαίνει νοητικό ? ….και τι σχέση μπορεί να έχει η λέξη νοητικό που αναφέρετε στο κυμβάλειον , με το νοητικό που εμείς μπορούμε να καταλαβαίνουμε σαν διανοητικά όντα ?

   Κάποιες απαντήσεις μπορούμε να έχουμε από ….την θρησκευτική , φιλοσοφική, αλλά και επιστημονική ιδέα και άποψη, ότι δηλαδή …. 

Ο άνθρωπος είναι… μια μικρογραφία 
του ιδίου σύμπαντος,  ή του δημιουργού.

          Η αρχή αυτή ορίζει πως τα πάντα στο σύμπαν δημιουργήθηκαν ως αντανάκλαση της παγκόσμιας  και άπειρης Θείας Νόησης, πως το σύμπαν δηλαδή είναι στη βάση του Νοητικό. 
   Η αρχή αυτή,  μέσω της ενσωμάτωσης της νοητικής φύσης του σύμπαντος, δίνει εξήγηση κι αιτία στα κάθε  είδους πνευματικά και ψυχικά φαινόμενα που εκδηλώνονται στους ανθρώπους. 
   Τέλος, αυτή  η αρχή, αναλύει την πραγματική φύση και υπόσταση της ύλης, της ενέργειας και της δύναμης  που στο σύνολό τους αποτελούν διαβαθμισμένες μορφοποιήσεις της Θείας Νόησης.

2.   Αρχή της Αντιστοιχίας (Αναλογίας): 

“Αυτό που βρίσκεται κάτω, είναι όμοιο με το επάνω και αυτό που βρίσκεται επάνω είναι όμοιο με το κάτω προς επιτέλεσιν των θαυμαστών του Ενός  και Μοναδικού πράγματος”

          Αποτελεί μία από τις πιο γνωστές αλλά και πιο σημαντικές αρχές της Ερμητικής φιλοσοφίας και αναγράφεται στον Σμαράγδινο Πίνακα (κατά πολλούς το ευαγγέλιο της Αλχημείας). 
   Στην ουσία, η αρχή αυτή αναφέρεται στη σχέση του Μακρόκοσμου (σύμπαν) με τον Μικρόκοσμο (άνθρωπος)
και πως όσα συμβαίνουν στο σύμπαν, αναλογικά συμβαίνουν και στον άνθρωπο (μικρογραφία του σύμπαντος) ως κοσμικές αντανακλάσεις.


3.   Αρχή της Δόνησης: 

“Τίποτα δεν είναι σταθερό, όλα κινούνται, 

όλα δονούνται”

          Σύμφωνα με αυτή την αρχή, που ομοιάζει με το “τα πάντα ρει” του “σκοτεινού” Ηράκλειτου, κάθε κοσμική εκδήλωση βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, άρα σε διαρκή αλλαγή και μεταβολή. 
   Όλη αυτή η εκδηλωμένη κίνηση, στο σύνολό της αποδίδει την κοσμική Αρμονία που φτάνει να ταυτιστεί μετην απόλυτη ισορροπία. Η ύλη, η ενέργεια και η νόηση, δεν είναι τίποτε άλλο από διαφορετικές κλιμακώσεις κοσμικών δονήσεων, ενώ τα 4 βασικά κοσμικά πεδία (φυσικό, αιθερικό, αστρικό
και νοητικό) αποτελούν δονητικές διαβαθμίσεις με πιο έντονη δονητικά εκείνη του νοητικού.


4.   Αρχή της Πολικότητας: 

“Τα πάντα είναι διπλά. 

Κάθε τι έχει το αντίθετό του. 

Στα άκρα συναντώνται όλες οι αλήθειες…”

          Αποτελεί άλλη μία βασική ερμητική αρχή, η οποία θα λέγαμε πως απαντάται σε μεγάλη έκταση στην καθημερινότητά μας. Συνηθίζουμε να λέμε πως “κάθε νόμισμα έχει 2 όψεις”, πως “χωρίς τον διάβολο δεν υπάρχει θεός” κλπ. και όλα αυτά αποτελούν δίπολα ως συνήθεις εκδηλώσεις του αρχετυπικού διπόλου “Καλό – Κακό”. 

   Αποτελεί βασικό αντιληπτικό εργαλείο στην κατανόηση κι ερμηνεία του κόσμου μας, καθώς τα πάντα ορίζονται και κατανοούνται ολοκληρωμένα μόνον μέσω της σύνδεσης και σύγκρισης με το αντίθετό τους (concidentia oppositorum). Κατανοούμε λοιπόν
πως κάθε εκδήλωση αποτελείται από δύο αντίθετες υποστάσεις.

5.   Αρχή του Ρυθμού: 

“Όλα ρέουν, όλα δρουν με έναν ρυθμό έντονης εκδήλωσης και απόσυρσης…”

          Η Αρχή αυτή αφορά στη ρυθμική εκδήλωση διαφόρων πραγμάτων, που σαν κοσμικό εκκρεμές ορίζονται από περιόδους εντάσεων και περιόδους ηρεμίας. Απαντάται στα φυτά, τα ζώα, τους ανθρώπους, τους πολιτισμούς με τις περιόδους άνθησης και παρακμής, στους γαλαξίες κλπ.
   Είναι ο νόμος της Ζωής, η εισπνοή και η εκπνοή του σύμπαντος και όλα στο σύμπαν ακολουθούν περιόδους εξάρσεων αλλά και ύφεσης.


6.   Αρχή της Αιτίας και του Αποτελέσματος (Αιτιοκρατία): 

 Κάθε αποτέλεσμα, έχει και  μια αιτία. 

Κάθε αιτία, έχει κι ένα αποτέλεσμα”

          Ως ερμητική αρχή, θα λέγαμε πως δεν χρειάζεται μεγάλη εξήγηση, καθώς κι αυτή απαντάται σε μεγάλη έκταση στην καθημερινότητά μας ως το αποτέλεσμα που θα έχει μία πράξη ή εκδήλωση: κάθε δράση (αιτία) φέρνει και μία αντίδραση (αποτέλεσμα). 
   Αποτελεί δε βασικό χαρακτηριστικό του νόμου του κάρμα που φυσικά τυγχάνει ευρείας αποδοχής, ενώ σε γενικευμένη μορφή απαντάται στην επιστημονική αρχή που ονομάζεται “φαινόμενο της πεταλούδας” (το πέταγμα μιας πεταλούδας στο Τόκιο, σταδιακά μπορεί να προκαλέσει τυφώνα στη Νέα Υόρκη).
   Επειδή ακριβώς τίποτα δεν υφίσταται αν δεν υπάρχει λόγος, έτσι και η κάθε εκδήλωση στο σύμπαν υφίσταται γιατί προήλθε από μία προγενέστερη αιτία.


7.   Αρχή του Γένους και της Γέννησης:

“Η γέννηση υπάρχει παντού. 

Όλα έχουν τη δική τους αρσενική και θηλυκή αρχή. 

Η γέννηση εκδηλώνεται σ’ όλα τα επίπεδα ύπαρξης”

          Αποτελεί μία βασικότατη ερμητική αρχή, καθώς αναφέρεται στην ενσωμάτωση της αρσενικής  αρχής μέσα στη θηλυκή εκδήλωση και την ενσωμάτωση της θηλυκής αρχής μέσα στην αρσενική εκδήλωση. 

   Μας δείχνει πως κάθετί στο σύμπαν γεννάται, εκδηλώνεται και ιδίως μικροκοσμικά (άνθρωπος) έχει μέσα του αρσενικά και θηλυκά στοιχεία με παραλλακτικότητα ως προς την ένταση της εκδήλωσής τους. 

   Δεν είναι λίγες οι φορές που στον εσωτερισμό γίνεται αναφορά στο σημαντικό αυτό “δίπολο” που ως ολοκλήρωση υλοποιείται με την ισόποση και αρμονική κατανομή των δύο αυτών αρχών. 

   Μάλιστα, στην αλχημεία, ο Ερμαφρόδιτος λέγεται πως συμβολίζει αυτήν ακριβώς την ολοκλήρωση, όπως άλλωστε και οι άγγελοι, οι οποίοι θεωρείται πως δεν έχουν καν φύλο… Πρόκειται για τον Ιερό Γάμο, την αρμονική ένωση του Animus με την Anima…

   Αυτές είναι σε γενικές γραμμές οι 7 ερμητικές αρχές, όπως έχουν ενσωματωθεί στο Κυμβάλειο.
   Στο σύνολό τους αποδίδουν με πληρότητα την ερμηνεία της δομής του σύμπαντος και των κοσμικών νόμων που αν και σε μια γενικότερη (μακροκοσμική) οπτική μπορεί να είναι δύσκολο να οριστούν,  να ταυτοποιηθούν και να κατανοηθούν, πάραυτα, σε μικροκοσμικό επίπεδο (άνθρωπος), όλες αυτές  οι αρχές μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά βοηθήματα και εργαλεία προς την αυτοβελίωσή μας  και την υλοποίηση αυτού που ονομάζουμε γνώθι σε αυτόν…
                                                                   
          Ο "Κυμβαλείων" όμως δε σταματά εκεί που τελειώνει η τελευταία Αρχή, οι Ερμητικές Διδασκαλίες μας μεταδίδουν ακόμα φοβερά βαθιές γνώσεις και διδάγματα, των οποίων η πράξη και η εφαρμογή επιτρέπει στον άνθρωπο να πλησιάσει πραγματικά το μυστικό του Όντος, τόσο του δικού του σαν εαυτού όσο και του Σύμπαντος. (Το ίδιο είναι !!!!)  

          Όταν ο άνθρωπος αρχίζει να βιώνει αυτές τις διδασκαλίες μέσα και έξω του, τότε και όχι πριν, μπορεί να πει ότι βαδίζει το Δρόμο που οδηγεί στη Σοφία. 
   Σαν επίλογο παραθέτουμε μερικά αποσπάσματα του ιερού Κειμένου του "Κυμβαλείωνα", των οποίων η εξήγηση και κατανόηση επαφίεται στην επεξεργασία του ίδιου του αναγνώστη. 

  . "Πιο πέρα από τον Κόσμο, από το Χρόνο και το Χώρο, απ' όλα όσα κινούνται και αλλάζουν βρίσκεται η Ουσιώδης πραγματικότητα, η Θεμελιώδης Αλήθεια".

  . "Είναι αλήθεια ότι τα πάντα βρίσκονται στο ΠΑΝ, αλλά είναι και αλήθεια ότι το ΠΑΝ βρίσκεται παντού στα πάντα. Αυτός που καταλαβαίνει αυτό σωστά, έχει αποκτήσει μεγάλη σοφία". 

  . "Ο Ρυθμός μπορεί να εξουδετερώνεται ανάμεσα στην Τέχνη της Πολικότητας". 

  . "Ο ατελής σοφός, αναγνωρίζοντας τη σχετική μη πραγματικότητα του Σύμπαντος, φαντάζεται ότι μπορεί να προκαλεί τους νόμους του. 

   Αυτός δεν είναι παρά ένας ματαιόδοξος και παράτολμος ηλίθιος που θα συντριφθεί στα βράχια και θα ισοπεδωθεί από τα στοιχεία, λόγω της τρέλας του.

  .  Ο αληθινός Σοφός που γνωρίζει τη Φύση του Σύμπαντος, χρησιμοποιεί τον ΝΟΜΟ ενάντια στους Νόμους: τους ανώτερους ενάντια στους κατώτερους Νόμους, και ανάμεσα στην Αλχημεία μετατρέπει ότι δεν είναι επιθυμητό σε πολύτιμο και μ' αυτό τον τρόπο νικάει. 

 . Η Μύηση είναι όχι φαντασίες, ανώμαλα όνειρα ή φαντασμαγορικά οράματα, αλλά η σοφή χρήση των Ανωτέρων Δυνάμεων ενάντια στις κατώτερες, ξεφεύγοντας έτσι από τον πόνο στα κατώτερα επίπεδα ανάμεσα στην συνειδητική δόνηση στα Ανώτερα. 

Η μετατροπή (όχι η παράτολμη άρνηση) είναι το Όπλο του Δασκάλου".
________________________________________________________

στο Scholeio.com επίσης: -"Σμαράγδινος Πίνακας του Ερμή" και  -"Ειμαρμένη" I,   Ειμ.  II,   Ειμαρ. III
έρευνα-αποτύπωση: "Scholeio.com"  - "πύλη Ιάσωνος"   www.schizas.com
_______________________________________________________

  *  Κυμβάλειον,   Λέγεται  "Τρισμέγιστος"  διότι σύμφωνα με τον μύθο έχει αφήσει τρεις φορές την ευτυχία και την ειρήνη των εσωτερικών κόσμων, για να ενσαρκωθεί και να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τον άνθρωπο στον εσωτερικό δρόμο.

Για αυτό και ταυτίζετε με τον αρχαίο Έλληνα θεό Έρμη ο οποίος ήταν και ο σύνδεσμος μεταξύ θεού και ανθρώπων [ ο αγγελιοφόρος των θεών ]
Το Κυμβάλειον διασώθηκε από  "τρεις μύστες"  οι οποίοι ανέλαβαν αυτή η διδασκαλεία να φτάσει στους ανθρώπους .
Λέγεται επίσης ότι το Κυμβάλειον είναι ένα από τα λίγα χειρόγραφα τα οποία διασώθηκαν από την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή της .



Scholeio.com