Πέργαμος, Ένα Mοναδικό Mνημείο Ξεριζώθηκε από τον Τόπο που το Γέννησε

Αρχαία Πέργαμος: 
το χρονικό μιας ανακάλυψης 

      Οι πρώτες αρχαιολογικές πληροφορίες από την περιοχή της Περγάμου έφτασαν στο Βερολίνο το 1871 από τον Γερμανό μηχανικό Carl Humann, όταν στη διάρκεια τεχνικών έργων για την κατασκευή οδικού δικτύου στην περιοχή, επισκέφθηκε τον ερειπιώνα της αρχαίας πόλης και εντόπισε μερικά σπαράγματα από μαρμάρινες ανάγλυφες πλάκες, τις οποίες φρόντισε να στείλει στο Μουσείο του Βερολίνου. 

   Ο διευθυντής της συλλογής γλυπτών του Βερολίνου Alexander Conze ταύτισε τα ανάγλυφα με τον γλυπτό διάκοσμο του Βωμού του Δία στην Ακρόπολη της Περγάμου, βασιζόμενος στην περιγραφή του μνημείου από τον Ρωμαίο Lucius Ampelius.

   Έτσι το 1878, ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές στην Πέργαμο. Μέσα σε τρεις ημέρες ο Humann εντόπισε έντεκα εντυπωσιακές ανάγλυφες πλάκες του βωμού, εντοιχισμένες στο βυζαντινό τείχος της πόλης. 

   Έως το 1880, είχε συγκεντρώσει ενενήντα επτά τμήματα της ζωφόρου, πάνω από δύο χιλιάδες θραύσματα, τριάντα πέντε πλάκες από την εσωτερική ζωφόρο του βωμού και συνανήκοντα κομμάτια της, πληθώρα αρχιτεκτονικών μελών, αγαλμάτων και επιγραφών του μνημείου. 

   Λίγο αργότερα, μεταφέρθηκαν στο Βερολίνο, καθώς οι τουρκικές αρχές παραχώρησαν χωρίς δυσκολία την άδεια μεταφοράς τους έναντι 20.000 μάρκων. 

   Ένα μοναδικό μνημείο ξεριζώθηκε από τον τόπο που το γέννησε για να φιλοξενηθεί σ' ένα τόπο που δεν θα έχει ποτέ τη δυνατότητα να του προσφέρει τη λάμψη και τις συνθήκες που το δημιούργησαν. 

   Έως το τέλος του 1886 αποκαλύφθηκε η Ακρόπολη της Περγάμου και μέρος της πόλης.  Το 1927 ξεκίνησε νέες ανασκαφές οTheodor Wiegand και ολοκληρώθηκαν το 1971.

   Σήμερα το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Τούρκοι αρχαιολόγοι συνεχίζουν τις ανασκαφές στο χώρο της αρχαίας πόλης, ενώ το 2005 έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα με επίκεντρο την πόλη της εποχής των Ατταλιδών και τα περίχωρά της.

   

   Μετά από 120 χρόνια στις αποθήκες βλέπουν τα Αρχαία της Περγάμου το φως..... Το μουσείο είναι πολύ γνωστό για τα εκθέματα του που, όπως και πολλά άλλα δυτικά μουσεία, απέκτησε με αδιαφανείς διαδικασίες....

   Μερικά από τα αγάλματα αυτά είναι από την Σάμο και στην βόρειο-ανατολική πτέρυγα, θαυμάζουμε την πύλη της ρωμαϊκής αγοράς της Μιλήτου, καθώς επίσης και μερικά εξαιρετικά διατηρημένα αγάλματα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου. 
   Μάλιστα σε ένα από αυτά, το οποίο βρέθηκε στην νότια Αττική, υπάρχουν ακόμα σημεία όπου το χρώμα έχει διατηρηθεί αναλλοίωτο!  

Βλέπουμε στην πρώτη κιόλας αίθουσα τον επιβλητικό Βωμό της Περγάμου  (180-160 π.Χ.),  ο οποίος ανακαλύφθηκε από Γερμανούς αρχαιολόγους σε εκσκαφές στη Μικρά Ασία γύρω στα 1880 και μεταφέρθηκε στο Βερολίνο για να ξαναχτιστεί στην αρχική του μορφή εντός του Μουσείου της Περγάμου στέκει η ζωοφόρος με θέμα την Τιτανομαχία και αποτελεί γνήσιο δείγμα της ελληνιστικής γλυπτικής. 
   Μπορεί κανείς να διακρίνει ξεκάθαρα την Αθηνά να τραβά από τα μαλλιά τον Αλκυόνεο, ενώ λίγο πιο πέρα ο Δίας σκοτώνει 3 γίγαντες ταυτόχρονα.

"ένα μουσείο κατά παραγγελία" 
στο Βερολίνο

   Μετά την ανακάλυψη του Βωμού του Δία στην Πέργαμο και την εξαγορά του από τις τούρκικες αρχές, ήταν απαραίτητη η εξεύρεση ανάλογου  χώρου για την ανασύνθεση και την έκθεση του μνημείου στο Βερολίνο. Με την καθυστέρηση του Α' παγκόσμιου πολέμου, το Μουσείου της Περγάμου (Pergamon Museum) εγκαινιάστηκε το 1930. Στη διάρκεια του Β' παγκόσμιου πολέμου τόσο το κτήριο όσο και οι θησαυροί του δοκιμάστηκαν και εν μέρει επλήγησαν από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων. Παρότι τα γλυπτά του βωμού φυγαδεύτηκαν σε ασφαλή σημεία της χώρας,μεταφέρθηκαν τελικά από τους Ρώσους στο Λένιγκραντ, απ' όπου επέστρεψαν σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα. 

οι συλλογές του μουσείου:

   Το Μουσείο Περγάμου στεγάζει τρία επιμέρους μουσεία: 
Τη Συλλογή Ελληνικών Αρχαιοτήτων με τον Βωμό του Δία να δεσπόζει στο κέντρο της μεσαίας πτέρυγας, αρχιτεκτονικά σύνολα από περιοχές της ελληνικής Μικράς Ασίας, όπως η Πύλη της Αγοράς της Μιλήτου και το πρόπυλο του ναού της Αθηνάς στην Πέργαμο.  
   Το Μουσείο της Μέσης Ανατολής, με την Πύλη της Ιστάρ, την Πομπική Οδό από τη Βαβυλώνα. 
   Το Μουσείο της Ισλαμικής Τέχνης, με την πρόσοψη του ανακτόρου του χαλίφη Αλ-Ουαλίντ Β' από τη Ιορδανία. 

   Ολόκληρο ναό μεταφέρανε από την Πέργαμο.
Εκεί ακόμη ευρίσκεται και η πρόσοψη της βιβλιοθήκης της Μιλήτου (παρόμοια με αυτήν
της Εφέσσου), καθώς και ένα τεράστιο Βαβυλωνιακό οικοδόμημα.
   Εκεί υπάρχει και η καλύτερη σωζόμενη προτομή του Περικλή και μία από τις ελάχιστες προτομές της Κλεοπάτρας!  Θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε όλες τις λεηλασίες.....
Θα συνεχίσουμε τα αφιερώματα......    Κάθε αρπαγή τους και μια καταγραφή γιατί δεν ξεχνάμε, ούτε οι επόμενες γενιές θα ξεχάσουν...

   ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ... όσα εισιτήρια κι αν κόψουν...
Μήπως να αρχίσει να κυκλοφορεί "το αίτημα" του ενοικίου ?
"Είμαστε οι ιδιοκτήτες.... Ναι ή  Όχι ?  Τα πήρατε με δόλο ?  Κρυφά ?
   Μέχρι του επαναπατρισμού των τους "δίνουμε την άδεια να τα εκθέτουν, να τα επιδεικνύουν...."
   Τους "επιτρέπουμε" να κερδίζουν από αυτά.... Αλλά με το "αζημίωτο".....
Μήπως εκείνοι δεν είναι φανατικοί οπαδοί του "all is business" ...
Πάνω απ' όλα δεν βάζουν το χρήμα ?
Όλα γι' αυτό δεν γίνονται ?  Ή κάνουμε λάθος....?
Και για να μην ξεχνιόμαστε, ένα απόσπασμα από τον Χιου Χάμερσλι. Το κορυφαίο μέλος της ειδικής επιτροπής του Βρετανικού μουσείου λέει:

"Είναι λυπηρό που η κυβέρνηση δεν εμπόδισε αυτή τη φοβερή λαφυραγωγεία.  Αφού όμως πραγματοποιήθηκε, έπρεπε να καταβάλουμε κάθε δυνατή  προσπάθεια για να εξαφανίσουμε το στίγμα και να μη βάλουμε στο μουσείο μας ένα μνημείο της ντροπής μας, αλλά να επιστρέψουμε αμέσως τις δωροδοκίες που είχε δεχτεί ο πρέσβης μας, προς καταισχύνη τόσο δική του όσο και της χώρας."

Ακολουθεί παρατεταμένη συζήτηση διαφόρων απόψεων. Τελικά ο Χάμερσλι προτείνει την ακόλουθη τροποποίηση:

"Η επιτροπή ως εκ τούτου θεωρεί σωστό να προσφερθούν 25.000 λίρες στο κόμη Έλγιν για τη συλλογή, ώστε να διατηρηθεί και να φυλαχθεί ενιαία για λογαριασμό της χώρας από την οποία αφαιρέθηκε άδικα, με την οποία η επιτροπή είναι της γνώμης ότι:Η Μεγάλη Βρετανία πρέπει να έρθει σε άμεση επικοινωνία, δηλώνοντας ότι κρατά αυτά τα μάρμαρα μέχρι τη στιγμή που θα ζητηθούν πίσω από τους τωρινούς ή οποιουσδήποτε μελλοντικούς κυρίους της πόλεως των Αθηνών.Ότι σε μια τέτοια περίπτωση, είναι υποχρεωμένη χωρίς αντιρρήσεις ή διαπραγματεύσεις, να προβεί στην αποκατάσταση τους, ήτοι στην τοποθέτηση τους εκ νέου στους χώρους από όπου αφαιρέθηκαν και ότι, μέχρι τότε, θα φυλάσσονται προσεκτικά στο Βρετανικό Μουσείο. ! ! ! 

  Scholeio.com