Ερμητικά κείμενα, Ειμαρμένη Ι

   Τη λέξη "ειμαρμένη", με την έννοια της μοίρας ή τύχης  ακολουθούσαν αρχικά τα ουσιαστικά μοίρα, ανάγκη, αίσα.
   Κατά παράλειψη αυτών ουσιαστικοποιήθηκε η μετοχή "ειμαρμένη", που σημαίνει μόνη της πλέον, τη μοίρα, την τύχη,  και έγινε συνώνυμη με το πεπρωμένο.  Η έννοια της λέξης είναι δημιούργημα της Ιωνικής φιλοσοφίας.

   Στον Ηράκλειτο ήδη υπάρχει η λέξη Ειμαρμένη με την έννοια της μοίρας, της τύχης, η οποία υπό τους όρους μοίρα, ανάγκη, αίσα ήταν ριζωμένη στην ψυχή των Ελλήνων.


   Ο όρος δεν υπάρχει στους τραγικούς, είναι όμως συχνός στον Πλάτωνα, στους Αττικούς ρήτορες και προπάντων στη Στωική Φιλοσοφία, της οποίας αποτελεί ως έννοια το σημαντικότερο θέμα και πρόβλημα.

   Πρώτος ο ιδρυτής της Στοάς Ζήνων (335-262 π.Χ.) έγραψε βιβλίο "Περί Ειμαρμένης".  Η αναλυτική φιλοσοφία της έννοιας της Ειμαρμένης συνεχίσθηκε χωρίς διακοπή και από διάφορους διανοουμένους.

Ο Επίκουρος, απαντώντας στον Ζήνωνα, έγραψε και αυτός "Περί Ειμαρμένης", 
επίσης   ο Χρύσιππος, ο μεγαλύτερος θεωρητικός της Στοάς (3ος αιώνας π.Χ.), 

ο Ποσειδώνιος,  ο Πλούταρχος,  ο Αφροδισιεύς Αλέξανδρος, ο Ιεροκλής, 

ο Γρηγόριος ο Νύσσιος, ο Ιωάννης Χρυσόστομος.

   Από τους Ρωμαίους ασχολήθηκαν με την Ειμαρμένη: 

o Κικέρων, ο Μινούκιος Φήλιξ και ο Τερτυλλιανός.  

   Ο όρος δεν πολιτογραφήθηκε στη λατινική γλώσσα και χρησιμοποιήθηκε κυρίως το fatum. Το περιεχόμενο της έννοιας παρουσιάζεται ποικίλο, με κεντρική ιδέα όμως την αναγκαιότητα της μοίρας.

   Οι Ίωνες φιλόσοφοι και ο Πυθαγόρας την αντιλαμβάνονται ως παγκόσμιο νόμο που επηρεάζει και τον άνθρωπo από τη γέννηση ως τον θάνατο του.

   Ο Πλάτων αρχικά δεν δέχεται την απόλυτη αναγκαιότητα της Ειμαρμένης (στον Γοργία και στον Φαίδρο), αργότερα όμως (στην "Πολιτεία" και στους Νόμους), παραδέχεται την απεριόριστα καθοριστική δύναμη της και στον άνθρωπο και στον Κόσμο, αλλά δεν τη θεωρεί ως αυθύπαρκτη ουσία (πιστεύει μόνο ότι πρόκειται για νόμο κατά τον οποίο τελείται το γίγνεσθαι).

   Η Ειμαρμένη θεοποιήθηκε από τους Στωικούς και ανυψώθηκε σε μέγιστη θεότητα που καθορίζει τα πάντα.

   Οι ιδέες αυτές των Στωικών είναι παράλληλες και σαφώς επηρεασμένες από την θεολογία των Βαβυλωνίων, των οποίων οι αντιλήψεις έγιναν γνωστότερες στον Ελληνικό Κόσμο από την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου.

   Από τότε διαδόθηκε ευρύτατα και στον λαό η αστρολογική αντίληψη της Ειμαρμένης, ότι δηλαδή η θέση των άστρων καθορίζει και τη μοίρα του ανθρώπου από τη γέννηση του. Η άποψη αυτή διατηρήθηκε και κατά τον Μεσαίωνα, με τεράστιες συνέπειες για την πορεία της Ανθρωπότητας.

   *Είναι η τύχη, η αναπότρεπτη μοίρα, το πεπρωμένο του κάθε ανθρώπου, που περιλαμβάνει και προδιαγράφει ολόκληρη τη ζωή του.Ως κύριο όνομα, είναι η προσωποποίηση της μεγαλύτερης δύναμης, που κυριαρχεί στη Φύση και κανονίζει τις ενέργειες των ανθρώπων, Θεωρείται η κυρίαρχος των   Μοιρών.  

   Το όνομα  "Ειμαρμένη" σχετίζεται ετυμολογικά  με την λέξη "μοίρα."
Η λέξη προκύπτει από το αρχαίο ρήμα μείρομαι, που σημαίνει λαμβάνω σε διαμερισμό το μερίδιό μου.
Ο τύπος του ρήματος αυτού στον παρακείμενο χρόνο της παθητικής φωνής είναι «είμαρμαι».
_____________________

βλ. επίσης "Ειμαρμένη"  II και III.


Scholeio.com