H Αρχαία Ελληνική Οικία

Αίθριο μιας πολυτελούς αρχαίας ελληνικής οικίας

Η τυπική διάρθρωση των σπιτιών της αρχαιότητας από τα πρώιμα παραδείγματα μέχρι και τα μεταγενέστερα, με πρώτα σχετικά δείγματα τα μινωικά ανάκτορα, αφορά πρωτίστως τον πυρήνα της κεντρικής εσωτερικής αυλής, το αίθριο  δηλαδή, γύρω από το οποίο αναπτύσσεται το σπίτι. 

Το αρχαίο ελληνικό σπίτι είναι κατ' εξοχήν εσωστρεφές, με κάθε δυνατότητα πολυτέλειας να εξαντλείται στο εσωτερικό, ενώ το εξωτερικό παραμένει απλό και ακόσμητο με μικρά ανοίγματα για το φωτισμό. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα σπίτια των πλουσίων να μην διαφέρουν εξωτερικά από τα σπίτια των απλών αστών. 

Η αυλή αποτελούσε το κέντρο της ζωής της οικογένειας, χωρίς κήπο, συνήθως με κάλυψη από πέτρες ή ψηφιδωτά, λειτουργώντας ως βασική πηγή αερισμού και φωτισμού της οικίας. Μέσα στην αυλή υπήρχε συχνά το πηγάδι και πάντοτε ο βωμός -ορισμένες φορές μαρμάρινος- για την τέλεση της οικιακής λατρείας, ενώ εκεί πραγματοποιούνταν και διάφορες οικιακές εργασίες.

Από το αίθριο ξεκινούσαν και σ' αυτό ανοίγονταν κάποια από τα δωμάτια των κατοίκων, καθώς και τα δωμάτια των επισκεπτών. Η παρουσία δευτέρου ορόφου στις οικίες της κλασικής εποχής μαρτυρείται από τα κείμενα και τα αρχαιολογικά λείψανα. 

Στην Όλυνθο δεν είναι βέβαιο εάν ο δεύτερος όροφος κάλυπτε μία η περισσότερες πτέρυγες της οικίας, ενώ στη Δήλο κάλυπτε συνήθως όλες τις πτέρυγες. Στην οικία της Αρπαγής της Ελένης και στην Οικία του Διονύσου από την Πέλλα κάλυπτε μόνο τη βόρεια πτέρυγα, γεγονός που ερμηνεύει το σχετικό χωρίο του Ξενοφώντα. Η δίοδος προς τον επάνω όροφο γινόταν μέσω της αυλής, με αστέγαστες ξύλινες ή και με εσωτερικές προστατευόμενες σκάλες.

Στο σπίτι υπήρχαν καθημερινά δωμάτια, κρεβατοκάμαρες, αποθήκες, δωμάτιο για το μαγείρεμα, ίσως κάποιο μαγαζί με δική του είσοδο από το δρόμο, αλλά και γυμναστήρια και μπάνια σε σπίτια βέβαια πολυτελή τα οποία αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς. 

Γενικά ο προσανατολισμός του σπιτιού ήταν με πρόσωπο προς το νότο, μία πρακτική που περιγράφεται από τον Ξενοφώντα και τον Αριστοτέλη, γεγονός που έδινε τη δυνατότητα στην αυλή, τα βόρεια δωμάτια και τον επάνω όροφο να εκμεταλλεύονται το μέγιστο του φυσικού φωτός το χειμώνα και να αποφεύγουν τον πολύ ήλιο το καλοκαίρι, όταν ο αυτός βρίσκεται πολύ ψηλά.

Μια ενδιαφέρουσα προσομοίωση για την Αρχαία Ελληνική Κατοικία.

Η αυλή διαμορφωνόταν έτσι ώστε να διαθέτει δωμάτια και στις τρεις και σπανιότερα και στις τέσσερις πλευρές της. Το δάπεδό της ήταν από ανθεκτικά και σχετικά φτηνά υλικά, συνήθως από βότσαλα ή από τσιμέντο -υλικό χαρακτηριστικό στα σπίτια της Πριήνης- ή ακόμη από μωσαϊκό, χαρακτηριστικό στα καλύτερα σπίτια της Δήλου. 

Για την αποστράγγιση των υδάτων της αυλής υπήρχε πρόβλεψη μέσω της κλίσης του εδάφους προς μία κατεύθυνση, ώστε να αδειάζουν τα νερά στο δρόμο ή στο διπλανό άνοιγμα, απευθείας, μέσω ενός καναλιού από βότσαλο ή μέσω αυλακώσεων από πέτρα, συχνά μέσα από σωλήνες που κατέβαιναν από τις σκεπές. Δεξαμενές νερού βρέθηκαν στα 7 από τα 8 σπίτια της Ολύνθου.
Βωμοί υπήρχαν επίσης στις αυλές προς τιμήν του Έρκειου Δία, η θέση των οποίων υποδηλώνεται συνήθως από την παρουσία μίας βάσης ή ενός κενού χώρου στο δάπεδο.

Ζωντανεύοντας τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων

Τρισδιάστατο μοντέλο μίας τυπικής αρχαίας ελληνικής κατοικίας δημιούργησαν μαθητές λυκείου του Ελληνικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο αναπαριστούν τους χώρους αλλά και τα συνήθη αντικείμενα της καθημερινής ζωής, ζωντανεύοντας τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων, σε μία πολύχρωμη και πολυσύνθετη εικονική περιήγηση.

Προτού ξεκινήσει η μοντελοποίησης της κατοικίας, η σχεδιαστική ομάδα των μαθητών της Α’ Λυκείου αναζήτησε κατάλληλη βιβλιογραφία, για να αντλήσει πληροφορίες σχετικά με τη δομή, τη λειτουργία, και τους χώρους μιας αρχαίας ελληνικής ιδιωτικής κατοικίας. 

Πηγές άντλησης πληροφοριών για την ομάδα αποτέλεσαν περιγραφές για τις συνοικίες της Δήλου, της Πριήνης, της Ολύνθου, αλλά και της Πέλλας που έχουν έρθει στο φως από ανασκαφές, των οποίων οι οικίες καλύπτουν μία μεγάλη χρονικά περίοδο.

http://www.solarmarket.gr

http://www.tmth.edu.gr

Scholeio.com