Ελλάς, 20ος Αιώνας 1900-1949

Σμύρνη, 90 χρόνια μετά

20ος Αιώνας


1900  29 Ιανουαρίου: Η Ιφιγένεια Συγγρού, χήρα του Ανδρέα Συγγρού, δωρίζει στο ελληνικό δημόσιο ένα σημαντικό ποσό το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τη σκυρόστρωση των κυριότερων δρόμων της Αθήνας.

29 Ιουλίου: Στο θέατρο «Ορφεύς» της Σύρου δίνεται η πρώτη οργανωμένη κινηματογραφική παράσταση στην Ελλάδα. Το εισιτήριο στοιχίζει μία δραχμή και προβάλλονται 20 ταινίες μικρού μήκους. Από αυτές ξεχωρίζουν οι «Αμερικανοϊσπανικαί ναυμαχίαι», «Χαριεντισμοί ανδρογύνου ους διακόπτει η εμφάνισις του τέκνου» κ.ά.

Αναστηλώνεται το Ερέχθειο.

1901 5 Μαρτίου: Ο χημικός Όθων Ρουσόπουλος ανακοινώνει ότι ο καθαρισμός των χάλκινων ευρημάτων που προέρχονται από τη θαλάσσια περιοχή των Αντικυθήρων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Ο ίδιος δηλώνει ότι τα ευρήματα στην αρχή τα έβαλαν μέσα σε αποσταγμένο νερό για να απομακρυνθεί το αλάτι και στη συνέχεια προχώρησαν στη «δι’ υδρογόνου εν τω γεννάσθαι αναγωγή...».

17 Αυγούστου: Ο αρχαιολόγος Χρ. Τσούντας ανακοινώνει την ανακάλυψη στην περιοχή Σέσκλο, κοντά στο Βόλο, σημαντικότατου οικισμού της Νεολιθικής Εποχής.

1902 12 Μαΐου: Ιδρύεται στον Πειραιά από τον Νικόλαο και τον Ανδρέα Χατζηκυριάκο το πρώτο ελληνικό τσιμεντοποιείο που ονομάζεται «TITAN». Η πρώτη μονάδα παραγωγής εγκαθίσταται στην Ελευσίνα.

15 Οκτωβρίου: Ο Γερμανός αρχαιολόγος Ρούντολφ Έρντικ ανακοινώνει ότι εντοπίστηκαν τα ερείπια του Ασκληπιείου στην Κω, στα Δωδεκάνησα.

17 Νοεμβρίου: Στις εθνικές εκλογές τα δύο μεγαλύτερα κόμματα, του Δηλιγιάννη και του Θεοτόκη, εκλέγουν από 102 βουλευτές. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε κυβερνητική αστάθεια. Οι συνεχείς συγκρούσεις ανάμεσα στους οπαδούς των δύο κομμάτων καταλήγουν σε σοβαρά επεισόδια με πολλούς τραυματίες. Οι διαδηλωτές χρησιμοποιούν σανίδες από τις οικοδομές της οδού Σταδίου και τα γεγονότα θα μείνουν στην ιστορία ως «σανιδικά».

1903 18 Απριλίου: Εκρήξεις βομβών στην πόλη της Θεσσαλονίκης, τις οποίες έχουν τοποθετήσει πράκτορες της Βουλγαρίας.

31 Μαΐου: Εγκαινιάζεται η πρώτη Διεθνής Έκθεση των Αθηνών. Μέρος των χρημάτων που δαπανούνται γι’ αυτή τη διοργάνωση προέρχονται από τον εθνικό ευεργέτη Γ. Μαρασλή.

20 Ιουλίου: Οι Εξαρχικοί επαναστατούν στη Μακεδονία ανήμερα της γιορτής του προφήτη Ηλία. Η επανάσταση την οποία έχει σχεδιάσει η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (VMRO) καταπνίγεται από τα τουρκικά στρατεύματα.

10 Αυγούστου: Συγκροτείται στην Αθήνα επιτροπή για την ενίσχυση του Μακεδονικού Αγώνα.

2 Οκτωβρίου: Τα τουρκικά στρατεύματα καταστέλλουν τους εξεγερμένους βουλγαρόφιλους της περιοχής Μοναστηρίου (εξέγερση του Ήλιν ντεν - προφήτης Ηλίας). 


Η αιματηρή επέμβαση προκαλεί θύελλα αντιδράσεων στην Ευρώπη και αναγκάζει κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παρέμβουν και να επιβάλουν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την εφαρμογή ενός προγράμματος. 

Αυτό είναι γνωστό ως πρόγραμμα Murzsteg, από την πόλη της Στυρίας (Αυστρία) στην οποία συναντήθηκαν οι αυτοκράτορες της Ρωσίας Νικόλαος Β΄ και της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκος Ιωσήφ (2-3 Οκτωβρίου). Λόγω των εξελίξεων οι ελληνικές κυβερνήσεις υποχρεώνονται να ακολουθήσουν πιο επιθετική πολιτική στο Μακεδονικό Ζήτημα.

8 Νοεμβρίου: Σοβαρά επεισόδια διαδραματίζονται ανάμεσα σε απόσπασμα στρατιωτών και φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών που διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στη μετάφραση στην καθομιλουμένη της «Ορέστειας» του Αισχύλου από τον καθηγητή 

Γ. Σωτηριάδη. 

Οι φοιτητές, οι οποίοι υποκινούνται από τον καθηγητή της κλασικής φιλολογίας 
Γ. Μιστριώτη, προβαίνουν σε καταστροφές στην περιοχή του Βασιλικού Θεάτρου, όπου θα δινόταν η παράσταση. Το τραγικό αποτέλεσμα των βίαιων επεισοδίων είναι ότι σκοτώνονται τρεις διαδηλωτές και τραυματίζονται άλλοι επτά (Ορεστειακά).

30 Νοεμβρίου: Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος δημοσιεύει στα «Παναθήναια» το ιστορικό του άρθρο «Ένας ποιητής» για τον Κ.Π. Καβάφη, με το οποίο γίνεται γνωστός στους Έλληνες.

«Είναι πολύς καιρός, δέκα ίσως και δώδεκα χρόνια αφότου διάβασα εις κάποιον Ημερολόγιον το πρώτον του ποίημα. Επεγράφετο "Ταραντίνοι"...».

Η Θεσσαλονίκη αποκτά την πρώτη της μόνιμη κινηματογραφική αίθουσα, τα «Ολύμπια», ιδιοκτησίας Πλούταρχου Ιμπροχώρη και Λάιτμερ.

1904   7 Ιανουαρίου: Πεθαίνει ο Ε. Ροΐδης, ο συγγραφέας της «Πάπισσας Ιωάννας».

11 Ιανουαρίου: Αρχίζουν οι εργασίες ανέγερσης του Μαράσλειου Εκπαιδευτήριου.

23 Μαρτίου: Ιδρύεται το «Χημικόν Εργαστήριον του Υπουργείου Οικονομικών», το οποίο αργότερα θα μετονομαστεί σε «Γενικό Χημείον του Κράτους».

4 Μαΐου: Ιδρύεται στην Αθήνα το «Μακεδονικό Κομιτάτο», πρόεδρος του οποίου είναι ο Δημήτριος Καλαποθάκης, ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Εμπρός».

28 Αυγούστου: Ο Παύλος Μελάς αρχίζει τον αγώνα του κατά των κομιτατζήδων της δυτικής Μακεδονίας.

15 Σεπτεμβρίου: Ο Θεόδωρος Μόδης, ένα από τα σημαίνοντα μέλη της «Επιτροπής Αμύνης του Μοναστηρίου», δολοφονείται από Βουλγάρους κομιτατζήδες.

16 Σεπτεμβρίου: Ξεκινούν τα δρομολόγια στη σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Πειραιώς.

13 Οκτωβρίου: Φονεύεται στη διάρκεια συμπλοκής με τουρκικά στρατεύματα στη Στάτιστα της Μακεδονίας (σημ. Μελάς) ο μακεδονομάχος ανθυπολοχαγός του πυροβολικού Παύλος Μελάς (Παύλος Ζέζας).

17 Νοεμβρίου: Ο ανθυπολοχαγός Γ. Τσόντος (καπετάν Βάρδας), επικεφαλής αντάρτικου σώματος 40 αντρών, εισβάλλει στη Μακεδονία για να αντιμετωπίσει τα ξένα κομιτάτα.

1905   20 Φεβρουαρίου: Διεξάγονται εθνικές εκλογές και ο Θ. Δηλιγιάννης παίρνει 142 έδρες σε σύνολο 235, υπερισχύει του Θεοτόκη και σχηματίζει κυβέρνηση.

10 Μαρτίου: Επανάσταση του Θερίσου (Λευκά Όρη). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι επαναστάτες ζητούν από τις Μεγάλες Δυνάμεις την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και την απομάκρυνση του πρίγκιπα Γεώργιου από τη θέση του ύπατου αρμοστή του νησιού.

31 Μαΐου: Δολοφονείται έξω από τη Βουλή (σημερινή Παλαιά Βουλή) ο πρωθυπουργός Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Ο δολοφόνος του, ο Κωσταγερακάρης, τον θεωρούσε υπεύθυνο για το κλείσιμο των χαρτοπαικτικών λεσχών.

9 Ιουνίου: Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ αναθέτει το σχηματισμό κυβέρνησης στον Δ. Ράλλη.

2 Νοεμβρίου: Τερματίζεται η Επανάσταση του Θερίσου στην Κρήτη.

3 Νοεμβρίου: Ο Δήμος Αθηναίων συνάπτει σύμβαση με την εταιρεία The Neuchatel Asphalte

Co Ltd για την ασφαλτόστρωση της Πλατείας Ομονοίας, της οδού Πανεπιστημίου και της οδού Αθηνάς. Πριν από λίνες μέρες είχε ολοκληρωθεί η ασφαλτόστρωση, η πρώτη που έγινε στην Αθήνα, τμήματος της οδού Αιόλου από την εταιρεία London Asphalte Co Ltd.

28 Νοεμβρίου: Επειδή ο προταθείς από τον πρωθυπουργό για το αξίωμα του προέδρου της Βουλής Αλ. Ρώμας ηττάται από τον υποψήφιο του Θεοτόκη, Ν. Μπουφίδη, ο Ράλλης υποβάλλει την παραίτησή του. Έπειτα από λίγες μέρες ο Γ. Θεοτόκης γίνεται πρωθυπουργός.

1906   26 Μαρτίου: Ο Γ. Θεοτόκης με το κόμμα του κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία στις εθνικές εκλογές που διεξάγονται και σχηματίζει κυβέρνηση. Ο ίδιος γίνεται πρωθυπουργός.

Πρώτη εμφάνιση στη Βουλή της εκσυγχρονιστικής «ομάδας των Ιαπώνων», την οποία

αποτελούν οι Δ. Γούναρης, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Εμ. Ρέπουλης, Απ. Αλεξανδρής, Χ. Βοζίκης και Α. Παναγιωτόπουλος. Η ομάδα αυτή ασκεί έντονη κριτική στην κυβέρνηση Θεοτόκη.

5 Απριλίου: Φτάνουν στην Αθήνα ο βασιλιάς της Μεγάλης Βρετανίας Εδουάρδος Ζ΄ και η σύζυγός του Αλεξάνδρα για να παρακολουθήσουν τα αγωνίσματα της Μεσολυμπιάδας.

9 Απριλίου: Αρχίζουν στην Αθήνα τα αγωνίσματα της Μεσολυμπιάδας.

16 Ιουλίου: Εξαρχικά στοιχεία εξαπολύουν πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Φιλιππούπολης. Πολλοί Έλληνες αρχίζουν να εγκαταλείπουν την Ανατολική Ρωμυλία και καταφεύγουν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα.

12 Αυγούστου: Ο πρίγκιπας Γεώργιος παραιτείται από ύπατος αρμοστής της Κρήτης. Οι Μεγάλες Δυνάμεις τοποθετούν σε αυτή τη θέση τον Αλέξανδρο Ζαΐμη.

18 Σεπτεμβρίου: Φτάνει στην Κρήτη ως ύπατος αρμοστής του νησιού, ο Αλ. Ζαΐμης, ο οποίος διαδέχεται τον πρίγκιπα Γεώργιο.

27 Σεπτεμβρίου: Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού που έγινε στην Ελλάδα. Ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται σε 2.630.000 κατοίκους.

1907  7 Μαρτίου: Δολοφονείται στη Θεσσαλία -στον Πυργετό Ραψάνης- ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής Μαρίνος Αντύπας.

1 Μαΐου: Πεθαίνει στην Οδησσό της Ρωσίας ο εθνικός ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής (Οδησσός, 1831). Με χρήματά του χτίστηκε το Μαράσλειο Διδασκαλείο και εκδόθηκαν δεκάδες μελέτες από τη Βιβλιοθήκη Μαρασλή.

9 Μαΐου: Ο Μίνως Κυπριάδης αναλαμβάνει να ανελκύσει τα απομεινάρια του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στον Κόλπο του Ναβαρίνου. Έπειτα από δύο χρόνια εγκαταλείπει το εγχείρημα διότι το θεωρεί υπερβολικά δαπανηρό.

8 Σεπτεμβρίου: Η οδός Πανεπιστημίου ασφαλτοστρώνεται.

Οκτώβριος: Γεννιέται ο Νίκος Εγγονόπουλος (πεθαίνει το 1985), σπουδαίος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, τόσο στην ποίηση («εδώ δεν είναι παίξε-γέλασε: εδώ είναι Μπαλκάνια») όσο και στη ζωγραφική.

Ανεγείρονται πλησίον του Βόλου τα κτίρια μιας κωμόπολης που θα ονομαστεί Νέα Αγχίαλος.

Σε αυτή θα εγκατασταθούν πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. 15 Δεκεμβρίου: Ιδρύεται με πρωτοβουλία του τραπεζίτη Γρηγόριου Εμπεδοκλέους η «Εμπορική Τράπεζα».

Σε συνοικιακή μάντρα στην Αθήνα εμφανίζεται για πρώτη φορά η λευκή κινηματογραφική οθόνη. Αργότερα στο σημείο αυτό θα χτιστεί ο κινηματογράφος «Απόλλων».


Αναστηλώνονται τα Προπύλαια.

1908 Μάιος, αρχές: Τα αθηναϊκά τραμ κινούνται πλέον με ηλεκτρισμό.

5 Ιουλίου: Κορυφώνεται το κίνημα των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη (ηγέτες: Νιαζί μπέης και Εμβέρ πασάς). Έχοντας την υποστήριξη του Κομιτάτου «Ένωση-Πρόοδος», οι επαναστάτες αναγκάζουν το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίντ να θέσει σε εφαρμογή το Σύνταγμα του 1876. Οι ελπίδες όμως των μη μουσουλμανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για σεβασμό των δικαιωμάτων τους γρήγορα θα διαψευστούν.

7 Ιουλίου: Πεθαίνει στην Αθήνα ο Δημήτριος Βικέλας (γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1835). Ήταν έμπορος δημητριακών στο Λονδίνο, λόγιος και συγγραφέας. Μαζί με το Γάλλο Ντε Κουμπερντέν εργάστηκε για την αναβίωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.

8 Ιουλίου: Ελληνικά αντάρτικα σώματα συγκρούονται στην περιοχή του όρους Καΐμακτσαλάν με Βουλγάρους κομιτατζήδες τους οποίους τρέπουν σε φυγή. Πρόκειται για μια από τις τελευταίες συγκρούσεις που έγιναν στη Μακεδονία ανάμεσα σε Έλληνες και Βουλγάρους αντάρτες.

24 Ιουλίου: Η Επιτροπή Ένωση και Πρόοδος υποχρεώνει το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ Β΄ να επαναφέρει σε ισχύ το Σύνταγμα του 1876 και να συγκαλέσει το Κοινοβούλιο.

24 Σεπτεμβρίου: Ο λαός των Χανίων σε πάνδημη συγκέντρωση κηρύσσει την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

5 Οκτωβρίου: Η Βουλγαρία κηρύσσει την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

30 Οκτωβρίου: Αρχίζουν τα δρομολόγια των πρώτων ηλεκτρικών τραμ στην οδό Αχαρνών.

3 Δεκεμβρίου: Οι συντεχνίες των Αθηνών με τηλεγράφημά τους δηλώνουν προς την κυβέρνηση Θεοτόκη ότι αδυνατούν να δεχτούν νέους φόρους.

Αρχίζει τη λειτουργία του ο πρώτος κινηματογράφος της Αθήνας, «το Θέατρο του Κόσμου» (Σταδίου και Γ. Σταύρου γωνία).

Ιδρύεται η Κοινωνιολογική Εταιρεία από τους Α. Παπαναστασίου, Θ. Κουτουπή, Α.

Δελμούζο, Θ. Πετμεζά, Π. Αραβαντινό, Κ. Τριανταφυλλόπουλο και Α. Μυλωνά, η οποία έχει σαφείς σοσιαλιστικούς προσανατολισμούς.

1909 18 Φεβρουαρίου: Οι συντεχνίες των Αθηνών με υπόμνημά τους προς το βασιλιά Γεώργιο Α΄ κατακρίνουν τη συναλλαγή και την επιβολή φόρων και ζητούν να αλλάξει το σύστημα της διοίκησης.

25 Απριλίου: Ιδρύεται στον Πειραιά η Ανώνυμη Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων.

1 Μαΐου: Γεννιέται στη Μονεμβασιά ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος.

4 Ιουλίου: Γεννιέται στον Πειραιά ο Σταύρος Νιάρχος (πεθαίνει στις 14 Απριλίου του 1996), ο οποίος μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα γίνει ο μεγαλύτερος Έλληνας πλοιοκτήτης και δημιουργός των ναυπηγείων Σκαραμαγκά.

Παραιτείται η κυβέρνηση του Γεώργιου Θεοτόκη. Νέα κυβέρνηση σχηματίζει ο Δημήτριος Ράλλης.

23 Ιουλίου (5 Αυγούστου): Η οθωμανική κυβέρνηση με αυστηρή διακοίνωσή της αξιώνει γραπτή δήλωση της ελληνικής κυβέρνησης με την οποία θα αποδοκιμάζει την επαναστατική κίνηση των Κρητών που επιδιώκουν την ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Η ελληνική απάντηση δεν θεωρείται επαρκής από την οθωμανική κυβέρνηση, η οποία επιμένει ότι η ελληνική στάση στο Κρητικό Ζήτημα «δεν είναι άμεμπτος», ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι θα διεκδικήσει με δυναμικό τρόπο τα επί της Κρήτης κυριαρχικά δικαιώματά της.

4 Αυγούστου (17 Αυγούστου): Οι προστάτιδες Δυνάμεις της Κρήτης ζητούν από την οθωμανική κυβέρνηση να διαπραγματεύεται με αυτές για το Κρητικό Ζήτημα και όχι με την Ελλάδα.

Συγχρόνως απαιτούν, με τελεσίγραφο, από τους επαναστάτες να κατεβάσουν από το φρούριο Φιρκά των Χανίων την ελληνική σημαία. Μετά την άρνηση της εκτελεστικής επιτροπής του νησιού να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια αποβιβάζονται την επόμενη μέρα στρατιώτες των προστάτιδων Δυνάμεων και καταρρίπτουν τον ιστό της σημαίας.

15 Αυγούστου (28 Αυγούστου): Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Νικόλαου Ζορμπά προβάλλει αιτήματα που στρέφονται εναντίον των παλιών κομμάτων και της συμμετοχής των πριγκίπων στο στρατό (κίνημα στο Γουδί). Οι κινηματίες, εκμεταλλευόμενοι τη γενική δυσαρέσκεια εξαιτίας της στάσης της κυβέρνησης Γ. Θεοτόκη και στη συνέχεια της κυβέρνησης Δ. Ράλλη στο Κρητικό Ζήτημα, επιτυγχάνουν τους σκοπούς τους. Παραιτείται η κυβέρνηση του Δ. Ράλλη.

15 Αυγούστου: Σχηματίζει κυβέρνηση ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης.

14 Σεπτεμβρίου: Μεγάλη κινητοποίηση των παραγωγικών τάξεων στην Αθήνα υπέρ του «Συνδέσμου» καταδεικνύει ότι οι αξιωματικοί έχουν λαϊκά ερείσματα. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη κινητοποίηση δεν ήταν τόσο αυθόρμητη και ότι οι στρατιωτικοί εκμεταλλεύτηκαν την αντίδραση των συντεχνιών της Αθήνας στην επιβολή νέων φόρων από την κυβέρνηση Θεοτόκη αλλά και από την κυβέρνηση Ράλλη.

15 Σεπτεμβρίου: Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης ορκίζεται πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και σχηματίζει κυβέρνηση η οποία θα παραμένει στην εξουσία μέχρι τις 18 Ιανουαρίου του 1910.

16 Οκτωβρίου: Ριζοσπαστικά στοιχεία του Στρατιωτικού Συνδέσμου υποκινούν εξέγερση στο Ναύσταθμο με στόχο την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας. Η εξέγερση καταστέλλεται βίαια.

17 Οκτωβρίου: Αντεπαναστατικό κίνημα στο ναυτικό, το οποίο στρεφόταν κατά του Στρατιωτικού Συνδέσμου, καταστέλλεται με αιματηρό τρόπο.

1 Νοεμβρίου: Αρχίζει τις εργασίες του στην Αθήνα το Α΄ Πανελλήνιον Συνέδριον Γεωργίας, Βιομηχανίας και Εμπορίου.

16 Δεκεμβρίου: Το διευθυντήριο του Στρατιωτικού Συνδέσμου αποφασίζει να καλέσει τον πρόεδρο της προσωρινής κυβέρνησης της Κρητικής Πολιτείας Ελευθέριο Βενιζέλο.

1910 2 Ιανουαρίου: Καθιερώνεται η Κυριακή ως αργία.

16 Ιανουαρίου: Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ αποδέχεται την πρόταση του Ε. Βενιζέλου προκειμένου να γίνουν εκλογές για την ανάδειξη Αναθεωρητικής Βουλής.

18 Ιανουαρίου: Ο Στέφανος Δραγούμης ορκίζεται πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου -ουσιαστικά κατά απαίτηση του Στρατιωτικού Συνδέσμου- και σχηματίζει κυβέρνηση, η οποία παραμένει στην εξουσία μέχρι τις 6 Οκτωβρίου του 1910.

6 Μαρτίου: Ο στρατός διαλύει συλλαλητήριο των αγροτών της Θεσσαλίας στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ. Από τη βίαιη επέμβαση του στρατού υπήρξαν δεκάδες νεκροί και τραυματίες.

12 Μαρτίου: Καθελκύεται στο Λιβόρνο της Ιταλίας το θωρακισμένο καταδρομικό «Γ.
Αβέρωφ».

17 Μαρτίου: Υπογράφεται το πρακτικό διάλυσης του Στρατιωτικού Συνδέσμου.

8 Αυγούστου: Στις εκλογές που διεξάγονται, ανάμεσα στους 362 βουλευτές που εκλέγονται είναι και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος λαμβάνει το 84,3% των ψήφων στην περιφέρεια όπου είναι υποψήφιος.

5 Σεπτεμβρίου: Ο Βενιζέλος αμέσως μετά την άφιξή του στην Αθήνα μιλά σε μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση στην Πλατεία Συντάγματος. Στη διάρκεια της ομιλίας του περιγράφει τη βάση της πολιτικής του.

2 Οκτωβρίου: Σε ανακοίνωση των Ανακτόρων τονίζεται ότι ο βασιλιάς «κατέληξεν εις το να εγκρίνη καθ’ ολοκληρίαν τας γνώμας του κ. Βενιζέλου».

6 Οκτωβρίου: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχηματίζει την πρώτη του κυβέρνηση. Γρήγορα αποφασίζει τη διάλυση της υφιστάμενης Βουλής και την προκήρυξη εκλογών τον προσεχή Νοέμβριο για την ανάδειξη Αναθεωρητικής Βουλής.

28 Νοεμβρίου: Συντριπτική νίκη του Κόμματος των Φιλελευθέρων υπό τον Ε. Βενιζέλο στις εκλογές. Οι Φιλελεύθεροι εκλέγουν 307 βουλευτές σε σύνολο 362 βουλευτών.

1911 31 Μαρτίου: Φτάνει στον Πειραιά η Γαλλική Στρατιωτική Αποστολή υπό το στρατηγό Ευντού. Έργο της είναι η αναδιοργάνωση του Στρατού Ξηράς.

1 Απριλίου: Κατόπιν νέων οδηγιών του νεοτουρκικού κομιτάτου εφαρμόζεται σε όλη την έκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με μεγαλύτερη αυστηρότητα ο αποκλεισμός των Ελλήνων εμπόρων. Στη Σμύρνη τοιχοκολλείται επίσημη ανακοίνωση με την οποία ζητείται από το μη ελληνικό στοιχείο να μη συχνάζει σε ελληνικά καφενεία, που έχουν επισημανθεί με ιδιαίτερα χρώματα.

11 Απριλίου: Φτάνει στην Ελλάδα η βρετανική ναυτική αποστολή υπό το ναύαρχο Τάφνελ.

Έργο της είναι η αναδιοργάνωση του ελληνικού πολεμικού ναυτικού.

21 Μαΐου: Ολοκληρώνεται η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864 με πλέον σημαντικές καινοτομίες τη θεσμοθέτηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και την καθιέρωση δωρεάν στοιχειώδους εκπαίδευσης.

27 Ιουνίου: Η κυβέρνηση Βενιζέλου επαναφέρει το διάδοχο Κωνσταντίνο στις τάξεις του στρατεύματος (γενικός επιθεωρητής) παρά τις αντίθετες απόψεις των μελών του Στρατιωτικού Συνδέσμου.

1912   8 Φεβρουαρίου: Το πρώτο ελληνικό αεροπλάνο εκτελεί την πρώτη του πτήση με πιλότο τον Ε. Αργυρόπουλο. Το αεροσκάφος τύπου Nieuport IV.G φέρει το όνομα «ΑΛΚΥΩΝ».

11 Μαρτίου: Σαρωτική νίκη στις εθνικές εκλογές του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Οι πολιτικοί φίλοι του Βενιζέλου καταλαμβάνουν 146 έδρες σε σύνολο 181 εδρών.

12 Απριλίου: Η Ιταλία αρχίζει την κατάληψη των νησιών του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων, τα οποία κατέχει η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στις 21 Απριλίου καταλαμβάνει τη Ρόδο.

16 Μαΐου: Υπογράφεται συνθήκη συμμαχίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, η οποία όμως δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά για τη διανομή των εδαφών σε περίπτωση νικηφόρου πολέμου εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

25 Ιουνίου: Ο Κωνσταντίνος Τσικλητήρας αναδεικνύεται πρώτος Ολυμπιονίκης στους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης στο άλμα εις μήκος άνευ φοράς (με επίδοση 3,37 μ.) και τρίτος Ολυμπιονίκης στο άλμα εις ύψος άνευ φοράς με επίδοση 1,55 μέτρα.

7 Σεπτεμβρίου: Οι Σάμιοι υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη κηρύσσουν επανάσταση επιδιώκοντας την αυτοδιάθεση του νησιού και την ένωσή του με το Βασίλειο της Ελλάδος.

15 Σεπτεμβρίου: Η Σερβία και η Βουλγαρία κηρύσσουν γενική επιστράτευση. Το παράδειγμά τους ακολουθεί την επομένη και το Μαυροβούνιο.

18 Σεπτεμβρίου: Η ελληνική κυβέρνηση κηρύσσει γενική επιστράτευση.

22 Σεπτεμβρίου: Υπογράφεται στη Σόφια ελληνοβουλγαρική στρατιωτική σύμβαση.

23 Σεπτεμβρίου: Οι Τούρκοι εγκαταλείπουν τη Σάμο.

30 Σεπτεμβρίου: Τελεσίγραφο Ελλάδας, Σερβίας, Βουλγαρίας προς το σουλτάνο για αναγνώριση των δικαιωμάτων των χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι βαλκανικές χώρες απορρίπτουν τη ρωσοαυστριακή διαμεσολάβηση. Η Πύλη απορρίπτει τις συμμαχικές αξιώσεις.

1 Οκτωβρίου: Η ελληνική Βουλή υποδέχεται τους Κρήτες βουλευτές.

2 Οκτωβρίου: Η Τουρκία υπογράφει συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία.

3 Οκτωβρίου: Η Τουρκία απορρίπτει τη διακοίνωση των βαλκανικών κρατών και ανακαλεί τους πρεσβευτές της από τη Σόφια και το Βελιγράδι, όχι όμως και από την Αθήνα.

4 Οκτωβρίου: Οι διπλωματικοί εκπρόσωποι των τριών βαλκανικών συμμάχων επιδίδουν διακοίνωση, η οποία αποτελεί ουσιαστικά κήρυξη πολέμου εναντίον της Τουρκίας. Η Πύλη απαντά με κήρυξη πολέμου εναντίον της Σερβίας και της Βουλγαρίας, επιθυμώντας την αποφυγή εμπλοκής του ελληνικού ναυτικού στις επιχειρήσεις. Η Ελλάδα προχωρά την επομένη σε επιθετικές ενέργειες εναντίον της Τουρκίας.

5 Οκτωβρίου: Τέσσερις ελληνικές μεραρχίες πεζικού μαζί με μία ταξιαρχία ιππικού υπό την αρχιστρατηγία του διαδόχου Κωνσταντίνου παραβιάζουν την ελληνοτουρκική μεθόριο κατά τον άξονα Λάρισα-Ελασσόνα. Αντικειμενικός σκοπός είναι η κατάληψη της Κοζάνης και στη συνέχεια της Θεσσαλονίκης και της Φλώρινας. Την ίδια μέρα αποπλέει από τον όρμο του Νέου Φαλήρου ο ελληνικός στόλος κατευθυνόμενος προς τους Ωρεούς.

6 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Ελασσόνα και κινείται προς τον Τίρναβο. Επιθετικές επιχειρήσεις και στο μέτωπο της Ηπείρου με την κατάληψη του Γριμπόβου.

8 Οκτωβρίου: Ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στο Μούδρο και απελευθερώνει τη Λήμνο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα το φυσικό λιμάνι του Μούδρου μετατρέπεται σε προκεχωρημένο πολεμικό ναύσταθμο του ελληνικού στόλου, ο οποίος μέχρι τότε ναυλοχούσε στους Ωρεούς της Εύβοιας.

Καταλαμβάνεται από τον ελληνικό στρατό η Δεσκάτη.

9 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός κατορθώνει να ανατρέψει τις τουρκικές δυνάμεις που κατείχαν τα στενά του Σαρανταπόρου, οι οποίες τη νύχτα της 9ης προς 10η Οκτωβρίου -υπό την κάλυψη του σκότους και της ραγδαίας βροχής-υποχώρησαν προς τα Σέρβια, αφού εγκατέλειψαν το σύνολο του πυροβολικού τους (22 πυροβόλα). Την ίδια τύχη είχαν και οι τουρκικές δυνάμεις στην περιοχή Λαζαράδες δυτικά του Σαρανταπόρου.

10 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός απωθεί τους Τούρκους στη μάχη των Στενών Πόρτας, καταλαμβάνει τα Σέρβια και κατευθύνεται προς την Κοζάνη.

12 Οκτωβρίου: Ελληνικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Κοζάνη και τα Γρεβενά.

13 Οκτωβρίου: Απελευθερώνεται από το απόσπασμα Ηπείρου η Φιλιππιάδα.

15 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κατερίνη.

16 Οκτωβρίου: Νικηφόρα μάχη του ελληνικού στρατού στην περιοχή Ναλμπαντκιοί βόρεια της Πτολεμαΐδας (σημερινός Περδίκας).

17 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τη Βέροια και τη Νάουσα.

18 Οκτωβρίου: Η Β΄ Μοίρα των θωρηκτών (μοίραρχος πλοίαρχος Πέτρος Γκίνης) απελευθερώνει τη Θάσο. Την ίδια μέρα η Α΄ Μοίρα θωρηκτών (μοίραρχος αντιπλοίαρχος Σ. 
Δούσμανης) απελευθερώνει την Ίμβρο, ενώ το «Κανάρης» και το τορπιλοβόλο «14» απελευθερώνουν τη νησίδα Άγιος Ευστράτιος.

18 Οκτωβρίου: Το τορπιλοβόλο «11» με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση τορπιλίζει μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης την παλαιά τουρκική θωρακοβαρίδα «FETH-IBULLEND».

Απελευθερώνονται από τον ελληνικό στρατό η Έδεσσα και το Αμύνταιο.

19 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στόλος απελευθερώνει τη Σαμοθράκη και καταλαμβάνει τη Νικόπολη στο μέτωπο της Ηπείρου.

Αρχίζει η μάχη των Γιαννιτσών, η οποία θα συνεχιστεί και την επομένη. Η νίκη του ελληνικού στρατού ανοίγει το δρόμο για απρόσκοπτη προέλαση του προς τη Θεσσαλονίκη.

21 Οκτωβρίου: Κατάληψη της Πρέβεζας από τον ελληνικό στρατό. Η 5η ελληνική μεραρχία που κατευθυνόταν προς τη Φλώρινα δέχεται αιφνιδιαστική επίθεση τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή Κιρλί Δερβέν και αναγκάζεται να υποχωρήσει προς τα υψώματα του Σόροβιτς (Αμύνταιο). 


Τα ξημερώματα της 24ης Οκτωβρίου δέχεται εκ του σύνεγγυς αιφνιδιαστική επίθεση -λόγω της κακής επιτήρησης και της σχεδόν ανυπαρξίας προφυλακών-και τελικά υποχωρεί εν αταξία προς την Κοζάνη.

22 Οκτωβρίου: Το αντιτορπιλικό «Ιέραξ» (κυβερνήτης του είναι ο Αντώνιος Βρατσάνος) αποβιβάζει ναυτικό άγημα και απελευθερώνει τα Ψαρά.

24 Οκτωβρίου: Ο μονάδες του ελληνικού στόλου καταλαμβάνουν το στρατηγικής σημασίας νησί Τένεδο.

26 Οκτωβρίου: Το ελληνικό στρατηγείο κάνει δεκτή την πρόταση του Χασάν Ταξίν πασά για παράδοση της πόλης της Θεσσαλονίκης και υπογράφεται το σχετικό πρωτόκολλο. Το ίδιο βράδυ οι ελληνικές προφυλακές εισέρχονται στην πόλη.

27 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια μέρα απελευθερώνεται η Ελευθερούπολη.

28 Οκτωβρίου: Το ελληνικό στρατηγείο απαγορεύει στην υπό το στρατηγό Θεοδώρωφ

βουλγαρική μεραρχία του Ρίλου να εισέλθει στη Θεσσαλονίκη. Επιτρέπει όμως για λόγους αβροφροσύνης την είσοδο δύο ταγμάτων, επικεφαλής των οποίων είναι οι Βούλγαροι πρίγκιπες Κύριλλος και Βόρις.

29 Οκτωβρίου: Ο βασιλιάς Γεώργιος εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη.

30 Οκτωβρίου: Ελληνικές μεραρχίες κινούνται από Θεσσαλονίκη προς Γιαννιτσά και Έδεσσα, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της Φλώρινας.

31 Οκτωβρίου: Απελευθέρωση του Μετσόβου (σύμφωνα με άλλους στις 27 Οκτωβρίου).

2  Νοεμβρίου: Ναυτικά αγήματα καταλαμβάνουν τη Χερσόνησο του Άθω.

3  Νοεμβρίου: Μάχη στο Κόμανο, βόρεια της Κοζάνης. Ελληνική νίκη.

4  Νοεμβρίου: Ναυτικό άγημα, το οποίο μεταφέρθηκε από το αντιτορπιλικό «Θύελλα», απελευθερώνει την Ικαρία. Την ίδια μέρα απελευθερώνεται οριστικά η επαναστατημένη Σιάτιστα.

7  Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Φλώρινα.

8  Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στόλος και ένα τάγμα πεζικού του ελληνικού στρατού απελευθερώνουν την πόλη της Μυτιλήνης.

9  Νοεμβρίου: Το τορπιλοβόλο «14» με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Π. Αργυρόπουλο διεισδύει στο λιμάνι του Αϊβαλιού και βυθίζει την τουρκική κανονιοφόρο «Τραπεζούς».

11  Νοεμβρίου: Απελευθέρωση της Καστοριάς.

Η Σάμος κηρύσσει την ένωσή της με την Ελλάδα, η οποία επιβεβαιώνεται στις 2 Μαρτίου του 1913 με την κατάληψη του νησιού από τον ελληνικό στρατό.

12 Νοεμβρίου: Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις που είχαν αποβιβαστεί την προηγούμενη μέρα στα περίχωρα της πόλης της Χίου, αφού αντιμετώπισαν με επιτυχία μια απρόσμενη τουρκική επίθεση, υψώνουν τελικά την ελληνική σημαία στην πρωτεύουσα του νησιού.

20 Νοεμβρίου: Η Ελλάδα αρνείται να υπογράψει την ανακωχή της Τσατάλτζας, γιατί δεν προβλέπεται η παράδοση των Ιωαννίνων ούτε αναγνωρίζεται το δικαίωμα της νηοψίας στα ελληνικά πολεμικά που δρουν στην Αδριατική Θάλασσα.

22 Νοεμβρίου: Η μοίρα του Ιονίου βομβαρδίζει τον Αυλώνα και καταλαμβάνει το νησί Σάσσωνα.

23 Νοεμβρίου: Απελευθέρωση του Συρράκου.

26 Νοεμβρίου: Έλληνες Γαριβαλδινοί Ερυθροχίτωνες υπό τον Αλέξανδρο Ρώμα κυριεύουν έπειτα από σκληρή μάχη το ύψωμα Δρίσκος των Ιωαννίνων. Δύο μέρες αργότερα αναγκάζονται να υποχωρήσουν εξαιτίας σφοδρότατης τουρκικής αντεπίθεσης. Στη διάρκεια της μάχης σκοτώνεται και ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης.

29 Νοεμβρίου: Μάχη της Μπίγλιστας και μάχη Πεστών. Το σύνταγμα Κρητών καταλαμβάνει τα Πεστά Ιωαννίνων και έρχεται σε επαφή με την κύρια γραμμή αντίστασης των Τούρκων στην Ήπειρο, την οχυρωμένη γραμμή Μπιζανίου.

1  Δεκεμβρίου: Κατάληψη των υψωμάτων της Αετορράχης κοντά στα Ιωάννινα. 3 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στόλος εξαναγκάζει τον τουρκικό να επιστρέψει στα Στενά μετά την παράτολμη καταδίωξή του από το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ». Η σύγκρουση των δύο στόλων, που είναι περισσότερο γνωστή ως ναυμαχία της Έλλης, επιβεβαιώνει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.

Αρχίζουν στο Λονδίνο οι εργασίες της διάσκεψης που θα οδηγήσει στην επικράτηση ειρήνης στα Βαλκάνια. Η αρνητική στάση της Τουρκίας θα οδηγήσει σε ναυάγιο τις συνομιλίες, οι οποίες θα διακοπούν στις 24 Δεκεμβρίου.

7 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κορυτσά.

9 Δεκεμβρίου: Αποτυχημένη τορπιλική επίθεση του υποβρυχίου «Δέλφιν» εναντίον του τουρκικού καταδρομικού «Μετζητιέ» στα ανοιχτά της Τενέδου.

1913   1 Ιανουαρίου: Παράτολμη ενέργεια του τουρκικού καταδρομικού «Χαμηδιέ» αιφνιδιάζει τα ελληνικά πλοία που περιπολούν. Καταφέρνει να τους ξεφύγει και δύο μέρες αργότερα βομβαρδίζει την Ερμούπολη της Σύρου και το επίτακτο «Μακεδονία» που βρισκόταν εκεί, το οποίο αυτοβυθίζεται για να αποφύγει την αιχμαλωσία.

5 Ιανουαρίου: Έπειτα από φοβερή καταδίωξη ο ελληνικός στόλος εξαναγκάζει τον τουρκικό να υποχωρήσει στα Στενά των Δαρδανελίων (ναυμαχία της Λήμνου).

11 Ιανουαρίου: Η τουρκική κυβέρνηση υπό τον Μαχμούτ Σεφκέτ ανατρέπεται με πραξικόπημα του Εμβέρ μπέη, ισχυρού άνδρα του κομιτάτου «Ένωση και Πρόοδος», με αποτέλεσμα να διακοπούν οι συνομιλίες της πρεσβευτικής συνδιάσκεψης του Λονδίνου.

24 Ιανουαρίου: Το αεροσκάφος «Ναυτίλος» τύπου Maurice Farman Hydroplane με πιλότο τον υπολοχαγό Μιχαήλ Μουτούση και παρατηρητή το σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραιτίνη εκτελεί με επιτυχία τολμηρή αναγνωριστική πτήση πάνω από τον τουρκικό ναύσταθμο του Ναγαρά στα Δαρδανέλια.

10 Φεβρουαρίου: Ο ολυμπιονίκης της Στοκχόλμης (1912) Κώστας Τσικλητήρας πεθαίνει από μηνιγγίτιδα στο πολεμικό μέτωπο. Ο θαυμάσιος αθλητής είχε αρνηθεί να εκμεταλλευτεί τις αθλητικές του επιτυχίες για να αποφύγει τη στράτευση.

19 Φεβρουαρίου: Αρχίζει η ελληνική γενική επίθεση για την κατάληψη των Ιωαννίνων.

20 Φεβρουαρίου: Ελληνικά τμήματα του 1ου Συντάγματος Ευζώνων (ταγματάρχης Βελισσαρίου) καταλαμβάνουν αιφνιδιαστικά τις νότιες παρυφές της πόλης των Ιωαννίνων αναγκάζοντας τον Εσσάτ πασά, ο οποίος νόμιζε ότι το μέτωπο είχε καταρρεύσει, να ζητήσει εσπευσμένα συνθηκολόγηση.

21 Φεβρουαρίου: Ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στα Ιωάννινα έπειτα από πολιορκία ενός και πλέον μήνα. Τα τουρκικά στρατεύματα παραδίδονται άνευ όρων.

23 Φεβρουαρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει το Λεσκοβίκι της Βόρειας Ηπείρου.

24 Φεβρουαρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Κόνιτσα και την Πάργα.

25 Φεβρουαρίου: Απελευθερώνονται οι Φιλιάτες.

2 Μαρτίου: Κατάληψη της Σάμου.

3 Μαρτίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει το Αργυρόκαστρο και το Δέλβινο.

Αεροσκάφος τύπου Bleriot XI-2 Genie με κυβερνήτη τον έφεδρο ανθυπολοχαγό του Μηχανικού Εμμανουήλ Αργυρόπουλο και παρατηρητή τον ιδιώτη Κωνσταντίνο Μάνο συντρίβεται από μηχανική βλάβη κοντά στο Λαγκαδά, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και τα δύο μέλη του πληρώματος. Είναι οι πρώτοι νεκροί της στρατιωτικής αεροπορίας στην Ελλάδα.

4 Μαρτίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τους Αγίους Σαράντα και την επομένη το Τεπελένι.

5 Μαρτίου: Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ από κάποιο ανισόρροπο άτομο (Σχινάς).

8 Μαρτίου: Ο διάδοχος Κωνσταντίνος ορκίζεται βασιλιάς με το όνομα Κωνσταντίνος Α΄.

31 Μαρτίου: Η Βουλγαρία συνάπτει ανακωχή με την Τουρκία.

22 Απριλίου: Υπογράφεται ελληνοσερβικό πρωτόκολλο, στο οποίο καταγράφονται με αδρές γραμμές τα ελληνοβουλγαρικά και σερβοβουλγαρικά σύνορα και προβλέπονται αμοιβαίες εγγυήσεις σε περίπτωση βουλγαρικής επίθεσης.

1 Μαΐου: Υπογράφεται ελληνοσερβική στρατιωτική σύμβαση.

6 Μαΐου: Σοβαρά επεισόδια ανάμεσα σε ελληνικές και βουλγαρικές μονάδες στον Αγγίστα ποταμό ΝΑ των Σερρών.

17 Μαΐου: Υπογράφεται στο Λονδίνο η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και την Τουρκία, με την οποία η τελευταία εκχωρεί στους Συμμάχους τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου (επί του Αιγαίου Πελάγους)-Μήδειας (επί του Ευξείνου Πόντου) και παραιτείται από κάθε κυριαρχικό δικαίωμα στην Κρήτη.

Εκκρεμεί το ζήτημα της κυριαρχίας των νησιών του βόρειου και του ανατολικού Αιγαίου.

19 Μαΐου: Υπογράφεται στη Θεσσαλονίκη ελληνοσερβική αμυντική συνθήκη.

16 Ιουνίου: Ο βουλγαρικός στρατός εξαπολύει ταυτόχρονα επίθεση εναντίον των σερβικών θέσεων στη Γευγελή και των ελληνικών στις Ελευθερές και το Τσάγεζι. Αρχίζει ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, ο οποίος θα οδηγήσει τελικά στη συντριβή της Βουλγαρίας και σε αναδιανομή των εδαφών της Μακεδονίας.

17 Ιουνίου: Εκκαθαρίζεται η πόλη της Θεσσαλονίκης από τα δύο βουλγαρικά τάγματα.

19-21 Ιουνίου: Ο ελληνικός στρατός συντρίβει τις βουλγαρικές δυνάμεις στη διπλή μάχη του Κιλκίς και του Λαχανά.

20 Ιουνίου: Καταλαμβάνονται από τον ελληνικό στρατό η Γευγελή και η Νιγρίτα.

21 Ιουνίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει το Κιλκίς, το Καλίνοβο (σημ.

Σουλτογιανναίικα) και το Λαχανά.

23 Ιουνίου: Κατάληψη της Δοϊράνης.

26 Ιουνίου: Κατάληψη της Στρωμνίτσας.

27 Ιουνίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Καβάλα εκδιώκοντας από την πόλη τα βουλγαρικά στρατεύματα. Την ίδια μέρα καταλαμβάνεται και το Σιδηρόκαστρο (Ντεμίρ Χισάρ).

28 Ιουνίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τις Σέρρες.

30 Ιουνίου: Καταγγέλλονται ωμότητες κατά την υποχώρηση των βουλγαρικών δυνάμεων εις βάρος του άμαχου πληθυσμού στην περιοχή του Δοξάτου.

1 Ιουλίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την πόλη της Δράμας, η οποία έχει εγκαταλειφθεί από τα βουλγαρικά στρατεύματα που υποχώρησαν.

3 Ιουλίου: Απελευθερώνεται ο Μελένικος. Την ίδια μέρα η Βουλγαρία ζητά ανακωχή.

6 Ιουλίου: Κατάληψη του Νευροκοπίου.

7 Ιουλίου: Κατάληψη του Πετσόβου.

9 Ιουλίου: Κατάληψη της Μαχόμιας στο δρόμο για την Τζουμαγιά.

10 Ιουλίου: Αρχίζει ο ελληνικός στρατός τη διάβαση των Στενών της Κρέσνας. Τα ελληνικά στρατεύματα εισέρχονται στο έδαφος της Παλαιάς Βουλγαρίας.

11 Ιουλίου: Η Ρουμανία, η οποία παρουσιάζεται ως ένοπλος επιδιαιτητής ανάμεσα στους αντιμαχόμενους, καλεί τις κυβερνήσεις των εμπολέμων να στείλουν αντιπροσώπους τους στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης του Βουκουρεστίου.

12 Ιουλίου: Σύγκρουση με ισχυρά βουλγαρικά στρατεύματα στην περιοχή του Σιμιτλή, τα οποία κάμπτονται έπειτα από πολύνεκρη μάχη.

Ναυτικά αγήματα του ελληνικού πολεμικού ναυτικού απελευθερώνουν το Ντεντέ Αγάτς. Λίγο αργότερα, με την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου τα στρατεύματα θα υποχωρήσουν για να επανέλθουν το 1920, οριστικά αυτή τη φορά.

13 Ιουλίου: Κατάληψη της Ξάνθης.

14 Ιουλίου: Ελληνικά στρατεύματα απελευθερώνουν για πρώτη φορά την Κομοτηνή. Λίγο αργότερα, με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου τα ελληνικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν για να επανέλθουν οριστικά το Μάιο του 1920.

17 Ιουλίου: Μάχη του Πρεντέλ Χάνι. Απελευθέρωση των Φερών.

18 Ιουλίου: Ανακατάληψη του Παντζάρεβο. Οι ελληνικές δυνάμεις φτάνουν προ της Τζουμαγιάς. Η πιθανή κατάληψή της ανοίγει το δρόμο για τη Σόφια. Στις 12 το μεσημέρι υπογράφεται ανακωχή και σταματούν οι εχθροπραξίες.

2 Αυγούστου: Ο Χρήστος Κάκκαλος ανεβαίνει στην υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, τον Μύτικα (2.917 μέτρα), μαζί με τους Ελβετούς Φ. Μπουασονά και Ν. Μπο Μποβί, και είναι ο πρώτος -γνωστός-Έλληνας που κατακτά τον Όλυμπο.

10 Αυγούστου: Υπογράφεται στο Βουκουρέστι η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα στη Ρουμανία, την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και τη Βουλγαρία. Καθορίζονται τα νέα σύνορα Ελλάδας και Βουλγαρίας με βάση τη γραμμή όρος Μπέλλες - εκβολές ποταμού Νέστου. Λίγες μέρες πριν, στις 3 Αυγούστου, είχαν καθοριστεί στο Βελιγράδι τα ελληνοσερβικά σύνορα (Πρωτόκολλο Βενιζέλου-Πάσιτς) με βάση τη γραμμή Πρέσπες-Δοϊράνη.

18 Αυγούστου: Ο ελληνικός στρατός εκκενώνει τη δυτική Θράκη σε εφαρμογή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.

1 Νοεμβρίου: Υπογράφεται στην Αθήνα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία η Σύμβαση των Αθηνών, με την οποία ρυθμίζονται κάποιες εκκρεμότητες της Συνθήκης του Λονδίνου και αποκαθίστανται οι διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες.

1 Δεκεμβρίου: Υψώνεται στο φρούριο των Χανίων Φιρκά η ελληνική σημαία. Η Ελλάδα εξήλθε των Βαλκανικών Πολέμων σχεδόν διπλάσια σε έκταση (από 63.212 τετρ. χλμ. έφτασε τα 120.308) και υπερδιπλάσια σε πληθυσμό (από 2.631.952 σε 4.718.221 κατοίκους).

4 Δεκεμβρίου: Υπογράφεται στη Φλωρεντία από τις Μεγάλες Δυνάμεις το ομώνυμο πρωτόκολλο, με το οποίο καθορίζονται τα σύνορα του νεοδημιουργηθέντος αλβανικού κράτους. Στους όρους του περιλαμβάνεται και η απόδοση της Β. Ηπείρου από την Ελλάδα. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες μετείχαν στη συνδιάσκεψη (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία, Γερμανία, Αυστροουγγαρία), θέτουν ως μοναδικό κριτήριο γι’ αυτή τους την απόφαση τη γλώσσα.


1914   30 Ιανουαρίου: Οι Τούρκοι αρχίζουν να εφαρμόζουν σχέδιο απέλασης των Ελλήνων που διαμένουν σε περιοχές της ανατολικής Θράκης και των δυτικών παραλίων της Μ. Ασίας.

31 Ιανουαρίου: Ρηματική διακοίνωση της Μ. Βρετανίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας αναγνωρίζει την ελληνική κατοχή και κυριότητα των νησιών του βόρειου και του ανατολικού Αιγαίου, εκτός από την Ίμβρο, την Τένεδο και το Καστελόριζο που επανέρχονται στην Τουρκία. Σε αντάλλαγμα η Ελλάδα πρέπει να εκκενώσει τα εδάφη που προβλέπει το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (Β. Ήπειρος).

17 Φεβρουαρίου: Ο ελληνικός στρατός εγκαταλείπει τη Βόρεια Ήπειρο έπειτα από απαίτηση των Μεγάλων Δυνάμεων. Σχηματίζεται η Προσωρινή Κυβέρνηση της Βόρειας Ηπείρου υπό τον Χρηστάκη Ζωγράφο, η οποία διακηρύσσει την αυτονομία της περιοχής.

13 Απριλίου: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος συμφωνεί με τον πρωθυπουργό Ε. Βενιζέλο να προχωρήσει η Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, ώστε να επιτευχθεί με ειρηνικό τρόπο η ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στις δύο χώρες. Η τουρκική εμμονή στο να επιστρέψει η Ελλάδα τη Χίο και τη Μυτιλήνη οδηγεί τις διαπραγματεύσεις σε ναυάγιο.

17 Μαΐου: Οι εκπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων και της επαναστατικής κυβέρνησης της αυτόνομης Βόρειας Ηπείρου υπογράφουν στην Κέρκυρα πρωτόκολλο, με το οποίο παραχωρείται ευρεία αυτονομία στους Έλληνες της Βόρειας Ηπείρου μέσα στα πλαίσια του αλβανικού κράτους.

29 Οκτωβρίου: Οι Έλληνες της Κύπρου χαιρετίζουν την προσάρτηση της νήσου από τη Μεγάλη Βρετανία ως το πρώτο βήμα για την ένωση με την Ελλάδα.

1915   11 Ιανουαρίου: Η βρετανική κυβέρνηση με διακοίνωσή της προς την Ελλάδα την καλεί να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ. Στη διακοίνωση αυτή γίνεται για πρώτη φορά λόγος για πιθανές μελλοντικές παραχωρήσεις στη Μικρά Ασία.

14 Ιανουαρίου: Ο Μεταξάς σε υπόμνημά του προς τον Βενιζέλο με τίτλο «Μικρά Ασία:

δυνατότητες διανομής» προβάλλει ισχυρές επιφυλάξεις σχετικά με ενδεχόμενη εκστρατεία στο μικρασιατικό έδαφος.

21 Φεβρουαρίου: Η απρόοπτη παραίτηση της κυβέρνησης Ε. Βενιζέλου μετά τη σύγκρουση του πρωθυπουργού με το βασιλιά Κωνσταντίνο για το θέμα της εξόδου ή όχι της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.

25 Φεβρουαρίου: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος μετά τη διαφωνία του με τον Βενιζέλο αναθέτει το σχηματισμό κυβέρνησης στον Δημήτριο Γούναρη, επιλέγοντάς τον με αυτό τον τρόπο ως αρχηγό της αντιβενιζελικής παράταξης.

31 Μαΐου: Στις εθνικές εκλογές που διεξήχθησαν το Κόμμα των Φιλελευθέρων κερδίζει τις 185 από τις 316 έδρες, αποτέλεσμα-δημοψήφισμα υπέρ της φιλοανταντικής πολιτικής του Βενιζέλου.

10 Αυγούστου: Ο νικητής των εκλογών Ε. Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση, η οποία θα παραμείνει στην εξουσία για ενάμιση περίπου μήνα (24 Σεπτεμβρίου του 1915).

10 Σεπτεμβρίου: Με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Κωνσταντίνου, η κυβέρνηση Βενιζέλου κηρύσσει γενική επιστράτευση.

22 Σεπτεμβρίου: Έπειτα από διαφωνία του με το βασιλιά Κωνσταντίνο για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα έναντι των δυνάμεων της Αντάντ, ο πρωθυπουργός Βενιζέλος παραιτείται (απαρχή του εθνικού διχασμού).

24 Σεπτεμβρίου: Βραχύβια κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη (παραίτηση στις 25 Οκτωβρίου του 1915). Η ανάθεση της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης σε εξωκοινοβουλευτική προσωπικότητα εκτός των δύο μεγάλων κομμάτων συνιστά σαφή παρέκκλιση από τη συνταγματική τάξη.

5 Οκτωβρίου: Απόβαση συμμαχικών στρατευμάτων (Άγγλοι, Γάλλοι και αργότερα Ιταλοί, Σέρβοι και Ρώσοι) στη Θεσσαλονίκη.

25 Οκτωβρίου: Κυβέρνηση Στέφανου Σκουλούδη (παραίτηση στις 9 Ιουνίου του 1916).

8 Νοεμβρίου: Ο Ε.Βενιζέλος κηρύσσει την αποχή του κόμματός του από τις εκλογές που θα διεξαχθούν τον προσεχή Δεκέμβριο θεωρώντας αντισυνταγματική τη διάλυση της Βουλής.

6 Δεκεμβρίου: Η αποχή των βενιζελικών κομμάτων από τις εκλογές που διεξήχθησαν έχει ως αποτέλεσμα η εθνοσυνέλευση που προέκυψε να διακρίνεται για το μονόπλευρο χαρακτήρα της.

17 Δεκεμβρίου: Οι Γάλλοι καταλαμβάνουν το Καστελόριζο στην προσπάθειά τους να πείσουν την κυβέρνηση των Αθηνών να πάρει μέρος στον πόλεμο στο πλευρό τους.

1916   21 Μαρτίου: Τα σερβικά στρατεύματα που υποχωρούν διεκπεραιώνονται στην Κέρκυρα για να αποφύγουν την αιχμαλωσία από τους Γερμανούς και τους Αυστριακούς.

13 Μαΐου: Οι Γερμανοβούλγαροι εισβάλλουν στην ανατολική Μακεδονία και καταλαμβάνουν το οχυρό Ρούπελ έπειτα από σύντομη σύρραξη με την ελληνική φρουρά. Η ενέργεια αυτή οδηγεί τις δυνάμεις της Αντάντ σε σκλήρυνση της στάσης τους απέναντι στην κυβέρνηση των Αθηνών.

25 Μαΐου: Οι συμμαχικές δυνάμεις κηρύττουν μερικό θαλάσσιο αποκλεισμό της χώρας απαιτώντας την αποστράτευση του κράτους των Αθηνών και την αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας.

9 Ιουνίου: Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη (παραίτηση στις 3 Σεπτεμβρίου του 1916).

16 Αυγούστου: Οι στρατιωτικές μονάδες της περιοχής της Θεσσαλονίκης παύουν να αναγνωρίζουν την κυβέρνηση των Αθηνών, συνιστούν την Επιτροπή Εθνικής Αμύνης και αποφασίζουν να πάρουν μέρος στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων της Αντάντ.

29 Αυγούστου: Το Δ΄ Σώμα Στρατού (διοικητής συνταγματάρχης Ι. Χατζόπουλος) παραδίδεται κοντά στο οχυρό Ρούπελ στους Γερμανούς. Στη συνέχεια μεταφέρεται σιδηροδρομικώς στο Γκαίρλιτς της Σιλεσίας, όπου θα παραμείνει αιχμάλωτο μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την ενέργεια αυτή η ανατολική Μακεδονία εγκαταλείπεται ανυπεράσπιστη στους Βουλγάρους.

3 Σεπτεμβρίου: Κυβέρνηση Νικολάου Καλογερόπουλου.

15 Σεπτεμβρίου: Ο Βενιζέλος και ο ναύαρχος Κουντουριώτης συγκροτούν προσωρινή κυβέρνηση στην Κρήτη, με κύριο σκοπό την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.

26 Σεπτεμβρίου: Ο Βενιζέλος σχηματίζει στη Θεσσαλονίκη με το στρατηγό Δαγκλή και το ναύαρχο Κουντουριώτη (Επαναστατική Τριανδρία) την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης, η οποία διακηρύσσει την επιθυμία της για έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.

27 Σεπτεμβρίου: Κυβέρνηση Σπυρίδωνος Λάμπρου (παραίτηση στις 21 Απριλίου του 1917).

10 Νοεμβρίου: Η Επαναστατική Κυβέρνηση της Εθνικής Αμύνης (Θεσσαλονίκη) κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, της Βουλγαρίας και των συμμάχων τους.

18 Νοεμβρίου: Αγγλογαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στον Πειραιά με σκοπό την κατάληψη των στρατηγικής σημασίας σημείων της Αθήνας και του Πειραιά. Στρατεύματα, πιοτά στο βασιλιά, επιτίθενται στους Αγγλογάλλους. Στη σύγκρουση που επακολούθησε, στην οποία πήραν μέρος και τα συμμαχικά πολεμικά πλοία που ναυλοχούσαν στο Φάληρο, υπήρξαν πολλά θύματα και από τις δύο πλευρές. Μετά την υποχώρηση των στρατευμάτων και επί δύο μέρες η Αθήνα παραδόθηκε στη βία και την τρομοκρατία που ξέσπασε κατά των βενιζελικών, με κύριους υπεύθυνους τους Επιστράτους (Νοεμβριανά).

12 Δεκεμβρίου: Το «ανάθεμα» του Ε. Βενιζέλου. Χιλιάδες αντιβενιζελικοί Αθηναίοι, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του αρχιεπισκόπου Αθηνών Θεόκλητου, συγκεντρώθηκαν στο Πεδίο του Άρεως για να ρίξουν «τον λίθο του αναθέματος» κατά του Ε. Βενιζέλου. Για την ενέργεια αυτή του Θεοκλήτου ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, τον Απρίλιο του 2000, ζήτησε δημόσια συγγνώμη.

1917   21 Απριλίου: Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη που θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 14 Ιουνίου του 1917.

30 Μαΐου: Μετά την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου και την αναχώρησή του από την Ελλάδα, στο θρόνο ανεβαίνει ο δευτερότοκος γιος του Αλέξανδρος.

14 Ιουνίου: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επανέρχεται στην εξουσία ως πρωθυπουργός (παραίτηση στις 4 Νοεμβρίου του 1920).

29 Ιουνίου: Ο Βενιζέλος με διάταγμα ακυρώνει ως αντισυνταγματικό το βασιλικό διάταγμα του Οκτωβρίου του 1915, με το οποίο ο βασιλιάς είχε διαλύσει τη βενιζελικής πλειοψηφίας Βουλή, και συγχρόνως καλεί εκείνη τη Βουλή σε δεύτερη τακτική σύνοδο για τις 12 Ιουλίου.

Η νεκραναστημένη αυτή Βουλή έμεινε στην ιστορία ως «Βουλή των Λαζάρων».

19 Αυγούστου: Μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Καίγεται στο σύνολό της η εβραϊκή συνοικία. Τραγικό αποτέλεσμα 74.000 άστεγοι.

1918   22 Ιανουαρίου: Στρατιωτική στάση στη Λαμία κατά της επιστράτευσης που έχει διατάξει η κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου καταστέλλεται με βίαιο τρόπο.

17 Μαΐου: Η μάχη του Σκρα-ντι-Λεγκέν λήγει νικηφόρα για τον ελληνικό στρατό, ο οποίος απωθεί τις βουλγαρικές δυνάμεις και ανοίγει το δρόμο στις συμμαχικές δυνάμεις για να καταλάβουν την κοιλάδα του Αξιού.

2 Σεπτεμβρίου: Οι ενωμένες συμμαχικές δυνάμεις Ελλήνων, Γάλλων και Σέρβων επιτίθενται στο Μακεδονικό Μέτωπο εναντίον των Γερμανοβουλγάρων, τους οποίους και νικούν. Δώδεκα μέρες αργότερα η Βουλγαρία συνθηκολογεί και λίγο αργότερα τον ίδιο δρόμο ακολουθούν και οι άλλες κεντρικές δυνάμεις.

16 Σεπτεμβρίου: Υπογράφεται στη Θεσσαλονίκη η ανακωχή ανάμεσα στις δυνάμεις της Αντάντ και τη Βουλγαρία. Τα βουλγαρικά στρατεύματα υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τα ελληνικά και σερβικά εδάφη που είχαν καταλάβει.

30 Σεπτεμβρίου: Επίσημη καταγγελία από την ελληνική πλευρά των ωμοτήτων που διέπραξαν οι Βούλγαροι στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

21 Οκτωβρίου: Το πρώτο εργατικό συνέδριο εκλέγει την πρώτη Εκτελεστική Επιτροπή της ΓΣΕΕ, που απαρτίζεται από τους Α. Μπεναρόγια, Ε. Ευαγγέλου, Ηλ. Δελαζάνο, Ε. Μαχαίρα.

30 Οκτωβρίου: Η Τουρκία υπογράφει στον Μούδρο της Λήμνου ανακωχή -ουσιαστικά παράδοση άνευ όρων- με τις δυνάμεις της Αντάντ. Τερματίζεται έτσι ο πόλεμος στην Ανατολή.

1 Νοεμβρίου: Μοίρα του ελληνικού στόλου με επικεφαλής το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» αγκυροβολεί στον Κεράτιο Κόλπο της Κωνσταντινούπολης.

4-70 Νοεμβρίου: Διεξάγεται το πρώτο ενοποιητικό συνέδριο των Ελλήνων σοσιαλιστών από το οποίο γεννήθηκε το ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος), που μερικά χρόνια αργότερα θα ονομαστεί ΚΚΕ.

30 Δεκεμβρίου: Ο Ε. Βενιζέλος διατυπώνει με το περίφημο υπόμνημά του προς τη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης τις ελληνικές διεκδικήσεις στη Μ. Ασία, τη Θράκη, τη Β. Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου και την Κύπρο.

1919   1 Ιανουαρίου: Αναχωρούν από την Ελλάδα ατμοπλοϊκώς για τη Μεσημβρινή Ρωσία μονάδες του Α΄ Σώματος Στρατού (2η και 13η μεραρχία) για να ενισχύσουν τις δυνάμεις των συμμάχων της Αντάντ και των Ρώσων εθνικιστών που μάχονται τους Ερυθρούς-Μπολσεβίκους. Διοικητής του εκστρατευτικού σώματος είναι ο υποστράτηγος Κ. Νίδερ.

Η εκστρατεία θα αποτύχει και περί τα τέλη Μαρτίου θα αρχίσει η απαγκίστρωση των ελληνικών δυνάμεων.

6 Ιανουαρίου: Το Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ελλάδος, αργότερα ΚΚΕ, κάνει την πρώτη του ανοιχτή συγκέντρωση στην Αθήνα.

2 Μαΐου: Η 1η μεραρχία του ελληνικού στρατού αποβιβάζεται στη Σμύρνη με εντολή του συμμαχικού συμβουλίου.

19 Μαΐου: Ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα και αμέσως σχεδιάζει και οργανώνει τους διωγμούς εναντίον των Ποντίων αλλά και την αντίσταση των Τούρκων εθνικιστών εναντίον των ξένων εισβολέων.

16 Ιουλίου: Σύμφωνο Τιτόνι (υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας) - Βενιζέλου. Το σύμφωνο αυτό προβλέπει την παραχώρηση των Δωδεκανήσων πλην της Ρόδου στην Ελλάδα. Επίσης, καθορίζει ότι η Ιταλία θα στηρίζει το ελληνικό αίτημα για τη Β. Ήπειρο, ενώ η Ελλάδα θα υποστηρίζει την ανάθεση στην Ιταλία «εντολής» για την Αλβανία.

3 Οκτωβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Ξάνθη.

27 Νοεμβρίου: Υπογράφεται η Συνθήκη του Νεϊγύ ανάμεσα στις δυνάμεις της Αντάντ και την ηττημένη Βουλγαρία. Η τελευταία εγκαταλείπει όλα τα ελληνικά εδάφη, τα οποία είχε καταλάβει στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ παραιτείται από κάθε κυριαρχικό δικαίωμα πάνω στη δυτική Θράκη. Η διοίκηση της δυτικής Θράκης μεταβιβάζεται στις συμμαχικές δυνάμεις.

1920  14 Μαΐου: Ελληνικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη.

9 Ιουλίου: Καταγγέλλεται μονομερώς από τον υπουργό των εξωτερικών της Ιταλίας Σφόρτσα το Σύμφωνο Τιτόνι-Βενιζέλου.

10 Ιουλίου: Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Αρκαδιούπολη της ανατολικής Θράκης.

12 Ιουλίου: Ελληνικά στρατεύματα απελευθερώνουν την Αδριανούπολη.

19 Ιουλίου: Ο ελληνικός στρατός ολοκληρώνει την κατάληψη της ανατολικής Θράκης εκτός από την περιοχή της Κωνσταντινούπολης και των περιχώρων της.

28 Ιουλίου: Υπογράφεται στις Σέβρες της Γαλλίας η ομώνυμη συνθήκη, σύμφωνα με την οποία παραχωρείται στην Ελλάδα μεγάλο μέρος της ανατολικής Θράκης και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος. Οι δυνάμεις της Αντάντ παραχωρούν στην Ελλάδα και την περιοχή της Σμύρνης με την ενδοχώρα της για χρονικό διάστημα πέντε ετών. Στο τέλος αυτού του διαστήματος θα διενεργηθεί δημοψήφισμα με το οποίο θα αποφασιστεί η τύχη της περιοχής. Την ίδια μέρα παραχωρείται στην Ελλάδα και η δυτική Θράκη.

30 Ιουλίου: Αποτυγχάνει απόπειρα δολοφονίας εναντίον του πρωθυπουργού Ε. Βενιζέλου από δύο από-τακτους αντιβενιζελικούς αξιωματικούς στο Παρίσι.

31 Ιουλίου: Δολοφονείται από φανατικούς βενιζελικούς στην αρχή της λεωφόρου Κηφισίας, κοντά στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το Χίλτον, ο Ίων Δραγούμης.

7 Σεπτεμβρίου: Ο Βενιζέλος καταθέτει στη Βουλή το κείμενο της Συνθήκης των Σεβρών και ανακηρύσσεται «άξιο της Πατρίδας τέκνο».

11 Σεπτεμβρίου: Η κυβέρνηση Βενιζέλου αίρει το στρατιωτικό νόμο, διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει εκλογές.

11 Οκτωβρίου: Θάνατος του βασιλιά Αλεξάνδρου μετά την επιμόλυνση που υπέστη το τραύμα του από δάγκωμα πιθήκου. Διάδοχός του ορίζεται ο μικρότερος αδερφός του Παύλος, ο οποίος αρνείται το αξίωμα. Αντιβασιλέας ορίζεται ο ναύαρχος Π. Κουντουριώτης.

17 Οκτωβρίου: Το υπό τον Δημήτριο Γούναρη Κόμμα των Εθνικοφρόνων μετονομάζεται σε Λαϊκό Κόμμα.

1 Νοεμβρίου: Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, αν και έρχεται πρώτο σε ψήφους (375.803 έναντι 368.678 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως), λόγω του ισχύοντος εκλογικού συστήματος (πλειοψηφικό ευρείας περιφέρειας) λαμβάνει 150 έδρες λιγότερες από την Ηνωμένη Αντιπολίτευσιν (260), η οποία και σχηματίζει κυβέρνηση.

4 Νοεμβρίου: Ο Δημήτριος Ράλλης σχηματίζει κυβέρνηση, η οποία θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 24 Ιανουαρίου του 1921.

6 Δεκεμβρίου: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος μετά από δημοψήφισμα επανέρχεται στην Ελλάδα έπειτα από τριετή αναγκαστική απουσία στο εξωτερικό.

15 Δεκεμβρίου: Οι σύμμαχοι ανακοινώνουν στην ελληνική κυβέρνηση ότι μετά την επάνοδο του Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο αποδεσμεύονται από τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην Ελλάδα.

24 Δεκεμβρίου: Το Γ΄ Σώμα Στρατού αρχίζει επιθετική ενέργεια με κατεύθυνση από την Προύσα προς το Δορύλαιο.

1921   24 Ιανουαρίου: Ο Νικόλαος Καλογερόπουλος ορκίζεται πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και σχηματίζει κυβέρνηση, η οποία παραμένει στην εξουσία μέχρι τις 26 Μαρτίου του 1921.

8 Φεβρουαρίου: Η Διασυμμαχική Συνδιάσκεψη στο Λονδίνο προτείνει ένα πλαίσιο συμβιβασμού της Ελλάδας με την κεμαλική Τουρκία. Η Ελλάδα απορρίπτει το προτεινόμενο σχέδιο.

12 Μαρτίου: Το Α΄ Σώμα Στρατού καταλαμβάνει έπειτα από επικό αγώνα τη στρατηγικής σημασίας οχυρή θέση Τουμλού Μπουνάρ της Μικράς Ασίας.

14 Μαρτίου: Το Α΄ Σώμα Στρατού συνεχίζοντας την προς ανατολάς προέλασή του καταλαμβάνει το Αφιόν Καραχισάρ.

26 Μαρτίου: Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη. Η κυβέρνηση Γούναρη θα προσπαθήσει να άρει χωρίς επιτυχία το πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό αδιέξοδο που συνοδεύει τις εξελίξεις στο μέτωπο της Μικράς Ασίας (παραίτηση στις 2 Μαρτίου του 1922).

9 Απριλίου: Ο Γεώργιος Παπανδρέου με άρθρο του στην εφημερίδα «Πατρίς» ζητά την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου υπέρ του διαδόχου Γεωργίου. Για αυτό το άρθρο του καταδικάστηκε σε 18μηνη φυλάκιση. Τελικά παρέμεινε στη φυλακή τέσσερις μήνες.

27 Ιουνίου: Αρχίζει η προέλαση του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα στη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

29 Ιουνίου: Αρχίζει η μεγάλη θερινή επίθεση της στρατιάς στη Μ. Ασία, με αντικειμενικό στόχο την κατάληψη του Εσκί Σεχίρ.

6 Ιουλίου: Ο ελληνικός στρατός έπειτα από σκληρή μάχη καταλαμβάνει το Δορύλαιο της Μικράς Ασίας (Εσκί Σεχίρ).

15 Ιουλίου: Υπό την προεδρία του βασιλιά Κωνσταντίνου συνέρχεται στην Κιουτάχεια της Μικράς Ασίας πολεμικό συμβούλιο με τη συμμετοχή της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας. Το συμβούλιο αποφασίζει την προέλαση του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα με αντικειμενικό σκοπό την πλήρη διάλυση του κεμαλικού στρατού.

1 Αυγούστου: Αρχίζει στο μικρασιατικό μέτωπο η προέλαση προς την Άγκυρα.

14 Αυγούστου: Αρχίζει γενική επίθεση του ελληνικού στρατού στην περιοχή ανατολικά του Σαγγάριου. Έπειτα από τριήμερη φονική μάχη στην οχυρή θέση Καλέ Γκρότο, τα κεμαλικά στρατεύματα εξαναγκάζονται σε υποχώρηση.

25 Αυγούστου: Ο ελληνικός στρατός λαμβάνει αμυντική διάταξη δυτικά του ποταμού Σαγγάριου.

4 Οκτωβρίου: Ανεξάρτητες πηγές αναφέρουν τουφεκισμούς Ελλήνων αιχμαλώτων, οι οποίοι κατάγονταν από τη Σμύρνη και τη Θράκη.

27 Οκτωβρίου: Αποκαλύπτεται από βρετανικές πηγές ότι η Γαλλία πριν από λίγες μέρες υπέγραψε μυστικό σύμφωνο με την Τουρκία, με σκοπό να διασώσει τη Γαλλική Συρία και να αυξήσει την επιρροή της στην κεμαλική Τουρκία.

1922   15 Ιανουαρίου: Η Γαλλία ενισχύει με ποικίλο πολεμικό υλικό την κεμαλική κυβέρνηση στην πολεμική προσπάθειά της εναντίον των Ελλήνων.

Φεβρουάριος: Διεξάγεται στη Λαμία η δίκη του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, ο οποίος διώκεται για τη δημοσίευση του «Δημοκρατικού Μανιφέστου».

6 Φεβρουαρίου: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της νέας εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα». 

Η εφημερίδα εκφράζει απόψεις καθαρά βενιζελικές, αφού οι περισσότεροι από τους συνιδρυτές της είναι προσωπικοί φίλοι του Ε. Βενιζέλου (Καραπάνος, Ρούσσος, Λαμπράκης).

2 Μαρτίου: Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη (παραίτηση στις 3 Μαίου του 1922).

13 Μαρτίου: Η κεμαλική κυβέρνηση της Αγκυρας δηλώνει ότι πρέπει πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για ανακωχή να πραγματοποιηθεί η εκκένωση της Μ. Ασίας και της ανατολικής Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα.

3 Μαΐου: Κυβέρνηση Νικολάου Στράτου (παραίτηση στις 9 Μαΐου του 1922).

9 Μαΐου: Κυβέρνηση Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη. Στη διάρκεια της θητείας της θα καταρρεύσει το μικρασιατικό μέτωπο (παραίτηση στις 28 Αυγούστου του 1922).

29 Ιουλίου: Η Γαλλία με ρηματική ανακοίνωσή της εκφράζει την πλήρη διαφωνία της σε ενδεχόμενη προσπάθεια της Ελλάδας να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη για λόγους αντιπερισπασμού.

13 Αυγούστου: Έπειτα από προπαρασκευή πυροβολικού, τα τουρκικά στρατεύματα εξαπολύουν ευρείας κλίμακας αντεπίθεση στο μέτωπο της Μ. Ασίας εναντίον των ελληνικών θέσεων. Η τουρκική επίθεση επικεντρώθηκε στο νότιο τομέα του μετώπου, δυτικά του Αφιόν Καραχισάρ. Η τουρκική αυτή ενέργεια οδήγησε ύστερα από λίγες μέρες σε γενική υποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων.
17 Αυγούστου 1922: Σε μία από τις φονικότερες μάχες της Μικρασιατικής Εκστρατείας, στο Αλή Βεράν, ελληνικές στρατιωτικές μονάδες υπό τον υποστράτηγο Ν. Τρικούπη παραδίδονται στις κεμαλικές δυνάμεις.
28 Αυγούστου: Κυβέρνηση Νικολάου Τριανταφυλλάκου (παραίτηση στις 16 Σεπτεμβρίου του 1922).

30 Αυγούστου: Χιλιάδες προσφύγων από τη Μ. Ασία αρχίζουν να συρρέουν στην Ελλάδα.

31 Αυγούστου: Η ελληνική και η αρμενική συνοικία της Σμύρνης καταστρέφονται από πυρκαγιά που σκόπιμα έβαλαν οι τουρκικές Αρχές της πόλης.
5 Σεπτεμβρίου 1922: Τα τελευταία τμήματα του ελληνικού στρατού εγκαταλείπουν τη Μικρά Ασία.
11 Σεπτεμβρίου: Επαναστατική κίνηση των στρατιωτικών δυνάμεων που εκκενώνουν τη Μικρά Ασία υπό την καθοδήγηση των αξιωματικών Σ. Γονατά, Ν. Πλαστήρα, Δ. Φωκά προβάλλει δύο βασικά αιτήματα: παραίτηση του βασιλιά υπέρ του διαδόχου και ανασυγκρότηση του στρατού στη Θράκη για να προστατευτούν τα ελληνικά συμφέροντα στην περιοχή.

16 Σεπτεμβρίου: Κυβέρνηση Αναστασίου Χαραλάμπη (παραίτηση στις 17 Σεπτεμβρίου του 1922). Παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου υπέρ του γιου του Γεωργίου.

17 Σεπτεμβρίου: Κυβέρνηση Σωτηρίου Κροκίδα (παραίτηση στις 14 Νοεμβρίου του 1922).
28 Σεπτεμβρίου 1922:  Υπογράφεται στα Μουδανιά ανακωχή ανάμεσα στους συμμάχους και την κεμαλική Τουρκία. Η ανακωχή, αν και αφορούσε άμεσα στα ελληνικά συμφέροντα στην ανατολική Θράκη, υπογράφτηκε χωρίς την παρουσία Έλληνα αντιπροσώπου. Λίγες μέρες αργότερα άρχισε η εκκένωση της ανατολικής Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα.

5 Οκτωβρίου: Δημοσιεύεται απόφαση της Επαναστατικής Κυβερνήσεως με την οποία δημιουργείται ανακριτική επιτροπή για να διακριβώσει τους υπεύθυνους της εθνικής τραγωδίας. Στις αρχές του επόμενου μήνα συγκαλείται έκτακτο επαναστατικό δικαστήριο για να τους δικάσει.

12 Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός εγκαταλείπει την ανατολική Θράκη.

14 Νοεμβρίου: Επαναστατική κυβέρνηση Στυλιανού Γονατά (παραίτηση στις 11 Ιανουαρίου του 1924).

15 Νοεμβρίου: Ο Νικόλαος Πλαστήρας υπογράφει τη διαταγή εκτέλεσης των Έξι.

«Την 11 και 30΄ π.μ. της σήμερον, εις τον παρά το Γουδί χώρον, εξετελέσθη εν πλήρει στρατιωτική τάξει η θανατική εκτέλεσις των Εξ καταδικασθέντων υπό του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου, υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής, ήτοι των απαρτισάντων το Συμβούλιον των Πέντε, πολιτικών Π. Πρωτοπαπαδάκη, Δ. Γούναρη, Ν.

Στράτου, Γ. Μπαλτατζή και Ν. Θεοτόκη και του αρχιστρατήγου της ήττης 
Γ.   Χατζηανέαστη...».   Απόσπασμα του κυβερνητικού ανακοινωθέντος, το οποίο αναφέρεται στην εκτέλεση των Έξι.

3 Δεκεμβρίου: Μαχητικά συλλαλητήρια σε πολλές κυπριακές πόλεις με κυρίαρχο αίτημα την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

12 Δεκεμβρίου: Ο υποστράτηγος Θ. Πάγκαλος αναλαμβάνει τη διοίκηση της στρατιάς του Έβρου και μαζί το δύσκολο έργο της αναδιοργάνωσής της.

1923   8 Ιανουαρίου: Πραγματοποιείται στην Πλατεία Ομονοίας μεγάλο πανπροσφυγικό συλλαλητήριο διαμαρτυρίας, στο οποίο μάλιστα απευθύνουν σύντομο χαιρετισμό και Τούρκοι αντικεμαλιστές.

30 Ιανουαρίου: Υπογράφεται στη Λοζάνη η σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Από την εφαρμογή της σύμβασης εξαιρούνται οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και οι μουσουλμάνοι της ελληνικής Θράκης.

16 Φεβρουαρίου: Παύει να ισχύει το Ιουλιανό Ημερολόγιο και τίθεται σε ισχύ το Γρηγοριανό.

Η 16η Φεβρουαρίου του 1923 με το παλαιό ημερολόγιο γίνεται με το νέο 1η Μαρτίου του 1923.

24 Ιουλίου: Υπογράφεται στη Λοζάνη της Ελβετίας η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα στην Τουρκία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Σερβία, την Ιαπωνία, με παρατηρητή τις ΗΠΑ. Ανάμεσα στα άλλα επισφραγίζεται de jure η ελληνική παρουσία στα νησιά του βόρειου και του ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Λήμνος, Ικαρία, Σάμος, Σαμοθράκη). Η Ελλάδα παραχωρεί στην Τουρκία τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, ενώ η Τουρκία αναγνωρίζει την ιταλική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα και την αγγλική στην Κύπρο.

30 Αυγούστου: Ιταλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Κέρκυρα, μετά το βομβαρδισμό της πόλης από ιταλικά πολεμικά πλοία. Από τον «πειρατικό» βομβαρδισμό χάνουν τη ζωή τους 20 Έλληνες πολίτες. Η ενέργεια αυτή γίνεται σε αντίποινα για τη δολοφονία του στρατηγού Τελίνι από Αλβανούς ληστές στην ελληνοαλβανική μεθόριο.

27 Σεπτεμβρίου: Τα ιταλικά στρατεύματα εκκενώνουν την Κέρκυρα και τους Παξούς. Η Ελλάδα αναγκάζεται να πληρώσει μεγάλη αποζημίωση.

28 Οκτωβρίου: Η αντεπανάσταση, που οργανώνεται από τους στρατιωτικούς Λεοναρδόπουλο, Γαργαλίδη και Ζήρα, αποτυγχάνει.

16 Δεκεμβρίου: Διεξάγονται εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης. Απέχουν τα αντιβενιζελικά κόμματα. Η συνέλευση που εκλέγεται είναι μονόπλευρη.

19 Δεκεμβρίου: Ο Γεώργιος Β΄, νόμιμος διάδοχος του πατέρα του, Κωνσταντίνου Α΄, αναγκάζεται να διαφύγει στο εξωτερικό.

1924   2 Ιανουαρίου: Ο αρχηγός της Επανάστασης του 1922 Νικόλαος Πλαστήρας παραδίδει την εξουσία στους πολιτικούς.

4 Ιανουαρίου: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιστρέφει στην Ελλάδα. Έπειτα από δύο ημέρες εκλέγεται πρόεδρος της Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης.

11 Ιανουαρίου: Ο Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση θέτοντας τέρμα στην πολιτική αβεβαιότητα. Η κυβέρνησή του θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου του 1924.

6 Φεβρουαρίου: Κυβέρνηση του Γεωργίου Καφαντάρη (παραίτηση στις 12 Μαρτίου του 1924).

12 Μαρτίου: Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου (παραίτηση στις 25 Ιουλίου του 1924).

15 Μαρτίου: Η γενική συνέλευση των μελών του ΠΑΟ επικυρώνει τη μετονομασία του συλλόγου από Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Αθλητικός Όμιλος σε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος.

17 Μαρτίου: Επώνυμα στελέχη του Λαϊκού Κόμματος εκλέγουν έπειτα από πρόταση του Χ.

Βοζίκη τον Παναγή Τσαλδάρη ως αρχηγό του κόμματος.

25 Μαρτίου: Η εθνοσυνέλευση κηρύσσει έκπτωτη τη δυναστεία των Γλίξμπουργκ.

Εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της αβασίλευτης δημοκρατίας.

13 Απριλίου: Σε σχετικό δημοψήφισμα ο λαός αποφαίνεται υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας με ποσοστό 70%.

24 Ιουλίου: Καταψηφίζεται στη Βουλή η κυβέρνηση του Α. Παπαναστασίου, η οποία και παραιτείται.

25 Ιουλίου: Κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη (παραίτηση στις 7 Οκτωβρίου του 1924).

7 Οκτωβρίου: Κυβέρνηση του Α. Μιχαλακόπουλου (παραίτηση στις 26 Ιουνίου του 1925).

Δεκέμβριος: Το ΣΕΚΕ μετονομάζεται σε ΚΚΕ.

19 Δεκεμβρίου: Καθιέρωση της οκτάωρης καθημερινής και της 48ωρης εβδομαδιαίας εργασίας. 

1925   8 Ιανουαρίου: Καταγγέλλονται διώξεις σε βάρος του ελληνικού στοιχείου σε περιοχές της νότιας Βουλγαρίας.

30 Ιανουαρίου: Η Τουρκία απελαύνει τον οικουμενικό πατριάρχη Κωνσταντίνο ΣΤ΄, γιατί δεν τον θεωρεί Τούρκο υπήκοο.

10 Μαρτίου: Ιδρύεται ο Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, περισσότερο γνωστός σήμερα ως Ολυμπιακός Πειραιώς.

26 Ιουνίου: Κυβέρνηση του Θ. Πάγκαλου. Ο στρατηγός εκδιώκει από την εξουσία τη νόμιμη κυβέρνηση Α. Μιχαλακοπούλου (από τη διάλυση της Βουλής στις 29 Σεπτεμβρίου του 1925 καθίσταται δικτατορική).

22 Οκτωβρίου: Η κυβέρνηση Πάγκαλου, αντιδρώντας στις βουλγαρικές προκλήσεις, διατάσσει την προέλαση του ελληνικού στρατού εντός του βουλγαρικού εδάφους.

Καταλαμβάνεται το Πετρίτσι. Μία εβδομάδα αργότερα, υπό την πίεση της Κοινωνίας των Εθνών, τα ελληνικά στρατεύματα εκκενώνουν την περιοχή.

30 Νοεμβρίου: Με προσωπική διαταγή του δικτάτορα στρατηγού Πάγκαλου απαγορεύεται οι γυναίκες να φορούν κοντά φουστάνια στις δημόσιες εμφανίσεις τους.

6 Δεκεμβρίου: Διατυπώνεται το αίτημα από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των δημοσίων υπαλλήλων για το 13ο μισθό εν όψει των εορτών των Χριστουγέννων.

1926   5 Ιανουαρίου: Ο Πάγκαλος αναλαμβάνει την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία.

15 Μαρτίου: Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ναύαρχος Κουντουριώτης παραιτείται, διαμαρτυρόμενος για τις αυθαιρεσίες του δικτάτορα Θ. Πάγκαλου.

18 Μαρτίου: Δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» το ιδρυτικό διάταγμα της Ακαδημίας Αθηνών. Η ίδρυσή της έγινε με πρωτοβουλία του καθηγητή αστρονομίας Δημήτριου Αιγινήτου.

30 Απριλίου: Καθίσταται υποχρεωτική η εκπαίδευση των παιδιών ηλικίας από 6 έως 14 ετών.

19 Ιουλίου: Δικτατορική κυβέρνηση Αθανάσιου Ευταξία (ανατρέπεται από στρατιωτικό κίνημα στις 22 Αυγούστου του 1926).

23 Αυγούστου: Ο στρατηγός Γ. Κονδύλης ανατρέπει το δικτάτορα Θ. Πάγκαλο και αποκαθιστά το ναύαρχο Π. Κουντουριώτη στο αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας.

26 Αυγούστου: Η προσωρινή κυβέρνηση του Γ. Κονδύλη προκηρύσσει εκλογές για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης.

4 Δεκεμβρίου: Μετά την κατάρρευση της Δικτατορίας του Πάγκαλου και τη διεξαγωγή των εκλογών της 7ης Νοεμβρίου του 1926 (με το σύστημα της απλής αναλογικής) σχηματίζεται οικουμενική κυβέρνηση με τη συμμετοχή των περισσότερων κομμάτων (οικουμενική).

Κυβέρνηση του Αλεξάνδρου Ζαΐμη (παραίτηση στις 17 Αυγούστου του 1927).

1927   20 Απριλίου: Ο Βενιζέλος επιστρέφει από το εξωτερικό και αποσύρεται στα Χανιά.

3 Ιουνίου: Η Βουλή ψηφίζει το νέο Σύνταγμα της χώρας, περισσότερο γνωστό ως Δημοκρατικό Σύνταγμα του 1927.

17 Αυγούστου: Νέα κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη (παραίτηση στις 8 Φεβρουαρίου του 1928).

30 Οκτωβρίου: Αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα κατά του προέδρου της Δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη.

7 Δεκεμβρίου: Η κυβέρνηση ανακοινώνει τη λήψη για πρώτη φορά στην Ελλάδα συστηματικών μέτρων εναντίον της δράσης των κομμουνιστών.

1928   7 Ιανουαρίου: Αρχίζουν τα έργα κατασκευής του υπόγειου σταθμού της Ομόνοιας και της σήραγγας προς την Πλατεία Αττικής.

8 Φεβρουαρίου: Η νέα κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη -πάντα με τη στήριξη των Φιλελευθέρων- θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 4 Ιουλίου του 1928.

22 Απριλίου: Στις 21.45΄ σφοδρότατος σεισμός ισοπεδώνει την Κόρινθο, το Λουτράκι και το Καλαμάκι Κορινθίας, αφήνοντας πίσω του εκτός από ερείπια και δεκάδες νεκρούς.

19 Αυγούστου: Σπουδαία νίκη του Βενιζέλου στις εκλογές που διεξάγονται. Με εκλογικό σύστημα το πλειοψηφικό στενής περιφέρειας οι Φιλελεύθεροι εκλέγουν 178 βουλευτές, σε σύνολο 250, αν και λαμβάνουν το 46,94% των ψήφων.

13 Σεπτεμβρίου: Ο πρωθυπουργός Ε. Βενιζέλος με επιστολή του στον Τούρκο ομόλογό του Ισμέτ Ινονού ζητά την επίλυση με ειρηνικό τρόπο του συνόλου των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Λίγες μέρες αργότερα ο Τούρκος πρωθυπουργός θα τον προσκαλέσει στην Κωνσταντινούπολη.

23 Δεκεμβρίου: Ίδρυση του Συμβουλίου Επικρατείας.

1929   7 Ιανουαρίου: Οι ομοσπονδίες των υπαλλήλων διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στη θέσπιση του «Ιδιώνυμου» από την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου.

2 Ιουνίου: Ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης εκλέγεται από τη Βουλή και τη Γερουσία πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας.

7 Ιουνίου: Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου (παραίτηση στις 16 Δεκεμβρίου του 1929).

25 Ιουλίου: Δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» ο Ν.4229/1929 «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», περισσότερο γνωστός ως «Ιδιώνυμον».

3 Σεπτεμβρίου: Από στοιχεία που δημοσιεύονται σε αθηναϊκές εφημερίδες είναι φανερό πως η διεθνής οικονομική ύφεση πλήττει σοβαρά και την ελληνική οικονομία.

26 Σεπτεμβρίου: Αρχίζει τη λειτουργία της η Αγροτική Τράπεζα, η οποία ιδρύθηκε έπειτα από απόφαση του Ελευθέριου Βενιζέλου.

26 Οκτωβρίου: Εγκαινιάζεται από τον Ε. Βενιζέλο το φράγμα του Μαραθώνα. Με τον περιορισμό των υδάτων δημιουργείται μια λίμνη από την οποία υδρεύονται η Αθήνα και ο Πειραιάς.

9 Δεκεμβρίου: Ο Παύλος Κουντουριώτης παραιτείται από το αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας.

14 Δεκεμβρίου: Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης εκλέγεται πρόεδρος της Δημοκρατίας.

16 Δεκεμβρίου: Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου (παραίτηση στις 26 Μαΐου του 1932).

1930 2 Ιανουαρίου: Ο Γεώργιος Παπανδρέου αναλαμβάνει το υπουργείο Παιδείας στην κυβέρνηση Βενιζέλου. Στη θέση αυτή θα παραμείνει μέχρι το Μάιο του 1932. Στο εντυπωσιακό έργο που επιτελεί περιλαμβάνεται και η ανέγερση 3.000 σχολικών αιθουσών σε όλη τη χώρα.

4 Ιανουαρίου: Η Αγροτική Τράπεζα, όπως έχει μετονομαστεί η Γεωργική Τράπεζα, αρχίζει τις συναλλαγές της με το κοινό.

5 Φεβρουαρίου: Οι γυναίκες αποκτούν δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές.

20 Ιουλίου: Εγκαίνια του υπόγειου σταθμού της Ομόνοιας από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο.

6 Οκτωβρίου: Αρχίζει σε αίθουσα της Βουλής η πρώτη διάσκεψη για τη Διαβαλκανική Συνεργασία.

30 Οκτωβρίου: Υπογράφεται στην Άγκυρα από τον πρωθυπουργό Ε. Βενιζέλο και τον Τούρκο πρόεδρο Μουσταφά Κεμάλ σύμφωνο φιλίας.

1931  3 Αυγούστου: Η κυβέρνηση Βενιζέλου, έπειτα από βίαια επεισόδια που έγιναν από αριστερούς διαδηλωτές στις Σέρρες, θέτει σε εφαρμογή το μέτρο της εκτόπισης των κομμουνιστών.

Οκτώβριος: Εξέγερση στην Κύπρο με κύριο αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.

3 Οκτωβρίου: Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού πασάς επισκέπτεται την Αθήνα ως επίσημος προσκεκλημένος της ελληνικής κυβέρνησης.

1932  8 Ιανουαρίου: Η οικονομική κρίση πλήττει την εργατική τάξη, κυρίως όμως τους αγρότες - ιδιαίτερα αυτούς των περιοχών της Θεσσαλίας.

26 Μαΐου: Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου (παραίτηση στις 5 Ιουνίου του 1932).

5 Ιουνίου: Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου (παραίτηση στις 4 Νοεμβρίου του 1932).

25 Σεπτεμβρίου: Στις εκλογές που διεξάγονται (με αναλογικό εκλογικό σύστημα) το Λαϊκό (Π.

Τσαλδάρης) και το Φιλελεύθερο Κόμμα (Ε. Βενιζέλος) λαμβάνουν σχεδόν το ίδιο ποσοστό ψήφων (33%) και εδρών. Ο Βενιζέλος παραμένει στην εξουσία μέχρι τις 4 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, οπότε και παραιτείται.

26 Σεπτεμβρίου: Σεισμός εντάσεως επτά βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ καταστρέφει την Ιερισσό της Χαλκιδικής, προκαλεί το θάνατο 161 ατόμων, καθώς και σοβαρές καταστροφές σε μονές του Αγίου Όρους.

2 Οκτωβρίου: Ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης αναγνωρίζει το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας.

4 Νοεμβρίου: Ορκίζεται η νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος Παναγή Τσαλδάρη (κυβέρνηση μειοψηφίας).

1933 16 Ιανουαρίου: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχηματίζει την τελευταία του κυβέρνηση, αφού στο μεταξύ έχει ανατρέψει την κυβέρνηση μειοψηφίας του Π. Τσαλδάρη. Προκηρύσσει εκλογές για τις 5 Μαρτίου, οι οποίες θα διεξαχθούν με το πλειοψηφικό σύστημα με στενή περιφέρεια.

5 Μαρτίου: Εκλογική νίκη των αντιβενιζελικών κομμάτων («Ηνωμένη Αντιπολίτευση»), τα οποία συνασπίστηκαν υπό την αρχηγία του Παναγή Τσαλδάρη. 


Λόγω του ισχύοντος εκλογικού νόμου (πλειοψηφικό με στενή περιφέρεια), τα κόμματα που πρόσκεινται στον Ελευθέριο Βενιζέλο («Εθνικός Συναγερμός»), αν και λαμβάνουν περισσότερες ψήφους από τον αντίπαλο συνδυασμό, εκλέγουν τελικά λιγότερους βουλευτές.

6 Μαρτίου: Απόπειρα του στρατηγού Νικόλαου Πλαστήρα για εγκαθίδρυση στρατιωτικής δικτατορίας μετά την εκλογική νίκη του Λαϊκού Κόμματος αποτυγχάνει. 


Ο Πλαστήρας καταφεύγει αρχικά στην Ιταλία και στη συνέχεια στη Γαλλία. Την ίδια μέρα σχηματίζεται κυβέρνηση υπό το στρατηγό Οθωναίο, η οποία έπειτα από τέσσερις μέρες θα μεταβιβάσει την εξουσία στους νικητές των εκλογών.

10 Μαρτίου: Μετά την αποτυχία του κινήματος του στρατηγού Πλαστήρα να εμποδίσει την άνοδο των αντιβενιζελικών κομμάτων στην εξουσία, ο Π. Τσαλδάρης σχηματίζει κυβέρνηση, που στηρίζεται σε ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία (παραίτηση στις 10 Οκτωβρίου του 1935).

14 Απριλίου: Η κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη αποφασίζει να αλλάξει τακτική απέναντι στους κομμουνιστές. Προχωρά σε αποφυλάκιση μικρού αριθμού κρατουμένων και υπόσχεται τη γρήγορη επίλυση των εργατικών προβλημάτων, ώστε να μη γίνεται πολιτική εκμετάλλευσή τους.

11 Μαΐου: Ο Ι. Μεταξάς και αρκετοί βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος προτείνουν τη δίωξη του Ε. Βενιζέλου ως ηθικού αυτουργού του κινήματος Πλαστήρα (6 Μαρτίου του 1933).

6 Ιουνίου: Απόπειρα δολοφονίας του Ε. Βενιζέλου στη λεωφόρο Κηφισίας. Αποκαλύπτεται ότι την απόπειρα είχε σχεδιάσει ο διοικητής της Γενικής Ασφάλειας της Αθήνας 

Ι. Πολυχρονόπουλος με το γνωστό ληστή Καραθανάση. 

Ο Βενιζέλος στην κατάθεσή του αναφέρει, ανάμεσα στα άλλα, και τα εξής: «Θεωρώ διά την απόπειραν υπεύθυνον την Κυβέρνησιν και κυρίως, τον Υπουργόν των Εσωτερικών, Ιω. Ράλλην».

1 Αυγούστου: Παρέχεται το δικαίωμα στις γυναίκες να εκλέγονται ως δημοτικοί και κοινοτικοί σύμβουλοι.

1934 9 Φεβρουαρίου: Σύναψη του Συμφώνου Βαλκανικής Συνεννόησης μεταξύ της Ελλάδας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας.

11 Φεβρουαρίου: Ο αντιβενιζελικός Κωνσταντίνος Κοτζιάς εκλέγεται δήμαρχος στην Αθήνα.

14 Σεπτεμβρίου: Ανακοινώνεται η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής μέχρι την Κηφισιά.

14 Οκτωβρίου: Εγκαθίστανται και αρχίζουν τη λειτουργία τους στο Μέγαρο του Αρσάκειου τα δικαστήρια.

1935 6 Ιανουαρίου: Καταγγέλλεται ως σκανδαλώδης η παραχώρηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας ραδιοφωνικού σταθμού στην αμερικανική εταιρεία Μαρκόνι. Την καταγγελία κάνουν βουλευτές του Κόμματος των Φιλελευθέρων.

23 Ιανουαρίου: Πετροπόλεμος ανάμεσα στους κατοίκους της Καλύμνου και των ιταλικών στρατευμάτων κατοχής.

24 Ιανουαρίου: Η τουρκική κυβέρνηση αποφασίζει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας από τέμενος σε μουσείο.

1 Μαρτίου: Απόπειρα βίαιης ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Παναγή Τσαλδάρη από στρατιωτικούς και πολιτικούς που ενεργούν κάτω από την καθοδήγηση ή τουλάχιστον την ανοχή του Ε. Βενιζέλου αποτυγχάνει. Ο Βενιζέλος καταφεύγει στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα και αυτοεξορίζεται στη Γαλλία.

24 Απριλίου: Εκτελούνται οι στρατιωτικοί Α. Παπούλας και Ε. Κοιμήσης, οι οποίοι συμμετείχαν στο αποτυχημένο πραξικόπημα της 1ης Μαρτίου του 1935. Ο κύκλος του αίματος που άνοιξε με την εκτέλεση των Έξι το 1922 φαίνεται να κλείνει.

9 Ιουνίου: Διεξάγονται εκλογές με αποχή όλων των βενιζελικών κομμάτων. Νικητής αναδεικνύεται ο κυβερνητικός συνασπισμός Τσαλδάρη-Κονδύλη. Λίγο αργότερα ο Κονδύλης ουσιαστικά θα ανατρέψει τον Τσαλδάρη και θα διεξάγει νόθο -ως προς τον αριθμό των ψήφων-δημοψήφισμα με σκοπό την παλινόρθωση της δυναστείας.

2 Αυγούστου: Ο Ε. Βενιζέλος απομακρύνεται οριστικά από την πολιτική σκηνή.

24 Αυγούστου: Θάνατος του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη.

10 Οκτωβρίου: Ο υπουργός των Στρατιωτικών Γ. Κονδύλης σε συνεργασία με τους αρχηγούς των επιτελείων στρατού Παπάγο, ναυτικού Οικονόμου και αεροπορίας Ρέππα ανατρέπει την κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη, η οποία εναντιώνεται στην πραξικοπηματική παλινόρθωση της δυναστείας.

3 Νοεμβρίου: Δημοψήφισμα για το πολιτειακό αποβαίνει υπέρ του θεσμού της μοναρχίας. Ο αριθμός των ψηφισάντων δείχνει ότι συνέβησαν σοβαρές εκλογικές παρατυπίες.

26 Νοεμβρίου: Ο Γεώργιος Β΄ επιστρέφει στην Ελλάδα.

30 Νοεμβρίου: Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Δεμερτζή (μέχρι το θάνατό του στις 13 Απριλίου του 1936).

18 Δεκεμβρίου: Διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής.

1936 26 Ιανουαρίου: Οι εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν άψογα με το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, δεν ανέδειξαν κανένα κόμμα νικητή. 


Ρυθμιστής της κατάστασης καθίσταται το ΚΚΕ. 

Οι Φιλελεύθεροι καταλαμβάνουν 126 έδρες, ο Δημοκρατικός Συνασπισμός του Γεώργιου Παπανδρέου 7, το Αγροτικό Κόμμα 5, 
οι Λαϊκοί μαζί με άλλα αντιβενιζελικά κόμματα 143 και το ΚΚΕ 15. 

Η Αριστερά γίνεται ρυθμιστής της πολιτικής κατάστασης.

31 Ιανουαρίου: Θάνατος του στρατηγού Κονδύλη.

19 Φεβρουαρίου: Υπογράφεται από τον αρχηγό των Φιλελευθέρων Θ. Σοφούλη και τον ηγέτη της κοινοβουλευτικής ομάδας του Παλλαϊκού Μετώπου Στ. Σκλάβαινα μυστικό σύμφωνο, με το οποίο το Παλλαϊκό Μέτωπο δεσμεύεται να υποστηρίξει τον Σοφούλη κατά την εκλογή προέδρου της Βουλής, ενώ οι Φιλελεύθεροι με τη σειρά τους να καταργήσουν το «Ιδιώνυμο», την υπηρεσία κρατικής ασφαλείας, και να αμνηστεύσουν ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ. 


Όταν λίγο αργότερα το σύμφωνο δημοσιοποιείται, μάλλον από το ίδιο το ΚΚΕ, αφού η ηγεσία του θεωρεί ότι υπαναχώρησε ο Σοφούλης, προκαλείται θύελλα αντιδράσεων από όλα τα αστικά κόμματα. Ο Σκλάβαινας σε δηλώσεις του αφήνει να εννοηθεί ότι κάτι ανάλογο συζητούσε και με το Λαϊκό Κόμμα.

18 Μαρτίου: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πεθαίνει στο Παρίσι, στο οποίο έχει εγκατασταθεί μετά την αποτυχία του κινήματος της 1ης Μαρτίου του 1935.

13 Απριλίου: Πεθαίνει ο πρωθυπουργός Κ. Δεμερτζής και στη θέση του ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ τοποθετεί τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό των Στρατιωτικών Ιωάννη Μεταξά, παρά την αντίθεση των αρχηγών των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση.

9 Μαΐου: Ο στρατός και η χωροφυλακή διαλύουν βίαια συγκέντρωση απεργών καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη. Δώδεκα νεκροί και δεκάδες τραυματίες είναι ο τραγικός απολογισμός των φονικών συγκρούσεων.

17 Μαΐου: Πεθαίνει ο Παναγής Τσαλδάρης, αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος, πολιτικός που διακρινόταν για τη βαθιά προσήλωσή του στους θεσμούς.

4 Αυγούστου: Ο Ιωάννης Μεταξάς με τη συναίνεση του βασιλιά Γεώργιου Β΄ διαλύει τη Γ΄ Αναθεωρητική Βουλή και κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στη χώρα εγκαθιδρύοντας προσωπική δικτατορία.

17 Νοεμβρίου: Θάνατος του πολιτικού Αλέξανδρου Παπαναστασίου.

26 Δεκεμβρίου: Δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» ο Αναγκαστικός Νόμος 375, «Περί Κατασκοπίας», ο οποίος έρχεται να συμπληρώσει τον Ν.4229 του 1929, πιο γνωστό ως «ο νόμος για το ιδιώνυμο».

1937   16 Δεκεμβρίου: Οι πολιτικοί αρχηγοί με υπόμνημα τους προς το βασιλιά Γεώργιο Β΄ ζητούν επαναφορά της πολιτικής νομιμότητας.

Η κυβέρνηση με τον Αναγκαστικό Νόμο 677 ρυθμίζει τα αγροτικά χρέη.

Ίδρυση του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ).

1938   10 Φεβρουαρίου: Συλλαμβάνεται και εξορίζεται στην Πάρο, παρ’ όλο που είναι ασθενής, ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος.

25 Μαρτίου: Γίνονται τα επίσημα εγκαίνια του πρώτου ελληνικού ραδιοφωνικού σταθμού στα μεσαία κύματα. Το στούντιο βρίσκεται στο Ζάππειο και ο πομπός είναι ισχύος 15 κιλοβάτ. Η κεραία τοποθετείται από τη γερμανική εταιρεία Τελεφούνκεν στα Νέα Λιόσια.

27 Μαρτίου: Πεθαίνει στην Αθήνα ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος (γεν. στην Πάτρα το 1875), ο οποίος είχε χρηματίσει πρωθυπουργός για 9 μήνες το διάστημα 1924-1925.

28 Ιουλίου: Εξέγερση στα Χανιά εναντίον του καθεστώτος του Μεταξά καταρρέει την επόμενη μέρα.

4 Οκτωβρίου: Ιδρύεται στην Αστυνομία Πόλεων ειδική υπηρεσία για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας.

30 Νοεμβρίου: Ανακοινώνεται ότι το ΙΚΑ θα παρέχει πλήρη ιατρική περίθαλψη στους ασφαλισμένους του.

1939   7 Απριλίου: Ιταλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αλβανία, η οποία γίνεται ιταλικό προτεκτοράτο. Η αλβανική βασιλική οικογένεια του Αχμέτ Ζώγου εγκαταλείπει τη χώρα.

22 Αυγούστου: Εκρήγνυται το ηφαίστειο της Θήρας.

24 Σεπτεμβρίου: Η φράση «Εδώ Λονδίνο! Ακούτε την ελληνική εκπομπή του BBC» ακούγεται για πρώτη φορά στα βραχέα.

24 Οκτωβρίου: Ανακοινώνεται επίσημα ότι ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 7.107.472 κατοίκους. Ίδρυση της Εργατικής Εστίας.

1940   12 Ιανουαρίου: Το καθεστώς Μεταξά θεωρεί τη δήλωση μετάνοιας αρκετή για την αποφυλάκιση των κομμουνιστών.

26 Ιανουαρίου: Υπογράφεται στην Αθήνα σημαντική εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία, εμμέσως πλην σαφώς, προκαθορίζει και τη στάση της Ελλάδας απέναντι σε μελλοντική επίθεση της Ιταλίας ή της Γερμανίας.

12 Ιουλίου: Επίθεση με βόμβες από ιταλικά αεροσκάφη εναντίον βοηθητικού πλοίου του ελληνικού στόλου.

15 Αυγούστου: Βυθίζεται έξω από το λιμάνι της Τήνου το ελαφρύ καταδρομικό «ΕΛΛΗ» έπειτα από επίθεση με τορπίλες που δέχτηκε από το ιταλικό υποβρύχιο «DELFINO».

28 Οκτωβρίου: Κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Τα ελληνικά τμήματα προκαλύψεως στην ελληνοαλβανική μεθόριο δέχονται επίθεση από τις ιταλικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Αλβανία. Είχε προηγηθεί απόρριψη του ιταλικού τελεσιγράφου από τον πρωθυπουργό Ι. Μεταξά.

1 Νοεμβρίου: Ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος, από τα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα, πέφτει ηρωικά μαχόμενος στην περιοχή Τσούκα της Πίνδου. Είναι ο πρώτος νεκρός Έλληνας αξιωματικός κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Ένα μήνα αργότερα (5 Δεκεμβρίου του 1940), στην περιοχή της Πρεμετής, σκοτώνεται στο πεδίο της μάχης ο αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής. Είναι ο πρώτος ανώτερος αξιωματικός που έπεσε στο πεδίο της μάχης στον πόλεμο του 1940-1941.

2 Νοεμβρίου: Αεροσκάφος τύπου PZL της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας με πιλότο τον ανθυποσμηναγό Μαρίνο Μητραλέξη καταρρίπτει βομβαρδιστικό αεροσκάφος της Reggia

Aeronautica τύπου CANT 1007BIS, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Η κατάρριψη γίνεται με εμβολισμό της πτέρυγας του εχθρικού αεροσκάφους.

13 Νοεμβρίου: Η ιταλική μεραρχία αλπινιστών Τζούλια, η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Μέτσοβο, υποχωρεί, εγκαταλείποντας το ελληνικό έδαφος.

22 Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κορυτσά.

24 Νοεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Μοσχόπολη της Βορείου Ηπείρου.

6 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τους Αγίους Σαράντα.

8 Δεκεμβρίου: Ο ελληνικός στρατός απωθεί βορειότερα τις ιταλικές δυνάμεις και εισέρχεται στο Αργυρόκαστρο.

22 Δεκεμβρίου: Η 3η Μεραρχία του ελληνικού στρατού απελευθερώνει τη Χιμάρα.

Το υποβρύχιο «Παπανικολής» με κυβερνήτη τον Μίλτωνα Ιατρίδη βυθίζει έξω από τον Αυλώνα το ιταλικό πετρελαιοφόρο «Αντουανέτα».

24 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Παπανικολής» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Β.Ν Μίλτωνα Ιατρίδη βυθίζει με τορπίλες στα στενά του Οτράντο το ιταλικό οπλιταγωγό «Φιρέντσε».

29 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Πρωτεύς» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Β.Ν Ν.

Χατζηκωνσταντή βυθίζει έξω από το νησί Σάσωνα το μεγάλο ιταλικό οπλιταγωγό «Σαρδηνία». Εν συνεχεία όμως βυθίζεται με εμβολισμό από ιταλική τορπιλάκατο.

31 Δεκεμβρίου: Το υποβρύχιο «Κατσώνης» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Α. Σπανίδη βυθίζει κοντά στις γιουγκοσλαβικές ακτές το ιταλικό πετρελαιοφόρο «Κουίντο».

1941  10 Ιανουαρίου: Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κλεισούρα, σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο, φτάνοντας στο αλβανικό έδαφος στον κεντρικό τομέα του μετώπου (περιοχή Τρεμπεσίνας). Το μέτωπο σταθεροποιείται στη γραμμή Χιμάρα (δυτικά) - Κλεισούρα (κέντρο) - Πόγραδετς (ανατολικά).

19-20 Ιανουαρίου: Συνάντηση κορυφής των δυνάμεων του Άξονα στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Ο Χίτλερ ανακοινώνει στον Μουσολίνι την πρόθεσή του να άρει το βαλκανικό αδιέξοδο. Οι προθέσεις του Γερμανού δικτάτορα ωθούν τον Μουσολίνι στην ανάληψη επιθετικής δράσης εναντίον των Ελλήνων.

23 Ιανουαρίου: Έπειτα από επικό αγώνα τα ελληνικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τα στρατηγικής σημασίας υψώματα 717 και 731 της Τρεμπεσίνας.

29 Ιανουαρίου: Θάνατος του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά. Ο Αλέξανδρος Κορυζής ορκίζεται πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και παραμένει στην εξουσία μέχρι την ημέρα της αυτοκτονίας του, λίγο πριν μπουν στην Αθήνα τα γερμανικά στρατεύματα (20 Απριλίου του 1941).

30 Ιανουαρίου: Ο πρόεδρος της κυβέρνησης Αλέξανδρος Κορυζής υπογράφει τον εισαγωγικό νόμο του νέου αστικού κώδικα που εκπόνησε επιτροπή νομομαθών υπό τον καθηγητή Γεώργιο Μπαλλή. Ο νέος αστικός κώδικας δεν θα ισχύσει λόγω της κατάληψης της χώρας από τα γερμανικά στρατεύματα.

Φεβρουάριος (αρχές): Μεταφέρονται με κάθε μυστικότητα στο υποκατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος στο Ηράκλειο της Κρήτης τα αποθέματα σε χρυσό της τράπεζας, τα οποία ανέρχονται σε 610.796,491 ουγγιές.

8 Μαρτίου: Ο Γεώργιος Βλάχος δημοσιεύει στην εφημερίδα «Καθημερινή» ανοιχτή επιστολή προς τον Αδόλφο Χίτλερ.

9 Μαρτίου: Αρχίζει στο βορειοηπειρωτικό μέτωπο η Εαρινή Επίθεση των Ιταλών, υπό την καθοδήγηση του Μπενίτο Μουσολίνι.

14 Μαρτίου: Πέντε σχεδόν ημέρες μετά την εξαπόλυση της Εαρινής Επίθεσης ο ιταλικός στρατός αριθμεί τουλάχιστον 14.000 νεκρούς και τραυματίες.

16 Μαρτίου: Μετά την αποτυχία της Εαρινής Επίθεσης οι ιταλικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Αλβανία ανασυντάσσονται στις θέσεις από τις οποίες εξόρμησαν.

17 Μαρτίου: Φτάνουν στην Ελλάδα και προωθούνται στην περιοχή του ποταμού Αλιάκμονα, βόρεια του Ολύμπου, οι πρώτοι Βρετανοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες, για να ενισχύσουν την άμυνα της χώρας στη σχεδόν βέβαιη επίθεση των Γερμανών.

21 Μαρτίου: Ο Μουσολίνι, πεπεισμένος για την πλήρη αποτυχία της Εαρινής Επίθεσης, φεύγει από την Αλβανία.

26 Μαρτίου: Φιλοβρετανικό πραξικόπημα στη Γιουγκοσλαβία επιταχύνει τη γερμανική ανάμειξη στη βαλκανική σύγκρουση.

6 Απριλίου: Ο πρωθυπουργός Αλ. Κορυζής απορρίπτει τις γερμανικές αιτιάσεις για την παρουσία βρετανικών δυνάμεων στη χώρα. Αρχίζει η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Λίγες μέρες αργότερα ο πρωθυπουργός αυτοκτονεί (19 Απριλίου) και τον διαδέχεται ο Εμμ. Τσουδερός.

9 Απριλίου: Έπειτα από ραγδαία προέλαση εντός του γιουγκοσλαβικού εδάφους οι γερμανικές μηχανοκίνητες μονάδες, ακολουθώντας τον ρου του ποταμού Αξιού, καταλαμβάνουν την πόλη της Θεσσαλονίκης, υπερφαλαγγίζοντας τις ελληνικές δυνάμεις που υπερασπίζουν τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά. Την ίδια μέρα, στις 2 το μεσημέρι, συνθηκολογεί στη Θεσσαλονίκη το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (διοικητής αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μπακόπουλος).

Αυτοκτονεί στα Ύφαλα της Ανατολικής Θράκης ο υποστράτηγος Ιωάννης Ζήσης, διοικητής της Ταξιαρχίας Έβρου, η οποία για να αποφύγει την αιχμαλωσία από τους Γερμανούς κατέφυγε στην Τουρκία, όπου και αφοπλίστηκε (7 Απριλίου).

15 Απριλίου: Αρχίζει η σύμπτυξη του ελληνικού στρατού στην Αλβανία με στόχο την ευθυγράμμιση του μετώπου. Η Βόρεια Ήπειρος, η οποία έχει για τρίτη φορά από τις αρχές του 20ού αιώνα απελευθερωθεί από ελληνικά στρατεύματα (1912, 1915, 1940), εγκαταλείπεται οριστικά.

17 Απριλίου: Οι κάτοικοι της Θάσου συγκρούονται με τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής, οι οποίες προσπαθούν να απομακρύνουν από το νησί το σύνολο των αποθηκευμένων τροφίμων.

Αυτή η αντίδραση των κατοίκων αποτρέπει τη μεταφορά. Είναι η πρώτη απόλυτα αυθόρμητη πράξη αντίστασης κατά των κατακτητών του ελληνικού λαού.

20 Απριλίου: Στο Βοτονόσι της περιοχής Μετσόβου υπογράφεται το πρωτόκολλο συνθηκολόγησης του ελληνικού στρατού ανάμεσα στον υποστράτηγο Τσολάκογλου, διοικητή του ΤΣΔΜ (Τομέας Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας) και το Γερμανό ταξίαρχο Ντίτριχ. Ο Εμμ. Τσουδερός, πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, γίνεται πρωθυπουργός. Την προηγούμενη ημέρα είχε αυτοκτονήσει ο πρωθυπουργός Κορυζής.

21 Απριλίου: Τα βουλγαρικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη έπειτα από έγκριση των Γερμανών.

24 Απριλίου: Μετά τη ραγδαία γερμανική προέλαση στο εσωτερικό της χώρας, το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα εκκενώνει την ηπειρωτική Ελλάδα και κατευθύνεται στην Κρήτη. Ο βασιλιάς και η κυβέρνηση αναχωρούν με το θωρηκτό «Αβέρωφ», στην αρχή για την Κρήτη και στη συνέχεια για τη Μέση Ανατολή.

30 Απριλίου: Ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου αυτοανακηρύσσεται με την υποστήριξη των Γερμανών πρωθυπουργός. Ορκίζεται η πρώτη κατοχική κυβέρνηση (παραίτηση στις 2 Δεκεμβρίου του 1942).

20 Μαΐου: Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η γερμανική επίθεση εναντίον της Κρήτης, η οποία θα οδηγήσει στην πλήρη κατάληψη του νησιού από τους εισβολείς στις 30 Μαΐου (Μάχη της Κρήτης).

30 Μαΐου: Τη νύχτα ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας κατεβάζουν από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών τη ναζιστική σημαία, προκαλώντας ενθουσιασμό στους κατοίκους της κατεχόμενης πόλης.

2 Ιουνίου: Νέα κυβέρνηση Εμμ. Τσουδερού, έδρα της οποίας μέχρι τις 29 Ιουνίου είναι το θωρηκτό «Αβέρωφ», που ναυλοχεί στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

10 Ιουνίου: Η Ελλάδα, έπειτα από απόφαση της Ανώτερης Γερμανικής Διοίκησης, χωρίζεται σε ζώνες κατοχής, τη γερμανική, την ιταλική και τη βουλγαρική.

8 Ιουλίου: Ενθρόνιση του πρώην μητροπολίτη Κορινθίας Δαμασκηνού στον αρχιεπισκοπικό θρόνο των Αθηνών. Πριν από λίγες μέρες είχε απομακρυνθεί από τα καθήκοντά του, έπειτα από απαίτηση των γερμανικών αρχών Κατοχής, ο αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, πρώην μητροπολίτης Τραπεζούντας, γιατί είχε αρνηθεί να ορκίσει τη δωσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου.

28 Ιουλίου: Στη ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίου του Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα προς την κυβέρνηση των Αθηνών αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα παρακάτω: «Η Τράπεζα της Ελλάδος δέον όπως ρυθμίζει κατά τοιούτον τρόπον την επάρκειαν του χαρτονομίσματος εις δραχμάς, ώστε να εξασφαλίζει μηνιαίως διά τας ανάγκας του γερμανικού στρατού ποσόν μέχρις 25 εκατομμυρίων μάρκων».

Στην πραγματικότητα, τα λεγόμενα «έξοδα κατοχής» ήταν πολύ περισσότερα από τα 25.000.000 μάρκα μηνιαίως (βλέπε 14 Μαρτίου του 1942).

9 Σεπτεμβρίου: Ιδρύεται στην Αθήνα ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) με αρχηγό τον απότακτο του κινήματος του 1935 Ναπολέοντα Ζέρβα. Ο ΕΔΕΣ συγκρότησε αντιστασιακές ομάδες κυρίως στην Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία.

27 Σεπτεμβρίου: Ιδρύεται έπειτα από συμφωνία των αντιπροσώπων του ΚΚΕ (Λευτέρης Αποστόλου), του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος (Χρήστος Χωμενίδης), της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (Ηλίας Τσιριμώκος) και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας (Απόστολος Βογιατζής) το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).

28 Σεπτεμβρίου: Τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής προβαίνουν σε εκτελέσεις Ελλήνων στο Δοξάτο της Δράμας και λίγες μέρες αργότερα στη Νιγρίτα και στο Κιλκίς. Αυτές οι διώξεις του ελληνικού στοιχείου αποκλήθηκαν «Βουλγαρικοί Εσπερινοί».

29 Σεπτεμβρίου: Σφαγές χιλιάδων Ελλήνων από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής στην περιοχή του Δοξάτου Δράμας.

24 Οκτωβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν 165 άντρες του χωριού Μεσοβούνι κοντά στην Πτολεμαΐδα.

2 Δεκεμβρίου: Η πείνα σε συνδυασμό με τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες προκαλεί χιλιάδες θύματα ανάμεσα στον αστικό κυρίως πληθυσμό της χώρας. Μέχρι τα μέσα του 1942 οι νεκροί θα φτάσουν τις 200.000.

1942   16 Φεβρουαρίου: Ιδρύεται ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ).

23 Φεβρουαρίου: Η ελληνική κυβέρνηση αποστέλλει σε διακόσια σημαίνοντα πρόσωπα των εκκλησιών, του Τύπου και της πολιτικής των συμμαχικών χωρών υπόμνημα, στο οποίο περιγράφει το λιμό που μαστίζει τον ελληνικό λαό και κάνει έκκληση για αποφασιστική βοήθεια.

14 Μαρτίου: Υπογράφεται από εκπροσώπους της ελληνικής -κατοχικής-, της ιταλικής και της γερμανικής κυβέρνησης η Συμφωνία της Ρώμης, η οποία προβλέπει τη μορφή του «δανείου» για τα επιπλέον των εξόδων κατοχής ποσά που θα λάμβαναν οι αρχές Κατοχής από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η συμφωνία, η οποία γνωστοποιήθηκε επισήμως στην ελληνική κυβέρνηση με την 160ή ρηματική ανακοίνωση του πληρεξουσίου του Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα, προβλέπει αποπληρωμή των δανείων «εν καιρώ». Ο καθηγητής Α. Αγγελόπουλος υπολόγισε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το απαιτητό κεφάλαιο μόνο στα 3.000.000.000 δολάρια (1993).

30 Μαρτίου: Οι κυριότερες, με εξαίρεση των Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, προσωπικότητες της συντηρητικής παράταξης συνυπογράφουν με φιλελεύθερους ηγέτες πρωτόκολλο σύμφωνα με το οποίο δεν θα επιστρέψει ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ στην Ελλάδα χωρίς τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.

30 Απριλίου: Η υπηρεσία επισιτισμού ανακοινώνει ότι η διανομή ψωμιού θα γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα. Κάθε κάτοχος δελτίου δικαιούται 80 δράμια ψωμιού τη φορά.

12 Ιουνίου: Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας ανακοινώνουν την απόφασή τους να αποσταλούν 18.000 τόνοι τροφίμων στην Ελλάδα.

11 Ιουλίου: Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν τους άρρενες Εβραίους στην πλατεία Ελευθερίας και τους στέλνουν σε κάτεργα, για να τους απελευθερώσουν ύστερα από καταβολή λύτρων.

28 Ιουλίου: Ο στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας αναγγέλλει την ίδρυση των «Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών» ως στρατιωτικού σκέλους της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΔΕΣ.

22 Σεπτεμβρίου: Η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) ανατινάζει τα γραφεία της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ (Εθνικο-Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση) και αποτρέπει τη στρατολόγηση Ελλήνων από τους Γερμανούς κατακτητές.

23 Οκτωβρίου: Τα συμμαχικά στρατεύματα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται και η Ελληνική Ταξιαρχία, αναχαιτίζουν στην περιοχή Ελ Αλαμέιν την προέλαση προς την Αλεξάνδρεια των υπό τον Έρβιν Ρόμελ (η Αλεπού της Ερήμου) γερμανικών στρατευμάτων (Άφρικα Κορπς).

11 Νοεμβρίου: Η τουρκική Βουλή ψηφίζει νόμο που επιβάλλει έκτακτη εισφορά στην κινητή και ακίνητη περιουσία (Varlik vergisi). Ο νόμος αυτός, όργανο φυλετικού διωγμού, στρέφεται κυρίως εναντίον των Ελλήνων, των Εβραίων και των Αρμενίων.

16 Νοεμβρίου: Το υποβρύχιο «Τρίτων» (κυβερνήτης υποπλοίαρχος Επαμεινώνδας Κοντογιάννης) επιτίθεται εναντίον γερμανικής νηοπομπής στον Καφηρέα, βυθίζει ένα πετρελαιοφόρο και, ενώ προσπαθεί να διαφύγει, δέχεται την επίθεση γερμανικού καταδιωκτικού και τελικά βυθίζεται. Δεκαεννέα μέλη του πληρώματος χάνονται μαζί του.

19 Νοεμβρίου: Παραιτείται η πρώτη κατοχική κυβέρνηση του στρατηγού Τσολάκογλου. Νέος πρωθυπουργός είναι ο καθηγητής της ιατρικής Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος.

25 Νοεμβρίου: Αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ ανατινάζουν τη σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου αποκόπτοντας τη στρατηγικής σημασίας οδό Θεσσαλονίκης-Αθηνών-Πειραιώς, την οποία οι Γερμανοί χρησιμοποιούν για τον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του Ρόμελ στη Β. Αφρική.

30 Νοεμβρίου: Το υποβρύχιο «Παπανικολής» (κυβερνήτης Νικ. Ρουσέν) βυθίζει εχθρικό φορτηγό πλοίο χωρητικότητας 8.000 τόνων στην περιοχή των Δωδεκανήσων.

2 Δεκεμβρίου: Κυβέρνηση (κατοχική) του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου (παραίτηση στις 7 Απριλίου του 1943).

15 Δεκεμβρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα» καταβυθίζει ιταλικό υποβρύχιο στα στενά της Βεγγάζης.

1943   14 Ιανουαρίου: Σκοτώνεται στη διάρκεια συμπλοκής με Ιταλούς καραμπινιέρους ο ταγματάρχης Ιωάννης Τσιγάντες, αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης Μίδας 614. Ο αδερφός του Χριστόδουλος Τσιγάντες είναι την ίδια περίοδο αρχηγός του Ιερού Λόχου, που μάχεται στο πλευρό των Συμμάχων στη Μέση Ανατολή.

19 Ιανουαρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασ. Όλγα» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Γ. Μπλέσσα βυθίζει την ιταλική κορβέτα «Στρόμπολι» στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Τύνιδας.

31 Ιανουαρίου: Ο δείκτης κόστους ζωής φτάνει στις 2.085 μονάδες από τις 125 μονάδες που βρισκόταν στις 31 Ιανουαρίου του 1941. Λίγους μήνες αργότερα (Οκτώβριος του 1943) θα εκτοξευθεί στις 22.825 μονάδες 4 Φεβρουαρίου: Εκτελείται από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής ο αξιωματικός της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας Κώστας Πιερρίκος, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ομάδας της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, που είχε ανατινάξει τα γραφεία της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.

6 Φεβρουαρίου: Ο οικονομικός πληρεξούσιος του Ράιχ στην Ελλάδα Νέστλερ σε έγγραφό του προς την Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει μεταξύ των άλλων: «Από τα κατά τον μήνα Φεβρουάριο 1943 εμβασθέντα 6.000.000.000 δραχμές, αναλογούν 3.000.000.000 δραχμές εις τον Γενικόν Λογαριασμόν (δηλαδή έξοδα κατοχής) και 3.000.000.000 εις τον Ειδικόν Λογαριασμόν (δηλαδή πιστώσεις)». Αυτή η επισήμανση καταδεικνύει ότι οι αρχές Κατοχής «δανείζονταν» χρήματα από την Ελλάδα.

23 Φεβρουαρίου: Ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ).

24 Φεβρουαρίου: Δυναμική αντίδραση του λαού της Αθήνας κατά του μέτρου της πολιτικής επιστράτευσης του πληθυσμού που ετοιμάζουν οι αρχές Κατοχής.

27 Φεβρουαρίου: Πεθαίνει στην Αθήνα ο ποιητής Κωστής Παλαμάς. Η πάνδημος κηδεία του (1η Μαρτίου) θα μετατραπεί σε σιωπηρή αντικατοχική διαδήλωση.

5 Μαρτίου: Γενική απεργία στην κατεχόμενη Αθήνα και παλλαϊκό συλλαλητήριο εναντίον της πολιτικής επιστράτευσης. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες έπειτα από την επέμβαση των γερμανικών στρατευμάτων.

15 Μαρτίου: Αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη ο πρώτος συρμός με Έλληνες Εβραίους με προορισμό το Άουσβιτς. Συνολικά πάνω από 48.000 Ελληνοεβραίοι εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς, στο Μπιργκενάου και στο Μπέργκεν-Μπέλσεν. Μόνο 2.000 τελικά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου.

23 Μαρτίου: Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός και οι πρόεδροι πολλών επαγγελματικών οργανώσεων προβαίνουν σε διάβημα στον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο «υπέρ της προστασίας των εν Ελλάδι Ισραηλιτών».

7 Απριλίου: Ο συνταγματάρχης Στέφανος Σαράφης (απότακτος του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935) αναλαμβάνει την ηγεσία του ΕΛΑΣ.

Ο Ιωάννης Ράλλης αναλαμβάνει την πρωθυπουργία στην τρίτη κατά σειρά κατοχική κυβέρνηση (παραίτηση στις 12 Οκτωβρίου του 1944).

25 Ιουνίου: Γενική απεργία στην κατεχόμενη Αθήνα, 200.000 διαδηλωτές επιτίθενται εναντίον των γερμανικών αρμάτων. Επικεφαλής των διαδηλωτών είναι μια ομάδα τυφλών αναπήρων πολέμου, πάνω στα στήθη των οποίων υπάρχουν γραμμένες οι λέξεις «συντρίψατέ μας».

13 Ιουλίου: Η αντιστασιακή οργάνωση ΕΔΕΣ διεξάγει στην περιοχή Μακρυνόρος της επαρχίας Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας παρενοχλητικές επιχειρήσεις εναντίον της ιταλικής μεραρχίας Brenero, η οποία κατευθύνεται προς την Ιταλία για να ενισχύσει την άμυνα της Σικελίας κατά των Συμμάχων.

22 Ιουλίου: Ογκώδες παναθηναϊκό συλλαλητήριο κατά της επέκτασης της βουλγαρικής ζώνης κατοχής στην κεντρική Μακεδονία διαλύεται με βίαιο τρόπο από τα γερμανοϊταλικά στρατεύματα Κατοχής.

29 Ιουλίου: Αρχίζει η στρατολόγηση στα τάγματα ασφαλείας, τα οποία είχε δημιουργήσει η κυβέρνηση Ι. Ράλλη.

16 Αυγούστου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής πυρπολούν το χωριό Κομμένο της Άρτας και εκτελούν 328 από τους κατοίκους του.

12 Σεπτεμβρίου: Οι αντάρτες της οργάνωσης ΕΟΚ (Εθνικές Οργανώσεις Κρήτης) του καπετάν Μανόλη Μπαντουβά αντιμετωπίζουν με επιτυχία ισχυρές δυνάμεις των Γερμανών στην περιοχή της Βιάνου Ηρακλείου.

13 Σεπτεμβρίου: Το ελληνικό υποβρύχιο «Λ. Κατσώνης» με κυβερνήτη τον αντιπλοίαρχο Β. Λάσκο βυθίζεται πλησίον της Σκιάθου έπειτα από τον εμβολισμό του από γερμανικό καταδιωκτικό.

14 Σεπτεμβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής πυρπολούν 11 χωριά της περιοχής Βιάνου και εκτελούν 352 κατοίκους.

15 Σεπτεμβρίου: Μάχη στην περιοχή Ανάθεμα κοντά στο Λιδωρίκι Φωκίδας ανάμεσα σε δυνάμεις του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων (αντιστασιακή οργάνωση) και γερμανικές δυνάμεις καταλήγει στην εσπευσμένη υποχώρηση των τελευταίων.

17 Σεπτεμβρίου: Αντάρτες του 5/42 ΣΕ του συνταγματάρχη Ψαρρού επιτίθενται αιφνιδιαστικά εναντίον γερμανικής φάλαγγας στην αμαξιτή οδό Άμφισσας-Λιδορικίου, στην οποία προξενούν μεγάλες απώλειες.

26 Σεπτεμβρίου: Το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα», το πλοίο με την πιο σημαντική δράση από την πλευρά του ελληνικού πολεμικού ναυτικού στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βυθίζεται στο Λακκί της Λέρου έπειτα από επίθεση γερμανικών αεροπλάνων.

Νοέμβριος: Οι αρχές Κατοχής αρχίζουν να διοχετεύουν στην ελληνική αγορά χρυσές λίρες Αγγλίας και γαλλικά χρυσά εικοσόφραγκα, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν την ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών. Η προσπάθειά τους αποτυγχάνει, αλλά ενισχύει τη χρυσοφιλία, η οποία κληροδοτείται και στη μεταπολεμική περίοδο.

26 Νοεμβρίου: Τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στο Μονοδένδρι Λακωνίας 118 ομήρους.

8 Δεκεμβρίου: Γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και προβαίνουν σε εκτελέσεις μοναχών και προσκυνητών.

13 Δεκεμβρίου: Σφαγή 1.101 Ελλήνων στα Καλάβρυτα από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής.

18 Δεκεμβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στη Δράκεια Πηλίου 133 άτομα.

1944   7 Ιανουαρίου: Αυτοκτονεί στην Αθήνα ο κυπριακής καταγωγής ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης (γεν. το 1893).

12 Ιανουαρίου: Βομβαρδίζεται ανηλεώς το λιμάνι του Πειραιά από βρετανικά αεροσκάφη.

Δεκάδες νεκροί από τον άμαχο πληθυσμό.

21 Ιανουαρίου: Συμμετοχή του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με τέσσερις μονάδες στη συμμαχική απόβαση στο Άντζιο της Ιταλίας.

29 Φεβρουαρίου: Υπογράφεται στην Πλάκα της Ηπείρου η ομώνυμη συμφωνία ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις ΕΛΑΣ, ΕΚΚΑ, ΕΔΕΣ. Με τη συμφωνία αυτή οι οργανώσεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μην πολεμούν μεταξύ τους, να περιορίζονται στις περιοχές που κατέχει η καθεμιά και να πολεμούν τον εχθρό από κοινού και χωριστά.

26 Μαρτίου: Αναγγέλλεται η δημιουργία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθερώσεως - ΠΕΕΑ. Προσωρινός πρόεδρός της είναι ο συνταγματάρχης Ευριπίδης Μπακιρτζής, παλαιότερα εκπρόσωπος της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ, και μέλη της οι Μάντακας (ΕΛΑΣ), Σιάντος (ΚΚΕ), Τσιριμώκος (ΕΛΔ), Γαβριηλίδης (Αγροτικό Κόμμα) και ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου Α. Σβώλος, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα αναλαμβάνει πρόεδρος της ΠΕΕΑ.

1  Απριλίου: Η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση ζητά από την εξόριστη στην Αίγυπτο ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με βάση την ΠΕΕΑ. Συγχρόνως αξιωματικοί και οπλίτες της 1ης Ελληνικής Ταξιαρχίας στασιάζουν. 

Το παράδειγμά τους ακολουθούν στις 5 Απριλίου και τα πληρώματα πολλών μονάδων του ελληνικού στόλου. Ο πρωθυπουργός Τσουδερός παραιτείται και αντικαθίσταται από τον Σοφοκλή Βενιζέλο, ο οποίος αναθέτει στο ναύαρχο Βούλγαρη την καταστολή της στάσης. Στις 23 Απριλίου η εξέγερση λήγει, έπειτα από αιματηρή επέμβαση πιστών στην κυβέρνηση αγημάτων εμβολής.

3 Απριλίου: Παράτολμη ενέργεια τριάντα Ιερολοχιτών υπό τον αντισυνταγματάρχη Καλλίνσκη έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούσαν οι Γερμανοί στο Διδασκαλείο της Μυτιλήνης.

5 Απριλίου: Εξοντώνονται από τους Γερμανούς οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού Κλεισούρα Καστοριάς. Εκτελούνται 223 άτομα.

17 Απριλίου: Το σύνταγμα 5/42 (ΕΚΚΑ) του συνταγματάρχη Δ. Ψαρρού διαλύεται από υπέρτερες δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην περιοχή Κλήμα Δωρίδος, ενώ ο ίδιος ο Ψαρρός εκτελείται, λίγο μετά την παράδοσή του.(Παραπομπή: http://clubs.pathfinder.gr/542psarros/196910)

19 Απριλίου: Κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου (παραίτηση στις 26 Απριλίου του 1944).

24 Απριλίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εκτελούν στους Πύργους Κοζάνης 318 κατοίκους του χωριού.

25 Απριλίου: Αντάρτες ανατινάσσουν γερμανική στρατιωτική αμαξοστοιχία, με αποτέλεσμα αρκετοί στρατιώτες να βρουν το θάνατο. Σε αντίποινα εκτελούνται 99 Έλληνες.

26 Απριλίου: Έλληνες αντάρτες και Βρετανοί κομάντος απάγουν στην Κρήτη το διοικητή της φρουράς του νησιού, Γερμανό στρατηγό Κράιπε, και τον μεταφέρουν στη Μέση Ανατολή.

26 Απριλίου: Ο Γεώργιος Παπανδρέου αναλαμβάνει την πρωθυπουργία στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση μετά την παραίτηση του Σοφοκλή Βενιζέλου, ο οποίος παρέμεινε μόνο για 12 μέρες πρωθυπουργός.

1 Μαΐου: Οι Γερμανοί εκτελούν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 Έλληνες πατριώτες, οι οποίοι κρατούνταν στις φυλακές του Χαϊδαρίου, στην πτέρυγα μελλοθανάτων 15.

17 Μαΐου: Αρχίζει στο Λίβανο υπό την προεδρεία του πρωθυπουργού της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου η ομώνυμη διάσκεψη των αντιπροσώπων των ελληνικών πολιτικών και αντιστασιακών δυνάμεων. Κύρια θέματα η διαμόρφωση εθνικής πολιτικής και η συγκρότηση εθνικού στρατού. Στις 20 Μαΐου οι εκπρόσωποι των διαφόρων κομμάτων και οργανώσεων καταλήγουν σε συμφωνία για τη δημιουργία Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

24 Μαΐου: Νέα κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (παραίτηση στις 18 Οκτωβρίου του 1944).

27 Μαΐου: Ολοκληρώνονται στο χωριό Κορυσχάδες της Ευρυτανίας οι εργασίες του εθνικού συμβουλίου, που επικυρώνει την εξουσία της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) ως αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης με έδρα την Ελλάδα.

10 Ιουνίου: Πυρπολείται και καταστρέφεται η κωμόπολη του Διστόμου από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής έπειτα από διαταγή του υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ (218 κάτοικοι νεκροί: 20 βρέφη, 45 παιδιά, 111 ενήλικοι και 42 υπερήλικοι).

1-12 Ιουλίου: Η Ελλάδα συμμετέχει μαζί με άλλες 43 χώρες στη Συνδιάσκεψη του Bretton

Woods. Αποφασίζονται η δομή της παγκόσμιας μεταπολεμικής οικονομίας και η ίδρυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

14 Ιουλίου: Δύναμη Ιερολοχιτών και Βρετανών καταδρομέων βάλλει κατά της γερμανοϊταλικής φρουράς του νησιού, στην οποία προξενεί σημαντικές απώλειες.

11 Αυγούστου: Αποβιβάζεται στον Τάραντα της Ιταλίας η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία, για να λάβει μέρος μαζί με τους συμμάχους στις επιχειρήσεις εναντίον των δυνάμεων του Άξονα στην Ιταλία.

2 Σεπτεμβρίου: Διορίζονται υπουργοί στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, Α. Σβώλος, Ι. Ζέβγος, Α.  Αγγελόπουλος, Η. Τσιριμώκος, Ν. Ασκούτσης και Μιλτιάδης Πορφυρογένης.

8 Σεπτεμβρίου: Εκτελείται από τους Γερμανούς στο Χαϊδάρι, και αφού είχε υποστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα φριχτά βασανιστήρια, η Λέλα Καραγιάννη, αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης «Μπουμπουλίνα».

21 Σεπτεμβρίου: Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία καταλαμβάνει το Ρίμινι εκδιώκοντας τους Γερμανούς που το υπερασπίζονταν.

26 Σεπτεμβρίου: Στην Καζέρτα της Ιταλίας οι εκπρόσωποι των μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων της χώρας (ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ) συμφωνούν να θέσουν τις δυνάμεις τους υπό τις διαταγές του Βρετανού υποστρατήγου Ρόναλντ Σκόμπι, τα τάγματα ασφαλείας να θεωρηθούν εχθρικοί σχηματισμοί και ο ΕΛΑΣ να μη μετακινήσει τις δυνάμεις του προς τα μεγάλα αστικά κέντρα (Συμφωνία της Καζέρτα).

27 Σεπτεμβρίου: Με εντολή της κυβέρνησης Παπανδρέου ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αποβιβάζεται στην Καλαμάτα για να πείσει τον Βελουχιώτη να σταματήσει τις επιθέσεις του εναντίον αμάχων.

7 Οκτωβρίου: Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος εγκαθίσταται στην απελευθερωμένη Πάτρα ως αντιπρόσωπος της εξόριστης ακόμη ελληνικής κυβέρνησης.

9 Οκτωβρίου: Στη διάρκεια της συνάντησης Τσόρτσιλ και Στάλιν στη Μόσχα συμφωνείται να παραμείνει η Ελλάδα στη βρετανική σφαίρα επιρροής (Συμφωνία των Ποσοστών ή της Μόσχας). Το περιεχόμενο της συμφωνίας το αγνοεί η ελληνική πολιτική ηγεσία αλλά και η ηγεσία του ΚΚΕ.

12 Οκτωβρίου: Τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εγκαταλείπουν την Αθήνα. Την ίδια μέρα καταφτάνουν στο λιμάνι του Πειραιά τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα.

18 Οκτωβρίου: Η κυβέρνηση Παπανδρέου επιστρέφει στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων.

25 Οκτωβρίου: Ιδρύεται ο ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), στον οποίο συγχωνεύονται οι μικρές στρατιωτικές ομάδες δεξιών βασιλόφρονων αξιωματικών, που ιδρύθηκαν ως αντίδραση στα αριστερά κινήματα της Μέσης Ανατολής.

3 Νοεμβρίου: Κυκλοφορεί το μεγαλύτερο σε ονομαστική αξία ελληνικό χαρτονόμισμα των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών, το οποίο φέρει την υπογραφή του τότε διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Ξενοφώντα Ζολώτα. Είναι το τελευταίο χαρτονόμισμα κατοχικών δραχμών, έστω και αν οι Γερμανοί έχουν αποχωρήσει ήδη από την Ελλάδα.

8 Νοεμβρίου: Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία, πιο γνωστή ως Ταξιαρχία του Ρίμινι, αποβιβάζεται στο λιμάνι του Πειραιά.

27 Νοεμβρίου: Ο καθηγητής και υφυπουργός Οικονομικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας Άγγελος Αγγελόπουλος, σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναφέρεται για πρώτη φορά στα κατοχικά «δάνεια», το ύψος των οποίων φτάνει τις 38.000.000 χρυσές λίρες Αγγλίας, δηλαδή 80.280.000.000 νέες δραχμές ή 500 πεντάκις εκατομμύρια κατοχικές δραχμές.

28 Νοεμβρίου: Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ζητά την αποστράτευση και τον αφοπλισμό όλων των αντιστασιακών οργανώσεων μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου.

1 Δεκεμβρίου: Οι υπουργοί που ανήκουν στο ΕΑΜ αποσύρονται από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου.

3 Δεκεμβρίου: Γίνεται τελικά, παρά την απαγόρευση της κυβέρνησης Παπανδρέου, το οργανωμένο από την Αριστερά συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος. Ελεύθεροι σκοπευτές άγνωστης ταυτότητας σκορπίζουν το θάνατο. Αρχίζουν τα Δεκεμβριανά.

4 Δεκεμβρίου: Ο στρατηγός Σκόμπι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στην προσπάθειά του να ελέγξει τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, οι οποίες επιδιώκουν να επιβληθούν στην περιοχή της πρωτεύουσας.

22 Δεκεμβρίου: Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο αναγκάζονται να καταφύγουν στην Κέρκυρα κάτω από την πίεση ισχυρών δυνάμεων του ΕΛΑΣ.

25 Δεκεμβρίου: Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ο. Τσόρτσιλ και Α. Ίντεν φτάνουν στην Αθήνα για να διαπραγματευτούν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ειρήνευσης με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.

26-27 Δεκεμβρίου: Συνεχείς συσκέψεις στο υπουργείο Εξωτερικών ανάμεσα στους εκπροσώπους των αντιμαχόμενων πλευρών (του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και την πρώτη ημέρα παρουσία των Τσόρτσιλ και Ίντεν) δεν ευδοκιμούν. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται με δυσμενή πλέον έκβαση για τις δυνάμεις του ΕΑΜ.

31 Δεκεμβρίου: Ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός αναλαμβάνει καθήκοντα αντιβασιλέα.

1945   2 Ιανουαρίου: Παραίτηση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου. Νέα κυβέρνηση υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα.

5 Ιανουαρίου: Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αρχίζουν την εκκένωση περιοχών της Αθήνας.

10 Ιανουαρίου: Το ΕΑΜ συμφωνεί με την κατάπαυση του πυρός που πρότεινε η κυβέρνηση.

12 Φεβρουαρίου: Στις 19:20 στη Βάρκιζα υπογράφεται από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης και του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ η ομώνυμη συμφωνία, η οποία προβλέπει τον αφοπλισμό των ανταρτικών και παραστρατιωτικών ομάδων μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου του 1945. Επίσης, καθορίζονται ο τρόπος ανασυγκρότησης του εθνικού στρατού, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το πολιτειακό και η διενέργεια εκλογών.

14 Μαρτίου: Με υπόμνημά της η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ διαμαρτύρεται προς τους αντιπροσώπους της Μ. Βρετανίας, των ΗΠΑ, της ΕΣΣΔ και της Γαλλίας για την παραβίαση των όρων της Συμφωνίας της Βάρκιζας από τη δράση των ακροδεξιών παρακρατικών ομάδων.

1 Απριλίου: Αρχίζει η δράση της UNRRA στην Ελλάδα.

8 Απριλίου: Παραίτηση της κυβέρνησης του στρατηγού Ν. Πλαστήρα. Νέα κυβέρνηση υπό το ναύαρχο Πέτρο Βούλγαρη.

19 Απριλίου: Αίρεται ολοκληρωτικά η απαγόρευση της κυκλοφορίας των πολιτών της Αθήνας μετά τις 21:00.

29 Μαΐου: Ο Νίκος Ζαχαριάδης μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, όπου ήταν έγκλειστος στο Νταχάου, αναλαμβάνει την ηγεσία του ΚΚΕ.

3 Ιουνίου: Μπαίνει σε εφαρμογή ένα νέο σταθεροποιητικό πρόγραμμα της ελληνικής οικονομίας -Νόμος 362/1945- περισσότερο γνωστό ως πείραμα Κυριάκου Βαρβαρέσου (διοικητής τραπέζης της Ελλάδος και υπουργός Συντονισμού).

11 Ιουνίου: Το ΚΚΕ αποκηρύσσει δημόσια τη δράση του Άρη Βελουχιώτη. Λίγες μέρες αργότερα (στις 16 Ιουνίου στη Μεσούντα, κοντά στον Αχελώο) ο Βελουχιώτης αυτοκτονεί(;), για να αποφύγει τη σύλληψή του από παραστρατιωτικές ομάδες που τον καταδιώκουν απηνώς.

26 Ιουνίου: Η Ελλάδα συνυπογράφει μαζί με δεκάδες άλλες χώρες το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ.

3 Αυγούστου: Το Κόμμα των Φιλελευθέρων αίρει την υποστήριξή του προς την κυβέρνηση του ναυάρχου Βούλγαρη.

9 Αυγούστου: Παραιτείται η κυβέρνηση Βούλγαρη.

11 Αυγούστου: De facto κυβέρνηση του ναυάρχου Πέτρου Βούλγαρη (παραίτηση στις 17 Οκτωβρίου του 1945).





3 Οκτωβρίου: Με δηλώσεις τους ο Γ. Καφαντάρης, ο Θ. Σοφούλης και ο Εμμ. Τσουδερός ζητούν τη συγκρότηση «αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης».

9 Οκτωβρίου: Παραιτείται η κυβέρνηση Βούλγαρη.

17 Οκτωβρίου: De facto κυβέρνηση υπό την προεδρία της Αυτού Μακαριότητος του αντιβασιλέα Δαμασκηνού.

1 Νοεμβρίου: De facto κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.

22 Νοεμβρίου: De facto κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη (παραίτηση στις 4 Απριλίου του 1946). Η ΚΕ του ΚΚΕ αποφασίζει την υπό όρους στήριξη της κυβέρνησης Σοφούλη μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών.

1946   30 Μαρτίου: Εκδηλώνεται επίθεση αριστερών ανταρτών κατά του Λιτόχωρου, το οποίο τελικά καταλαμβάνεται από τις επιτιθέμενες δυνάμεις. Η επίθεση αυτή θεωρείται η πρώτη πολεμική πράξη του Εμφυλίου.

31 Μαρτίου: Στις εθνικές εκλογές που γίνονται, στις οποίες δεν πήρε μέρος το ΚΚΕ (αποχή), νικητής αναδεικνύεται το Ενιαίο Εθνικό Μέτωπο με 55,2% επί των ψήφων και 204 έδρες σε σύνολο 344 εδρών. Ανεξάρτητοι παρατηρητές από ξένες χώρες προσδιορίζουν το ποσοστό των πολιτών που απείχαν για πολιτικούς λόγους γύρω στο 20%.

4 Απριλίου: Νέα κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας Παναγιώτη Πουλίτσα.

18 Απριλίου: Ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης σχηματίζει κυβέρνηση μετά την επικράτηση του Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές της 31ης Μαρτίου.

18 Ιουνίου: Θεσπίζεται το Γ΄ Ψήφισμα, το οποίο αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα στηριχτούν όλα τα έκτακτα μέτρα της περιόδου 1946-1950. Το ψήφισμα αυτό απαγορεύει επί ποινή θανάτου την ένοπλη δράση.

1 Σεπτεμβρίου: Διεξάγεται δημοψήφισμα για το πολιτειακό, το οποίο εκκρεμούσε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το αποτέλεσμα 68,6% υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου Β΄, αν και αμφισβητείται από τα κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς τα οποία είχαν ταχθεί εναντίον του βασιλικού θεσμού, είναι ενδεικτικό των τάσεων που επικρατούν την εποχή αυτή στην Ελλάδα.

20 Σεπτεμβρίου: Εξορίζονται ο αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης και 32 ΕΑΜικοί αξιωματικοί.

2 Οκτωβρίου: Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη.

1947   17 Ιανουαρίου: Ίδρυση του αρχηγείου Ρούμελης και του αρχηγείου Ηπείρου του Δημοκρατικού Στρατού εν όψει της κλιμάκωσης των επιχειρήσεων του Εμφυλίου Πολέμου.

24 Ιανουαρίου: Ο Δημήτριος Μάξιμος σχηματίζει κυβέρνηση που θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι τις 29 Αυγούστου του 1947.

29 Ιανουαρίου: Ο ΟΗΕ διορίζει ειδική εξεταστική επιτροπή, για να ελέγξει τις ελληνικές αιτιάσεις για παρεμβάσεις των βορείων γειτόνων της Ελλάδας στον Εμφύλιο.

10 Φεβρουαρίου: Υπογράφεται ανάμεσα στην Ιταλία και τις νικήτριες δυνάμεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Συνθήκη των Παρισίων. Με τη συνθήκη αυτή τα Δωδεκάνησα περιέρχονται στην Ελλάδα.

19 Φεβρουαρίου: Ανακοινώνεται η ίδρυση του στρατοπέδου Εθνικού Φρονηματισμού της Μακρονήσου.

7 Μαρτίου: Η Δωδεκάνησος ενσωματώνεται επίσημα στην Ελλάδα.

12 Μαρτίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν εξαγγέλλει την πρόθεση της διοικήσεώς του να στηρίξει την ελληνική κυβέρνηση στον αγώνα της εναντίον των αριστερών ανταρτών (Δόγμα Τρούμαν).

20 Μαρτίου: Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γιάννης Ζέβγος, αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, πρώην υπουργός και αρχηγός της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ στη Μακεδονία για την επιτροπή έρευνας.

31 Μαρτίου: Οι Βρετανοί παραδίδουν τη στρατιωτική διοίκηση των Δωδεκανήσων στον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης ναύαρχο Ιωαννίδη.

1 Ιουνίου: Οι Αμερικανοί αντικαθιστούν τους Βρετανούς στην οργάνωση και τον εξοπλισμό του ελληνικού στρατού.

5 Ιουνίου: Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρσαλ εξαγγέλλει το ομώνυμο σχέδιο παραχώρησης στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα και την Τουρκία, για να αντιμετωπίσουν τον «κομμουνιστικό κίνδυνο».

9-10 Ιουλίου: Οι αρχές ασφαλείας της χώρας προβαίνουν σε «προληπτικού χαρακτήρα συλλήψεις» πολιτών αριστερών φρονημάτων, για να «αποτρέψουν εγκληματικήν συνωμοτικήν απόπειρα ανατροπής της νομίμου κυβερνήσεως».

29 Αυγούστου: Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη.

7 Σεπτεμβρίου: Κάτω από την πίεση των γεγονότων και του αγγλοαμερικανικού παράγοντα, τα κόμματα των Φιλελευθέρων και των Λαϊκών σχηματίζουν κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Θ. Σοφούλη και αντιπρόεδρο και υπουργό των Εξωτερικών τον Κ. Τσαλδάρη.

24 Σεπτεμβρίου: Η ηγεσία του ΚΚΕ (Ν. Ζαχαριάδης) απορρίπτει την πρόταση της κυβέρνησης Σοφούλη για παράδοση του οπλισμού και παροχή αμνηστίας.

23 Δεκεμβρίου: Σχηματίζεται στα βουνά η πρώτη «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» των ανταρτών με πρωθυπουργό και υπουργό Στρατιωτικών τον Μάρκο Βαφειάδη και αντιπρόεδρο και υπουργό Εσωτερικών τον Ι. Ιωαννίδη.

27 Δεκεμβρίου: Τίθεται εκτός νόμου το ΚΚΕ, διαλύεται το ΕΑΜ και ενεργοποιείται ο αναγκαστικός νόμος 509, με τον οποίο επαναφέρεται σε ισχύ ο νόμος του Βενιζέλου (1929) «περί ιδιωνύμου αδικήματος».

1948 7 Μαρτίου: Επίσημη ανακήρυξη της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα και εγκατάσταση ελληνικής πολιτικής διοίκησης.

15 Απριλίου: Το Α΄ Σώμα Στρατού υπό την ηγεσία του αντιστράτηγου Θρασύβουλου Τσακαλώτου αρχίζει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού στην περιοχή της Ρούμελης. Η επιχείρηση έχει την κωδική ονομασία «Χαραυγή».

7 Μαΐου: Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης και προσωρινά της Δικαιοσύνης Ρέντης σε δηλώσεις του στον ανταποκριτή του Ρόιτερ αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής: «Εκ των 2.961 Ελλήνων καταδικασθέντων εις θάνατον... είχον εκτελεσθεί 157 προ της 1ης Μαΐου του τρέχοντος έτους. Μετά την 1η Μαΐου εξετελέσθησαν 24 εις τας Αθήνας και 19 σήμερον στην Αίγινα».

16 Μαΐου: Εντοπίζεται στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το πτώμα του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, ο οποίος αναζητούσε τρόπο να έρθει σε επαφή με την ηγεσία του Δημοκρατικού Στρατού. Για τη δολοφονία του θεωρήθηκε ύποπτος και τελικά καταδικάστηκε ο δημοσιογράφος Στακτόπουλος, χωρίς όμως ποτέ να αποδειχθεί η ενοχή του.

28 Ιουνίου: Η ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ αποκηρύσσει το στρατάρχη Τίτο και το ΚΚ της Γιουγκοσλαβίας. Η απόφαση αυτή θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ελληνικό Εμφύλιο, αφού σύντομα ο Τίτο δεν θα αναγνωρίζει πλέον τις δεσμεύσεις του απέναντι στο Δημοκρατικό Στρατό.

3 Ιουλίου: Επαναλειτουργεί η διώρυγα της Κορίνθου, η οποία είχε αχρηστευθεί από τους Γερμανούς που αποχωρούσαν.

3 Σεπτεμβρίου: Ο πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Τίτο διατάσσει την εκκένωση του στρατοπέδου υποδοχής προσφύγων από την Ελλάδα και την εκπαίδευση του Δημοκρατικού Στρατού.

27 Οκτωβρίου: Η κυβέρνηση αναθέτει την αρχιστρατηγία στο στρατηγό Παπάγο, για να αντιμετωπίσει τους κομμουνιστές αντάρτες.

18 Νοεμβρίου: Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης του Κόμματος των Φιλελευθέρων ορκίζεται πρωθυπουργός, επικεφαλής κυβέρνησης συνεργασίας ανάμεσα στους Λαϊκούς και τους Φιλελεύθερους.





1949   14 Ιανουαρίου: Τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού καταλαμβάνουν τη Νάουσα.

19 Ιανουαρίου: Αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού καταλαμβάνουν και κρατούν για τρεις ημέρες το Καρπενήσι.

20 Ιανουαρίου: Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης σχηματίζει την τέταρτη κατά σειρά μεταπολεμική του κυβέρνηση.

21 Ιανουαρίου: Η κυβέρνηση Θ. Σοφούλη αποφασίζει την επίδοση της στραταρχικής ράβδου στο στρατηγό Αλέξανδρο Παπάγο.

4 Φεβρουαρίου: Ο ραδιοφωνικός σταθμός της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης» αναγγέλλει τα εξής: «Η Πέμπτη Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, παίρνοντας υπόψη της ότι πολλούς μήνες οι σύντροφοι Χρύσα Χατζηβασιλείου και Μάρκος Βαφειάδης ήταν βαριά άρρωστοι και δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα καθήκοντα που τους είχε αναθέσει η ΚΕ του ΚΚΕ, αποφάσισε ομόφωνα να τους απαλλάξει από κάθε κομματική δουλειά.

Λεύτερη Ελλάδα, Γράμμος, 31 Γενάρη 1949».

11 Φεβρουαρίου: Αποτυγχάνει επίθεση των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού για την κατάληψη της Φλώρινας.

14 Απριλίου: Πέμπτη κατά σειρά κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη (θάνατος Σοφούλη στις 24 Ιουνίου του 1949).

20 Μαΐου: Πεθαίνει ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.

24 Ιουνίου: Πεθαίνει ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης. Πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Α. Διομήδης.

30 Ιουνίου: Κυβέρνηση Αλέξανδρου Διομήδη.

11 Ιουλίου: Ο πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Τίτο τονίζει σε λόγο του ότι ήρθε ο καιρός να κλείσει βαθμιαίως η χώρα του τα σύνορά της προς την Ελλάδα για να τερματιστεί ο πόλεμος.

16 Αυγούστου: Τα κυβερνητικά στρατεύματα ολοκληρώνουν με επιτυχία τις κυκλωτικές κινήσεις τους στον ορεινό όγκο του Βίτσι, εξαναγκάζοντας ισχυρές δυνάμεις των ανταρτών να υποχωρήσουν στην Αλβανία. Τερματίζεται ο Εμφύλιος Πόλεμος. Στα τρία χρόνια από την έναρξή του το 1947 μέχρι τη λήξη του το 1949 θα σκοτωθούν τουλάχιστον 50.000 και θα τραυματιστούν 80.000 Έλληνες πολίτες, ενώ άλλες 100.000 θα καταφύγουν στις γειτονικές χώρες.

17 Οκτωβρίου: Ο ραδιοφωνικός σταθμός των ανταρτών «Ελεύθερη Ελλάδα» αναγγέλλει την κατάπαυση του πυρός από την πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού. Ο Εμφύλιος στοίχισε τη ζωή σε 8.249 αξιωματικούς και στρατιώτες και σε 38.220 αντάρτες. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και 3.033 εκτελεσθέντες αριστεροί και ανεξακρίβωτος αριθμός εκτελεσθέντων και φονευθέντων πολιτών στη διάρκεια των Δεκεμβριανών.

28 Οκτωβρίου: Απονέμεται τελικά ο τίτλος του στρατάρχη στον Αλέξανδρο Παπάγο.

16 Δεκεμβρίου: Αίρεται ο στρατιωτικός νόμος στις περισσότερες περιοχές της χώρας.



τέλος 11ου μέρους, 20ος Αιώνας 19οο-1949 
πηγή: επίτομο Λεξικό Ελληνικής Ιστορίας


Scholeio.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: